Dizy (Marne)

Dizy
Region	Grand Est
Département	Marne
Arrondissement	Épernay
Kanton	Épernay-1
Kommünàlverbànd	Grande Vallée de la Marne
Koordinàte	49° 4′ N, 3° 58′ O49.0661111111113.9672222222222Koordinate: 49° 4′ N, 3° 58′ O
Heche	69–205 m
Flech	3,23 km2
Iiwohner	1.492 (1. Jänner 2020)
Bevelkerungsdicht	462 Iiw./km2
Code Postal	51530
INSEE-Code	51210
Website	dizy.fr
s’ Dorf Dizy vu Hautvillers har gsah

Dizy [dizi](info) ìsch a frànzeescha Gmainda mìt 1.492 Iiwoohner (Schtànd: 1. Januar 2020) ìm Département Marne ìn dr Regioon Grand Est. Sa gheert zem Arrondissement Épernay un zem Kàntoon Épernay-1. D’ Iiwoohner nännt m’r Dizyciennes [dizisjɛn](info) (fìr d’ Fràuija) un Dizyciens [dizisjɛ̃](info) (fìr d’ Manner).

Ums Joohr 662 ìsch s’ Dorf ìn dr Grìndungsurkunda vum Petrüsàbtai Hautvillers mìt’m làtiinischa Nàmma Villa Disiacum cum ecclesia et altare beati Timothei martyris^[1][2] — dàs bediitet „Dorf Disiacum dr Kìrìch un em Àltààr zem hl. G’màrterta Thimotheus“. Dr Nàmma Disiacum schtàmmt vermüatlig vum reemischa Fàmìlianàmma Decius.^[1]

Ìn dr Mìtta vum 10. Joohrhundert hàt dr Kronìscht Flodoard vu Reims s’ Dorf mìt’m Nàmma Diciacum ärwäähnt. Ìm 11. Joohrhundert hàt m’r dr Nàmma Divisiacum g’funda. Witterscht ìsch s’ Dorf uff Làtiinisch ànna 1312 Diziacum un ànna 1346 Dyseium g’nännt gsìì, wia àui schpeeter uff Àltfrànzeesch Dysy ànna 1358 un Dizi ànna 1409. Ìm 17. Joohrhunderta ìsch dr Nàmma Disy brüücht worra.^[2] Àn dr Frànzeescha Revoluzioon hàt m’r ìn dr näija Gmainda dr Nàmma Dizy gaa.^[3] Ìm 19. Joohrhundert ìsch d’ Gmainda manckmol Dizy-la-Rivière [dizi la ʁivjɛʁ](info) un Dizy-sur-Marne [dizi suʁ maʁn](info) g’nännt gsìì,^[2] wial’s ìm nochberliga Département Aisne a àndra Gmainda nàmmens Dizy (Dizy-le-Gros) gìtt — s’ Wort rivière bediitet aifàch „Fluss“ uff Frànzeesch.

s’ Gmaindagebiat vu Dizy

Dizy lììgt àm Marne-Sittakànààl, wo d’ süüdliga Gmaindagranz bìldet. Umgaa wìrd Dizy vu da Nochbergmainda Champillon ìm Norda, Ay ìm Oschta, Magenta ìm Süüda so wia Hautvillers ìm Wäschta.^[4]

Dur d’ Gmainda fiahrt d’ Nàzionààlschtrooss 51.^[4]

D’ Gmainda ìsch ànna 1964 dur d’ Tailung vu dr Gmainda Dizy-Magent gebìlda worra.^[5]

• d’ romàànischa, reemisch-kàthoolischa Kìrìch Thimotheuskìrìch (église Saint-Thimothée) üss’m 11. un 12. Joohrhundert. Ìn dr Kìrìch ìsch d’ holziga Pietà üss’m 15. Joohrhundert àls Ainzelobjakt bii da Histoorischa Dankmooler vu nàzionààler Bediitung klàssifiziart.^[6]
• bii dr Kìrìch ìsch a Kriagerdankmool, fìr d’ g’schtoorwana Soldààta vum Äärschta un Zwaita Waltkriag eehra.^[7]
• Àn dr Rue de Reims ìsch zitter 1947 a iisarn Waagkriiz. Dr Füass ìsch mìt da Schtaina vu dr Kànààlbrucka harg’schtällt worra, wo ìm Zwaita Waltkriag zärschteert worra-n-ìsch.^[8]

• 
  a Blìck uffs Dorf
• 
  d’ Thimotheuskìrìch
• 
  s’ Roothüüs

D’ Gmainda Dizy lììgt ìm Wiibàuigebiat Champagne.^[9]

• 
  Raabgebiater um Dizy
• 
  Raabgebiater um Dizy

• dr Dìchter un Schrìftschtäller Pierre Louÿs (1870–1925) hàt doo a Tail vu siinera Kìndhait verbroocht.^[8]
• dr Füassbàllschpììler René Bliard (1932–2009) ìsch z’ Vizy uff d’ Walt kumma.^[4]

Zitter 1995 ìsch a Pàrtnerschàft mìt dr diitscha Gmainda Sommerach ìn Baira.^[10]

• Lischta vu da Gmainda ìm Département Marne

• Dizy. In: Travaux de l’Académie nationale de Reims. Band 87/I. F. Michaud, Reims 1889, S. 177–185 (französisch, Iigschränkti Vorschau uf books.google.de). 

 Commons: Dizy (Marne) – Sammlig vo Multimediadateie

• Websitta vu dr Gmaindaverwàltung (frànzeesch)
• Informàzioona züa dr Gmainda Dizy bii dr LdH/EHESS/Cassini (frànzeesch)
• Schtàtistik züa dr Gmainda Dizy biim INSEE (frànzeesch)