MACARONI İLE DİZİ İÇİ

TEMİZLEME OPERASYONU
Osman Nuri OKYAY
Kıdemli Mühendis
TPAO Adıyaman Bölge Müdürlüğü / Sondaj
Müdürlüğü

12.06.2019 Turkish Petroleum Corp. 1

 Sunum Akışı

• Macaroni ile dizi içi temizleme operasyonu nedir ?

• Macaroni Malzemeleri
-Macaroni boruları
- Macaroni matkabı
- Power Swivel ve Ekipmanları
- Düşük debili pompa
- Macaroni masası
- Havalı power tong
- Diğer malzemeler

12.06.2019 Turkish Petroleum Corp. 2

 Sunum Akışı

• Çelikli-22 kuyusundaki Macaroni sondajı ve dikkat

edilmesi gereken hususlar
– Macaroni sondajı hazırlığı
– Macaroni sondajı
– Macaroni manevrası
– Macaroni tahlisiyesi

12.06.2019 Turkish Petroleum Corp. 3

 Macaroni ile dizi içi temizleme
operasyonu nedir ?
• Back-off operasyonu ve washover sondajı sonrası kuyuda
kalan dizinin içi kesinti ve yıkıntı ile tıkanabilir,
• Daha aşağı metrajlardan free point ve back-off operasyonu
yapılabilmesi için tıkalı olan dizi içinin temizlenmesi
gerekmektedir,
• Bu işlem macaroni sondajı ile yapılır,
• Macaroni sondajından önce kuyuda kalan dizi diş dişe veya
overshot ile yakalanmış olmalıdır.
• Çok sık yapılan bir operasyon değildir. TPAO kuyularında en
son 2009 yılında Çelikli-22 kuyusunda 2365 – 2450 ma
yapılmıştır.

12.06.2019 Turkish Petroleum Corp. 4

 Macaroni malzemeleri
Macaroni Boruları
• TPAO stoklarında aşağıdaki
tabloda belirtilen 3 tip Macaroni
borusu mevcuttur. Bunların hepsi
TPAO Adıyaman Karakuş Parkta
bulunmaktadır.
OD,in ID,in Diş Tipi Ağırlık(lb/ft) Grade Miktarı
1 1/4 (1.660) 1,380 Hydrill 2,33 N80 350
1 1/4 (1.660) 1,380 BTC 2,33 N/A 500
1 (1,315) 1,049 N/A 1,72 N/A 134

• Uzun yıllardır kullanılmadığı

için Macaroni borularının
kullanılmadan önce inspekte
edilmesinde fayda vardır.
12.06.2019 Turkish Petroleum Corp. 5
 Macaroni malzemeleri
Macaroni Boruları
Macaroni Boruları Teknik Özellikler Tablosu-1

12.06.2019 Turkish Petroleum Corp. 6

 Macaroni malzemeleri
Macaroni Boruları
Macaroni Boruları Teknik Özellikler Tablosu-2

12.06.2019 Turkish Petroleum Corp. 7

 Macaroni malzemeleri

Macaroni Matkabı
•Tungsten carbide ve sarı kaynak ile
yapılmış 2” çapında matkaptır.

•Kulede imal edilebilir, fakat sondaj

esnasında torka sebep olabileceği için
matkapın dış yüzeyinde tungsten
carbide olmamasına dikkat edilmelidir.

12.06.2019 Turkish Petroleum Corp. 8

 Macaroni malzemeleri

Power Swivel ve Ekipmanları

• Macaroni sondajında Power Swivel
kullanılır
• KTHM’den temin edilir.

Modelleri:
- Bowen S-3,5 tip; 120 ton & 5000 psi & 8100
ft.lbs tork
- Bowen S-2,5 tip; 85 ton & 5000 psi & 3950
ft.lbs tork

12.06.2019 Turkish Petroleum Corp. 9

 Macaroni malzemeleri
Power Swivel ve Ekipmanları (Devam)

S-3,5 Power Swivel Skid Mounted Power swivel kumanda paneli

12.06.2019 Turkish Petroleum Corp. 10

 Macaroni malzemeleri
Düşük Debili Pompa (KTHM)
• KTHM’den sağlanan düşük
debili bir pompa kullanılabilir.
• Pompa temin edilemezse kule
pompası kullanılır, bu durumda
debiyi düşürmek için tabanca hattı
da açılmalıdır.
Gardner Denver V12 Pompa

Tabanca hattına 2” x 5000 psi’lik

hortumla yapılan giriş

12.06.2019 Turkish Petroleum Corp. 11

 Macaroni malzemeleri

Macaroni Masası

Macaroni manevralarında
üzerinde çalışılan masadır

12.06.2019 Turkish Petroleum Corp. 12

 Macaroni malzemeleri
Havalı Power Tong
(KTHM)

Macaroni manevralarında
diziyi sıkma ve sökme
işleminde kullanılır

12.06.2019 Turkish Petroleum Corp. 13

 Macaroni malzemeleri

5” Link zip lift elevatör Elevatör link kolları

12.06.2019 Turkish Petroleum Corp. 14

 Macaroni malzemeleri

1,315” Elevatör (2 adet) 1,315” Slip spider

12.06.2019 Turkish Petroleum Corp. 15

 Macaroni malzemeleri

4 ½” IF ve 4 ½” XH Pin dişli slip masası (Flowline Çıkışlı)

Flowline

Slip masası

12.06.2019 Turkish Petroleum Corp. 16

 Macaroni malzemeleri

Adapter sub (3 1/2" IF Box-1 5/8” Hydrill Pin )

Adapter Sub

12.06.2019 Turkish Petroleum Corp. 17

 Macaroni malzemeleri
Power Swivel hidrolik hortumları için
1 5/8” C Plate ) tender bell (kulede imal edilebilir)

12.06.2019 Turkish Petroleum Corp. 18

 Macaroni malzemeleri

Diğer malzemeler
•Flow line için 4" lik hortum
•15 m uzunluğunda 2 adet 2” x 5000 psi rekorlu hortum
•Slip Spider (1,315" ve 1,66 ") için 1 er set kama
•Düşük debili pompa kullanılacaksa pompa yedek
malzemeleri

12.06.2019 Turkish Petroleum Corp. 19

 Çelikli-22 kuyusundaki Macaroni sondajı
ve dikkat edilmesi gereken hususlar

Macaroni sondajı TPAO kuyularında en son Çelikli-22

kuyusunda 2365 – 2450 ma yapılmıştır.

Aşağıdaki 4 başlıkta genel olarak Çelikli-22 kuyusunda yapılan

Macaroni sondajından ve edinilen tecrübelerden bahsedilecektir;

• Macaroni sondajı hazırlığı,

• Macaroni manevrası,
• Macaroni sondajı,
• Macaroni tahlisiyesi

12.06.2019 Turkish Petroleum Corp. 20

 Çelikli-22 kuyusundaki Macaroni sondajı
ve dikkat edilmesi gereken hususlar
Macaroni sondajı hazırlığı
• Macaroni sondajı öncesi platform üzerinde kalan DP
uzunluğu manevralarda yükseklik sıkıntısı yaşamamak için
gerekirse pup joint kullanılarak iyi ayarlanmalıdır. (Yaklaşık 2 –
2.5 metre uygundur),
• Kuledeki pup jointlerin iç çapları kontrol edilmeli ve
kullanılan DP’lar ile aynı grade’de olduklarından emin
olunmalıdır,
• Macaroni borularının inspekteden geçtiği teyit edilmelidir,
• Macaroni borularına ait tüm teknik bilgiler bilinmelidir,
• Macaroni borularından tavşan geçirilmeli ve dişleri kontrol
edilmelidir,

12.06.2019 Turkish Petroleum Corp. 21

 Çelikli-22 kuyusundaki Macaroni sondajı
ve dikkat edilmesi gereken hususlar
Macaroni sondajı hazırlığı
• Adapter sub, slip ve slip kaması ve tüm sarf malzemelerinin
yedeği kulede hazır bulunmalıdır, adapter sub tek parça olmalıdır,
• KTHM tarafından sağlanan düşük debili pompa kullanılacaksa
bu pompaya ait pompa yedekleri kulede bulundurulmalıdır,
• Power swivel hose’ın (2” x 5000 psi) 1 adet macaroni borusu
ilavesine yetecek uzunlukta olması gerekmektedir (ort.: 13-14 m),
• Macaroni sondajına başlamadan önce Power swivelin sondaj
esnasında dönmemesi için sadece yukarı-aşağı harekete izin
verilecek şekilde sabitlenmesi gerekir. Aksi takdirde sondaj
sırasında power swivel’e ait hortumların sarma riski vardır.

12.06.2019 Turkish Petroleum Corp. 22

 Çelikli-22 kuyusundaki Macaroni sondajı
ve dikkat edilmesi gereken hususlar
Macaroni manevrası
• Macaroni borularını sıkmada ve sökme işleminde havalı
anahtar kullanılmalıdır,
• Macaroni inişinde diş yağı olarak motor yağı kullanılabilir,
• Manevralarda 1-2 tondan fazla ağırlık alma ve oturma
olduğunda yukarı aşağı hareketler yerine pompa ve rotary ile dizi
rahatlatılmaya çalışılmalıdır,
• Çıkış manevrasında macaroni boruları tek tek veya double
halde sökülüp platformdan aşağı alınır,
• Slip kamalarına dikkat edilmelidir. Macaroni sondajı ve
manevralar esnasında sondaj dizisi içerisine herhangi bir metal
parça düşmemesine azami derecede dikkat edilmelidir.

12.06.2019 Turkish Petroleum Corp. 23

 Çelikli-22 kuyusundaki Macaroni sondajı
ve dikkat edilmesi gereken hususlar
Macaroni sondajı
• Normal kuyu sondajında dikkat edilen hususlar macaroni
sondajı için de geçerlidir,
• Sirkülasyon sistemi pompa - tabancı hattı - power swivel -
macaroni dizisi - macaroni dizisi sondaj dizisi anülüsü - 4”
flowline çıkışlı slip masası - 4” spiral hortum - elekler,
• Sondaja başlamadan önce tork limitleri power unit üzerinden
ayarlanmalıdır. Çelikli-22 kuyusunda sıkma torku 1500 lb-ft’e,
sökme torku 2000 lb-ft’e, sondaj torku 1000 lb-ft’e ayarlanmıştır,
• Gerek macaroni sondajında gerekse manevralarda sondaj
dizisinin iç çapının küçüldüğü yerlere (HWDP, DC) dikkat
edilmelidir,

12.06.2019 Turkish Petroleum Corp. 24

 Çelikli-22 kuyusundaki Macaroni sondajı
ve dikkat edilmesi gereken hususlar
Macaroni sondajı
• Düşük parametrelerde çalışıldığı için kule ağırlık saatinin ve
power swivel tork saatinin hatasız çalıştığından emin olunmalıdır,
• Tek motor ve rolantide çalıştırılarak kule pompası
kullanılacaksa tabanca hattından en az bir tanesi açılmalıdır,
• Sondaj esnasında eleklere magnet konulmasında fayda vardır,

12.06.2019 Turkish Petroleum Corp. 25

 Çelikli-22 kuyusundaki Macaroni sondajı
ve dikkat edilmesi gereken hususlar
Macaroni sondajı
• Çelikli-22 kusunda 2375 - 2450 ma ( 0 – 2225 ma 5” DP, 2225 –
2337 ma 5” HWDP, 2337 - 2450 ma 6 ¼” DC ) aşağıdaki
parametrelerde macaroni sondajı yapılmıştır:
 Debi: 0.7 bbl/min,
 SPP: 1200 - 1300 psi,
 MW: 89.5 lbm/ft 3,
 Macaroni sondajı yapılan sondaj dizisi iç çapı: 4.276” - 2 ¼”,
 WOB: 0 - 1 ton,
 RPM: 30 – 40
 Ortalama tork: 500 - 750 ft-lbs.

12.06.2019 Turkish Petroleum Corp. 26

 Çelikli-22 kuyusundaki Macaroni sondajı
ve dikkat edilmesi gereken hususlar
Macaroni tahlisiyesi
• Çelikli - 22 kuyusunda macaroni sondajı esnasında zaman
zaman görülen yüksek torka bağlı olarak takım kopması olayı
yaşanmıştır,
• KTHM tarafından sağlanan 9402 tip 2” Overshot (2 7/8" guide
+ 1 13/16” Spiral grapple) ile takım yakalanmıştır (2 7/8” Guide
tubing parçası kullanılarak kulede imal edilmiştir)
• Ayrıca manevra esnasında 78 m’lik macaroni dizisi slip
açılması neticesinde kuyuya düşmüş ve dişdişe yakalanarak
kurtarılmıştır.

12.06.2019 Turkish Petroleum Corp. 27

 Çelikli-22 kuyusundaki Macaroni sondajı
ve dikkat edilmesi gereken hususlar
Macaroni tahlisiyesi 9402 Overshot

12.06.2019 Turkish Petroleum Corp. 28

 Teşekkürler

12.06.2019 Turkish Petroleum Corp. 29