Ännetbade

Ennetbaden
	Wappe vo Ennetbaden
Basisdate
Staat:	Schwiiz
Kanton:	Aargau (AG)
Bezirk:	Baden
BFS-Nr.:	4026
Poschtleitzahl:	5408
Koordinate:	666180 / 259390Koordinate: 47° 28′ 55″ N, 8° 19′ 0″ O; CH1903: 666180 / 259390
Höchi:	360 m ü. M.
Flächi:	2.11 km²
Iiwohner:	3613 (31. Dezämber 2022)
Website:	www.ennetbaden.ch
Charte
	Charte vo Ennetbaden

Ännetbade (offiziell: Ennetbaden) isch e Gmeind im Bezirk Bade im Schwiizer Kanton Aargau. Wi de Näme scho seit, isch d Gmeind uf em gägeüberligende Limmatufer wi Bade, wo d Gmeind bis 1819 derzue ghört het.

Geographi

Ännetbade het uf alne Site natürlichi Gränze. S Dorf isch in-e-me numme 1,5 km lange Sitetal vo de Limmat zwüschem Geissbärg im Norde u de Lägere mit de Klus vo Bade im Süde. D Limmat isch di weschtlichi un de Höhtal-Sattel di öschtlichi Gränze vo de Gmeind. D Überbauig konzentriirt sich uf de Uferberich a de Limmat u de sonnigi Geissberg-Südhang.

De Gmeindbann isch 211 Hektare gross, dodervo sin 88 Hektare bewaldet u 71 Hektare überbaut. Di höchschti Schtell ligt uf de Lägere mit 757 Meter, di tüüfscht a de Limmat uf 360 Meter.

Nachbargmeinde sin Freyewil im Norde, Ähredinge im Oschte, Wettige im Süde, Bade im Weschte u Obersiggethal im Nordweschte. Bade, Ännetbade u Wettige sin zämmebauet.

Gschicht

Bi Grabige im Johr 2008 het ma usegfunde, dass ma zu de Ziit vo de Römer um 120 n. Chr. uf de Brandruine vo eme um 40 n. Chr. baute Handwerkerquartiir, wo zu de Sidlig Aquae Helveticae ghört het, en repräsentative Terrassebau errichtet het. Der Terassebau isch mit Freskemalereie, Mosaike, marmorverchleidete Wänd u Fussbodeheizig luxuriös usgschtattet gsi. Wäge Überfall vo de Alemanne het ma s Gebäude ums Johr 270 umme ufgäh. Bi de Grabige het ma au en Friidhof us em 7. Johrhundert gfunde.^[2]

In ere Urkund isch Ännetbade im Johr 1150 s erschtmol erwäänt worde, wos au zu Bade ghört het. Am Limmatufer hets Badehüser gha, wo ma chlini Bäder gnennt het, im Gägesatz zu de grosse Bäder am linke Flussufer.

Im 1415 hei d Eidgenosse de Aargau eroberet u Ännetbade het zu de Grafschaft Bade ghört, ere gmeine Herrschaft.

Im März 1798 sin d Franzose in d Schwiiz iimarschiirt un hei di Helvetisch Republik usgruefe. I dere Ziit hei sich di Spannige zwüsche Bade u Ännetbade verschärft. Bade het s Gfühl gha, Ännetbade sigi numme es läschtigs Aahängsel u d Ännetbadner hei sich usgränzt gfühlt. Im 1817 het Bade a de Regiirigsrot vom 1803 noi gründete Kanton Aargau es Gsuech uf an Abtrännig vo Ännetbade gschtellt, wo am 22. Dezember 1819 vollzoge worde-n-isch.

Literatur

Andreas Steigmeier: Ännetbade. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
Peter Hoegger: Der Bezirk Baden I. Baden, Ennetbaden und die oberen Reusstalgemeinden. In: Die Kunstdenkmäler des Kantons Aargau. Aargau VI. (= Kunstdenkmäler der Schweiz. Band 63). Hrsg. von der Gesellschaft für Schweizerische Kunstgeschichte GSK. Bern 1976, ISBN 3-7643-0782-X.
Thomas Bolt, Uli Münzel: Der Bäderbezirk von Baden und Ennetbaden. (= Schweizerische Kunstführer. Nr. 399). Hrsg. Gesellschaft für Schweizerische Kunstgeschichte GSK. Bern 1986.