Spräitebach

Spräitebach
Basisdate
Staat:	Schwiiz
Kanton:	Aargau (AG)
Bezirk:	Badew
BFS-Nr.:	4040i1f3f4
Poschtleitzahl:	8957
UN/LOCODE:	CH SPB
Koordinate:	670028 / 25263947.4208318.366662421Koordinate: 47° 25′ 15″ N, 8° 22′ 0″ O; CH1903: 670028 / 252639
Höchi:	421 m ü. M.
Flächi:	8,60 km²
Iiwohner:	i12'322 (31. Dezämber 2022)[1]
Website:	www.spreitenbach.ch
Spräitebach
Charte
w

Spräitebach (amtlich Spreitenbach) isch e Gmeind vom Bezirk Bade im Kanton Aargau.

D Gmeind liit im Limmetdaal am Fuess vom Heitersbärg.

D Nachbergmeinde sind im Kanton Züri Oetwil a de Limmet un Dietike, im Kanton Aargau Bärgdietike, Oberrohrdorf, Chillwange un Würelos.

D Gmeind het e Flechi vo 860 Hektar und liit 421 Meter über em Meeresspiegel.

Der Spräitebacher Dorfbach lauft durs Dorf und under em grosse Güeterbaahnhof Limettal dure zu der Limet.

Spräitebach isch s erschti mal in eren Urkunden vo anne 1124 erwähnt; es isch döört uf latynisch d Reed vo «in villa Spreitenbachin». Der Ortsname chunt vom althochdüütsche (ze demo) spreiten bahhe, und das bedüütet im hütige Düütsch «beim Bach, wo sich im Land usbräitet». En grosse Grundpsitzer sind d im Mittelalter d Herre vo Schönewèèrd und spööter dank iirere Schänkig s Chlooschter Wettige gsi.

S Dorfwappe zeigt im gviertlete Schild zwöimol der Stärn vom Chlooschter Wettige und zwöimol der Leopardechopf, wo vo de Herre vo Schönewèèrd häär chunt. Das Wappebild isch scho vo anne 1667 bekant.

Langi Zyt isch der Oort nur es chliises Buuredorf gsi, bis i de 1960er Jaar de gross Bau-Buum cho isch. Sider isch d Oortschaft starch gwachse und si zellt hüt öppe zwölftuusig Iiwohner.

Näbe de verschidene Ichaufszäntre (em Shoppi Tivoli, der IKEA und andere, wo der Oort derfüür wytume bekant isch) gits z Spräitebach öppe sibehundert Firme mit ungfähr 6'500 Beschäftigte. Zu de bekanntischte ghöred d Zweifel Pomy Chips, d Miele, d Johnson&Johnson und Nestlé, wo im grosse Industriegebiet ide Nöchi vode Limmat stönd. S neuschte Projäkt isch de lang umstritteni Neubau vode Ikea gsi, wo Ändi 2006 eröffnet worden isch.

Dur Spräitebach gönd d Schwiizer Hauptstraass 3, d Autobaan A 1 und d Ysabaanlinie im Limmetdaal, wo vo Züri uff Baaden und dure Häitersbärg uff Länzbrg goot.

En grosse Deil vom Rangschierbaanhof Limmetdaal vo de SBB isch uf Spreitebacher Bode. Me het für die grossi Alaag d Underzälg und d Middellzälg vo Spreitebach verbout.

Plaanet und uf Zürcher Bode zum Teil sit 2019 scho in Betriib isch d Limmattalbahn, wo am Schluss bis zum Bahnhof Kilwange-Spräitebach goot.

Z Spräitebach isch no en schöne Dorfchèèrne. Det sind die schöne zwei Chilene, die katholisch vo 1903 mid em Patrozinium vo de Heilige Kosmas und Damian und die chliini refermierti Dorfchile, wo nach dr Reformazioon die alti «paritätisch Chile» gsi isch.

Det i de Nöchi git’s es Dorfmuseum, wo aber nur sälte offen isch und fasch nur vo de Schüeler im Rahme vo Heimatchundeunterricht bruucht wird.

I der Schwiiz isch dr gross Skulptuurepark vom Bruno Weber mit de fantastische Figuuren und grosse Hüüser mit de verschidenschte Formen und Faarbe und iirne Mosaik öppis ganz psunders.

Wer für es paar Tag z Schpräitebach möchti sii, söll au no e Wanderig uf de Heitersbärg underneh. Vo det het mer e gueti Ussicht ufs ganze Limmattal, und am bäärg isch e Vitaparcours.

Spräitebach bütet näbscht Ichaufsmöglichkeite au verschideni Freizytagebot. Sit es paart Jaar gits en Kartbahn, wo ab und zue au Konzert duregfüehrt werded. D Gruppe →Dada (ante portas) hät schomal en Uftritt det gha.

D Jugendarbet Spräitebach het fürd Schüeler en Ruum zur Verfüegig gstellt, s «Peli». Det güt’s HipHop- oder Rockevents im chliine Rahme. D Jugend trifft sich usserdem au im MC Donald´s oder im nöch devo glägene Burger King.

Zu der Doorffkultur ghörd au d Theater-und Fasnachtsgsellschaft Spräitebach, und ab und zue werded Konzert und Läsige im Zäntrumsschopf abghalte.

Bekannt isch Spräitebach fürs alljährliche Sterneplatzfäscht, wo wie de Name seit ufem Platz vom ehemalige Restaurant Sterne duregfüehrt wird.

Spräitebach hät en Tschuttklub, und de STV Spräitebach glänzt vorallem mit synere erfolgriichen Unihockeymannschaft. I de Nööchi vom Fuessballplatz Mittlerzälg isch en Minigolfplatz. Es het au es Hallebad, wo für Iwohner en Spezialtarif offeriirt.

• Xaver Wiederkehr (1817–1868)

• Andreas Steigmeier: Spreitenbach In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
• Dokumäntazioon vom Walter Trippel^[2]

 Commons: Schpräitebach – Sammlig vo Multimediadateie

• Homepage vo Schpräitebach

1. ↑ Ständige Wohnbevölkerung nach Staatsangehörigkeitskategorie, Geschlecht und Gemeinde, definitive Jahresergebnisse, 2022. Bei späteren Gemeindefusionen Einwohnerzahlen aufgrund Stand 2022 zusammengefasst. Abruf am 5. September 2023
2. ↑ Carolin Frei: 20 Jahre für 1000 Jahre Ortsgeschichte, uf aargauerzeitung.ch, 31. Augschte 2013

Ywonergmeinde im Bezirk Bade Bade | Bällike | Bärgdietike | Birmischtorf | Äredinge | Änetbade | Fislisbach | Freyewil | Gäbischtorf | Chillwange | Chünte | Mägewil | Mellige | Nöiehof | Niderroodlef | Oberroodlef | Obersiggetal | Remetschwil | Schpräitebach | Schtette | Turgi | Undersiggetal | Wettige | Woleschwil | Würlinge | Würelos Ehmolegi Gmeinde: Büeblike | Dättwil | Kempfhof | Oberäredinge | Ötlike | Rohrdorf | Underäredinge Kanton Aargau | Bezirk vom Kanton Aargau | Gmeinde vom Kanton Aargau