Kenya ìre ido ge me Afirika agan̄ Mbum-ura. Okike ijọn̄ kan̄ ìre 580,367 km². Otu-ifuk ene ìluluk me ido ya ìre efie akọp ini mè jaaba mè nchọi gweregwen (47.6 efie). Ọmọ ore òso ido akọp ini mè jeeta òmimin ichit me linyọn̄ ire ifuk ikpọ me okike ijọn̄; mè ire si òso akọp iba mè onaan̄ge eyi ebi ene ewabe ichit me emen me Afirika. Ama ibot kenya ire Nairobi.

Ebi kè ido ìtatap ikana Kenya ìre Sudan Osiki me agan̄ inyọn̄ ichep-ura, Etiopia me agan̄ inyọn̄, Somalia me agan̄ mbum-ura, Tanzania me agan̄ osiki, sà Emen-awaji eyi India otap ìkana me agan̄ osiki mbum ura. Usem mkpulu ire Suwayili.

Egwen ido ya ibak Ogoon̄ Kenya. Sa me ifuk-mgbọ eyi ebi ìkirọ nwèek [research] ofolek inu ukot ikaan̄ [archeologikal dating] erọbe me lek ebi kè inu kire ukwuuk mè esese inu erọkọbe me ijọn̄ ido ya, mîweek iriọọn̄ ibe ke ebi Kush edasi iluk me agan̄ ola ijọn̄ Kenya bene me 3200 SK ire 1300 SK.

Ebi ikitumu usem Nilotik, ebi ukot-ọkọ kiban̄ orebe ikpukpo anam (ìrere nte nte ukot ikaan̄ inyi ebi ìkitumu Nilotik me Kenya chereyi) ebene ikọp uran̄ me emen acha 500 SK inu me ere ònikana Kenya cherekeyi.

Ebi Yurop enichichini Ijọn̄ Ubọọn̄ eyi Pọtugalu me ido ya me 1500 SK. Mkpulu-usun̄ onenibene me emen akọp mè senturi onaan̄ge, mgbọ ebi Yurop ekiweek inu ubọọn̄ me emen ido ya.

Mkpulu ido kenya ire eyi <Demokrasi>; ogwu ibot mkpulu ido ire <president>. Mîkigobo ebi ene me asabọn ama inyi enekup me otuchieen̄ me mkpulu ido. Ido Kenya îkup me Ogbo Mgbambọp Ido [United Nation], Uwu-ikpoko Linyọn̄, International Monetary Fund, COMESA, International Criminal Court mè me ebi ke ofifi ogbo ìkup me owuwa ido. Kenya ire ge me lek ido echi ikpoko òkinin̄ ìkamalek ìmin. Ugwem-mbubek [economy] Kenya òmin̄ ichit me Afirika agan̄ Ichep-ura mè me agan̄ Etete. Nairobi ire atubọk ere mbubeek kiban̄ ònyenye ichit òkupbe.