12 de marzu

El 12 de marzu ye'l setentenu primer día del añu (setentenu segundu nos años bisiestos) del calendariu gregorianu. El 12 de marzu queden 294 díes p'acabar l'añu.

• 538 - Vitiges, rei de los ostrogodos, llevanta'l sitiu de Roma y retírase a Rávena, dexando la ciudá en manes del xeneral bizantín Belisariu.
• 1550 - Dellos cientos de soldaos españoles ya nativos, mandaos por Pedro de Valdivia, derroten a un exércitu de 60.000 mapuches na batalla de Penco (guerra d'Arauco, nel actual Chile).
• 1622 - Inaciu de Loyola y Francisco Javier, fundadores de la Compañía de Xesús, son canonizaos pola Ilesia Católica.
• 1871 - Alemaña: l'astrónomu Karl Theodor Robert Luther descubre Amaltea (el quintu satélite de Xúpiter).
• 1894 - La Coca-Cola ye embotellada y vendida per primer vez en Vicksburg (Mississippi) por Joseph A. Biedenharn.
• 1913 - Canberra conviértese na capital d'Australia.
• 1918 - Moscú conviértese otra vegada en capital de Rusia dempués de que San Petersburgu lo fuera demientres 215 años.
• 1922 - Armenia, Xeorxa y Azerbaixán formen la República Socialista Federativa Soviética de Trescaucasia.
• 1930 - Mahatma Gandhi entama la Marcha de la Sal, una marcha de 200 milles hasta'l mar pa protestar escontra'l monopoliu británicu de la sal na India.
• 1938 - Anschluss: soldaos alemanes ocupen Austria, incorporándola al Tercer Reich.
• 1940 - Finlandia robla'l tratáu de paz de Moscú cola Xunión Soviética, a la que cede practicamente tol territoriu de Karelia. Les tropes finlandeses y la población de la zona colen d'ella darréu.
• 1968 - La Islla Mauriciu dixébrase del imperiu británicu.
• 1993 - Delles bombes esploten en Mumbai (India), causando 300 muertos y dellos cientos de firíos.
• 1996: El gobiernu d'Estaos Xuníos aprueba la llei Helms-Burton, qu'endurez les midíes económiques y financieres escontra Cuba.
• 1999 - La República Checa, Hungría y Polonia, antiguos miembros del Pactu de Varsovia, ingresen na OTAN.
• 2003 - El primer ministru serbiu Zoran Đinđić ye asesináu.
• 2011 - Un reactor de la central nuclear Fukushima I fúndese y esplota, espardiendo radioactividá a l'atmósfera, un día dempués de qu'hubiera un terremotu.

• 1501: Pietro Andrea Mattioli, científicu italianu (m. 1577).
• 1626: John Aubrey, historiador y filósofu inglés (m. 1697).
• 1685: George Berkeley, obispu y filósofu irlandés (m. 1753).
• 1824: Gustav Kirchhoff, físicu alemán.
• 1835: Simon Newcomb, astrónomu norteamericanu.
• 1838: William Perkin, químicu británicu.
• 1863: Gabriele D'Annunzio, escritor italianu.
• 1863: Vladimir Vernadsky, minerólogu y xeoquímico rusu.
• 1864: W. H. R. Rivers, psiquiatra y antropólogu británicu.
• 1881: Kemal Atatürk, políticu turcu.
• 1890: Vaslav Nijinsky, baillarín y coreógrafu rusu (m. 1950).
• 1911: Gustavo Díaz Ordaz, políticu y académicu mexicanu, presidente del país de 1964 a 1970 (d. 1979).
• 1921: Gianni Agnelli, empresariu italianu (m. 2003).
• 1922: Jack Kerouac, escritor y poeta d'Estaos Xuníos (m. 1969).
• 1925: Georges Delerue, pianista y compositor francés (m. 1992).
• 1927: Raúl Alfonsín, abogáu y políticu arxentín, presidente del país de 1983 a 1989 (m. 2009).
• 1946: Liza Minnelli, actriz, cantante y baillarina d'Estaos Xuníos.
• 1950: Javier Clemente, futbolista y entrenador español.

• 417:- San Inocenciu I, papa de la Ilesia Católica. (401-417).
• 604: Papa Gregoriu I.
• 1507: César Borgia, cardenal italianu (n. 1475).
• 1648: Tirso de Molina, dramaturgu español.
• 1730: Diego Morcillo Rubio de Auñón, Virréi de Perú.
• 1815: Mariano Melgar, escritor peruanu.
• 1820: Alexander Mackenzie, esplorador y políticu escocés (n. 1764).
• 1914: George Westinghouse, inxenieru y empresariu d'Estaos Xuníos (n. 1846).
• 1942: William Henry Bragg, físicu, químicu y matemáticu británicu, Premiu Nobel de Física en 1915 (n. 1862).
• 1991: Ragnar Granit, neurocientíficu sueco-finés, Premiu Nobel en Fisioloxía o Medicina en 1967 (n. 1900).
• 1999: Yehudi Menuhin, violinista y direutor d'orquesta d'Estaos Xuníos nacíu en Suiza (n. 1916).
• 2001: Robert Ludlum, escritor d'Estaos Xuníos (n. 1927).
• 2010: Miguel Delibes, escritor castellanu.
• 2015: Terry Pratchett, periodista, escritor y guionista británicu (n. 1948).