Nothing Special   »   [go: up one dir, main page]

Khoahoccongnghevietnamso4 2017

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 68

VA

ISSN 1 859-4 7941


ctz 'qv

TAP CHI

KH • A 1119C
Co G NO110 let

T4 15 - S6 4 - Thang 4 nam 2017


HOI DUNG BIEN TAP EDITORIAL COUNCIL
Nguyen Van Hu Nguyen Van Hieu
Hei Tu Baia Ho Tu Bao
Le TrAn Binh Le Iran Binh
Nguyen Van BO Nguyen Van Bo
BUi Chi Bm Bui Chi Buu
Nguyen Van Cu Nguyen Van Cu
Tniong Viet Dung Truong Viet Dung
TrAn Tho Dat Iran Tho Dat
Nguyen Gong Dinh Nguyen Cong Dinh
Nguyen Dinh Ddc Nguyen Dinh Duc
Pham Van Difc Pham Van Duc
VO Minh Giang Vu Minh Giang
TO' Quang Hien Tu Quang Hien
Nguyen DCfc Hinh Nguyen Duc Hinh
Trieu Van Hung Trieu Van Hung
Pham Gia Khanh Pham Gia Khanh
HA Huy Khoai Ha Huy Khoai
Nguyen Xuan Kinh Nguyen Xuan Kinh
Pham Thanh Ky Pham Thanh Ky
Nguyen Van Lien Nguyen Van Lien
Hoang Van Wong Hoang Van Luong
H6 Si Thoang Ho Si Thoang
Nguyen Anh Tugn Nguyen Anh Tuan
DAo Tri Oc Dao Tri Uc
Pham Hung Viet Pham Hung Viet
TONG BIEN 714111 EDITOR-IN-CHIEF
Dang Ngoc Bao Dang Ngoc Bao

PHO TONG BIEN TO DEPUTY EDITORS


Nguyen Thi Hai Hang Nguyen Thi Hai Hang
Nguyen Thi Hiking Giang Nguyen Thi Huong Giang
TRUONG BAN BIEN TAP HEAD OF EDITORIAL BOARD
Pham Thi Minh Nguyet Pham Thi Minh Nguyet
TRUoNG BAN TR! skr HEAD OF ADMINISTRATION
Wong Ngoc Quang Hung Luong Ngoc Quang Hung
TRINH BAY ART DIRECTOR
Dinh Thi Luan Dinh Thi Luan

TOA SOAN GIAY PHEP XUAT BAN


113 Tran Duy Hu'ng - Cu Gay - Ha Ni S6 1153/GP-BUTT ngay 26/7/2011
Tel: (84.4) 39436793; Fax: (84.4) 39436794 S6 2528/GP-BTITT ngay 26/12/2012
Email: khcnvn@most.gov.vn S6 592/GP-BTTTT ngay 28/12/2016
Website: khoahocvacongnghevietnam.com.vn
Gia: 18000d

EDITORIAL OFFICE PUBLICATION LICENCE


11 3 Tran Duy Hung Str. - Cau Giay Dist. - Hanoi No.1153/GP-BTTTT 26th July 2011
Tel: (84.4) 39436793; Fax: (84.4) 39436794 No.2528/GP-BITTT 26th December 201 2
Email: khcnvn@most.gov.vn
No.592/GP-BTTTT 28th December 2016
Website: khoahocvacongnghevietnam.com.vn
Khoa hoc V - DuOc unow

Nghien cfru tat dung thy phong dau cüa Pregabalin


bOh nhan mô tim ho'
Nguyen Thi Mai Li', Tiran Dàc Tift$2, Nguyen Trung Men'
93enh vien Tim Ha NOi
2Hoc Wen Quein y

Ngay nh'in WI 6/2/2017, ngay chuOn phin bin 10/2/2017, ngiy nhin phin bin 9/3/2017, ngay chip nhin ding 15/3/2017

Tom tat:
Myc tieu: Nhim dinh gii tic ding thy phong dau sau mO tim her cua Pregabalin utmg trurerc m& Phuying phap:
Tien cum, 4nh nhan duvc chia ngAu nhien vao hai nh6m: nh6m I (n=30, ming Pregabalin 150 mg trulfrc m6) va
nh6m II (n=30, nheom chting). San khi rut nOi khi quail (NKQ), giam dau PCA morphin duvc dung 6. ca hai nhem.
Cic dc diem chung cüa b§nh nhan, gay me, phau thu4t, hi sfrc, diem dau sau m& tieu thy morphin và cic tic
dyng không mong muon duvc ghi nh4n trong 48 giir sau rut NKQ. Ket qua: Luvng morphin lieu thy trong 24 va
48 giir du 6. nhom I va II twang frng la 15,37±2,94 mg, 30,87±5,05 mg va 21,53±4,17 mg, 42,13±7,00 mg (p<0,05).
Diem VAS khi nghi vã khi th& sau cüa nham I Map hon nh6m II twong 6.ng la 0,60±0,93, 2,33±1,06 và 1,531,55,
3,13±1,25, p<0,05. T l non, ban non, bi tieu & nham I that) hni nham II (p<0,05). Ket lufm: Pregabalin 150 mg
'gong truk moi 1 gi& c6 hiu qua (Iv phong dau; lam giam diem dau, giam luvng tieu thy morphin sau mô tim her.
Tir khoa: DuThong dau, gia'm dau do b'enh nhan kitm soat, Pregabalin.
Chi sa phan loai: 3.2
Dat van de NKQ sam; dupc giài thich va dOng tham gia nghien
ciru. Loai trir benh nhan suy gan, suy than, di img voi
Phu thuat tim mach la pliau thuat lan, gay dau
Pregabalin hoc dimg Pregabalin, morphin keo dai. Dua
do vay giam dau trong va sau mi tim ha IuOn la van de'
ra khoi nghien benh nhan loan than sau mo, rut NKQ
can ac bit quan tam. Giam dau sau me) tot cho phep
sau 24 gi6 sau mo, c6 bin chirng ngoai khoa.
rut NKQ som,hcm, benh nhan sau m6 ilia sau hcm, giup
chong xep phi ,cang nhu giam cac bin loan do dau gay Ph ireng phap
ra, giam ngay nam vin, giam ty l bin chimg, giam chi Thiet k nghien cieu: Nghien ciru thir nghiem lam
phi nam vin. Pregabalin la thaw &rot sir dung phi) bin sang, tin ciru, ngAu nhien, c6 dal chimg tai Benh vin
trong dieu tri Ong kinh va giam dau man tinh lien quan Tim Ha N0i, tir thang 10/2015 den thang 4/2016.
den ca che' than kinh. Pregabalin c6 tac dung lam giam
hien tucmg tang kich thich do tOn thucmg & cac neuron Tien hanh nghien cieu: Tat ca cac benh nhan du dugc
sang sau tay,, tir do giam nyay cam trung tam. Cac kham gay me,,chuan bi ph-au thuat nhu thu6ng quy, dugc
nghien On day ten the giai cho thay du phong dau giâi thich rO ve nghien ciru, cach danh gia dau bang thang
tru6c mo bang Pregabalin lam giam cikmg dO dau va diem VAS va phuang phap giam dau do benh nhan ttr
giam lugng tieu thii morphin sau m tim 116 [1, 2]. Tuy hem soat PCA. Beth nhan dugc b0c tham niau nhien de
nhien, chua c6 s6 lieu nghien can nOi dung nay & Viet chia thanh 2 nh6m: nhOm I dugc uong 2 vien Pregabalin
Nam. Vi vay, chimg toi tin hanh nghien ciru nham muc 75 mg, nhom II duot Tong 2 vien vitamin C 100 mg
tieu &nil; gia hieu qua du phong dau cüa Pregabalin uong Ult.& gay me 1 gi6.
trir6c mo va cac tac dung khong mong muon a b'enh nhan Benh nhan dugc gay me, phAu thuat theo phac
m6 tim thuong quy cüa Benh vin Tim Ha NOi; sau me chuyen ve
1101 Wing va phifting phap Khoa Hôi süc, giam dau bang morphin truyen filth mach
lien tqc lieu 0,02 mg/kg/gi6 tai khi rut NKQ. Sau khi rat
Dai tuvng NKQ, benh nhan dugc tin hanh giam dau bang PCA vai
Cac benh nhan duoc Iva chon la benh nhan m tim nOng dO morphin 1 mg/ml, bolus 1 ml, then gian khoa 10
her theo k hoach, tir 16-65 tuOi; ASA II, III; dkr kin rat phut, iiu ti da 15 mg/4 gia, khong sir dung lieu nen.

*Mc gici lien he: Email: drkien103@gmail.com

TA, (HI

CNGOANOHg
HOC ki 15(4) 4.2017
v ret lam
Khoa hoc Y - DU9c

hit sau, tY le A/D.


Studying the preemptive analgesia efficacy of oral
- Cac chi tieu danh gia tac dung khong mong main:
Pregabalin for open cardiac surgery
Sp02, tan so' dig, de an than, non, bun non, ngira, bi tieu,
Thi Mai Ly Nguyen', Dac Tiep Tran2, Trung Kien Nguyen2*
chong mat, ngir ga, nhin m6, nhin &L.
'Hanoi Heart Hospital
2Vietnam Military Medical University Xw lj; sj lieu
Received 6 February 2017; accepted 15 March 2017
Abstract: Sir dung phan mm SPSS22.0, so sanh cac gia tri
Objectives: The study aims to evaluate the efficacy of trung binh, t l'e pi-Ian tram kiem dinh bang cac thudt toan
preemptive analgesia with Pregabalin on acute post-operative t-test, chi-square. fade bit dugc coi la c6 nglila thOng
pain after open cardiac surgery. Methods: Patients who ke khi p<0,05.
underwent elective cardiac surgeries were randomized into
Dqo dike nghien cent
two groups. Group I (n=30) received 150 mg Pregabalin 1
h prior to induction of anesthesia, whereas group II (n=30) Nghien ciru nham mi,ic dich giam nhe dau don sau m6
received placebo at the same time. All patients were received cho benh nhan, benh than c6 quyen tir chi hodc ngimg
morphine PCA after extubation. Heart rates, blood pressure,
tham gia nghien ciru a bat ky Mari diem nao. Tat cá cac
respiratory rate, time to extubation, intensive care unit (ICU)
benh than du dirge giam dau sau m bang morphin
stay duration, morphine consumption, pain score according
to the visual analogue scale (VAS), sedation scores, and side PCA. Cac se>1iu nghien ciru dirge thu thdp NIA xir ly trung
effects were measured and recorded during 48 hours after dive.
extubation. Results: VAS scores at rest and during deep breath
were lower in the group I (p<0.05). Morphine consumption for KM qua
24 and 48 h after extubation of the two groups were 15.37±2.94 Dc Cern benh nhan
mg, 30.87±5.05 mg and 21.53±4.17 mg, 42.13±7.00 mg,
respectively, p<0.05. The incidence of vomiting and urinary Bang 1. 134c dim 4nh nhan (R-1513, n, %).
retention was significantly lower in the group I compared Nh6m I Nhom II
with the group II (p<0.05). Conclusions: Premedication with Cie dc diem
(n=30) (n=30)
Pregabalin provided a good preemptive analgesia after open Tuei (nam) 45,6±11,6 47,6±9,2
cardiac surgery: decreased VAS scores at rest and during deep 10/20 22/16
GiOi (nam/nii)
breath and lower morphine consumption for 48 postoperative
Can nang (kg) 54,6±9,9 55,4±8,5
hours.
Keywords: Patient-controlled analgesia, preemptive analgesia, ASA (xep loai sire khoe cira b'enh
nhan theo tieu chuan cia Hip hôi 2,734,45 2,534,51
Pregabalin.
gay te Hoa KY)
Classification number: 3.2
NYHA (phan dO chic nang cna
2,07±0,25 2,13±0,35
suy tim theo Hed tim New York)
Tien sir
Dái thao &Ong 4(13,3%) 2(6,7%)
Ctic chi tieu nghien cieu:
Tang huyet áp 3(10,0%) 7(23,3%) <0,05
- Cac &lac diem chung cüa benh nhan: TuOi, gigi tinh, Benh khac 8(26,7%) 4(13,3%)
chieu cao, can Ong, chan doan truck m& phan loai sire Khong 15(50%) 17(56,7%)
khoe theo ASA, NYHA, cac thong so' EF, Dd, PAPs. Ph'au thuat
Beth mach via 2(6,7%) 2(6,7%)
- Cac dac diem lien quan den gay me, phau thudt, hi Berth van tim 24(80,0%) 23(76,7%)
sire: Th6i gian phAu thudt, theri gian chay tun hoan ngoai Denh tim him sinh 4(13,3%) 5(16,7%)
co the, theri gian cdp d'Ong mach chi', th6i gian dig may, Chi so sieu âni
sO ngay nam hi sire. Cac tieu chi danh gia hieu qud du Dd (mm) 49,97±8,08 50,03+7,96
ph6ng dau: Mach, huyet áp, tieu thy morphin trong 24 va EF (%) 63,1318,38 63,8717,55
48 gig sau rñt NKQ, diem dau VAS lire nghi ngai va khi PAPs (mmHg) 43,77+15,27 41,47115,11

KHOA 119C
COW NGHE ia \am 15(4) 4.2017 2
Khoa hoc Y - Chicic

Bangs 2. Cac dc diem lien quan den gay me, ph5u thuat H1 va H4.
va hi stk.
Tac ding khong mong mutat!
Mom I Nhom II
Cic dc diem - Huy& ap, tan s6 tim, tan s6 th6, d6 bao hoa oxy, dO
(n=30) (n=30)
Thai gian THNCT (phut) 79,10-124,03 80,77123,37 an than tai cac th6i diem cüa hai thorn khac nhau khong
Thai gian cnp DMC (phnt) 66,37123,97 64,83123,97 co y nghia th6ng ke (p>0,05).
Thoi gian phau thunt (phut) 181,17136,83 174,77139,95 <0,05
- Cac tac dung khong mong muon khac the hien
Thai gian NKQ (gin.) 7,5312,46 8,2313,69
bang 5.
Thai gian nam het six (ngay) 2,50-4,51 2,604,62
THNCT: tan hoan ngoai co th4; DMC: Ong mach chil Bang 5. Cac tac dyng khong mong mu6n (n, %).

Hieu qua dif ',hong dau Nhom I Nhom 11


Triu chtimg
(n=30) (n=30)
- T6ng lieu morphin tieu thii ducyc the hien a bang 3.
Bun non va non 1(3,3%) 3(10%)
Bang 3. Tang lieu morphin lieu thy (X±SD). <0.05
Bi tieu 1(3,3%) 5(16,7%)
Giam nhom I so
Ding Nhom I Nhom II
voi nhom II
morphin (mg) (n=30) (n=30) Ban Ivan
(mg, %)
Trong 24 gia dAu 15,37+2,94 21,53+4,17 6,16 (28,61) Dau sau phAu thuat thuemg dugc coi la dau do cam thy
Trong 24 gi6 tiep 15,50+2,60 20,60+3,70 5,10 (24,76) <0,05
than kinh. Cac chAn thuung trong qua trinh phAu thuat da
dugc biet la nguyen nhan gay nen chimg tang cam gide
Trong 48 gier 30,87+5,05 42,13+7,00 11,26 (26,73)
dau. Trong do, cac tnrerng hop khong &roc dieu tri thich
hop se clan den dau man tinh sau ph7au thuat. Phu thuat
'Ring lieu morphin lieu thki trong 24 gib' duva 48
tim la mOt trong nhiing phIa thuat gay dau va ton thuang
gi6 sau khi riit NKQ o'• nhom I thap km so v6i nhom II
hu phAu nhieu nhat cho benh nhan vi duerng ma xucmg
(p<0,05).
irc gay nen rAt nhieu kich thich CO hai, anh huang den
- Diem VAS Iiic nghi va htc thâ sau &roc the hien a trung tam nhan cam than kinh [3]. Nhieu loai thu6c giam
bang 4. dau khac nhau da &pc sir dung de giam dau hau phAu.
Cac nghien ciru gan day cho thy rang, ket hop cac thuoc
Bang 4. Diem VAS kic nghi va Inc tha sau (X±SD).
chong tang cam dau (nhu gabapentin va Pregabalin) lam
Diem VAS khi nghi Dian' VAS khi thir sau giam dau hu phAu, giam lugng opioid tieu thu va giam
Thai diem
(gilt) Nhom I NhómH Nhorn I Nhom tac dung khong mong muon opioid. Vi vay, lqf,thuat
(n=30) (n=30) (n=30) (n=30) giam dau da phucmg thdc sir dung mOt so loai thuoc tac
110 1,13+1,25 1,40±1,30 2,87+1,14 3,00+1,02 >0,05 dung len cac co che giam dau khac nhau ngay cang ph6
H025 0,67+1,09 0,93+1,02 2,40+0,81 2,60+0,93 >0,05 bin.
116 0,87+1,01 0,67+0,96 2,53+1,17 2,40+0,81 >0,05 Hien nay, khai niem giam dau da phuang thirc chü
H1 0,53+0,90 1,27+1,34 2,40+0,97 2,87+1,46 <0,05 yeti dua tren sir ket hgp cüa opioid, NSAIDs hoc
116 0,60+0,93 1,53+1,55 2,33+1,06 3,13+1,25 <0,05 paracetamol, lieu th'Ap ketamin, thuoc chong co giat
0,87+1,01 0,80+1,00 2,67+1,21
(gabapentin, Pregabalin) va gay te yang chu phAu. Miic
H8 2,67+0,96 >0,05
tieu cüa giam dau da phucmg thirc khong chi la cal thin
H16 0,47+0,86 0,73+0,98 2,07+1,23 2,40+0,81 >0,05
chit lugng giam dau ma con lam giam lugng, opioid
}184 0,67+1,09 1,00+1,15 2,27+1,26 2,53+0,90 >0,05 sir dung va giam cac tac dung khong mong mu6n khac
1136 0,47+1,01 0,53+0,90 2,13+1,04 2,20+1,22 >0,05 dm the thuoc sir dung. Trong do, giam dau du phong
11,8 0,27+0,69 0,67+0,96 1,93+0,98 2,00+0,91 >0,05 vOi miic fiat' la ngan chan qua trinh nhay cam h6a trung
trong (khau then chot dm co che tang cam giac dau sau
mo) va \Teri CO so' lY luan la "dieu trj tru6c khi cam gide
Diem VAS trung binh khi nghi va khi hit sau cüa benh
dau xuat hien" da dirgc nhieu nghien ciru chimg minh. Vi
nhan a nhom I thAp han nhom II, c6 nghia th6ng ke tai dau sau phAu thuat dugc coi la mOt logi dau than kinh nen

T„CW
KHOA 119C 15(4) 4.2017 3
ONG NGHE am
Khoa hoc Y - DLIdc

gabapentinois (gabapentin, Pregabalin) thuong &lac sir Diem dau VAS lac nghi a nhOm c6 dung Pregabalin
dyng trong dau than kinh man tinh có hieu qua tot trong (nh6m I) thAp hon nhom kh6ng dung Pregabalin (nhom II)
du phong dau sau phAu thuat [2]. hAu het cac died diem, c6 nghia theng ke (p<0,05) tai
14c dkm chung ctia hai nh6m benh nhan H1 va H4. Diem dau VAS lüc hit vao sau dia nhom I thAp
hcm nhom II a hAu het cac tiled diem (bang 4) nhung str
Kt qua trinh bay a bang ,1 va bang 2 cho thAy khong khac bit khong c6 nghia thong ke, ngoai trir tai H4 la c6
c6 sr khac bit c6 th6ng ke gifra hai nhom ve cac nghia theng ke (p<0,05). Mt qua trong nghien ciru cüa
dc diem lien quan den benh nhan, gay me hi sirc ding chung toi phü hop vai nghien dru cila cac tac gia khac. S.
nhu phAu thuat. Day la nhcmg yeu to c6 the anh huang Joshi Sheedhar nghien ciru hieu qua cUa Pregabalin 150
den mirc de va cam nhan dau sau mo clang nhu kha nang mg tren 40 benh nhan plan thuat bAc c'Au ni chñ vanh,
dung nap vai cac,tac ding kh6ng mong muon cua giam diem dau VAS khi nghi cña nhorn Pregabalin thAp han
dau. Sr dong nhat gifra hai nhom ve cac dc diem teen nhorn chtimg c6 nghia theng ke (p<0,05) tai cac tiled
giip cho viec so sanh,ve hieu qua giam dau va cac tac diem 6, 12, 24, 36 gia sau khi dit NKQ; diem dau VAS
dung khong mong muon gifra hai nh6m benh nhan dugc khi hit sau ding thAp han nhom chang c6 nghia theng
chinh xac va khach quan ham, chimg to sir phan chia b'enh ke (p<0,05) tai cac tiled diem 4, 6, 12, 24, 36 gia sau
nhan vao hai nh6m la niau nhien. khi rat NKQ [4]. Alimian Mahzad nghien ciru anh htrang
Hieu qua giam dau và lieu thy morphin sau mô len dau sau mecüa Pregabalin 300 mg u6ng vao buei
Bang 3 cho thAy lucmg morphin tieu thy a nhom I trong sang ngay phAu thuat 60 benh nhan phAu thuat da day Wei
ngay dAu (15,37±2,94 mg) thAp han nh6m 11 (21,53±4,17 soi, ket qua cho thAy nhorn Pregabalin c6 diem dau VAS
mg), str khaz bit nay c6 nghia thng kê (p<0,05). thAp hcm c6 nghia thong ke so vai nhom chimg 6. tat ca
Trong 24 gia tip, lugng morphin tieu thy i nhom I ding cac thai diem theo dOi trong 24 gia sau phAu thuat [7].
thAp han nh6m II c6 fr nghia theng ke (p<0,05). Luang Balaban Fatih nghien ciru ten 90 benh nhan cAt titi mat
morphin tieu thy trong nghien ciru cüa chung toi thAp han nei soi chia lam 3 nhom: Nhom chimg, nhorn Pregabalin
trong nghien ciru cüa Hazem M. Fawzi teen 60 benh nhan 150 mg va nh6m Pregabalin 300 mg uong 1 gia triro.c
tir 30 den 49 tuoi phAu thuat ma xuang iirc, dieu nay la do phAu thuat. Ket qua cho thAy nh6m Pregabalin 150 mg
ngueri Au M'Si c6 the tong Ian han nguai Viet Nam nen c6 diem,dau VAS thAp hcm nhom chimg nhung cao han
cAn nhi'eu morphin hon. Tuy nhien, nghien cfru cüa chiing nh6m uong Pregabalin 300 mg, su kirk bit c6 nghia
toi ding tuong tu nhu nghien ciru dm M. Fawzi Hazem theng ke vâi p<0,05 [8].
yeti ltrang morphin tieu thy a nhom Pregabalin (26,2±4,6 Tac ding /along mong muan
mg) thAp hcm co Sr nghia thong ke (p<0,05) so voi nhom
khong dimg Pregabalin (41,8±8,2 mg) [3]. Mac da rAt him gap nhung suy ho hAp luon la bin
chimg clang sg nhat khi dung morphin sau mo. Chung toi
Trong 24 gier dau, lugng morphin tieu thy O. nh6m I kh6ng gap benh nhan the. cham <10 lAn/philt, ngimg tha
giam 28,61% va trong 24 gia tip giam 24,76% so vOi hoac tir chi tier. tic PCA do cac tac ding khong mong
nhom II. Kt qua nay tuung duang veri nghien cru cria muon cüa phuong phap giam dau. Doi vai Pregabalin, tac
S. Joshi Shreedhar tren benh nhan bac can noi chn vanh ding khong mong muon hay gap nhat la ngii ga (an than
khong chay tuAn hoan ngoai co. the: Luting tramadol cAn sau), hoa mat chong mat va roi loan thi giac, thy nhien
sau phAu thuat a nhom Pregabalin giam 59,88% so voi khong gap cac tac ding kh6ng mong muon nay trong
nhom chtimg [4]. A. Pesonen va,ceng sir nghien ciru tren nghien ciru oda chtimg t6i. Dieu nay c6 thegiai thich la
benh nhan cao tuoi (tren 75 tuoi) sau mo tim cho thAy
do cac,tac dining 'thong mong mien cria Pregabalin him
luting oxycodone can sau phAu thuat a nhom Pregabalin
gap, nu c6 thi thuong la 6. benh nhan dung liu cao keo
giam 44% so vai nhom chimg [5]. J. Zhang, K-Y. Ho va
dai (dieu tri dau man tinh).
Y. Wang timg lc& 14 nghien Cull (899 b'enh nhan) v hieu
qua gialn dau cap tinh sau mo cüa Pregabalin uong tnrac Trong nghien ciru dia chung t6i, tST 1 non va bun
gay me cho thAy Pregabalin lam giam lugng opioid fiat non cira nh6m I la 3,3% va cUa nhom II la 13,3%. Nhu
thy 24 gia sau phAu thuat (p<0,05). Ved lieu Pregabalin vay, t-S7 le non va bun non a nhorn I thAp hcm nhom II c6
<300 mg giam 8,8 mg, yen lieu ?_300 mg giam 13,4 mg nghia th6ng ke (p<0,05). TS/ l non va bun non giam
lugng opioid tieu thy trong 24 gi& sau phAu thuat [6]. nham I thAp han so vai nhom II c6 the la do tac ding

TAP CH!

piOA HOC 15(4) 4.2017 4


CONO NONE it am
Khoa hoc Y - DLI9c

cüa giam tieu thy morphin 6 nhom I. Kt qua nay tuang pain medicine, 5(1), e24837, doi: 10.581 2/aapm.24837.

cluing yeti nghien,ciru cüa Aydogan Harun ten 60 benh [3] M. Fawzi Hazem, Sanaa A. El-Tohamy (2014), "Effect of perioperative
nhan pilau thuat lay soi than qua da vai tST le non, Won oral Pregabalin on the incidence of post-thoracotomy pain syndrome", Ain-
non cüa nh6m dung Pregabalin (3%), thap han so vai Shams Journal of Anaesthesiology, 7(2), p.143.

nhom chtimg (10%) [9]. Khurana Gurjeet nghien ciru tren [4] S. Joshi Shreedhar, A.M. Jagadeesh (2013), "Efficacy of perioperative
90 benh nhan phAu thuat c6t s6ng thy t-STl non a nhom Pregabalin in acute and chronic post-operative pain after off-pump coronary
gabapentin la 3,3%, 6 nhom Pregabalin la 0% va a nhom artery bypass surgery: a randomized, double-blind placebo controlled trial",
Annals of cardiac anaesthesia, 16(3), p.180.
chimg la 6,7% [10].
[5] A. Pesonen, R. Suojaranta-Ylinen (2011), "Pregabalin has an opioid-
Nghien ciru ciia chimg t6i cho thy c6 the dung sparing effect in elderly patients after cardiac surgery: a randomized placebo-
Pregabalin truck mo nhu mOt thanh phan dia giam dau controlled trial", British journal of anaesthesia, 106(6), pp.873-881.
da phuong thirc trong phk thuat tim ha. Tuy nhien, can
[6] J. Zhang, K-Y. Ho, Y. Wang (2011), "Efficacy of Pregabalin in acute
nghien dm them v6i ca mu lon lion de )(de nhan ket qua postoperative pain: a meta-analysis", British journal of anaesthesia, 106(4),
nay, clang th6i tim kiem moi lien quan gitra lieu thuoc va pp.454-462.
hieu qua du phong dau.
[7] Alimian Mahzad, Farnad Imani (2012), "Effect of oral Pregabalin
premedication on post-operative pain in laparoscopic gastric bypass surgery",
KM Ivan
Anesthesiology and pain medicine, 2(1), pp.12-16.
Pregabalin u6ng nu& me c6 tac dyng du phong dau [8] Balaban Fatih, Seyhan Ya§ar (2012), "A randomized, placebo-
tot sau mo 6 b'enh than m6 tim ha: Griam diem VAS khi control led study of Pregabalin for postoperative pain intensity after laparoscopic
nghi va luc hit sau ding nfar giam luyng morphin tieu thy cholecystectomy", Journal of clinical anesthesia, 24(3), pp.175-178.
trong 48 gi6 sau mo. [9] Aydogan Harun, Ahmet Kucuk, Hasan Husnu Yuce, et al. (2014),
"Adding 75 mg Pregabalin to analgesic regimen reduces pain scores and
TAI LIN THAM KHAO
opioid consumption in adults following percutaneous nephrolithotomy", Revista
[1] Sibtain Anwar (2013), "Pregabalin reduced persistent pain after cardiac
brasileira de anestesiologia, 64(5), pp.335-342.
surgery", Anesthesiology, San Francisco.
[10] Khurana Gurjeet, Parul Jindal (2014), "Postoperative pain and long-term
[2] Ziyaeifard Mohsen, Mohammad Javad Mehrabanian, Seyedeh Zahra
Faritus, et al. (2015), "Premedication with oral Pregabalin for the prevention of functional outcome after administration of gabapentin and Pregabalin in patients
acute postsurgical pain in coronary artery bypass surgery", Anesthesiology and undergoing spinal surgery", Spine, 39(6), pp.E363-E368.

TAP C.

PGA HOC
5
COW IMO it am 15(4) 4.2017
Khoa hoc Y - Dupc

•A
Danh gia hip qua nuoi dtrung sum throng tieu hoa
sau phau thuat ung thy true tring
Nguyen Van Hien, Le Van Quing*, Trfnh Le Huy, TrAn Trung Bach
BO mOn Ung tint, Truerng Dqi 129c YHO Iskii
Ngay nhan bai 25/12/2016, ngay chuyen phan bin 30/12/2016, ngay nhan phan bin 20/2/2017, ngay chip nhan dang 6/3/2017

Tom tilt:
Muc tieu cüa nghien cum nham dinh gia hi0 qua nuoi duerng sei'm dirimg tieu h6a sau pan thu4t ung thy trvc
tring (UTTT). Nghien cum duvc tin hanh teen 60 blenh nhan UTTT duvc pilau thu;at c6 lam h4u mon nhan
chia lam hai nh6m: 30 4nh nhan ducrc can thi0 dinh duikng s6in va 30 4nh nhan thuOc nh6m chfrng. Ket qua cho
thy, Co 83,3% sO I4nh nhan dung n#p tOt; thiii gian trung 110 cüa nham can thi'Op nhanh horn nhom chfrng (2,4
ngay so v6i 3,1 ngay); thiri gian dam vin cüa nh6m can thib ngin horn nh6m chfrng (12,9 ngay so v6i 14,8 ngay);
nal &eon Om throng tiêu hoa lam giam chi phi so vol nuôi duirng tinh mch (220.000 ang/ngay so von 366.000
dong/ngay). Mir 437c6 the khang dlnh, nuoi duifing Om bang duivng tieu h6a cho cac bOh nhan sau mo UTTT la
mOt plurong phip an toin, hiO qua, tit 14m chi phi him so von nuoi threeng duieng tinh mch truyen thOng.
Tit khoa: Nadi dwo'ng so'm duirng tieu h6a sau mJ, ung thu tr(ec Wang.
Chi sa phlin loai: 3.2

Evaluation on the efficacy of post-op early enteral nutrition in rectal cancer patients
Van Hieu Nguyen, Van Quang Le*, Le Huy Trinh, Trung Bach Tran
Department of Oncology, Hanoi Medical University
Received 25 December 2016; accepted 6 March 2017

Abstract:
Patients and methods: 60 rectal cancer patients who had been gone through the rectum amputation surgery (Miles or
Hartmann procedure) were randomized into 2 groups: post-op early enteral nutrition or post-op parenteral nutrition.
Result: good tolerance rate was 83.3%. Gas passing time of the early enteral nutrition group was shorter than the remaining
(2.4 days vs 3.1 days), so were the hospitalization stay (12.9 days vs 14.8 days) and hospitalization cost (220,000 VND/day vs
366,000 VND/day). Conclusions: post-op early enteral nutrition in rectal cancer patients is safe, efficacy, and economic in
comparision to conventional parenteral infusion.
Keywords: Post-op early enteral nutrition, rectal cancer.
Classification number: 3.2

BO Win de sau mO chua co nhieu thay TOL Dinh tieu hóa sau m va duy tri tinh trang
duang ,thong thuang cho benh than dinh duang cüa benh than phai trai
Theo GLOCOBAL 2012, ung thu qua phau thuat tieu Ma [1-6].
sau me Viet Nam van la truyen
dai twc trang dUng thir 2 trong cac
dich qua throng tinh mach va cho an Tai Viet Nam, chua co nhieu
loai ung thu a cá 2 giai [1]. O Viet qua duemg mieng muOn. Cac dft lieu nghien cfru danh gia ye hieu qua dm
Nam, UTTT dung hang thir 5 sau ung
thir nghiem cá tren,ngueri va dOng vat phucmg phap nuoi duang sam throng
thu phe quan, da day, gan, vu ô nil. du cho thy, subo sung dinh duOng tiêu hoa vOi b'enh than sau phau
Ngay nay, cac phucmg phap dieu sam bang duemg tieu hoa trong giai thuat, dc bit pilau thuat UTTT la
tri noi chung va phau thuat UTTT noi doan sau mo khong nhUng cãi thin mOt phau thuat lan vâi nhieu nguy co
rieng tai Viet Nam dã co rat nhieu sr lanh vet thuong, chirc nang co va ca trong va sau mo. Nham cai thin
tin b. Trong khi do, van de cham lam giam nhi7em trimg ma con gill') viec cham sok cho benh than sau mo
sac va dinh &rang cho benh nhan cho vi'ec hi phuc thu dOng duang UTTT, cac tac gia thgc hien nghien
'Mc gia lien he: Email: quanglevan72@yahoo.com

TAP CEI

LONG
1 ""
"
NEV'
N et, am
15(4) 4.2017 6
Khoa hoc Y - DuOt

ciru nay ved mvc tieu danh gia hien - Bin chimg sau m6: Chay mau sau coi la c6 nglila th6ng ke.
qua nuoi dnang sgm duemg tieu h6a mo, do mieng noi, nhi6m trimg vet mo, Dao dirc trong nghien ciru: Benh
sau ph'au thuat UTTT. viem phi, dai kho, bin chimg khac. nhan dugc giai thich rO lgi ich, nguy
061 lacing va phiffing phip nghien - Thni gian c6 trung tin, thni co khi tham gia ,nghien dru. Cac
cifil gian nam vin sau mo (ngay). benh nhan c6 quyen rut kh6i nghien
Did trim, nghien cfru - Ghi nhan sr thay d6i v6 can nang, cuu. D6 tai dã thong qua I-10i (long Y
cac chi so sinh hoa sau can thi6p. dirc cüa Benh vien K va Benh vien
Gm 60 benh nhan UTTT dugc
Bach Mai.
phau thuat cat cut truc trang tai Benh s6 lieu bang phan m6rn
vien K. SPSS 16.0. Kim dinh m6i Wang KM qua nghien cthi
Phirang phrip nghien cti.0 quan glib cac dinh lugng bang ki6m Dc dim nhan triic cfia 2 nhom toi
Can thi0 lam sang c6 di dinh chi binh phucmg, p<0,05 dugc thai dim fru& pha7u thuijt (bang 1)
Benh nhan dugc chia lam hai Bang 1. Dc dim nhan trgc, xet nghiem cia hai nhorn tai theii dim trulk
nhom: 30 benh nhan nhom can thiep pilau thu'at.
va 30 benh nhan nh6m chimg. Ca
Cac chi tieu Nhom chiVng Nhom can thiep
hai nhorn dugc danh gia ve the trang
Can Ong trirac 51,33+5,83 53,13+8,54 >0,05
theo BMI va cac xet nghiem sinh hóa
mau tnr6c khi can thiep. Sau d6 se' Chi'eu cao 1,62+0,50 1,60+0,67 >0,05
tin hanh can thiep: Cac XN &ink phAu thifal
Nh6m nuoi &fang duemg tieu hoa S6 luvng heng cau 4,43+0,70 4,42+0,52 >0,05
sau mo: Hemoglobin 126,97+17,33 127,57+16,71 >0,05
- Ngay sau m6: Truy6n nuac va N6ng dO glucose 5,46+1,54 5,25+1,57 >0,05
din giãi khoang 2.500 ml dich. Protein toan phan 72,31+4,25 72,15+3,60 >0,05
- Sau m6 ngay 1 (24 h sau phau Albumin 41,01+4,75 40,68+3,54 >0,05
thuat): Nuoi duang bang dung dich Tryglycerid 1,7+0,6 1,65+0,45 >0,05
nutrison 350 nil/110y, tc d6 50 gigt/ Cholesteron 4,8+1,2 4,9±1,1 >0,05
phut qua sonde da day chia 3 Ian.
- Sau m6 ngay 2 (48 h): Nuoi Bang 2. Phan b6 thdi gian nuoi &fang duidng ruOt.
duer'ng bang dung dich nutrison 500 Benh nhan
ml/ngay, t6c d6 50, giot/plint qua Thai diem nuoi (Wang
N (sa benh nhan)
sonde da day chia 3 lan. <12 10 33,3
- Sau mO ngay 3: Nuoi du6ng 12-24 9 30
bang dung dich nutrison 1.000 ml/ >24 h 11 36,7
ngdy, toe d6 50 gigt/phat qua sonde
ci4 day chia 6 lan. Bang 3. Kha n5ng dung nap cUa nuoi diking sdm b5ng dung mileng.
- Sau m6 ngay 4: Nuoi clang bang Dung nap
dung dich nutrison 1.000 ml/ngay, tc Bun non 1 3,3
d6 50 gigt/phin chia 6 Ian hoc tivc ti6p Non, trao ngtrac 2 6,7
neu benh nhan tu an dugc.
Chuang hai 2 6,7
- Sau m6 ngay 5: Cho an qua diking Tieu chay 0 0
mieng dung dich nutrison 1.000 ml. Dung nap t6t 25 83,3
Nh6m chimg: Dirge nuoi difOng
Bang 4. Lien quan giita th6i dim ba't du nuoi du'ang va kha nang dung nap.
bang duemg tinh mach theo thugng quy.
Danh gia kk qua hai nh6m v'd cac Thai diem nufli dirdng Dung nap t6t Dung nap khong
mat: <12 10 0
12-24 8 1 <0,05
- Dung nap: Bun non, non, trao
ngugc, chugng heti, tieu chay. >24 h 7 4

„Pc.,
iFIOA HOC
am
15(4) 4.2017
CONG NGHE
tmiumon Khoa hoc Y - (Jot

Thol gian nuoi du.osng va khti B a ng 5. Lien quan giCra *Mg dich ton du trong da day ya tiled dirn Wat du
tiling dung nftp ctia cac Venh nhein nuoi
dtr9c nu& &Wing thin dtro'ng tieu Th?ri diem nuoi throng Tóndirsau2h Tinthrsau24h
hoa (bang 2-5) <12 30,3±8,69 35,3+8,1
12-24 50,78±11,76 70,78±18,82
Bie4n di cric chi tieu dinh ihrowg >24 h 95±20,06 147±45,95
sau pilau thuOt (bang 6)
Bang 6. Bien di cac chi tieu dinh du'dng.
Thay di ctic chi tieu sinh h6a,
Cfic chi deli Nham chting Nhem can thifp
huyet h9c sau pilau thuOt (bang 7)
Giam can nang sau phAu thuat 2,03±1,00 1,50±0,72 >0,05
Bitn cherng ö hai nhom (bang 8,
Bang 7. Thay di chi tieu sinh h6a sau ph5u thuat.
9)
Cac chi tieu Nhem chthig Nhem can thiOp
Thai gian có trung tin vet thoi SO lugng hiing cu 4„15±0
57 4,17±4,77 >0,05
gian ntlm vin ctia hai nh6m (bang Hemoglobin 117,53±12,49 120,53±14,57 >0,05
10) NOng da glucose 5,83±0,79 5,84±0,99 >0,05
Protein toan phan 68,69±3,69 67,60±3,77 >0,05
Chi phi nuoi dtreng b'enh nhan Albumin 38,44±4,22 38,89±3,37 >0,05
sau pha'u thuilt (bang 11) Tryglycerid 1,8±0,6 1,75±0,45 >0,05
Cholesteron 4,9±1,01 4,93 ±1,12 >0,05
Bin Min
Bang 8. Wit so- bie'n chting cda nhom can thi0 và nh6m chLing.
Trong luong benh nhan giam
cã hai nh6m sau phau thuat so voi Nhom chting Nhom can thib
Bien chiing
bulk phau thuat. Trong do, nhom
can thiep giarn it Ilan nhung kheng sOt 4 13,3 3 10
c6 sir khac bit c6 nghia thong Dai kho 2 6,7 3 10
ke, (p>0,05). Chang toi cling tim NhiZm thing vet m'e 2 6,7 1 3,3
>0,05
thy ket luan Wong tier trong y van Nhiem thing net niu 2 6,7 1 3,3
Tac ruat 0 0 0 0
nghien ciru cüa Fayez M. Saad [7].
Viem ph6i 1 3,3 0 0
Cac benh nhan nhorn can thiep duoc
nuoi difang duOng tieu boa serrn c6 Bang 9. Lien quan gifia thiri dim nuoi dung du'6ng tieu h6a va bie'n chang
kha nang dung nap t6t, dat 83,3%. cüa nh6m can thi0.
Thai diem bit dAti Co bin chthig Khong bin chirng
Theo quan niem kinh din, cac
nuoi dirOng
benh nhan phai chiu dung phau thuat
<12 2 /0 8 80
bvng Ian khong &roc cho an qua
12-24 3 33,3 6 66,7 >0,05
duerng mieng sam do lo ngai tinh
>24 h 2 18,2 9 81,8
trang chuang bung, non, trao ngugc
va rut non kheng c6 kha nang hap Bang 10. Thdi gian c6 trung tin va thel gian na'm
thu cac chat dinh ,du'ang, do vay Cac chi tieu Nhom cht.mg Nhom can thifp
gay hau qua nang n'e them cho benh Thai gian có trung tin 3,1±0,49 2,4±0,42 <0,05
nhan. Trai vai quan diem nay, ngay ThOi gian aim vien 14,83±3,60 12,87±2,56 <0,05
nay cac nghien dru thy rang nuoi Bang 11. Chi phi nuoi &Ong 4nh nhan sau phau thuat.
du'erng dixerng tieu boa lam tang clang
Cic chi tieu NIMBI can thib Nhom chfrng
mau tad rut, du phOng teo niem mac
Chi phi mien duangingay 220.000 VND 366.000 VND
va tuyen nhay, tang qua trinh sir dung
cac chat dinh clang. Nhu Ong ruOt
Nghien ciru cua chiing toi con <12 h du dung nap tot va khong c6
hoat Ong 6-8 ,h sau khi phau thuat
vá kha nang hap thu ton tai ngay cã thay rang, theri diem nuoi duang cang truemg hop nao phai chuyen sang
trong tnrerng hop khong c6 nhu (icing sam thi kha nang dung nap cang cao, truyen tinh mach. Nhom bat dau
ruet binh thuerng [7]. nh6m dugc bat dau nu6i duo'ng serm nuoi duotg sam tit 12-24 h sau phau

,p(H,
plOA HOC 15(4) 4.2017 8
CONG NOHE V am
Khoa hoc Y - Dupc

thuat c6 1 triremg hap dung nap kern sut giam s lugng hOng cu va huyet Két IluSn
va bi chuong hai sau do phai chuyen sac th so vai truac phau thuat. Tuy
Nuoi duang sam Wang duang tieu
sang nu6i throng tinh mach, nhom nhien, su kirk bit gala hai nhom la
khong CO ngliia. thong Ice. hem cho cac bOnh nhan sau me, UTTT
Wat clan nuoi duang tit >24 h c6 4
truang hop dung nap kern, trong do la mOt phucmg phap an toan, tST lO
Nu6i duang sam duang tieu h6a dung nap 83,3% va mang lai nhi6u
co 1 tnremg hop bun non, 2 twang sau mos gulp cho, bOnh nhan giam
hop non va 1 truing hop chuang hiOu qua: Rut ng'an thai gian trung
thieu dugc cac bin chung cna nuoi
hai. Sr khac bit gifta nhom bat du tin (2,4 ngay), thoi gian nam vin
duang hoan toan duang tinh mach,
nuoi duang sarn <12 h va nh6m bat nil& la cac bin chimg nhi6'm trUng (12,9 ngay). Dat hiOu qua kinh te' han
du nuoi duang sam >24 h sau OIL toan than nha han che firth tham lau so veri nuoi duang bang duang tinh
thuat la c6 nghia thong ke. Nhan vi Ichuan, dOc to tit rut vao, man, mach truy6'n thOng.
dinh nay ding duac tac gia Nguygn demg thai giam dugc clang ke thai
Nhu Lam ghi nhan khi 6ng phan tich gian duy tri catheter tinh mach trung TAI LIEU THAM KHAO
kha nang dung nap tai cac than diem tam [9]. Trong nghien dm nay, chung [11 J. Fukuzawa, H. Terashima, N. OhKohchi
nuoi duang: truarc 6 h, 7-12 h, 12-24 toi chua nhan thy su khac bit c6 (2007), "Early postoperative oral feeding accelerates
h trong nghien dru cüa minh [8]. nghia thOng kê gifra 2onhom ve tST lO upper gastrointestinal anastomic healing in the rat
model", World J Surg 2007, 31, pp.1234-1239.
Thay di nOng dO duang man cac bin chimg sau mo (sot, dai
nhi6m trang vet rno, nhie'm tang fiat [2] N. Kawasaki, Y. Suzuki, T. Nakayoshi, N.
sau phan thuat: Nuoi duang tinh
Hanyu, M. Nakao, A. Takeda, Y. Fukukawa, H.
mach se clan tad nguy ca kho kiem niOu). Su khac bit nay ding chua Kashiwagi (2009), "Early postoperative enteral
soat duang mau. Trong nghien dru dirge quan sat thay trong cac nghien nutrition is useful for recovering gastrointestinal motility
cüa chimg toi nhan thay, c6 sir tang dm cüa Fayez M. Saad [7]. Nghien and maintaining the nutrition status", Surgery Today,
39(3), pp.225-230.
duang mau a cã hai nhom sau phAu dm nay cling khong nhan thy sir
thuat. Tuy nhien, sr tang duang mau kirk, biOt,c6 ST nghla thong ke ve tST [3] F.A. Moore, E.E. Moore, T.N. Jones, Mc B.L.
lO mac bin chimg lien quan \raj thai Croskey, V.M. Peterson (1989), "TEN versus TPN
cüa hai nhom khong c6 sir khac bit
following major abdominal trauma reduced septic
co ST nghia th8ng ke. ,Nghien dru diem bat dau nuoi clueing. morbidity", The Journal of Trauma, 29, pp.916-922.
cüa chimg tôi kh6ng thy c6 sir thay Nghien ciru dm chi:mg t6i [4] D. Schroeder, L. Gillanders, K. Mahr, G.L.
di c6 nghia thong ke nong del cho thy, Mai gian co trung tin Hill (1991), "Effects of immediate postoperative
tryglycerid va cholesteron cna cac (2,40±0,42 ngay) va thai gian nam enteral nutrition on body composition, muscle
bOnh nhan sau pha'u thuat dirge nuoi function, and wound healing", Journal of Parenteral
vin (12,87±2,56 ngay) cüa nhom and Enteral Nutrition, 15, pp.376-383.
threing sam duang lieu h6a va nu6i nuoi duang sam duemg tieu h6a ngan
duang firth mach. [5] F. Moore, et al. (1992), "Early enteral
hcm so vai nhorn dugc nuoi duang Feeding, Compared with paentera I Reduce
Chung toi ghi nhan nOng de, hoan toan duang tinh mach (thai gian Postoperative septic Complication", Ann Surg,
protein toan phan va albumim giam ca trung tin la 3,1±0,49 ngay; Mai 216(2), pp.172-183.
6. cá hai nh6m sau mo so vai trink gian nam v*-1 la 14,83±3,6 ngay). [6] R.J. Mayer (1998), "Gastrointestinal tract
mo. Khong c6 sr khac bit c6 fr nghia Su khac bit la c6 nghia thong ke cancer", Harrison's Principles of Internal Medicine,
thong ke ve nong dO protein toan (p<0,05). Day cling la ket luan dugc 14th Ed, 1, Mc Graw-Hill, pp.568-578.

phan a nhom can thiOp (67,60±3,77) dua ra trong nghien cmru cüa Nguy& [7] Fayez M. Saad (2007), "Early versus delayed
va nhom chimg (68,69±3,69). N'ong Nhu Lam [8]. oral feeding in Emergency intestinal resection
Anatomosis with or without covering Stoma", Journal of
dO albumin sau m khong c6 su khác Vic nuoi duang duang tieu hOa Medical Research Institute, 28(2), pp.160-166.
bit c6 nghia th6ng ke gifira nh6m son' lam giam chi phi nuoi duang/ [8] Nguy6'n Nhil Lam (2006), Nghien Cal hieu
can thiOp (38,89±3,37) va nhom ngay clang ke so vai nuoi duang quJ cOa nuoi Wong sam duang rut trong dieu tri
chimg (38,44±4,22). K6t luan nay duang tinh mach (1 tal dung dich bong rOng, Luan an tign sy" y huc, HQC vin Quan y.
ding dugc Fayez ghi nhan khi lam Nutrison 1.000 ml gia 220.000 [9] E. Cirmi, A. Liguori, M. Condorelli, et
nghien cuu tren nhom bOnh nhan sau VND so vai tem-1g chi phi dia 2 at. (2004), "The beneficial effects of antioxidant
ma ung thu duang tieu h6a [7]. chai lipofundin 10% 250 ml, 1 chai supplementation in enteral feeding in crotically ill
patients: a prospective, randomized, double-blind,
Trong nghien ciru cüa chimg t6i aminoplasma 5% va 3 chai glucose placebo-controlled trial", Anesth Analg, 99, pp.857-
nhan thy, cá hai nhom du c6 sir 5% la 366.000 VND). 863.

TAP

IHOA HOC 15(4) 4.2017 9


ONG NONE i' iet am
Khoa hoc Y - Dtipc

• do dai co9 cung


Xác dinh thai 12-37 tan
qua sieu am dirôiig am dao va' mot so yeu to lien quan
Le Hoane, Nguyen Xuan VO Van Du', Nguyen Tht Vit Anh2
/130Mh vin Phu sac Trung ucmg
2Trtrang Del hec Y Duey Hcii Phong

NO)/ nhn bai 16/1/2017, ngay chuy6'n phan bin 20/1/2017, ngay than phan bin 13/3/2017, ngay chip nh;an clang 22/3/2017

Tom tht:
Myc tieu: Xac dinh d dai of)tu cung (CTC) & tuM thai dr 12 tun den 37 tun va mOt so yeu to lien quan bang
phtrong phi') sieu Am qua duirng Am do. Di twig va phireng phap nghien caw: MO tã cAt ngang Wen cum
tren 755 thai phy có fiat thai tir 12-37 tan tai Khoa Kham 4nh va Khoa ChAn doan hinh finh, 13?nh vin Phu
sfin Trung ucrng tir thang 3-6/2016. Ket qua: Chien dai trung binh cüa CTC la 37,1±5,2 mm. Trong de, chieu
dai CTC trung binh cua noiri sinh con rylà 38,19±5,39 mm, nguiri sinh con so la 35,9±4,72 mm. O bang bach
phAn vi, throng percentile so 50, dO dal CTC dyt gia tri 16n nhAt & tuoi thai tun tin? 22 (39,264,49 mm). Sau
Wed thai tuAn thir 22, dO dai CTC ngan dn. Thai diem 3 thing gifra, CTC dai hail 3 thing cu6i. Kt lui)n: Chien
dai trung binh cüa CTC là 37,1±5,2 mm. Di) dai CTC dai nhit & tun thai fin? 22 sau dO giam dAn. Str co ngAn
rO Ot say ra sau Wan thai thfr 31.
Tie kh6a: Co tu cung, dO dài eJ ter cung, sieu am aiding am dao.
Chi soc phan loai: 3.2
Oat van 06
The cervical length at 12-37 weeks of gestation by
Do de dai CTC va phat hien six bin dOi hinh thai
transvaginal ultrasound and some related factors CTC c6 met gia tri quan trong ,trong viec du doan va
Hoang Lel*, Xuan Hoi Nguyen', Van Du Vu', quan ly chuyen da sinh non, chan doan rau tien dao va
Thi Viet Anh Nguyen2 di dang hinh thai CTC [1]. Da' c6 nhieu bang chirng chi
'National Hospital of Obstetrics and Gynecology
2Hai Phong University of Medicine and Pharmacy
ra môi quan h nghich,dao gicia d'e dai CTC trong thin
Received 16 January 2017; accepted 22 March 2017
ky mang thai va tan suat ciXa chuyen cla sinh non. Nguy
co tuang doi cüa sinh non, say thai tang len khi de dai
Abstract: CTC giam. CO nhieu phacmg phap du (loan sinh non
Objectives: To determine the cervical length at 12-37 trong thai kY nhu dtra vao tier' sir sinh non, do de dai
weeks of gestation by transvaginal ultrasound and some CTC, dinh luang fibronectin trong dich am dao. De
related factors. Materials and methods: A cross-sectional xac dinh de dai CTC c6 kha nhieu phumg phap, trong
study in 755 pregnant women at 12-37 weeks of gestation do sieu am &lac danh gia,la phuang phap don gian,
at Department of Consultation and Departement of tin ich va dat hieu qua nhat. Met so nghien thu ding
Imagination, National Hospital of Obstetrics and cho thay viec danE gia de dai CTC qua sieu am chinh
Gynecology from March to June, 2016. Results: The xac han so voi danh gia do dai CTC qua tham kham
average length of cervix is 37.1±5.2 mm, and that in lam sang. Sieuam qua ngã am dao la met phuang phap
nulliparous is 35.9±4.72 mm, while that in multiparous clang tin cay d'e clanh gia de dai CTC nhung c6 the gay
is 38.19±5.39 mm. At the 50th percentile line, the cervical ra sir khó chiu cho benh nhan [2]. Nham urge dich thiet
length is highest at 22 weeks of gestation (39.264.49 mm), lp sr phan bo chuan de xay dung bang bach phan vi
and after that, it is gradually shortening. Conclusion: cho do dai ,CTC a nhang phi nit mang thai c6 yeu to
The average cervical length is 37.1±5.2 mm; the cervical nguy co thap tai Viet Nam, chung toi thuc hien nghien
leng is highest at 22 weeks of gestation and significantly ciru nay,vai mtic tieu: Xac dinh de dai CTC & tuoi thai
short after 31 weeks of gestation. tir 12 tuan den 37 tuan bang phuang phap sieu am qua
Keywords: Cervical length, cervix, transvaginal ultrasound. duang am dao va met so yeu to lien quan.
Classification number: 3.2 Eli tang va phuling phi') nghien cell
Di tuvng nghien caw
*Tac gia lien he: Email: lehoang2001@gmail.com

#H0A HOC \ 1,, 15(4) 4.2017 10


CONG NONE V am
Khoa hoc Y - Du9c

La nhiing phu nit kham thai tai Khoa Kham benh va binh bang T-test hoc ANOVA test. P < 0,05 dugc coi la
Khoa Chan doan hinh anh, Benh vin Phu san Trung CO nghia theng ke.
ucmg tir thang 3 den thang 6/2016.
Tieu chuan chan: Kétquá
- Thai phi,' c6 chu kST kinh nguyet 28±2 ngay, nho rO Mt si; d(tc diem chung
kinh cuoi;
Cac dac diem dm 755 trung hgp b'enh nhan trong
- Thai phu c6 met thai, thai seng, thai phu chua phat
nghien dm nay bao gem: Phan be tu6i, chieu cao, BMI
hi'en benhlSr gi;
truOc khi mang thai, se lan sinh, de dai CTC trung binh,
- Tuei thai quan sat de dai CTC tir tuan thai thir 12-37;
gia tri bach phan vi cüa de dai CTC, dO dai CTC theo
- Nhimg thai phi d'eng tham gia nghien ciru. thang, quS, Mei thai dugc the hien trong cac bang 1-3 va
Tieu chudn logi trle: cac bieu cit'i 1-4.
- Tien sir say thai tix nhien tren hai Ian;
- Cac san phi có dau hien da say, doa de' non, sinh Bing 1. Phan beituOi, chi6u cao, BMI traic khi mang thai.
non; Dc digm chung
- Tien sir chuyen da non thang hoc sinh thai duai Tu6i
2.500 g; <19 18 2,4
- Tien sir phau thuat cac khi u sinh due va CTC; 20-24 138 18,3
- Thai phu dang c6 cac benh1S1 man tinh, cap tinh hay 25-29 314 41,6
dc tinh; 30-34 179 23,7
- Thai b'enh 1S, nhu di dang, da i, thieu 6i... 35-39 89 11,8
Phwang phap nghien caw >40 17 2,2
Thit k nghien cieu: M6 ta cat ngang tin ciru. Chien cao (cm)

Then gian, dja diém nghien Khoa Kham benh <150 29 3,8
theo yeu cau va Khoa Chan doan hinh anh, Benh vin 150-< 155 221 29,3
Phu san Trung ucmg, tir thang 3 den thang 6/2016. 155-160 275 36,4
>160,0 230 30,5
.sd 2
Mju nghien caw: n = z(1-a/2)
2
BMI &ink khi mang thai (kg/m2)
d2
Thieu can (< 18,5) 177 23,4
Trong do, n: co. mu (s6 dei Wong can nghien ciru); Binh thuCrng (18,5-< 23,0) 548 72,6
Z(1-a 2)•• khoang tin cay =1,96 (tuong img he se tin cay Thira can, beo phi (?23,0) 30 4,0
=0,05); sd: de loch chuan =5,13 mm (Jafari, 2015); d:
de chinh xac tuyet dei mong muen, dugc tinh bang c.X,
trong do X: trung binh nghien dm =38,28 mm (Jafari,
2015) [3]; c: de chinh xac (=0,05). [VALUE]

Trong nghien ciru nay c6 26 lop nghien ciru, do vay


1,962.5,13'
n= x26=717,5
0,052.38,282 0

Thgc t6, chimg toi lay dugc 755 truOng hop th6a man
tieu chuan nghien ciru. Bieu (16 1. St; ran sinh.
Ht. 1j) vet phan tich sd Wu: Bang phan mem SPSS 16.0 Nhan xet: Sinh lan dau chiem tST l cao nhat (47,5%),
va Excel 2013. Voi cac bien dinh tinh, tinh va so sanh cac tiap den la lan hai (36,7%).
gia tri tS7 le bang test Chi-square hoac Fisher's exact test. dai CTC trung binh và giá trj belch plain vi ô tuji
Vói cac bien dinh lugng, tinh va so sanh cac gia tri trung thai 12-37 twin

IHOA 119C 15(4) 4.2017 11


MHO NGHE viet am
Khoa hoc Y -9c

Bang 2. DO dai CTC trung binh a tui thai 12- 37 tuln. 50

Chfeu dal di Li cung (mni)


Tu61 thai (Wan) Sti thai phy Trung birth (mm) SD (mm)
12 30 37,33 4,37 30
13 30 37,99 6,2
20 50%
14 30 37,09 5,08
- 90%
15 30 37,62 4,06 10
- 95%
16 30 37,60 4,14
17 31 37,80 4,23 12 15 18 21 24 27 30 33 36 39
18 30 38,70 5,79 Tutlithai (tan)
19 30 39,45 5,85
Bigu a 2. Gia tri bach phan vi ca d dai CTC tttui thai
20 29 39,61 3,05
tif 12 d "e'n 37 tan.
21 27 39,26 2,27
22 28 38,25 4,18 Wan xet: Su thay di d6 dai CTC theo tuOi thai có
23 28 37,89 3,16
24 28 38,31 4,69
dang duelng cong vâi chieu lam xuong duâi, d6 dai
25 28 39,03 4,10 CTC tang den 1 tuoi thai nhat dinh roi giam. 0 tuoi thai
26 28 36,73 3,28 12 den 22 than, CTC có xu huang dai ra. Tr sau tuan 22
27 27 37,63 4,80 cho den khi sinh, CTC có xu huemg ngan lai. Xet tren
28 30 40,36 4,73
duemg percentile 50, ti tuoi thai 22 tan, d6 dai CTC dat
29 30 36,84 4,27
30 28 38,12 5,62
gia tri lem nhat (39,26±4,49 mm).
31 27 38,23 6,14 50
1
32 28 35,18 3,80 ig 40
(.2
33 28 37,16 6,11
34 31 33,21 4,68 '4 30
35 29 32,27 4,32 ?: 20
36 31 31,08 3,15
37 29 32,65 4,31 10
•e•
Wing 755 37,1 5,21 0
3 (n=30) 4 (n=151) 5 (n=144) 6(n=139) 7 (n=115) 8 (n=116) 9 (n=60)
SD: dO Iêch chugn nal that (thsing)

Bang 3. Gia tri bach phan vi ciia di) dai CTC tif tutii thai Bieu do 3. DO dai CTC theo thang tuou thai.
tif 12 d‘n 37 twin. Nhan xet: D6 dai trung binh CTC ngan nhat 0 thang 9
thai Gii tsj 'rich phin A cfia d dâi CTC (mm) (31,84±3,83 mm), dai nhat 0 thang 5 (39,06±4,47 mm).
(tam) SD 5% 10% 50% 90% 95%
50
12 4,54 29,1 30,8 36,6 42,4 44,1
13 4,54 29,6 31,3 37,1 42,9 44,6
14 4,53 30,1 31,8 37,6 43,4 45,1 4 30
15 4,53 30,5 32,2 38,0 43,8 45,5
20
16 4,52 30,9 32,5 38,3 44,2 45,8
17 4,52 31,2 32,8 38,6 44,4 46,1 10
18 4,51 31,4 33,1_ 38,9 44,7 46,3
0
19 4,51 31,6 33,2 39,0 44,8 46,5 2 (n=494) Thai thai (ciu:f) 3 (n=261)

Bieu a 4. lino dai CTC theo quj tutii thai.


20 4,50 31,7 33,4 39,1 44,9 46,6
21 4,50 31,84 33,4 39,25 45,0 46,6
22 4,49 31,85 33,5 39,26 45,1 46,7
23 4,49 31,80 33,4 39,2 44,9 46,6 Nh4n xet: D6 dai trung binh CTC 0 quy 3 ngan ban d6
24 4,48 31,7 33,3 39,1 44,8 46,4 dai trung binh 0 quy 2.
25 4,48 31,5 33,1 38,9 44,6 46,2
26 4,47 31,3 32,9 38,6 44,4 46,0 Mi)t sytu di lien quan den do dai CTC
27 4,47 31,0 32,6 38,3 44,1 45,8
28 4,46 30,7 32,3 38,0 43,7 45,4 M6t,s6 yeti t6 lien quan dk dO dai CTC nhu tu6i thai,
29 4,46 30,3 31,9 37,6 43,3 44,9 BMI, so Ian sinh dirge the hi'en trong cac bang 4-6.
30 4,45 29,8 31,4 37,2 42,8 44,5
31 4,45 29,3 30,9 36,6 42,3 43,9 Bang 4. Lien quan giira di) dai CTC va tui thai (tun).
32 4,44 28,7 30,3 36,1 41,7 43,4
33 4,44 28,1 29,7 35,4 41,1 42,7 Hàm s4 hrorngquan R R2 Phirong trinh
34 4,43 27,4 29,0 34,7 40,4 42,0 Bac 1 0,277 0,077 <0,01 y=41,75-0,19(x)
35 4,43 26,7 28,3 34,0 39,6 41,3
Lg 0,235 0,055 <0,01 y =48,64-3,67(x)
36 4,42 25,9 27,5 33,2 38,8 40,5
37 4,42 25,0 26,6 32,3 37,9 39,6 134 2 0,397 0,157 <0,01 y =25,814 + 1,249(x)-0,029(x)2

TAP CHI

WHOA HOC
am 15(4) 4.2017 12
CONG NGlit V
Khoa hoc Y - Dc/9'c mmmwmi

NhYn xet: Ham soc tucmg quan c6 R cao nhat duvc chcm: Tyl BMI truerc khi c6 thai cña rthom thAp la 23,4% (dtrai
y=25,814+1,249(x)-0,029(x)2. 18,5), nhom binh thuang (ta 18,5 an <23,0) la 72,6% lid
nhom cao (>23,0) la 4,0%, thAp han so vai tac gia Itaborahy
Bang 5. Lien quan gifia dO dai CTC va BMI track khi mang [5]. LS/ giai dieu nay la do chi so BMI cüa phy‘na Viet Nam
thai ca thai phy. thap han so vai phi nit nhting khu vuc khac. Dong thai, ty
Phin loni BMI MeantSD (mm) thira can, beo phi cao han nhung nuac plat trien, dc bit
Thieu can 177 35,83+4,46 la khu vyc chauAu va chau
Binh thuCtng 548 37,45+5,31 <0,05
Thfra can, ben phi 30 38,16+6,09
DO ded CTC trung binh va gia tri bach phan tuai
Wing 755 37,1+5,21
thai 12-37 twin
Trong nghien can cüa chüng toi, dO dai trung binh CTC
Nhan xet: BMI cang 18m thi dO dai CTC cang cao la 37,1±5,21 mm. Gia tri nh6 nhAt la 22,6 mm, 16n nhAt la 56
(<0,05). mm. DO dai trung binh CTC trong quY 2 la 38,27±4,27 mm,
Bang 6. Lien quan gia di) dai CTC va In sinh. trong quY 3 la 34,89±5,38 nun (bieu a 2). DO dai trung binh
CTC trong 2 quY khac bit c6 nghia th6ng ke vaip < 0,05.
Taal thai
Con so Con r# Trong quY 3, c6 sir giant dang ke dOdái CTC. Gia tri trung
Mean±SD(mm) Mean+SD(mm) binh di dai CTC duac, danh gia qua sieu am &rang am dyo
Thing 4 73 36,87+4,42 78 38,32+4,97 0,062
c6 sir thay doi clang ke theo tu8i thai. Sieu dm di) dai CTC
Thing 5 71 38,17+3,93 73 39,91+4,82 0,019
qua throng am dyo odd dirge chimg minh la c6 lçsi ich de dy
Thing 6 61 37,13+3,65 78 38,54+4,29 0,044
Thing 7 46 36,18+4,49 69 39,87+6,45 0,001
doan sinh non, CTC ngan se' c6 yeu to nguy ca cao han [2,
Thing 8 64 33,55+4,75 52 35,45+5,35 0,045
6, 7]. Mc dit vay, de phat hien chinh xac nhitng chieu dai
Tang 358 35,914,72 397 38,19-15,39 0,000 CTC bat thuCmg, chting ta phai nam duac chinh xac khoang
binh thtrang cüa dO dai CTC.
Nhan xet: Thai dim thai a thang thir 4, dt) dai trung binh
Nghien can cña chUng toi xac nhian rang, TO dai CTC
CTC cüa nguai sinh con so va con ra la tucmg tu nhau (p>
thay doi trong sulk thai k mang thai. Phü hap vori mat vai
0,05), nhung tr thang 5 tra di, CTC cüa ngueri sinh con ra
c6ng trinh d'a cong bo, nhfing nghien can nay chi ra rang c6
dai han cua nguai con so (p< 0,05). sr giant sinh ly theo dO dai CTC. Dieu quan tr9ng er day la
Bin Ivan chfing ta phai xac dinh dirge tuoi thai chinh xac de do dO dai
CTC nham du doan nguy ca sinh non. Nhieu bao cao da chi
Ot so dc
m' dim chung ra rang, tham so CTC vai dO chinh xac du doan sinh non tot
Tu6' i trung binh cUa nhom nghien dru la 28,56+5,07, phi' nhAt la dtr6i 25 mm [8] (bang 7).
hop vai dt) tutii sinh de, thap nhat la 17 tu,i, cao nht, la 44
Bang 7. Thai diem va gia tri dO dai CTC 1dm nhg.
tuOi. Sr tap trung sinh dé iY di) tuiii 20-29 c6 ,the la ket qua
tac d(ing cila Chuang trinh quoc gia ve clan so. Uy ban Dan Tic gial Thai that DO dal CTC (mm)

so va Ke hoach h6a gia dinh Viet Nam khuyen cao "sau tuoi Ayers [6] 34 taxi 52+12

20, ca the nguai phu nit Viet Nam phat trien day du ve the Jafari [3] Ba thing gia 38,28+5,13
Kushnir [9] 20-25 ruin 48,34+6,47
chat va tam 1ST, tao dieu kin thuan li cho l.p gia dinh va Liansuetrakul [10] 24 tuin 38,1+5,8
sinh con". Do vay, thai diem sinh con so thuang vao khoang
20-24 tuoi va sinh con ra vao khoang 25-29 tuoi. Cling giOng nhu nghien can dm chimg toi, It'Au het
cac tac gia deu ghi nii4n dO dai CTC dat gia tri lan nhat
Chieu cao cUa cac thai phu tap trung trong khoang 155- er then diem ba thang glib thai kY thai nghen. Gia tri dO
160 cm (36,4%), thap nhat la 142,0 cm, cao nhat la 172,0 dai CTC lan that trong nghien can cüa chfing toi tucmg ty
cm., Co rat it thai phi c6 chieu cao tit. 149,9 cm ter xuting, nhu Jafari, Liansuetrakul nhung thap han tac gia Kushnir va
chiem tST le 3,8%. Ka qua nghien can cüa chimg toi la cao Ayers.,Nghien cfru cda chimg toi thyc hien a thai phi
han so vai cüa tac gia Nguien Cong Dinh [4]. Trong nghien chau A, gi8ng nhu Jafari, Liansuetrakul, trong khi Kushnir
cfru cüa tac gia nay chi 6) 7,5% di tucmg c6 chieu cao tren va Ayers thyc hien a nhung thai phi chau Au va chau M.
158 cm, nhung trong nghien ciru dm chi:mg toi c6 den 30,5% Gang cia c6 vai nghien can ye dO dai CTC giüa cac chting
truerng hgp cao tren 160 cm. Dieu nay ding hoan toan phü tOc va nhn dinh fang CTC cüa phy nit da trang dai han phy
hp do hien nay phi nit Viet Nam noi rieng va nguai dan Viet nü da yang. Tuy nhien, khi so sanh ye dO dai CTC thi ket qua
Nam noi chung c6 chieu cao tang len so vai truac day. do dm tac gia Nguien Math Tri a tu6i thai 24 tun [11] lon

TAP CHI

1110A HOC am 15(4) 4.2017 13


CONG
Khoa hoc Y - Du0'c

han ket qua do oh chang fed veri p < 0,05, CI 95% (-9,57;- nguai sinh con ra dai hon ngued sinh con so. CAn c6 them
5,93). Giai thich dieu nay c6 the do tac gia Nguygn Manh nhüng nghien ciru so sanh de dai CTC cüa ngued sinh con
Tri thgc hien do de dai CTC qua clueing bung, thai phi phai so va sinh con ra a Viet Nam.
nhin tieu lam cho CTC dai ra met each nhan tao. Nghien
ciru cUa chi:mg toi Wen hanh do qua throng am dao, thai phg Ket Ivan
dugc huong dan di tieu sach truac khi sieu am, han che dugc - DO dai trung binh CTC tir tu6i thai 12 tuAn den 37 tuAn
nhugc diem nay. qua sieu am duong am dao la 37,1±5,2 mm. Trong do, chieu
Mt s yu ti; lien quan din d3 ddi CTC dài CTC trung binh cüa nguoi sinh con ra la 38,19±5,39 mm,
nguiri sinh con so la 35,9±4,72 nun. Chieu dai trung binh
Theo met s6 tac gia ten the gigi, de dai CTC anh huOng CTC theo BMI tnxac khi co thai: Nh6m thAp là 35,83±4,46
bed chieu cao, can n4ng, chi:mg tec, s6 lAn sinh. d Viet Nam mm, nhom binh thueng là 37,45±5,31 mm, nhom cao la
chua c6 tac gia nao nghien cgu sir khac biet,gicra cac nh6m 38,16±6,09 mm.
BMI truac khi có thai va de dai CTC. Thgc te dã chi ra rang,
can n4ng cila, me la met trong nhung yeu to dong vai tro - O bang bach phan vi, &rang percentile se 50, de dai
quan tang doi voi can nang cUa thai nhi. Met vai nghien CTC dat gia tri lan nhat a tuoi thai tuAn thir 22. Sau Mei thai
ciru dã chi ra ty l sinh non tang len a nhirng nguai c6 chi tuAn thir 22, de dài CTC ngin dAn. Xet ten duang percentile
s6 BMI truck khi c6 thai thap. Chang han, Bethesda (2005) 50, tai Mei thai 22 tuan, de dai CTC dat gia tri lan nhat
dã chi ra m6i lien quan gicra BMI tnrac khi c6 thai cüa me (39,26±4,49 mm). Thai diem 3 thang giüa, CTC dai hon 3
va tuoi thai sinh de. H9 bao cao rang, de dai CTC dai hon thang cuei. Sir co ngAn ro ret din ra ro nhAt sau tu6i thai
nhang thai phi c6 BMI cao va nhirng thai phg nay c6 tY tuAn thg 31.
sinh non thap hon. Nhimg thai phg beo phi c6 it nguy ca TAI Lieu THAM KHAO
sinh non hon. Met nghien cu eta Brazin nam 2004 thi ket [1] E.R.R. Vaisbuch, S. Mazaki-Tovi, 0. Erez, J.P. Kusanovic, P. Mittal
luan, de dai CTC thap hon clang Ice a ngued c6 BMI thap so (2010), "The risk of impending preterm delivery in asymptomatic patients with
vài nhom BMI binh thugng va cao. a nonmeasurable cervical length in the second trimester", Am] obstet gynecol,
203(5) pp.446.e1-446.e9.
‘Cac nha giai phau da chimg minh rang, Y nghia "CTC [2] J. Slager and S. Lynne (2012), "Assessment of cervical length and the
relationship between short cervix and preterm birth", J Midwifery Womens
ngan dAn theo mi lan sinh" la khong dung thgc te. Khi Health, 57 Suppl 1, pp.S4-11.
Ichong c6 thai, chi'eu dai CTC on dinh vao lchoang 25 mm. [3] E. Jafari-Dehkordi, A. Adibi, M. Sirus (2015), "Reference range of the
Tuy nhien khi CO thai, vâi nhang thay dôi sinh ly, CTC mem weekly uterine cervical length at 8 to 38 weeks of gestation in the center of Iran",
dAn, mm tir ngoai vi vao trung tam, CTC cña thai phi sinh Adv Biomed Res, 4, p.115.
[4] Nguyen Cong Dinh (2009), Nghien al do c10 dài CTC phu nif co thai
con ra mm sarn hon thai phi sinh con so. Teen 20-24 tuan bang phttang phap slat am qua tang sinh mon, Luan van thac sj", y
thgc te, thanh phan seri collagen, elastin va nuac cüa CTC hoc, Truting Di hoc Y Ha N6i.
nguai sinh con ra khac bit voi CTC ngueri sinh con so do [5] R.M.R. Itaborahy, Anselmo Verlangieri Carmo, Sebastiao Freitas de
sr thay di CTC sau met cuec de. Tinh chat nay c6 the anh Medeiros, Ali Yassin (2010), "Endovaginal sonographic assessment of cervical
length in healthy pregnant women between 20 and 34 gestational weeks",
huang, clan d6n sir khac bit de dai CTC gicra cac thai phu Radio! Bras, 43(6), pp.379-383.
sinh con ra va sinh con so. MOt vai nghien ciru ten the giai [6] LW Ayers, et al. (1988), "Sonographic evaluation of cervical length
cling chi ra rang, CTC cna nguai sinh con ra day va dai hon in pregnancy: diagnosis and management of preterm cervical effacement in
patients at risk for premature delivery", Obstet Gynecol, 71(6 Pt 1), pp.939-944.
nguai sinh con so. Theo nghien ciru dm Jams va cOng sir,
[7] J.D. lams, et al. (2008), "Primary, secondary, and tertiary interventions
thai phii sinh con ra c6 CTC dai hon clang ke so vai thai phit to reduce the morbidity and mortality of preterm birth", Lancet, 371(9607),
sinh con so, tic gia nay ket luAn c6 sir khac bit la 1,5 mm pp.164-175.

[7]. Theron va cOng sir (2008) ding chi ra sir khac bit gifra [8] J. Grimes-Dennis and V. Berghella (2007), "Cervical length and
prediction of preterm delivery", Curr Opin Obstet Gynecol, 19(2), pp.191-195.
2 nhom sinh con ra va sinh con so vai p =0,008 <0,05 [12].
[9] 0. Kushnir, et al. (1990), "Vaginal ultrasonographic assessment of
Trung binh sir khac bit gifra 2 nhom nay la 1,9 mm vai CI cervical length changes during normal pregnancy", Am J Obstet Gynecol,
95% [0,4;0,6], de dai CTC cUa nguai sinh con ra dai hcrn 162(4), pp.991-993.

ngueri sinh con so. Trong nghien cfru nay, chung toi ding so [10] T. Liansuettrakul, T. Suntharasaj, C. Suwanrath, R. Leetanaporn, R.
Rattanaprueksachart, P. Tuntiseranee (2002), "Serial translabial sonographic
sanh di) dai trung binh CTC nguai sinh con so va sinh measurement of cervical dimensions between 24 and 34 weeks' gestation in
con ra va cling nhAn thay c6 sir khac bit ve di) dai trung pregnant Thai women", Ultrasound Obstet Gynecol, 20(2), pp.168-173.
binh CTC dm 2 nhom nay, di') dai trung binh ngueri sinh con [11] Nguygn Manh Tr( (2004), Nghien cilu ve dO dai CTC trong thai thai
nghen va y nghla tien lu'ong doa de non, Luan an tie'n sjr y hoc, Truting Dai hoc
ra dai hon ngued sinh con so. Tuy nhien, khong c6 str dong Y Ha Ni.
nhat ve can n-Ung va chieu cao oh 755 thai phu trong man [12] G. Theron, et al. (2008), "Centile charts of cervical length between 18
nghien dru. Do do, chung toi chua the ket luan di) dai CTC and 32 weeks of gestation", Int J Gynaecol Obstet, 103(2), pp.144-148.

ToNP CHI

iplOA HcIC 15(4) 4.2017 14


CONG NOH . am
Khoa hoc Y - Dive

Nghien cthi di thig cay dan sam (Salvia miltiorrhiza Bunge)


A A
ti mot so vung cua mien Bac Viet Nam
Trin Danh Viet*, Dio Van Ntiti, Nguyen Van Hung
Hen Mtge lieu
Ngay nhan bai 16/11/2016, ngay chuy& phan bin 18/11/2016, ngay nhan pith bin 12/12/2016, ngay chap nhan dang 16/12/2016

Tom tit:
Dan sam la cay thfio dinrc có gia tri duvc lieu cao, duvc sfr dung 6' nhieu noi teen the gitfri, 114 bit la trong
chita cac benh ve tim much. Nghien,ciru duvc tin hanh nham dfinh gia kha ning di thwc cay dan sam ti 5 dia
diem: Thanh Tri (Ha Nei), Sa Pa, Bac Ha (Lao Cai), Mc Chau NI Van HO (So'n La). Ket qua cho this cay dan
sam sinh trirerng tilt c ac
' yang nghien dm di thwc nhep Wei. 0 cfic diem trOng tui Lao Cai (Sa Pa, Bac Ha) ghi
nhen &Ric nang suit duvc lieu va ham lucmg hog chit cao nhit. Diem trOng tai dun Wang (Ha Nei) có nfing
suit duvc lieu va ham luvng hout chit Map nhit.
Tie khoa: Di thyr, Salvia miltiorrhiza Bunge.
Chi sO phan loai: 3.4

MO dau
Research on the possibility of acclimatization
Dan sam (Salvia miltiorrhiza Bunge) la mOt cay thu6c
of Salvia miltiorrhiza Bunge quy a cac nuac chau A. Cay c6 nguon goc Trung Qu6c
in the Northern Vietnam va Nhat Ban [1], sinh truang da cao 90-1.200 m, cay
thuemg 1119C nhiing viing co, wan di, hoc dc theo
Danh Viet 'Fran*, Van Nui Dao, Van Hung Nguyen cac ba suei a mien tay hoc tay nam Trung Quoc va da
National Institute of Medicinal Materials
duct dua vao canh tac tai Trung Quoc [2]. Dan sam la
Received 16 November 2016; accepted 16 December 2016
cay lau nam va rung la hang nam, cay cao khoang 30-60
cm, la dan hoc kep tiry thuOc vao v tri teen than. Canh
Abstract:
hoa có mau tim hoac xanh nam trong mat dai hoa mau
Salvia miltiorrhiza Bunge, a well-known traditional tim dam [3].
herb due to its excellent medicinal values, is used
Dan sam có ba phan sir dung lam duac lieu la r7e
in many parts of the world for pharmacological
(Salviae miltiourrhizae radix) (Pharmacopoeia of the
activities. This study was conducted to determine the
People's Republic of China, 1988). Re'cia cay rat giau
possibility of acclimatization of Salvia miltiorrhiza
tanshinone I, tanshinone Ha, miltirone, axit salvianolic
Bunge among 5 locations: Thanh Tri (Ha Noi), Sa Pa
va nhieu hoat chat khac. R cay có rat nhieu tac dung nhu
and Bac Ha (Lao Cai), Moc Chau and Van Ho (Son
chong oxy boa, chong vi khuan, chong virus, chong ung
La). The results indicated that Salvia miltiorrhiza
thu, chong viem va benh tim mach [4, 5].
Bunge could grow well in the acclimated locations.
Lao Cai locations (Sa Pa, Bac Ha) had the highest Vao nhfing nam 60 dm the ky truac,,cay dan sam dã
recorded yield and content of active compounds. In duac di dux vao Viet Nam dr Trung Quoc va dugc trong
contrast, the yield and content of active compounds thir nghiem tai cac tram nghien ciru tong cay thuoc,er
of Salvia miltiorrhiza Bunge in Hanoi were recorded Sa Pa, Tam,Dao va Ha NOi. Cay sinh truemg pilaf trien
the lowest. tucmg di tot, ra hoa qua hang nam, dã thu dugc hat va
dugc lieu [6], nhang sau do do khemg &roc quan tam
Keywords: Acclimatization, Salvia. miltiorrhiza Bunge.
dung mire ,nen chua phat trien. Hien nay duac lieu dan
Classification number: 3.4 sam yeu &roc nhap khau tir Trung Quac, nen van de
chat lucmg va gia cá khong on dinh, lam anh huang rat
lan tad nhu cau sir dung trong nuac, dc bit la trong y
hoc co truyen va san xuat thuoc. Theo bao cao tai Hai
'Mc giii lien he: Email: trandanhviet@gmaiLcom

TAP CEli

IHOA HOC 15
COMO NOME viet am 15(4) 4.2017
Khoa hoc Y - Dc/dc

nghi tang cuang kiam sok nguan gac va chAt lugng dirgc tri din tich pic. Diau kin flan hanh phan tich da dugc
lieu, thi tren thi truang dugc liOu Viat Nam hian nay 80- khao sat va tom tAt nhu sau: H thong may: HPLC, hang
85% dugc 1iu Co nguon goc nhap khan ttr Trung Quoc va Shimadzu, Nhat Ban; cot: C18; N dung mai: Acetonitril
clan sam la mOt trong nhfing dugc lieu bi nghi ngo• kern chat (B) - H20 (A); tac dO d6ng: 0,7 ml/phirt; UV: 270 nm.
luong do bi chit boat chat, lam anh hung nghiem tong Chucmg trinh rCra giai:
den hiau qua dial tri [7].
gian (phtit) B (%) A (%) Kieu run giii
a
Do do chii dOng dugc ngutm nguyen lieu dan sam
0-10 65 35 Ding clang
cho nhu cau trong nuac, Vin Dugc, liau dã tin hanh
10-20 65-90 35-10 Gradient
nhap nOi giong dan sam Trung Qu6c ve tong ô Viat Nam
20-30 90 10 Ding dong
nham clanh gia tinh thich nghi, kha nang sinh trirang,
30 Stop
pith trien va nang suAt cüa cay dan sam tai inOt so \ding
dm mien Bac Viat Nam. Qua trinh phan tich dugc thuc hian vri mAu chAt
tanshinon IIA cr6i chiL (d0 tinh khiat 95,0%). Cac mu
061 tuting, ilia diem va Meng phip nghien ciffi phan tich tnroc khi tiem vao 110 th6ng dau dugc 19c qua
Dai fitting, ctia dim nghien ea-a mang cellulose aetat 0,45 Jim. Mi thi nghiam dugc lam
Hat giang dan sam dugc nhap -Ur Trung Quac. lap lai 3 Ian.
Nghien cfru dugc thuc hian tai Thanh Tri (Ha Ni), Sa Ccic chi tieu theo döi
Pa, ifac Ha (Lao Cai), MOc Chau va Van Fla (San La). Chi tieu sinh tru-ang va phat
Phtrang phap nghien cult Thai gian qua cac giai doan sinh truang cfra cay: Thai
Tham dinh/xac dinh ten khoa hoc cay dan sam nhdp gian tr gieo den WC (ngdy); tY1 MIN (%); thai gian
nOi: tr gieo den ra lá that (ngay); thai gian tr gieo den phan
nhanh (ngay);,thai gian tr gieo den ra nu (ngdy); thai
Sr dung phucmg phap so sanh hinh thai, di chiL vài gian tr gieo den ra hoa (ngay); thai gian tr gieo den ket
kh6a phan loai va ban mo tá trong Thuc vat chi Trung qua (ngdy); thai gian tir gieo den qua chin (ngdy); thai
Quoc - Flora of China (2005) de xac clinh ten khoa hoc gian sinh twang (ngay): Tinh tir ngay gieo hat den ngay
cho loai. thu hoach dugc liau.
Sir dung may anh va kinh hian vi soi nai d phan tich Cac chi lieu sinh truang: Chiau cao cay khi thu hoach
clac diem cila cac b0 phan: Bc la, la, cuong la, la chat, (cm); sa nhanh (nhanh); duang kinh tan (cm).
cuOng la chat.
Danh gia cac ydu ta cdu thanh nang sudt vci nang
Trdng danh gia di thy.c: su Chiau dai fa (cm); &rang kinh r chinh (cm); so re/
- B6 tri thi nghiam theo phuang phap khi ngau nhien g6c (lac thu hoach); khi lugng ra/cay (g); Wang suAt 1'
day dir, mat nhan to, khong nhAc lai. thuyat (tAn/ha); nang suAt -dux thu (tan/ha); tY la r tuai/
- Cac bin phap k57' thuat (thai vu, mat c10, phan ban, kho.
clam sOc, thu hoach...) theo quy trinh do Vin Dugc lieu Dcinh gia chat hiving &tor lieu: Dinh lugng (%)
ban hanh (2014) [8]. Cu the: Thai vi gieo, trang tai Ha tanshinon IIA trong the mau duce lieu thu hoach tai cac
NOi: Gieo 15/10, tang 15/12. Cac dia diem min diem nghien cfru.
Gieo 15/11, tang 5/3; khoang each trang: 30x20 cm;
Phtro'ng phew xlc lj sa lieu
phan ban: Bon lot phan chuang hoai muc vai sa lucmg
20 tAn, 200 kg phan dam, 500 kg supe lan va 300 kg phan Kat qua nghien cfru dugc xr l theo phan mam Excel
kali cho mOt ha; din tich trian khai: 180 m2/vang. va chuang trinh IRRISTAT 5.0.
- Phan tich, kiam tra chAt lugng mau clugc lieu dan Ket gun va than hien
sam tang tai cac viing nghien cfru. Dinh lucmg ham
lat qua thiun dinh ten khoa hpc
lucmg tanshinon IIA bang phuang phap sac loy long hiOu
nang cao (HPLC). Tien hanh xay dung duang chuan bieu Cac mau dan sam dirge xir 1 va phan tich can cfr
din sr php thuOc gifta nong deo tanshinon IIA va gia vao dac dim hinh thai va khoa phan loai cüa h9 Bac ha

wa Hoc 16
CONo NGHE am 15(4) 4.2017
Khoa hoc Y - Dticfc

(Lamiaceae), dã xac dinh dugc ten khoa hoc cola cay dan c6 nhieu nhanh nhung mi nhanh col thoi diem ra hoa
sam nhap nei la Salvia miltiorrhiza Bunge (thuec ho Bac khac nhau, do vay qua chin ding khong ding hoc, bong
ha). Cac mato tieu ban dugc hru tai Phong Tien ban cola nl truck se chin truck. Qua trinh tir khi cay b.& du ra n9
Khoa Tai nguyen dugc lieu (Vin Dugc lieu) vai so hieu den khi qua chin col lien tiic cho den khi cay tan 19i.
la 9971.

Hinh 2. Cay gieing di tieu chuin treing ya khi ra hoa, qua.


Danh giá ceic chi tieu sinh trtrong cita cay dan sam
Ket qua nghien cim duce trinh bay trong bang 2.
Bang 2. Dinh gia cac chi tieu sinh trtiang ca cay clan sam.

Thoi gian sinh Chien can cay khi SO nhanh Dirrrng kinh
Dia diem tring
trim* (ugly) thu lumch (cm) (nhanh) tan (cm)

Thanh 'Fri (HO Ni) 240-255 40,63 6,07 48,70

Sa Pa (Lao Cai) 300-330 42,70 8,00 44,20

Bic HO (Lao Cai) 300-330 41,52 7,54 46,85

Hinh 1. Mt se; hinh anh v cay dan sam treing Oi Viet Nam. Mc Chau (San La) 300-330 45,67 6,27 50,27

K& qua danh giii tY le nay mjni va thiri gian sinh Van H6 (Scm La) 300-330 43,64 6,82 46,67
truiing, phat trien ciia cay dan sam LSDos5 6,07 1,5 7,53
Kt qua nghien ciru dugc trinh bay trong bang 1. CV(%) 7,8 10,9 8,8

Bang 1. Dinh gia tc, le nay mm va theii gian sinh tru'eng


phit tan cay dan sam. Kt qua bang 2 cho thAy, v then gian sinh tnrong,
rieng diem or Ha Nei c6 theri gian sinh truang 240-255
Thtri gian tir gieo (ogay)
Dia ditm trOng TY, 114Y ngay, tuang ung vài thai diem cutii thang 6 nam sau, giai
mam (%)
Mpc Ra 16 Air Phan nhuirth Ra nu Ra boa Ke't qua Qua chin doan nay er deng bang thuemg nAng to va mua nhieu nen
Thanh Tri (Hi NiX) 85,4 7 15 100 180 195 200 210 phai thu hoach dan sam ngay nu khong re se bi thei, cac
Sa Pa (Lao Cal) 82,5 8 18 120 190 205 210 220 dia diem 6 mien noli du c6 then gian sinh truong 300-330
Bee Ha (I.Ao Cal) 80,3 8 18 120 190 205 210 220 ngay, tucmg img thang 9, thang 10 nam sau, khi cay c6
MOc Chau (Son La) 80,6 8 18 120 190 205 210 220
hien toromg tan 19i thi tin hanh thu hoach. Chieu cao cay
treng tai 5 dia diem bin deng tir 40,63 den 45,67 cm.
Van H6 (Son La) 81,7 8 18 120 190 205 210 220
Se nhanh dao deng 6,07-8,00 nhanh, se nhanh thAp nhAt
Kt qua bang 1 cho thy, tSr le nay mm tai cac,viong dugc ghi than tai Ha Nei, va cao nhAt tai Sa Pa, cac dia
du dat cao (tren 80%), dam bao chat lugng fig rat tot. diem khac chenh lech khong clang ke. Ve chi tieu duang
Cac giai doan tir gieo den M9C, ra la that,,phan nhanh, ra kinh tan, khong c6 sir khac bit iOn gifra cac dia diem
n9, ra hoa, ket qua, qua chin du cho thy tai cac \rang treng.
tong mien nioi nhu nhau, doing bang la HA Nei soma
Minh gia cac yu tt cu thanh nang suit rê dan sam
hcm khoang 10 ngay. Tuy nhien, cay dan sam c6 met dac
diem la vira sinh truang vim ra hoa, trong ding met cay Kt qua nghien ciru dugc trinh bay trong bang 3.

TAP CH.

KHOA HOC am 15(4) 4.2017 17


LUG NGHE
immimmo Khoa hoc Y - Dtiot

Bang 3. Danh gia cac yell to' ciu thanh nang suit r6 dan Danh giá nang suat, ch'at luvng ra dan sam tii ctic
sam. dia dim trong

D[a dam trOng


S6 re/khem Chau did re Dirtmg kinh re chinh 1(8t qua nghien eau duat trinh bay trong bang 4.
(re) (cm) (cm)

Thanh Tri (Hi Ni) 6,53 28,55 1,28 Bang 4. Danh gia nang suit re. dan sam tai cac dia dim
Sa Pa (Lao Cai) 8,28 30,97 1,10 tr8ng.
Nang suit Him Mpg
Bic Hi (Lao Cai) 8,66 29,89 1,28 B o dam tr6n. Klrei luvng TS', ttrui/ Ning suit
If thuyit (tin no/ tanshinon
6 kholcay (g) kha
Mc Chau (San La) 7,20 30,76 1,20 (tin Maui) ha) HA (%)
Thanh Tri (Ha N6i) 45,67 4,16 2,74 1,81 0,20
yin HO (San La) 7,60 30,54 1,15
Sa Pa (Lao Cai) 55,07 4,11 3,31 2,31 0,67
LSDao 1,4 3,87 0,2 Bac Ha (Lao Cai)_ 53,16 4,54 3,15 2,25 0,58
M6c Chau (Son La) _ 51,73 4,51 3,10 1,96 0,57
CV (%) 9,1 7,2 9,2
Van H6 (Son IA_ 53,67 4,46 3,22 2,05 0,51
LSD003 5,7 0,54 0,38 0,32

Kt qua bang 3 cho thy, chiL dai r va duang kinh CV(%) 6,1 6,8 6,9 8,5

chinh khong có sir chenh lach clang k6 gift cac dia dim
K6t qua bang 4 cho thiy, nang suit gifra dia diem a
trOng, tuy nhien chi tieu sO r&khom dia dim Ha NOi
dOng bang (Ha Ni) va cac dim min niii (Sa Pa, Bac
dat thap MIL (6,53 14) so vi cac dia diem khac dat 7,2-
8,66 r6, trong do Bac Ha dat cao nhat la 8,66 r.e. Nhu vay, Ha) co sr khac bit ro rat, cao nhat la ey Sa Pa dat 2,31
k& qua phan tich cho thy chi CO dia dim Ha Ni la có tan kho/ha, sau do an Bac Ha dat 2,25 tAn lcho/ha, rang
sir khac bit doi chat so yeti cac vang khac, con 4 dim suAt a Ha I\10i chi dat 1,81 tAn kho/ha. Cac dia dim con
min nai khong có sir khac lai khong co sr khac nhau rO rOt.

Dan sam trong tai Thanh Tri (Ha Ni).

Dan sam treing tai Sa Pa (Lao Cai). Dan sam tr6ng tai BSc Ha (Lao Cai).

INGHt
196m cA-1 0soso,

KT.. 100>
Dan sam tr8ng tai Mc Chau (Son La). Dan sam triing tai Van H8 (Son La).

TAP CHI

gHoa Hoc k I 15(4) 4.2017 18


roNG Nell$ v ict INam
Khoa hoc Y - Du'Oc

Kt qua phan tich ham luong hoat chAt tanshinon IIA tanshinon IIA la 0,57%; Van HO dat 2,05 tAn kho/ha, ham
cho thay, 6 Tong bang (HA Ni) c6 ham luong hoat chAt luong tanshinon IIA la 0,51%; Ha Ni dat 1,81 tAn kho/
tanshinon IIA trong &rot lieu la 0,2%, vim dat tieu chuAn ha, ham lucmg tanshinon IIA la 0,2%.
theo quy dinh trong chuyen luan dan sam cda Dirge din Nhu vay, so be. c6 the khang dinh cay dan sam phO
Trung Quoc [9] (ham lucmg tanshinon IIA khong thAp hop tong & cac \ding nui cao nhu Sa Pa, Bac Ha hoc cac
hurl 0,2%), dat cao nhAt là tai Sa Pa (0,67%), cac diem yang mien nüi khac c6 dieu kin dat dai, khi hAu Wong
con lai dat dr 0,51 den 0,58%. IV.
Ket loan TAI 1_1(U THAM KHAO
Qua ket qua nghien el:1-u di thuc cay dan sam tai 5 dia [1] X.W. Li, PH. Raven (1994), "Flora of China" (Verbenaceae through
Solanaceae), Science Press (Beijing) & Missouri Botanical Garden (St. Louis), 17,
diem: Thanh Tri (HA Ni); Sa Pa, Bac Ha (Lao Cai), MOc p.213.
Chau va Van He (Son La), chimg toi c6 cac nhan xet sau: [21 L. Chang-Xiao, X. Pei-Gen (1993), An Introduction to Chinese Material
Medical, Peking Union Medical College, Beijing Medical University Press,
Cay clan sam di thuc tai 5 vOng sinh truang va phat Beijing.
trien tot, thoi gian sinh truOng cUa cac vAng a mien nii c6 [3] B. Clebsch, D.B. Carol (2003), "The New Book of Salvias", J. Timber,
the keo dai den cuOi nam m6i thu hoach (300-330 ngay), 9, pp.196-198.
con a deng bang phai thu hoach sam hem (240-255 ngay) [4] Bao-Qing Wang (2010), "Salvia miltiorrhiza: Chemical and
pharmacological review of a medicinal plant", Journal of medicinal plant
do vao tiled diem thang 6 thuomg mua nhieu gay thOi research, 425(25), pp.2813-2820.
nu khong thu hoach cay se chet het. [5] VO Van Chi (2012), TO dien cay thulk Viet Nam, t4p 1, tr.869, Nha xug
ban Y hoc.
- Nang suAt ducyc lieu va ham luvng hoat chAt ghi nhan
[6] DO Huy Bich (2004), Cay thutic va ddng Oft lam thudc a Viet Nam, tap
tai cac diem tong khu vuc mien nuii cao hon so v6i tai 1, tr.733, Nha xuat b5n Khoa hoc va K thuat.
khu vuc (long bang, dc bit 2 vimg,trong Sa Pa va Bac [7] Be Y t6 (2016), Tai lieu Hei nghi "Tang cutng krem soat ngu6n g6c va
Ha (Lao Cai) du thu dugc nang suat ducyc lieu va ham chit Wong diloc lieu".
luong hoat chAt cao horn cac vAng treng khac. Cu the: [8] Vien Dtioc lieu (,2014), Quy trinh thu'jt trong cay dan sam (Salvia
miltiorrhizza Bunge) ngudn gdc TtXuyên - Trung QuO"c tai Viet Nam, Quyel c1inh
Sa Pa dat 2,31 tAn kho/ha, ham luong tanshinon IIA là s6324/QD-VDL ngay 5/8/2014.
0,67%; Bac Ha dat 2,25 tAn kho/ha, ham luong tanshinon [9] PPRC (2010), Pharmacopoeia of the People's Republic of China, Salviae
IIA la 0,58%; MOc Chau dat 1,96 tAn kho/ha, ham luong miltiorrhizae Radix et Rhizoma monograph, 1, pp.383-384.

TAP CHI

K.HOA 119C am 15(4) 4.2017 19


CONG NOHE
Khoa hoc Y - DOC

Nghien cum sty da ding ngutin tai nguyen cay thu6c


tti tinh B#c Lieu
Nguyen L'e Tuyet Dung", Lim Thi Ng9c Gaul, Tr.fin Thi MST" Thanh',
Phum Ng9c Di'01, Bei MST' Linh2, Ding Van So&
'Truerng Cao dang Y Bac Lieu
2Trufmg Doi hpc Y Thew TP Ha Chi Minh
Vien Sinh hoc nhiet dOt, Vien Han lcim KH&CN Viet Nam

NO)/ nh4ri bai 2/11/2016, ngay chuye'n phan bin 4/11/2016, ng4y rth4n phan bin 30/11/2016, ngay chAp nh4ri (tang 8/12/2016

Tom tat:
Kt qua nghien ciru uguOn tai nguyEn cay thaw r tinh Buc LiEu di xfic dish duvc 387 104 304 chi, 108 h9
thufic 3 ngfinh UHF 4t bic cao có much la Dtrung xi (Polypodiophyta), Hut trin (Pinophyta) vi Hut kin
(Magnoliophyta). Trong do, 8 lofii co gia tri ha° tOn theo thang danh gia cüa Sach do ViEt Nam (2007), Danh luc
do cüa IUCN (2015) Ira Nghl dinh 32/2006/ND-CF ciia Chinh phii; 78 loai nam trong Danh muc vi thuec y h9c
truyen va 53 loai nm trong Danh 'nye cay thuOc mu cüa B Y te (2013). Hinh thfrc sir dung cay thaw cling
duvc chia lam 3 nhom, Om: Theo bid phin dung, phyong fink dung va nhom b'Enh sir dung. Dung thin dm cay
thusic dirge chia lam 6 nhom, bao Ciy thin thfio do 185 toil (47,8%), cay buil co 84 'oil (21,7%), ay g8
nho có 42 lofii (10,9%), day leo do 42 lofii (10,9%), cay g krn có 31 loai (8,0%) vi ban kST sinh ce 3 loai (0,8%).
Tic khoa: Bac Lieu, cay thuijc, tai nguyen thvc vett, thyr ve)t.
Chi sO phan loai: 3.4
Did van ite
The diversity of medicinal plant resources
Bac Lieu la tinh thuOc DOng
in Bac Lieu province bang song Cfru Long, co to de tir
Le Tuyet Dung Nguyen", Thi Ngoc Giau Lam', Thi My Thanh Tran', Ngoc Diep Phaml, 9°00'00" dan 9°37'30" vi de BAc
My Linh Dui', Van Son Dang3 va dr 105°15'00" dan 105°52'30"
'Bac Lieu Medical College kinh di) Deng. Phia bAc giap tinh
'University of Medicine and Pharmacy at Ho Chi Minh City
3Institute of Tropical Biology, Vietnam Academy of Science and Technology
Hu Giang va Kien Giang, phia
Received 2 November 2016; accepted 8 December 2016
dong yd. &Ong bac giap tinh Soc
Abstract: Trang, phia tay và tay nam giap
tinh Ca. Mau, phia (long va (long
A study of medicinal plants in Bac Lieu province was carried out and identified nam giap bin Eking. Phan lan din
387 species, 304 genera, and 108 families belonging to three phyla vascular tich rimg cua tinh Bac Lieu ld ring
plants as Polypodiophyta, Pinophyta and Magnoliophyta. Among them, 8 species
phOng h() (5.070 ha) voi h deng
were listed for conservation by Vietnam Red Data Book, Part II, Plants (2007)
thvc vat kha da dang va phong
and the International Union for Conservation of Nature (2015), and the Decision
No 32/2006/ND-CP, and 78 traditional medicinal plants and 53 sample medicinal dc bit là nguon tai nguyen cay
plants were listed by Ministry of Health (2013). The use of medicinal plants was thuoc... Trong "Bao, cao Ichdo sat
also divided into three groups as follows (No): (1) by parts of plants, (2) by mode thvc vat khu bdo ton thien nhien
of using, and (3) by groups diseases. The form of medicinal plants was divided into warn chim Bac Lieu" da ghi nhan
six groups including (1) herbs with 185 species (47.8%), (2) shrubs with 84 species cac loài hoang di II1QC tv nhien
(21.7%), (3) small trees with 42 species (10.9%), (4) lianas with 42 species (10.9%), có 152 lodi thvc vat, bac cao thuec
(5) big trees with 31 species (8.1%), and (6) hemiparasites with 3 species (0.8%). 127 chi trong tong so 55 ho thuOc 2
nganh thvc vat. Vic diau tra nguem
Keywords: Bac Lieu, medicinal plants, plant resources, plants.
tai nguyen cay thuoc Id met trong
Classification number: 3.4 nhang nhiem vu quan trong duoc
tru tien nham giüp tinh trong ding

'Mc gia lien he: tuyetdungd2001@gmail.com

1"/.11, CHI

KHOA HOC I I. A 15(4) 4.2017 20


e6NONGlig Vl?t am
Khoa hoc Y - Du'cic Emn

tac quan 1ST, bao ten nguiin gen, sir tra dugc thiet lap theo cac sinh canh la 79 (chiem 72,9% teng s ho); lop
dung va phat trien cac diroc lieu dc di din nham thu thap va ghi nhan met la mm (Liliopsida) c6 t-Sr le thap
thing cüa dia phucmg va tao co hi tat cã cac loai thuc vat bac cao ca vai se loai la 70 (chiem 18,1%),
phat trien nganh kinh te duot lieu, mach, c6 gia tri lam thuc y khu vkrc se chi la 59 (chiem 19,5%) va se ho
ding nhu giao thucmg vâi cac dia nghien ciru. la 22 (chiem 20,6%).
phuong khac. Xir 1' mu va giam dinh ten: Cac Theng ke v s ho, chi co thanh
Nei dung nghien min mu vat sau khi mang v phong thi phan loai nhieu nhat cho ket qua:
nghiem, tip tqc &roc xir l va say cap de ho, co 10 ho ca so lung loai
Myc tieu tang quat: Xác dinh Sau do dinh len bia giay cang nhieu nhat vai 157 loai, chiem 40,5%
nguon tai nguyen cay thuc hien c6 ti croki kich thuac 28x42 cm \Tà dan teng s loai c6 giá tri lam thuc a Ulu
tinh Bac Lieu, tir do de xuat cac bin than er goc phai. Vic xac dinh ten we nghien dm. Trong do, ho co so
phap bao ten va phat trien ben Wing khoa hoc va ghi nhan cong ding luong loai nhieu nhat phai Ice den la
nguon tai nguyen thkrc vat nay. cüa cay thuc dtrac tin hanh theo ho Dan (Fabaceae) di 26 loai, ke den
Myc tieu cy the'.: Dieu tra, thu phircrng phap hinh thai so sanh tren la ho Cue (Asteraceae) ca 24 loai, ho
thap cac loai cay thuc moc tkr nhi'en co sar cac tai lieu chuyen nganh nhu: Than du (Euphorbiaceae) co 17 loai,
cac sinh canh khac nhau tren dia Cay thuc va dOng vat lam thuc hoHôa thao (Poaceae) CO 16 loai,
ban tinh; giam dinh va xay dkmg Viet Nam ciia DiS Huy Bich va nnk cac ho CO roi ngua (Verbenaceae)
danh nine cay thuoc, tren co sa do (2006) [1], Tr din cay thuc Viet va ho Bong (Malvaceae) mi ho cO
xac dinh cac lodi quST, him, dc hüu Nam ciia Ve Van Chi (2012) [2], Cay 15 loai, ho Ca phe (Rubiaceae) co
can dugc tru lien bao ton; xay dung c6 Viet Nam dm Pham Hoang HO 13 loai, ho O ro (Acanthaceae) co
co sà du lieu ve cay thuc cüa tinh (1999-2000) [3], Nhang cay thuc 11 loai, ho Hoa moi (Lamiaceae) c6
de h9c tap, nghien ciru va img dung va vi thuec Viet Nam cila DiS Tat Lori 11 loai va sau ding la ho Thien
thuc tin. (2009) [4]...; deng tiled so mu vOi (Asclepiadaceae) co 9 loai.
be man chuan dugc luu gill a Bao
Doi tunng ua phuking pilau nghien O cAp de chi, co 10 chi c6 s luomg
tang thkrc vat thuec Vin Sinh hoc
cub loai nhieu nhat vai 44 loai, chiern
nhiet dOi, Vin Han lam KH&CN
10,3% tong so' loai cay thuc. Trong
Thai gian nghien cau: Tir thang Viet Nam.
do, chi có so ltrong loai nhiu nhat
4/2014 den thang 4/2016.
Kat qua nghien cUB la chi Sung (Ficus) co 7 loai; ke den
Dai tuvng nghien cult: Di Wong la chi Bup (Hibiscus) c6 5 loai; chi
Da acing thanh phan loai cay
nghien cau la tat ca cac loai cay c6 CO sun (Euphorbia), chi Rau throng
thuac
hoang di CO gia tri lam thuc tren (Ludwigia), chi Ca (Solanum) va chi
pham vi toan tinh Bac Lieu. Qua ket qua phan tich trong Ngoc nit (Cledodendrum) mi5i chi ca
phong thi nghiem ket hop vai cac 4 loai; chi Dip h chau (Phyllanthus),
Phicang phap nghien cieu:
lieu thu thap ngoai thuc dia dã ghi chi Nghe' (Polygonum), chi Rau trai
Phong van PRA (Participatory nhan dugc nguon tai nguyen cay (Commelina) NIA chi Lac (Cyperus)
rapid appraidal): Phimg van nhitrig thuc a tinh Bac Lieu bao Om 387 inCli chi den ca 3 loai.
ngtrai thu hai, mua ban va sir dung loai, 304 chi, 108 ho dm 3 nganh
cac loai cay c6 gia tri lam thuc tren Da (long v (long than cfia cay
dux vat bac cao c6 mach la nganh
dia ban tinh Bac Lieu. thuc
Throng xi (Polypodiophyta), nganh
Thu mu ngoai, thkrc Khi Hat tran (Pinophyta) va nganh Hat Trong 387 loai khao sat, nhom
nghien ciru thanh phan loai cay thuc kin (Magnoliophyta). cay than thao c6 so hrong loai nhieu
dm met he thuc vat thi viec thu thap nhat vai 185 loai, chiem 47,8% teng
Phan tich sau hcm v nganh Hat
mk,la nhiem vi quan tong, lam co kin (Magnoliophyta) cho ket qua nhu so loai cay thuc. Nh6m nay phan bo
sâ de xac dinh ten taxon va xay dung sau: Lop hai la main (Magnoliopsida) hau het a cac sinh canh tir rimg ngap
danh lnc chinh xac, day du. Vic dieu chiem uu the \Teri so loai la 307 man, rimg üng phen, san vuern, ven
tra va thu thap man cay thuc &roc (chiem 79,3% teng s loai), se chi la throng di va ten dat canh tac.
tier' hanh theo tuyen. Cac tuyen dieu 236 (chiem 77,6% teng se chi), so' ho Dang than c6 s luong lodi it

T=

KHOA HOC 15(4) 4.2017 21


CONGNGHS 10 am
Khoa hoc V - Dtioc

nhat la nhom cay ban k-Sr sinh c6 3 73 chi (chiem 24% t6'ng s6 chi), 44 day la b° phan d thu hai va sir dung
loai, chiem 0,8%, nhom nay thuOng ho (chiem 40,7% tang sO ho) cay trong qua trinh chita benh; cac ba
sang barn vao cac cay g nho hay thuoc nam trong Danh muc vi thuoc phan con lai (hoa, qua, hat, tinh dau,
16.n de lam gia det va tap trung vao y hoc co truyen cüa BO Y te (2013) nhva, bao c6 so lugng loai it
mat so it 119 thvc vat nhu 119 Dan [6]. Nhcing vj thuoc tir cac loai nay han, nhtmg chimg dtroc,sir dung kha
hucmg (Santalaceae), ho Chum giri dugc sir dung tai cac cci sâ kham hieu qua de chila mat so benh thong
(Loranthaceae). chira benh va la can cir de cac ca thuOng, & dja phtrang nhir mat s6
Phan a cay thutic theo sinh kham chila benh lira chon, bao dam
nhu, cu di'eu tri va thanh toan tin
benh ve duOng tieu hoa, cam sat, an
Tuy nhien viec thu hAi, xir 1S,
canh
thuoc cho cac dal tucmg ngued benh, va bao quan cac 130 phan nay Wang
Can dr vao s loai ghi nhan dugc ngtrai benh c6 the bao him y te. di kh6 va phirc tap, chinh vi vay ma
trong cac sinh canh thi a vtrem tap sa lugng loai c6 tSr l thap han (tir 3,9
va won cay lau nam, thanh phan ThOng kê dirge 53 loai thuac
den 10,4%).
loai la da dang nhAt, Om 199 loai, danh miic cay thuoc nam cüa BO Y
te [6] (chiem 13,7% tOng s loai), 52 Phan chia cay thudc theo phumg
chiem t-Sr le 51,4%; Ice den la mgc yen
chi (chiem 17,1% tang sa chi), 30 ho thtiv see dyng: Phucmg thirc sir dung
duCmg di, hang rao nha 111 loai (t-Sr
(chiem 27,8% ding sa h9). Cac cay da dang gm 2,nhom dung ngoai va
28,7%); rung va yen rimg 104 loai
thuoc nay dirge tong & cac tram y dung duerng &mg; di \red, phucrng
(ti' 1 26,9%); yen sang, rung, kenh
te xa/phuong, the ca sâ kham chita thirc dung ngoai thi gia dap c6 so
rach 90 loai (t-Srl 23,3%); thap nhAt
benh, 6. cac chia tinh da va co. so dao lugng loai cao nhat voi 135 loai, doi
IA dAt tang fay 44 loai (tSr l 11,4%).
tao. Chung dirge sir dung vi muc dich vai phtrang thirc dung &mg, thi sac
Da dung v nguan gen qui5 hitn hoc tap, nghien cüu va chita tri mat uong c6 so lugng loai nhieu nhat
caa cay thaw benh thang thuong & dia phucmg. vai 223 loai. Theo kinh nghi'em tai
Dê c6 chinh sach tru den va bin dja phucmg, nguoi clan cling sir dung
Da dung v gia tri sir dung cay
phap bao v c6 hieuqua. thi viec xac nhieu hinh thirc khac nhau di vài
thuoc
dinh cac loai cay thuoc bi de da trong timg cay thuac nhu dung tucri, khô
mat khu v9c nghien ciru dong vai trO Phan chia theo b5 ph4n clang: hay vira tuai vim kilo. Doi v&i nhom
vo cling quan trong. Theo Sach do Trong 7 nh6m ba phan dung chinh cay dung tuoi thuOng là cay than
Viet Nam (2007) [5], Danhl9c do dm nhu: Toan cay, la, rex - vo re', than - v6 thao hoc nhcrng cay dimg la, hoa,
IUCN (2015) va Nghi dinh 32/2006/ than, qua hat, hoa va 130 phan khac, qua de dap, boi ngoai da, )(Ong hai,
ND-CP cüa Chinh phü, thi r tinh thong ke dirge 1)6 phan dirge sir dung nu nuot uong hoc lam rau An;
Bac Lieu co ,8 loai cay thuOc (chiem nhieu nhat là toan cay vai 173 loai cac loai dirge khai thac va sir dung
2,1% tang s6 loai) co gia frj bao ton (china 44,8% tOng so loai), dieu nay pito bin & da phucrng nira La gai
la Dai ngkra nu& (Aglaia spectabilis ding d hieu bai phan lan dang than (Boehmeria nivea (L.) Gaudich.),
(Miq.) S.S.Jain & S.Bennett), cüa cay thuoc trong viing nghien ciru Lit lit disc (Solanum americanum
Chum le (Azima sarmentosa là cay than thao (chiem 47,8% tang Mill.), Giap cá (Houttuynia
(Blume) Benth. & Hook.f.), MA u sa loai) va day la di tucyng d thu cordata Thunb.), Tam phong
(Calophyllum inophyllum L.),, Van hai, d bao quan va it bi hu hong khi (Cardiospermum halicacabum L.),
tue (Cycas revoluta Thunb.), Dau rái van chuyen; ke den la ba phan la c6 Mia den (Saccharum arundinaceum
(Dipterocarpus alatus Roxb.), Quao 115 loai (chiem 29,5%), la khi thu Retz.), SA (Cymbopogon citratus
mrac (Dolichandrone spathacea hai v dupe phai kh6 va cho vao cac (DC.) Stapf.), Cang cua (Peperomia
(L.f.) Seem.), Sao den (Hopea dung cu chira de bao quan sir dung pellucida (L.) Kunth.), Cho de
odorata L.) va Dtrac doi (Rhizophora lau dai va tranh giant tac dung khi rang cua (Phyllanthus urinaria L.),
mucronata Poir.). chila benh; b() phan - vo r c6 96 Nhan long (Passiflora foetida L.),
loai (chiem 24,6%), r6 - vo r dirge Lai (Jasminum sambac (L.) Aiton),
Da dung v cay thutic theo thong thu thap dr cac cay bui hay cay Sap (Ficus superba Miq.), Rau bg
twcüaB Yte va khi chita benh thuOng dung tuai (Marsilea quadrifolia L.), Sung
ThOng Ice dirge & tinh Bac Lieu c6 hay phai khO sac 'long; ba phan than do (Nymphaea rubra Roxb. ex
78 loai (chiem 20,2% tOng s loai), - ve than c6 81 loai (chiem 20,7%), Andrews)... Doi veri nhom cay dung

TAP CHI

WHOA HOC
am 15(4) 4.2017 22
&ONG NGFO v iet
Khoa hoc Y - Dupc

cay thuec lay v'e có the chat nhe Trong khu6n khe cüa nghien khoe bang y hec ce truien, chila tri
phoi kho hoc sao a cac mire de khac ciru nay, chimg t6i da xay dung cho cac b'enh th6ng tinning nhu benh
nhau dung sac utmg, ngam ruou hoc tinh Bac Lieu b0 tieu ban cay thuoc ngoal da, benh &rang tieu h6a, giai
tan nh6 thanh bet, din hinh nhu Ba gem 136 loai dm 117 chi thuec 54 he nhiet, benh gan... Tuy nhien, ngtion
benh (Eurycoma longifolia Jack.), thvc vat bac cao có mach. tai nguyen cay ,thuoc a day chua
Mu u (Calophyllum inophyllum BO situ tap trang ba sung de wan dugc sir dung het tim nang, gia tri
L.), Cho de xanh (Phyllanthus cay thuoc: Vi tri wan cay thu6c duvc lieu dm "cay !Ina la wan" chtra
amarus Schumach. & Thonn.), duce chen trong khuon vien Tnrang &roc ngired dan chü treng.
Cam Mao nam (Scoparia dulcis L.), Cao dang Y te Bac Lieu voi din tich Theo cac ca sa bec thuec tir
Co tranh (Imperata cylindrica (L.) 250 m2 (5x50 m). Ben canh be tieu
Raeusch.), Dau rai (Dipterocarpus thin, thi viec sir dtmg cac,bai thuoc
ban kho, chimg toi con thu thap tong dan gian tr nhilng cay thuoc hien có
alatus Roxb.), Xuyen tam lien tai Vuon cay thuoc cüa Tnrang Cao
(Andrographis paniculata (Burm.f.) dia phuang d chila tri cac b'enh
ding Y te Bac Lieu 30 loai cay thu6c thong thirang cho ngtroi dan da dem
Nees), Tu hi" (Gmelina asiatica L.)... nham phic vu cong tac nghien ciru
Met so lodi cay thuoc c6 the vira dung lai hieu,qua cao. Trong de, cac load
va h9c tap cho sinh vien.
turn va kith nhu Ke hoa ciao (Urena cay thu6c dugc cac ca sa boc thu6c
lobata L.), Tia to (Perilla frutescens Ban loan tr thin sir dung ph bin hien nay
var crispa (Thunb.) H.Deane), B6 la: CO xuac (Achyranthes aspera
Bac Lieu la met trong nhiing dia
ng6t (Sauropus androgynus (L.) L.), Ma de' (Plantago major L.),
phuong chiu anh hirang nang necüa
Men.), Sam be chinh (Abelmoschus bin di khi hau, the nhung nguon tai HA thii 6 (Streptocaulon juventas
moschatus subsp. tuberosus (Span.) nguyen cay thuoc a day kha da clang (Lour.) Men.), SA (Cymbopogon
Borss.Waalk.), CO nitre (Eclipta va phong phu (387 loal), tap thing chit citratus (DC.) Stapf.), Hucmg
prostrata (L.) L.), Man man yang yeu a cac sinh canh rimg tv nhien, san nhu tia (Ocimum tenufflorum L.),
(Cleome viscosa L.). wan va dat canh tac. Trong de, ce Xuyen tam lien (Andrographis
nhieu loai khong chi c6 gia tri khoa hoc paniculata (Burm.f.) Nees), O ro
Phan chia cay thu'ac theo nhom
ma can có gia tri kinh te cao nhu Dai (Acanthus ilicifolius L.), Ke dau
benh: Qua ket qua diu tra, thu thap
ngva nu6c (Aglaia spectabilis (Miq.) ngva (Xanthium inaequilaterum
thong tin tir nguai dan da phuong,
S.S.Jain & S.Bennett), Chum le DC.), Tam pheng (Cardiospermum
thay lang, thay thuoc, ket h9p vori
(Azima sarmentosa (Blume) Benth. halicacabum L.), Ngii gia bi
cac tai lieu dal cong 136 dm Do Huy
& Hook.f.), Du& doi (Rhizophora (Scheffiera elliptica (Blume) Harms),
Bich (2006) [1], Vo Van Chi (2012)
mucronata Poir.), Tram (Melaleuca Cat lei (Cheilocostus speciosus
[2], D Tat Lai (2009) [4], BO Y
te' (2013) [6]... thi tai nguyen cay cajuputi Powel.), Huang nhu tia (J.Koenig) C.D.Specht), MQi ltru
thuec tinh Bac Lieu dugc chia lam (Ocimum tenuiflorum L.)... gep phan (Lawsonia inermis L.), Cam Mao
19 nhom cong dung. Trong de, nhom phat trien kinh te - xa hei a dja phuong, nam (Scoparia dukis L.), CO man
cay thuoc chita benh ve gan \fa thong cung cap met luong len cac thuec frau (Eleusine indica (L.) Gaertn.),
tieu có so luang loai nhieu nhat vai cho nganh dong y tinh Bac Lieu va cac MAn man tim (Cleome chelidonii
138 loai (chiem 35,8% teng s loai) tinh Ian can a vang Tay Nam Be. L.f.), Nhan leng (Passiflora foetida
va it nhat la /thorn cay thuec chira Qua ,trinh sir dung va phat tri'en L.), Dinh rang (Polyscias fruticosa
benh tim vai 6 loai (chiem 1,6%). cay,thuoc thong qua mo hinh vuan (L.) Harms), Cho de (Phyllanthus
thu6c tir thin cüa cac he thong chila amarus Schumach. & Thonn.), De'n
Xây dvng be) situ tIp cay thuac gai (Amaranthus spinosus L.)... Tuy
tinh d, wain thuoc cüa nguai dan
Bó tiett ban cay thud c: Xay dtmg treng de cung cap cho co sa kham nhien, de hieu rO han ve cong dung
be suu tap cay thuoc a dang tieu ban chila benh mien phi, vuan thuoc nam cüa cac loai thuoc nay,can ce nhiing
kith cho met vimg nghien cIru &mg cCia cac tram y te... da dem lai nhieu nghien ciru sau him ve hoat chat de
vai tro rat quan treng, no khong chi lai ich cho nguai dan dia phuang. ce nhang chimg minh khoa hec tinh
g6p phan vao viec bao ton nguon Day IA nhang mo hinh c6 gia tri hieu qua. cua vi'ec chila benh, tir de
tai nguyen ma c6n phiic vu ding tac trong viec sir dung nguon dugc lieu có nhang khuyen cao reng rAi trong
nghien ciru, hec tap va trung bAy trien de phtic vg cho viec cham sec sirc nhan dan.

1110A 15(4) 4.2017 23


ONG NONE Ict am
Khoa hoc Y - Du9c

Ket man dia ban tinh chn yen la nhom cay than TAI LIEU THAM KHAO
thao c6 s6 lucmg loai nhieu nhat vâi
Ket qua nghien ciru ,cla xac dinh [11 DO Huy Bich \fa nnk (2006), Cay thu6c 0
185 loai, chiem 47,8% thng st) lodi
clugc tai nguyen cay thuoc tinh Bac Ong vat lam thu6c a Viet Nam, Tap I, II, Nxb Khoa
cay thu6c. Ben canh da clang than c6
Lieu Co 387 loai, 304 chi, 108 ho cia hoc ya Ky" thuat, Ha NOi.
so lugng loai it nhat la nh6m cay ban
3 nganh thuc vat bac cao c6 mach la
sinh c6 3 loai, chiem 0,8%. [2] VO Van Chi (2012), TO dien cay thud Viet
nganh Ducmg xi (Polypodiophyta),
Da dung v b0 phan dung cüa cay Nam, Tap 1, 2, Nxb Y hoc, Ha NOi.
nganh Hat tran (Pinophyta) va nganh
Hat kin (Magnoliophyta). Nghien thu6c, gm 7 nhom chinh nhu: toan [3] Pham Hoang H6 (1999-2000), ay có Viet
cuu cling dã xac dinh ducfc 8 loai cay, la, r - vo re, than - ve than, qua Nam, Tap 1, 2, 3, Nxb Tre, Tp H6 Chi Minh.
cay thu6c c6 gia tri bao ton theo hat, hoa va b4) phan khac, trong d6 b0
[41 08 Ta't Loi (2009), Nhang cay thutic va
thang danh gia cüa Sach de Vi9t phan duvc sir dung nhieu nhat la toan
thu6c Viet Nam, Nxb Y hoc, Ha NOi.
Nam (2007), Danh li,ic d6 cüa IUCN cay vai 173 loai.
(2015) va Nghi dinh 32/2006/ND- [5] BO Khoa hoc ya Cling nghe (2007), Sach do
, Da dang v phuong thirc sir dung:
CP ciia Chinh phi', 67 lodi nam trong Viet Nam - Phan thVc vat, Nxb Khoa hoc Ti nhien
di vài phirang fink dung ngoai thi
Danh miic vi thu6c y hoc c6 truyen ya Ging nghe, Ha NOi.
gia dap c6 so him loai cao nhat vOi
va 45 loai nam trong Danh muc cay 135 loai, d6i vai phuong thirc ding [6] BO Y re (2013), Thong tv ban hanh Danh
thu6c mu ciia BO Y te (2013). u6ng thi sac u6ng c6 s6 lugng loai mvc thuerc thiit yeii thu6c clang y va thu6c tit dtidc
Dang than cay thu6c phan b6 tren nhieu nhat vai 223 loai. lieu Mn VI, s6 40/2013/17-BYT.

TAP CHI

WHOA F14;11C 15(4) 4.2017 24


CONG NOF11 viet am
Khoa hgc N6ng nghiOp immamem

Anh huerng cüa thoi vti don va tuoi nulk


den 'ling suat che LDP1 tai Thai Nguyen
Chu Huy Twang*, Le Tit 'Chiron
Hen Nghien cau va phcit trie'n veing, BO Khoa hpc vci Cong nghe
Ngay nha'n bai 6/6/2016, ngay chuyin phan bk's 10/6/2016, ngay than plaan bin 4/7/2016, ngay chap nhan clang 12/7/2016

Tom 4t:
Nhu au sin phOm che trong vu dong xuan, dc bit la thei,diem giap Tet Nguyen Dan la rit,16n, nhung san
lung che vu dong xuan cOn thap, chira dap Ong Mir nhu cau cüa thi truirng. De giai quyet van de nay, trong
nhiing nam vira qua mOt so viing da chuyen mOt phan din tich dit co dieu kien ttrói mak sang sin xuAt che
vu dông xuan. Tuy nhien, de sin xuit che vu dong xuan th4t sucó hieu qui thi ngoai viec tin% niroc cAn phai
có nhiing nghien cum ye bin phap k-y thu4t khac, trong do thoi vu dOn la met chi tieu het sire quan tr9ng. Kt
qui nghien cum cho thy, cac thiri vu don khac nhau khong inh huiing nhieu den sinh truimg than canh nhung
có inh hiking 16n den sinh truirng btip ciia nuang che. Thai vi dOn vao ngay 15/4 da rut ngan &Arc 26 ngay tir
khi don den khi b4t mam va 32 ngay tir khi dOn den khi thu hai kra du tien so vol di chiing (don ngay 15/12)
dung thoi keo dai thai gian thu houch bap che 48 ngay so yid dOi chting. Thiri vi dOn ngay 15/4 cling lam tang
sin hrtnig che trong vu dong xuan len 29,08% tong san luvng che cã Warn, gitip tang hien qua kinh t len 32% so
v6i dOi
Tir khoa: Dan, nimg suat, sinh &tiling, thei vy, twoi mak.
Chi sa phiin loai: 4.1

Ddt van de phan b6n, thai bon phan cho phü hop vai sinh twang,
phat trien dia cay che trong ca nam, dc bit la trong vi
, Che la cay c6 ngu6n gOc nhiet dot sinh tnarng phat
dong xuan.
trien tot trong dieu kin lugng mua binh quan hang thang
ten 100 mm, nhiet de. 22-28°C va ngimg sinh truong bup Xuat phat tir nhfing van neu tren, viec nghien ciru a
nhiet de duai 10°C [1]. ei Thai Nguyen, nhiet de trung cac bin phap lqi,thuat cho san xuat che vu &Mg xuan
binh trong nhilng nam vira qua khoang 23,24°C, thuan la can thiet va cap bach. Trong pham vi bai viet nay,
lm cho cay che sinh tnrong; lucmg mtra trung binh nam chung ten gigi thieu ket qua nghien cfru anh Inremg cüa
la 1.525,45 mm [2]. Tuy nhien, mira phan b6 khong du, thin vu don va tueri nugc den nang suat che LDPI tai Thai
lugng mua teen 100 mm tap trung tir thang 5 den 9 hang Nguyen.
nam. San lugng che trong thai gian nay chiem khoang
76% tong san Krung ca nam [3]. Lugng mua trung binh Phrldng phip nghien cub
cac thing con lai rat thap (29,36 mm/thang) lam hp che Theri gian vit dia diem nghien c(ru
kha nang sinh trugng va nang suat cüa cay che. Nghien cfru dugc thuc hien tir thang 10/2014 den
Vic áp dung k5T thuat tuai nuac b6 sung vao thoi kST 4/2016 tai thi tan Song Cau, huyen Deng Hy, tinh Thai
kho han (vu dong xua.n) da gulp cho cay che sinhstruong Nguyen.
hCip ngay cá trong nhimg thang c6 nhiet de,thap, dan hinh Ba tri thi nghiem
thanh xu the san xuat che vu &mg xuan. 0 thai vu. (tong
xuan, khi dugc tuai nage che van tiep tuc cho thu hoach, Thi nghiem ductc 136 tri theo kieu kh6i ngau nhien
chat lucmg nguyen lieu tot, it sau va benh hai, dap img hoan chinh (RCBD) vgi 3 lan lp lai, bao gem 4 c6ng
dugc yeu cau cao cüa thi truemg. Hieu qua kinh thirc den: CT1: DOn ngay 15/10; CT2: DOn ngay 15/12
san xuat che vu dong xuan tang len rei ret. Tuy nhien, (dei chirng); CT3: Doc n ngay 15/2; CT4: Dein ngay 15/4
viec san xuat che vu &mg xuan da lam thay doi quy luat (ltru che qua &Ong). M6i o thi nghiem c6 din tich 50 m2,
sinh tn.rong cüa cay che (ra bup ca trong mita Tong) nen gem 5 hang che, hang each hang 1,3 m, chieu dai la 7,7 m.
can thiet phai nghien dru thay doi met so bin phap k57 Bat dau tuai tit thing 10 nam tnr6c den het thang 3 nam
thuat nhu: 1(y thuat d6n, k thuat hai va thay den lugng sau, 5 ngdy tugi 1 Ian vai ltrcmg tugi tuong throng lucmg

*Tic gia lien he: Email: chuhuytuong@gmail.com

!Nu HOC
TAP CHI

15(4) 4.2017 25
CONG NONE am
Khoa hoc N6ng nghi6p

phuong phap quan tra'c thi nghiem deng ruOng che cüa
Research on effects of seasonal pruning and Nguye'n Van To [4].
irrigation on winter-spring tea production of Phdm cap che nguyen lieu: Theo TCVN 1504-86;
LDPi variety in Thai Nguyen province TCVN 2843-79.
Huy Tuong Chu*, Tat Khuong Le Hgch wan hieu qua kinh re: Theo phuang phap theng
Institute of Regional Research and Development, Ministry of Science and Technology tinh toan th6ng thuong.
Received 6 June 2016; accepted 12 July 2016
plain tich sa lieu
Abstract: Cac se lieu do dm duac tren phAn mm
Demand for tea products in the winter-spring crop, especially IRRISTAT 5.0.
in the time of Tet Nguyen Dan, is huge; however, winter-spring
tea yeild is low and can not meet the needs of the market.
Ket qua va thao luau
To solve this problem, some areas with convenient irrigation finh hiron cüa cac thoi vy eon dn sinh trirowg
have turned into areas for winter-spring tea production than canh cila turang che LDP san xulit vy dong xuan
in recent years. In addition to tea watering, in order to trong dMu kien co twoi nireic
effectively produce winter-spring tea, it is required to study
Nghien ciru anh hung cUa thai vi den den sinh
other technical measures, of which seasonal pruning is a very
trilling than canh caa nuang che LDPI san xuat viii dong
important indicator. Research results show that pruning in
xuan trong dieu kien có tuai nuac dirge thvc hien a cac
different seasons does not affect stem growth, but it makes
then diem: 15/10, 15/12 (del chimg), 15/2 va 15/4. Ket
a great impact on the growth of tea buds. Pruning season on
qua cluyt the hien trong bang 1.
April 15 shortened the duration from the pruning day to the
day when the sprouts appear by 26 days and to the harvest Bang 1. Anh hung cüa thhi vy dein de-n sinh tnising than
day of the first batch by 32 days compared to the control canh ca fluting che LDP, san xua't vy d8ng xuan trong
dieu kie‘n có tu'oi
(pruning on December 15) and extended the harvest time of
tea leaves by 42 days compared to the control. Pruning season Cong thfrc
DO day tang DO rOng KhOi Imyng dOn
on April 15 also increased tea yeild in winter-spring crop tan (cm) tan (cm) (tWha)
by 29.08% of the total annual tea yeild, thereby increased CT1 18,50 82,47 109,50
economic efficiency by 32% compared to the control. CT2 17,33 86,30 120,43
Keywords: Growth, irrigation, pruning, seasonal, yield. CT3 19,57 85,50 116,97
Classification number: 4.1 CT4 20,60 85,23 112,80
LSD05 2,75 3,35 /,67
CV 7,2 2,0 2,5
mua 100 mm/thang (1.000 m3/ha/thang). Kt qua bang 1 cho thAy, ve chi tieu de day tAng tan:
Cric chi tieu theo doi CT1 cao han CT2 (di chimg) a mire tin cay 95%, cac
ding thirc con lai du khong cho thAy sly sai khac so vai
Cac chi tieu sinh trwang than canh: Tien hanh thu thap deli chirng. Dieu nay chimg to theri vii don co anh huong
se lieu dO day tAng tan, dO reng tan, khei luong den theo den chi tieu de day tang tan nucmg che, tuy nhien mire de
phucmg phap quan trac thi nghiem dong ruOng che cüa anh twang khong Lan. Ve chi tieu,de rOng tan: Ngoai trir
Nguyen Van To [4]. CT1 sai khac có nghla vai CT2, tat ca cac cong thirc con
Cac chi tieu sinh truang Theri gian bat mAm, thai lai du khong cho thAy skr sai khac vài di chüng. Trong chi
gian bAt du cho thu hai, then gian ket thfic thu hai. Theo tieu khoi lueng don, tat cã cac ding thirc thi nghiem du
del live tier, tren cac ô thi nghiem. cho thAy si,r sai khac CO S7,nglila a mire de tin casy 95%
va thap han cong thirc di chirng. Dieu nay cho thAy,
Cac yeu t cau thanh ming sueit vri nang su:dt: Mat cac then vi don khac nhau có anh huang re ret den sinh
de birp, chieu dai help 1 tom 3 la, khei ltrong biip 1 tom tnrang than canh cüa nuang eh& san xuat vi clang trong
3 la. Cac yeu t6 nay cluvc theo doi, thu thap se lieu theo dieu kien có tuai nuec.

KHOA HOC \ 26
CONG NGHE Vet am
15(4) 4.2017
Khoa hoc Along nghiOp

Anh huyiwg cita then vi do'n dn sinh trufrng báp cong thac con lai au khong cho thay sr sai khac vOni di
che LDP.( san xuat vy dong xurin trong dP'eu kien có chi:mg ve mat dO khi luang blip (mac de) tin cay 95%).
ttroi nu.ac Khei luang blip 1 tom 3 la cao nhat On cong thtirc dem CT3
Kt qua a bang 2 cho thay, trong dieu kin c6 tuai (dat 5,45 g/lObilp), thap nhat On CT2 (dat 4,86 g/10
nuoc, cac thai vu don khac nhau c6 anh hung rat Ian den Vu he thu, khi luang bilp 1 tom 3 la On tAt cã cac ding
sinh tracing dm biip che. Cac then vu don khac nhau au thirc thi nghiem au khong cho thay sr sai khac.
rat ngan dugc thai gian ngü nghi cüa cay che rat nhieu, Ve chi tieu chieu dai 1304 1 tom 3 la On vi (tong xuan,
&sing thai,tac dOng tich cut den sinh tnrang cUa bip che ngoai trir CT4 c6 chieu dai blip 1 tom 3 la cao han di
khi bat mm. Thai gian bat mam cUa CT4 ngan nhat, chi
chtimg, cac cong dint con lai au khong cho thay sir sai
22 ngay sau khi den. Cac CT1 va CT3 có thOri gian bat
khac so yen di chang On mac dO tin cay 95%. Trong khi
mm lan lugt la 24 va 26 ngay, trong khi do CT2 (di
do, On vu he thu, ngoai trir CT1 co chieu dai blip thap han
chang) phai sau khi don 48 ngay,nuang che med bat mam.
Thai vu don ding anh huong rat ion den kha nang sinh di chang On mac di) tin cay 95%, cac cong thirc con lai
twang dm bap che sau khi bat mam. Cac then vg,don khac au khong cho thay sir sai khac vOni di chirng. Chieu dai
nhau du rat ngan duac thai gian tr bat mm den thu hai biip 1 tom 3 la cao nht On CT2, dat 6,53 cm, thap nhat On
4-6 ngay so vori di chung. Ben canh do, viec thay di then CT1, dat 6,09 cm.
vu don cling da lam thay di then vu va keo dai thai gian
Bang 3. Anh hudng c6a thi vy dein MI cac ygu t6 au
thu hoach tir 18 den 48 ngay so vai di chimg. VOni CT2 thanh nang suit ca nu'ong che LDP, san xuit vy &Ong
(di chang) thai viii thu hoach che bat dau tir thang 3 va xuan trong di4u kiên c6 tudi nudc.
ket thilc vao thang 11, cha yeu rai vao thed diem chinh vu. Kh61linrog !nip 1 tom Chiba dal bop 1 am
Mt (10 bug (nip/m') 3 Ii (g/10 bap) 3 Ii (cm)
Trong khi do cac ding thirc dOn khac cho thu hoach au C8ng thtic
Bong xuan He thu Hong xuan He thu Hang xuan HO thu
trong cá vu he thu va vu (tong xuan.
CT1 195,3 702,10 5,12 6,31 4,76 6,09

Bang 2. Anh huling caa thOi vy din dgn sinh trdang bup CT2 164,5 688,70 4,86 6,15 4,62 6,53
che LDP, san xuit vy dong xuan trong di6u kin c6 tudi CT3 193,4 697,20 5,45 6,42 4,98 6,30
nudc. CT4 206,3 713,40 5,21 5,97 5,256,14
- --
ThM gian sinh trirerng bup (ngity) LSD0., 25,55 135,74 0,45 1,49 0,53 0,43
Cling thirc Ngay ail , Thani gian Ngay hai Thai gian Ngay 44i trhhuitgeiactth CV 6,7 9,7 4,4 12,0 5,5 3,5
Jan - b#t aa ha
mam Isra cuo;
hm 1 blip
CT1 8.11 24 3.12 49 17.9 284 Can ca vao ket qua nang suit cña cac cong thirc thi
CT2 1.2 48 4.3 78 22.11 258 nghi'em On vu thing xuan va vu he thu a tinh san Luang ca.
CT3 13.3 26 8.4 52 14.1 276 nam. Ket qua the hien a bang 4.
CT4 7.5 22 1.6 46 7.4 306
Bang 4. Anh hoeing ca thOi vy nang suit cua
nuting che LDP1 san xudt vy dong xuan trong di4u kin
nh htrowg caa thei vy clan dn cácycu tá eau thank
ming suit cut: twang eke LDP san xutit vy Wing xutin c6 tudi nu'6c.
trong diet, kin có tuzki nufrc Vy (tang zufin Vy he thu
San
lurig
Ket qua theo dOi cac yeu t cu thanh nang suat On vu Chug
thin .S
NSTB Sin % so So NSTB
, Sin % so ch nam
(ta/ luymg yen cti , Itra (to/ lupng v6i ci
hra
&Ong xuan va vu he thu ciia cac ding thirc thi nghiem dirac ha) vit niim laa ha) (19) aim (19)

ving hop trong bang 3. Kt qua bang 3 cho thay, On vu dong CTI 3 5,96 17,88 22,51 6 10,26 61,56 77,49 79,44
xuan, mat dO bilp dm tat ca cac cong thirc thi nghiem CT2 2 5,02 10,04 11,71 7 10,81 75,67 88,29 85,71
den cao han di chimg On mac dO tin clay 95%. Mat di)
CT3 3 6,25 18,75 23,21 6 10,34 62,04 76,79 80,79
büp cao nhat tai CT4, dat 206,3 biip/m2. O vu he thu, cac
CT4 4 6,07 24,28 29,08 6 9,87 59,22 70,92 83,5
cong thirc thi nghiem khong cho thay sty sai khac ve mat
LSD°, 0,93 4,22 1,02 5,67 3,92
de) biip.
CV 8.4 7,5 6,9 5,1 6,7
Ve chi tieu khi lucmg blip 1 tom 3 la, vu Tong xuan,
CT3 c6 khi luang bup 1 tom 3 la cao han di chang, cac NSTB: nang sugt trung binh.

WHOA 149C 15(4) 4.2017 27


CONONGlit viet am
Khoa hoc Along nghiOp

K6t qua bang 4 cho thy, vy &Ong xuan, nang suit han di chimg 1-2 lira nen tac dOng tht t& dn chat Luang
trung binh lira hai dm tat ca cac cong thirc thi nghi6m du che turn. Ty 16 che A, B cac cong thirc thi nghi6m
dat cao han di chimg a mire dO tin cay 95% (cao nhat tai au cao hcm di chimg vy (long xuan (6,3-9,4%) va vg.
CT3, dat 6,25 ta/ha). Vu he thu nang suit thing binh lira he thu (2,6-5,9%). Vai chi tieu tY 16 biip CO tarn, vy Tong
hai cüa cac cong thirc thi nghi6m au than han di chimg xuan CT4 cao hcm di chirng mdc dO tin cay 95% (dat
O mirc dO tin cay 95%. Tuynhien, san luong cUa m8i vii 85,8%), cac cong thirc con lai khong sai khac so vai di
phi thuOc rat nhieu vao so lira hai/vv. Vy dong xuan, chirng. vy he thu, tat cá cac cong thirc thi nghi6m du
CT4 co s6 lira hai nhiesu nhat (4 lira), CT2 c6 s6hra hai it khong cho thay sai khac so vai di chirng (bang 5).
nhat (2 lira). Vy he thu, ngoai trir CT2 cho thu hai 7 lira,
Bang 5. Anh hudng cac thdi vy dein deli ch6t lacing
cac cong thirc con lai au cho thu hai 6 lira. San lugng viii che nguyen lieu nu'ong che LDP, san xuSt vy dong xuan
CO sv sai khac ro r6t 0 cac cong thirc thi nghi6m. Vy dong trong die'u kien có tudi nudc.
xuan, tat ca cac cong thirc du có san luang cao han di
chirng 0 mirc cla tin cay 95%, cao nhat la CT4, dat 24,28 TS,10 cite A (%) TS It cite B (%)
TSIk
, che A+B Ts, btip co
(%) tom (%)
ta/ha. Vy he thu, tat cã cac cong thirc au co san hung Cong
thor
thap han di chimg 0 mirc d6 tin cay 95%, thap nhat la Hong
xurin
He
thu
Hong
xuan
He thu
Hong
xuan
He
thu
Hong
_rutin
He
thu
CT4,dat 59,22 ta/ha. Tat cã cac cong thirc thi nghi6m du
CTI 32,7 22,3 51,6 40,9 84,3 63,2 83,1 83,5
c6 san lung ca nam thap han di chirng 0 mirc d6 tin cay
CT2 28,2 18,5 48,4 42,1 76,6 60,6 81,2 90,8
95%. Diu nay cho thay, cac then vy don khac nhau CO
CT3 30,6 19,7 52,3 46,8 82,9 66,5 81,9 86,0
anh hudmg rO r6t den san luang che 0 cac theri vii va san
CT4 31,2 20,6 54,8 42,9 86,0 63,5 85,8 89,4
ludrng ca nam nhung mirc do anh huong den san lugng
LSD, 3,69 9,57
timg vy cao hon.
CV 2,2 5,5

De'm 15/10 13kin 15/12 (d/c) Anh hung ciia thoi vy hieu qua kinh ti
cila nwang che LDPi siin xuat vy dong xuan trong dieu
kien có tie& nu&
Hi6u qua kinh t6 myc tieu cu6i ding san xuat.
De danh gia hi6u qua kinh,te cac thai vy don khac
nhau, chung toi tin hanh thong ke chi phi san xuat, doanh
thu timg cong thirc thi nghi6m (bang 6).
Vy deng xuan • Vy he thu • Vy drOng xuan • Vy he thu Bang 6. Anh hu'dng cac thdi vy d6n den hieu qua kinh
te'nudng che LDP, san xuai vy dong xuan trong dieu kien
13m 15/2 £0n 15/4 có tudi nudc.
Thu vu dfing man Thu 'en he thu
Sin Gki San Tang thu ca
3.2083 Cfing that Tang chi Thank Gid Think tan nam 141 nhuan
1111109.0778 In": ban
d in Iwgng ba
2 (kg HO) (kg khd) n
4
(1) (2) (3) (4) (5)=(3).(4) (6) (7) (8)=(6).(7) (9)--(5)+(8) (10-(9)-(2)
CT1 116.307 389 170 66.078 1.231 100 123.120 189.198 72.892

C12 121.170 218 170 37.104 1.513 100 151.340 188.444 67.274

CT3 117.344 408 170 69.293 1.241 100 124.080 193.373 76.030
me Vu clang xuan •Vy he thu • Vy (Yong xuan •Vy he thu
CT4 119.411 528 170 89.730 1.184 100 118.440 208.170 88.760

Hinh 1. Co cair san long che theo müa vy ca cac cling DVT: Nghin clOng.
fink dOn.
Gia ban che thanh pham co sr chenhl6ch rat lan 0 cac
Kb quit nghien ceru iinh hufrng ciia theri vy dim (IA
died vy trong nam. Gia ban che 0 vy &Ong xuan thuang
chat luyng che nguyen lieu ntro'ng che LDPI san xueit cao hcrn vy he thu 50-70%, do do anh huong iOn toi hi6u
vy (long xulin trong dieu kien có ttroi ntro'c qua kinh fe. San lung che ca nam cüa CT2 (di chirng)
Do st lira hai cüa cac ding thirc thi nghi6m du nhi6u cao nhat, my nhien ski luang lai tap thing chn yeu vao

KHOA HOC am 15(4) 4.2017 28


CONG NGHE V
Khoa hoc N6ng nghiOp

vn he thu nen gia ban che thanh pham thAp, cac cong 3. Ve chi tieu nang suAt: San lucmg che ca,nam cia
thirc con lai c6 san lueng che cá nam thap horn nhung san cac ding thUc d6n khac nhau du thap horn di chung.
luvng che vi &Ong xuan cao nen gia ban che thanh pham Tuy nhien, san lucmg che vi &Ong xuan cia cac cong
cao hon. Mat khac, ham lucmg nuac trong bap che 6 vi thirc don khac nhau du cao horn han di chimg. Vies thay
dong xuan thap hcm vi he thu nen he sO che bin thap di th6i vi,i don trong dieu kin c6 tuori nuorc dä lam cho
horn, chi phi nhien lieu de ch'e bin cling &tn. Do vay, san lugng che trong vi &mg xuan dg 22,51-29,08% so
chi phi san xuat che vi &Ong xuan thap hurl vu he thu. vai d6i chUng (11,71%). CT4 cho san lugng che tong vii
Kt qua tinh toan cho thAy,, tAt cá cac cong thirc thi Tong xuan cao nhat (dal 29,08%) va cao hcm di chUng
nghiem du cho hien qua kinh te cao horn di chirng 5,62- 2,42 lAn.
21,49 trieu dong/ha. CT4 dat hien qua kinh te cao nhat 4. Ve chi tieu chAt lircmg che nguyen lieu: CT4 CO trY
(88,76 trieu d6ng/ha). lê che A, B trong viii Tong xuan cao nhAt (dat 86,0%) va
cao horn di chirng 9,4%. Ty le big) co torn trong vi (long
Ket lean
xuan cia CT4 cao nhAt, dart 85,8%. Su chenh loch ve chAt
1.Nre cac chi tieu sinh twang: Cac theri v9 dem khac 1u9ng che nguyen lieu trong vi he thu gitra cac cong thik
nhau anh hix6ng khong nhieu den sinh truang than canh kh6ng lan.
nhung lai anh hirang lan den sinh throng bap dm twang
5. Ve hieu qua kinh te: Cac ding thirc d6n khac nhau
che thi nghiem. CT4 c6 th6i gian bat mam va cho thu hai
den cho hieu qua kinh t cao hon di chimg dr 5,62 den
ha du tien ngan nhat, Wong frng la 22 va 46 ngay sau
d6n, dong thi keo dai th6i gian thu hoach blip 48 ngay 21,49 tri'eu/ha. Trong do, CT4 cho hieu qua kinh te cao
so voi di chirng (CT2). nhAt (dat 88,76 trieu d6ng/ha), tip den la CT3 (dat 76,03
trieu ang/ha) va CT1 (dart 72,892 trieu d6ng/ha).
2. Ve cac y'eu t cu thanh nang suit: Cac then v9 d6n
khac nhau c6 anh hirang lan den mat dO blip clia nuang TAI 1.1(U THAM KHAO
che thi nghiem tai vn dong xuan va khong anh hu6ng den [1] Djemukhatze (1981), Cay die mien Bec Vie't Nam, NXB (\long nghiep.
mat dO bup cia nucmg che tai vi he thu. Cac th6i vn don [2] Cvc ThOng kê tinh Thai Nguyen, Nien giám theng kê tinh Thai Nguyen
khac nhau du cho mat dO bnp a vn dong xuan cao,hon nam 2015, NXB ThOng ke.
di chimg mirc dO tin cay 95%. Mat dO bap cao nhat vn [3] Dang Ngoc Wong (2012), "Nghien citu anh hieing dia lieu Wong phan
dong xuan la CT4, dat 206,3 bnp/m2. Kh6i lixcmg va chieu bon va theii vv hai don Wong che hai bang may tai Thai Nguyen", Luan yen thac
dai bap 1 tom 3 la it bi anh huang bed thOi vii din 6 cá vi si khoa hoc nong nghiep.
dong xuan va vg he thu. [41 Nguyen Van Tao, Cac phut:0g phap quan trec thf nghiem (long ruOng

„PC.
WHOA HOC am 15(4) 4.2017 29
CONG NGHE it
mffimme Khoa hoc Nang nghiOp

Nghien cult sy sinh trireing, phat mOt so gi6ng hoa lan


Ho dip mai nhb ni t#i Phil Tho
Hoang Ng9c Thuan*
Cthig ty C phan güng - v4t tu- ?long nghiep cong nghe cao Viet Nam
NO)/ nhan bai 5/1/2017, ngay chuy6n phan bin 10/1/2017, ngay Wan phan bin 13/2/2017, ngay chap nhan &rig 20/2/2017

Tom tin':
Nghien ciru dirge Hen hanh tai Cong ty TNHH KST Duyet (Dai,Loan, Trung Qufic) va Cong ty Co phAn gifing
- vfit tu. 'long nghiep Ong nghe cao Viet Nam (Pha ,Th9). Da so cac giong trong 12 giong hoa Ian HO MO mei
nh'ap nfii deu có khfi nAng sinh truftg, phfit hien tot trong dieu kien nuoi trong r Phfi Th9 (than IA phfit trien
mph, hinh thfii, man sAc IA del)). Sau trong 16-18 thfing flat tiêu chuin xir 1ST lanh ra hoa theo muon. TST le
cay ra hoa dat 85-90%, canh hoa dal, s Itr9.ng hoa/canh nhieu, màu sac dcp, hap an, dfi b'en hoa cao; dat yeu
cu cfia thi truirng trong nu& va quoc te; có kha nfing chong chin tot voi mfit stoloi sau b'enh hi r Viet Nam.
Tir cfic gi6ng nghien cfru dä tuyen ch9n dtrcyc 3 giong thich hcop nhat vfii dieu kien san xuAt va phfit trien & Phfi
Th9 la JCY120, TL529 va JB2082.
Tir khoa: Do btn hoa, gi4ng lan Ho dip, mita sjc, phat tritn, sinh trwong, zer lj lonh.
Chi sa phan loai: 4.1
oat van de
Study on the growth and development
San xuAt hoa ,lan thirang mai a va dang phat trien
of some newly imported Phalaenopsis manh nhieu quoc gia/viing lanh the) tren the,giori, trong
varieties in Phu Tho province do Thai Lan va Dai Loan la 2 nai ding du thegi&i trong
Ngoc Thuan Hoang" linh vvc san xuat hoa lan c8ng nghiep [1-4].
Vietnam High Technology Seed and Material Agricultural Join Stock
Company Trong 10 nam tit( lai day,,Dai Loan dang tang nhanh
Received 5 January 2017; accepted 20 February 2017 san xuat thixang mai cac gibing thuOc chi lan Ho dip
(Phalaenopsis) va vuan len Ira thanh 1 trong 2 nai dimg
Abstract: du the giai ve san xuat hoa lan. Hien nay, Dai Loan dä
The study was conducted at the Chiyehd Company to dugc nhieu gitmg lan qu, có kha nang cat canh va
Limited and Vietnam High Technology Agricultural trong trong chdu. San xuat cay hoa lan Ho dip giong la
Seed and Material JSC. Most of 12 imported varieties of mOt nganh müi nh8n cüa Dai Loan [1-3, 5, 6].
phalaenopsis orchids can grow well in the conditions of Thi trirang xuat khan hoa lan tren th6 giai ngay cang
Phu Tho. After 16-18 months of planting, they meet the ma rOng. Kim ngach xuat khau hoa lan tren the gich hang
standards of cold processing for flowering as desired. The nam dat 1,8 tSf USD [6]. Trong do, ntrac nhap khdu hoa
flowering rate of 85-90%, long flower branches, high ratio lan cat canh nhi'eu nhit the' giai la Nhat Ban, sau do la
of lower/branch, beautiful color, high flower endurance, Italia, Phap, Dire, tip theo la my va m8t so mot khac
satisfying the requirements of domestic and international [3,5].
markets, and very good resistance to some pests in Vietnam
Nganh san xuat hoa lan cda Viet Nam cang dang có
are the outstanding characteristics of these varieties grown nhang birac phat trien mai. Dien tich san xuat hoa lan
in Phu Tho. From the results of the study, three varieties: ding nghiep tren pham vi cã mrac dã có khoang vai tram
JCY120, TL529, and JB2082 are identified as the best ha, bao gm Da lan (Cymbidium), Ian Flo dip va Hoang
suitable varieties to the conditions of Phu Tho province. dia.() (Dendrobium), trong do boa ,lan tong chau la chil
Keywords: Cold processing, colors, development, flower yeu, tdp trung quanh khu vvc TP Ho Chi Minh (lan Hoang
endurance, growth, phalaenopsis orchids. thao), Ha Ni va mOt s8 tinh thuOc [Yong bang song Hong
Classification number: 4.1 Gan Ho dip, Dia lan... \fa cac giting lan rimg), Lam
ang (Dia lan...) [4]. Tuy nhien, do quy m6 san xuat
'Email: hoangthuan209@gmail.com

TAP C.
gH0A HOC 15(4) 4.2017 30
CONONGIO 11 10 am
Khoa hoc Nang nghlOp

c6n nho, kinh nghiem c6n thieu, trang thiet bi chua day Bang 1. Dc dim 12 gieing hoa Ian H6 die) nhap n6i tif
dü va khong deng be nen hau het cac co sâ san xuat hoa Dai Loan 191.
lan cong nghiep cUa nu& ta phai nhap vat to, nguyen Ten giting hifu Mb ta mitt sic boa
Hoa mau hang, canh mil do tham co china yang, canh moi to,
tir no& ngoai (giong, phan bon, thuoc bao ve thoc 1 Pink Sweety JCY120
co rau hinh din con birth
vat, vat lieu lam nha nilon, quy trinh ding nghe), vi vay Hoa miu do dim, cad moi do tham, earth tfang 16n, earth
2 Dtps. Pink Lady B32082
san pham hoa lan khong du de cung cap cho thi tnremg, min do

gia cã va chat lixong san pham kh6ng CO kha nang canh 3 Phal. Tai-ken Rose YH9830 Hoa mau hong Wen, co van trimg

tranh vai san pham nhap khau tr nu& ngoai (Dai Loan, 4 Dtps. New Brother Girl TL37 Cinh hoa mau hang, van do, canh moi mau hang, hap din
Thai Lan...). Chtra có nhieu de tai nghien ciru khoa hoc 5 Phal. Gold Leopard 1L38 . c62 tau
Mau xanh yang, canh day, canh min mil do Mk
doge frng ding trong san xuat lan cong nghiep, dan den 6 Phal, Leopard Prince TL529 Canh mau hOng, canh mei do tham, to ma, 2 ran buOm
sansxuat hoa lan ding nghiep cüa nuac ta con kali so voi 7
Dtps. Hinamatsuri Pink
1E8303
Canh mau hOng, van tang, chili men tham, to, me, ran
nhieu nuot trong khu voc, mac dd tiem nang ve khi hau, Beauty btrain
8 Dtps. Taida Pearl HS8101 Canh mau hang, van tang, moi dO tham, dab moi to
dieu kin to nhien cUa no& ta ce nhieu thuan 19i. Rieng ChM hoa mau dO canh moi de tham, canh truing binh,
9 Yupin Pearl Yupal Pearl '
vOi Phia Th9, ngoai tang cuerng dau to trang thiet bi, vi'ec 2 ran boom

hoan thin cac quy trinh cong nghe, san xuat hoa lan HO 10 Taida Salu CyS671 Canh do thin, van yang, hoa trung binh, nhiau hoa, ban

dip phi' hop voi dieu kin san xuat cUa tinh la het ,sirc 11 Sin Yuan Golden Beauty Gold beauty Canh hoa yang dOns, canh moi dO tlim, co 2 du

can thiet [7, 8]. Chinh vi the, chimg toi dã thoc hien de tai 12 Vivian Vivian Hon mau Um, van tang, boa nho, nhiau hoa, ben, cinh ng'a'n

"Nghien cfru dc diem sinh troemg va phat trien met ,s6


- May anh, thuac do.
giong hoa lan He dip mei nhap nei tai Phu. Th9" nham
tuyen chon met so gi6ng thich hop voi dieu kin san xuat - Phan bon phirc hüu co Pomior P198, P298 do Cong
cña tinh cling nhir khu voc trung du mien nii phia Bac. ty Ce phan giOng - vat to ming nghiep cong ngh cao Vit
Nam san xuat.
N011 dung va [Mining PhaP nghien cUB
Plneang phap nghi en cieu:
Nfd dung
-Nghien cfru cac dac diem sinh twang cüa hoa lan H6 - Tip can thiet bi va ding nghe tir met se tai lieu k'y
dip giai clop tir sau nuoi cay me den ket thdc giai doan thuat cüa Cong ty TNHH KS' Duye;t [10].
cay con trong chau nilon 1,7 inch. - Thi nghiem doge b6 tri theo phoong phap tuan to
- Nghien ciru so sinh trong cüa cay trong giai (loan khong nhac lai; m76i gi6ng quan trac 30 cay, tong so 360
hinh thanh than la trong chau 2,5 va 3,5 inch. cay (phan tt sO lieu khi dim vao thong kê theo
Irristat).
- Nghien cut!, kha nang phan hoa m'am hoa sau xü
ly lanh; nang suat, chat loong hoa lan; so. be danh gia - Cac chi tieu sinh tnramg, phat trien va de ben hoa
hieu qua kinh t dm met s6 gieing lan H diep nghien cat dugc quan trac theo hoong dan dm Stanley Chen -
dm. National Pingtung University of Science and Technology
PhIcang phdp nghien cti-u
- Taiwan va giao trinh phi/mg phap thi nghiem deng
rung dm Nguyen Thi Lan, Nguye'n Tien Ming [11].
V'dt lieu nghien citu:
- Xac dinh mire de nhfem sau va b'enh hai oda giiing
- 12 giOng hoa Ian HO dip nhap nei tr C6ng ty TNHH theo QCVN 01-38:2010 BNNPTNT v phirong phap
Duyet (bang 1): Cay con trong binh nuoi cay me te dieu tra phat hien dich hai cay trOng.
bao (Flaskseedling), ra ngoi trong chau 1,7 inch tai Viet
Nam. - Quy trinh nuoi treng va cham scic cac ging thi
nghiem do chuyen gia thuat cUa Cong ty Ce phan
- H'e theng nha treng hoa lan He dip, nha xir lY lanh giong - vat tu ming nghiep ceng nghe cao Viet Nam bien
do Cong ty C6 phan giong - vat to nong nghiep ding soan theo ket ,qua nghien elm dm do an "Sansxuat thir
nghe cao Viet Nam thiet ke, Cong ty An Phat thoc hien va
nghiem met so giong hoa lan Hoang thao va Ho dip tai
thi cong [7, 10]. Nha xir lY lanh có din tich 600 m2, deg
trung du mien ndi phia Bac" [4, 8, 10].
suat khoang 2 van cay/nam doge trang VI 4 may dieu h6a
2 chieu d duy tri nhiet de trong khoang 18-24°C phii h9p - Cac s6 lieu quan trac dirge xix th6ng ke tren phan
voi yeu cau ra hoa lan Ho dip. mem Excell va Irristat.

TAP CHI

let \am 15(4) 4.2017


KHOA HOC 31
CONG NGHt
Khoa hoc N6ng nghi6p

Bang 2. Dc diem sinh triking va phat tri6n cüa mOt s6 gi6ng hoa Ian HO diep du'oc xt I ra hoa tren chau 3,5 inch.

Dhi canh SO canh/ SO hoa/ S6 Chia Chien rung SO la/


CODE Dinh anh Ten giAng SO cay Anh cay
hoa cay canh bong dai la (cm) cay

Phal. Sogo 6+ 144


V3 50-60 1-2 10-11 12+ 20-22 7-8
Yukidian

Fuller Dips. Duller 6+


40-50 1-2 8-9 10+ 20-22 7-8 480
Sunset Sunset

Dtps.
LH-5 Leopard 45-55 1-2 9-10 12+ 20-22 7-8 6+ 288
Prince

Phal. Tai Lin .2


V31 50-60 1-2 9-10 10+ 20-22
Red Angel

OX1444 P. Taida Salu 40-50 1-2 7-8 10+ 20_22 4x0

Dtps. Jiuhbao 20-22 7 2411


JB2033 40-50 1-2 9-10 10+
Fairy

Phal. Tai-Ken
Y119830 50-60 1-2 10-11 10+ 20-22 7-8
Rose

Sin Yuan P. Sin-yuan


10+ 20-22 7-8
trurli
Golden Golden 40-50 1-2 8-9
Beauty Beauty

(NguOn: Hoang Ngoc Thuan, Amber Kang, 2013-2014 [91).

KM qua nghien cifli va thao Juan Bang 3. 13,4c diem sinh twang cUa cac giong hoa Ian HO
Sinh trirowg vii phat trin niOt
- sa giang hoa Ian Ha diep giai doan 2,5 inch (sau ra ngoi 5 thang tii binh nuoi
diep toi Dai Loan cgy mo bac), giai doan 1,7-2,5 inch).

8 giOng hoa lan neu trong bang 2 la nheing giOng c6 hinh .A


Ky hien pang
Chien dai la Chien Ong Owing kin h Men xit
TT
cay) (cm) Ii (cm) than (mm) cam quan
thai, mau sac hoa chü dao va rAt dugc ua chuOng ten cac
thi tru6ng nhu: Dai Loan, chau Au, My, Nh4t Ban \fa Viet 1 JCY120 2,8 11,1 6,1 15,6 Xanh

Nam. SO lieu sinh trtrang, phat trien dm 8 gi6ng nay ilugc 2 .182082 2,4 11,0 6,3 16,3 Xanh dem

dung de so sanh vi cac ket qua nghien thu tai Phil Th9. 3 YH9830 2,1 I 3,8 5,1 12,3 Xanh
_
4 11,37 2,6 11,1 6,1 11,2 Xanh
Sinh trwo.ng cita cac grang hoa Ian Ha diep nh4p nOi
5 1138 3,2 7,0 3,5 8,2 Xanh
tai Phit Th9 niim 2014-2015
6 TL529 2,5 12,5 6,3 16,3 Xanh
Cac gi6ng hoa lan H dip m6i nhap nOi du sinh 7 HS8303 2,5 11,6 6,5 16,4 Xanh
truang va phat trie'n kha tot, cay kh6e, la day c6 mau 8 HS8101 2,6 12,5 6,0 18,6 Xanh
xanh dam, dUng l, c6 kha nang thich nghi vai dieu kin 9 Twyupin Pearl 3,2 10,8 5,2 11,4 Xanh
khi hau tai Viet Nam. SO lieu the hien a bang 3 cho thy, 10 CyS671 3,0 10,1 4,1 12,6 Xanh dm
sau trOng 5 thang du6ng kinh than cna cac giong tang 5,5 14,3 Xanh dem
11 Gold beauty 3,3 11,5
trierng nhanh, dat ter 8,2 (giOng TL38) den 18,6 mm
12 Vivian 4,0 12,4 5,5 11,8 Xanh ti
(giOng HS8101). TOc dO sinh tru6ng than la la met trong

WHOA HOC 15(4) 4.2017 32


COW NGHE am
Khoa hoc Along nghiOp

Bkng 4. DOng thai tang tru'iing s6 la ciia cac giong hoa Ian nhang,dac diem khac bit gicra cdc giting, ben canh cdc
Ho dip nh'ap nOi vy thu (long 2014 tai Phti Th9. dc diem ve hinh thai, mau sac.
Ngly theo dOi
Kf hitt! ggog
20/7 20/8 20/9 20/10 20/11 20/12

JCY120 3,2 4,1 4,9 5,1 5,3 5,3 -2,0110


-0-121022
-.2-Y29210

JB2082 2,8 3,6 4,2 4,5 4,6 4,6 -107


-.-nn
-.-1/1519

YH9830 2,6 3,1 4,1 4,4 4,4 4,4 -.11101


---RWIN

-.2•02/2112.21

TL37 3,1 3,9 4,5 4,9 5,1 5,0 .4..4,5271


-a-224km.

TL38 3,9 4,5 5,4 5,7 5,9 5,9

TL529 3,0 4,0 4,9 5,2 5,3 5,3

HS8303 3,0 4,0 4,9 5,2 5,3 5,3 D8 thi 1. DOng thai tang tru'Ong s6 la ca cac giting hoa
HS8101 2,9 3,9 4,6 4,8 4,9 4,9 Ian HS di0 nh4p nOi vy thu &Ong 2014 tai Phti Th9.
Twyupin Pearl 3,8 4,5 4,9 5,4 5,9 5,9 Mac du dieu kien khi hau oh Viet Nam c6 m6t so'
CyS671 3,6 4,2 4,7 5,7 5,9 5,9
lchac bit so vai 6 Dai Loan (trong mita he nhiet dO trong
nha 6 Viet Nam nhieu ngay len tad 36-38°C, con tai Dai
Gold beauty 3,9 4,6 5,2 5,5 5,8 5,8
Loan nhiet d6 trong nha nilon chrgc dieu chinh khong
Vivian 4,4 5,1 6,0 6,2 6,3 6,3 vuot qud 28°C), song cac giong hoa lan 116 dip dugc
LSD,0 0,30 0,36 0,39 0,41 0,40 0,40 nhap n6i ve Viet Nam vAn sinh trtrang va phat trie'n khd,
CPA 5,30 5,20 4,80 4,70 4,40 4,40
trung binh m4S'i thang ra dugc 1 la. K.& qua bang 4 cho
thy, tir thang 7 den 9, cdc gi6ng c6 t6c,d0 ra là manh, tr
DVT: la/cay. thang 9 den 12 toe dO ra lá caa cac giong bat dau cham
lai thi 1). BO la xanh, phi& lá day, b6ng, khoe, chimg
Bang 5. DOng thai tang traang chi8u dai la ca cac gi6ng to, cac giong thich nghi dugc vai dieu kin khi hau nu6i
hoa Ian HO dip nh4p nOi vy thu citing 2014 tai Phti Th9. tong tai Viet Nam.
Ngay thee dii
hfeu gi6ng
20/7 20/8 20/9 20/10 20/11 20/12

1 JCY120 11,81 12,89 13,6 14,63 15,82 17,36 -2-KYUO


-0-MU022
-2-229.0

2 JB2082 22,29 23,56 25,26 25,28 26,03 27,38 ---na,

3 YH9830 14,32 14,67 15,52 16,82 17,95 19,35


---2N101
- 222

4 TL37 11,64 14,69 16,80 17,60 18,77 20,02

5 TL38 7,30 8,60 11,83 11,94 12,91 14,18

6 1TL529 13,14 12,93 14,45 14,88 15,06 16,26 No,


20/7 20/2 10/12 20/. 12/12

7 HS8303 12,33 13,52 14,34 15,30 16,30 17,86

22,00 22,76 24,18 25,61


Do thi, 2. T6c di) tang trang chi8u dai la cac giCing hoa
8 HS8101 19,55 19,67
Ian Ho dip.
9 Twyupin Pearl 11,35 12,48 13,45 13,61 14,76 16,41

10 CyS671 10,51 12,75 13,80 15,23 16,29 16,94 Kt qua bang 5 va d thi 2 cho thy, cac gieing hoa lan
H6 dip nhap n6i sinh twang khd t6t, the hien 6 t6c d6
11 Gold beauty 11,94 14,02 15,39 15,74 16,61 18,24
tang tru6ng chieu dai Id. Chieu dai là dia caz gi6ng tang
12 Vivian 12,82 15,01 17,15 17,48 18,87 20,27
manh den thang 9, dr 11,83 (gi6ng TL38) an 25,26 cm
LSD405 1,48 1,26 1,27 1,39 1,49 1,45 (gi6ng JB2082). Khi bat au vao giai doan xir ly, phan
CV% 6,70 5,20 4,70 4,90 4,60 4,50 hoa mAm hoa, 12 giong hoa lan H6 dip nhap n6i du dal
DVT: cm. tieu chuan ve s6lá de xir 1Y.

1110A 119C 15(4) 4.2017 33


CONG NOME am
Khoa hoc Nang nghiOp

Bang 6. DOng thai tang trUang chi6u rOng la dia cac giCing 9
hoa Ian Ho dip nhap nOi vy thu dong 2014 tai Phu Tho.
NgIty thee di -.40(120
Tr Kt bliu Ong -M-102082
20/7 20/8 20/9 20/10 20/11 20/12 -8-1091130

1 JCY120 6,32 6,40 6,22 6,23 6,67 6,86


-0- 010529
2 JB2082 6,66 6,94 7,15 7,27 7,63 7,86
-.-11513303
--.1158101
3 YH9830 5,88 6,32 6,80 6,87 6,92 6,95 c, 3 -TveyopmPead
4 TL37 6,20 6,74 7,23 7,35 7,86 7,87 -41-00621
-I.-Gold be.*
5 TL38 3,67 4,29 5,45 5,65 6,16 6,28

6 TTL529 6,50 6,52 6,59 6,63 6,77 6,87 - Ngav th8o doi
2017 1018 20/9 20/10 20/11 20/12
7 HS8303 6,68 6,71 6,79 6,92 7,36 7,52

8 HS8101 6,22 6,77 6,96 7,01 7,32 7,56 D6 thi 3. DOng,thai tang tru'ang chi6u rOng la cUa cac
9 Twyupin Pearl 5,41 5,59 5,84 5,92 6,37 6,42
giong hoa Ian Ho dip nhap nOi vy thu ciong 2014 tai Phu
Thy.
10 CyS671 4,32 4,69 4,77 4,95 5,04 5,2_

11 Gold beauty 5,68 5,70 6,31 6,51 6.90 7,14 K& qua bang 6 va d thi 3 cho thay, khi buerc vao giai
12 Vivian 5,72 5,78 6,04 6,27 6,75 6,78 doan phan h6a mm hoa, kich thuot Id van lien fix tang
LSD,„ 0,96 0,53 0,44 0,38 0,66 0,33
nhe qua cdc thang. Day la m9t dc diem quan tr9ng anh
CV% 4,70 5,20 4,20 3,60 5,80 2,80
hung rO den nang suat, chat luong hoa thanh pham.

DVT: cm.
Dc tinh ra hoa cfia ctic giang hoa lan H dip nhp
nôi tai Phil Th9 (nam 2014-2015)
Bang 7. Tiled gian xuai hin !na'm hoa khi xit I lanh ti
chOciia cac gieing hoa Ian Ho dip nhap nOi vy thu (long Ke't qua. bang 7 cho thay, cdc gi6ng xuat hien main
2014 tai Phu Th9. hoa r0,sau 38-81 ngay.,Giong JCY120 c6 theri gian phan
h6a mm hoa ngan nhat so voi tat ca cdc giong con
Sau.agiydioaviothIY
Giong Twyupin Pearl c6 theri gian phan h6a mam hoa dat
Nay duo via
IT lq
an 0 bat hifn mam Kat Mac xuat hian hcrn cã. Cdc gi6ng con lai c6 theri gian phan h6a mam hoa
AajthiOimam Xuat hifn 10%
hoa vi(6' If mam boa (5/i
hoa mam had
> '61)
tir 54 den 73 ngay. SO lieu nay la co ser de dieu khien sr
>80%)
ra hoa cola cdc gi6ng theo muon. Vic dtra boa Ian HO
1 JCYI20 519 .:{) 3N 44 dip vao xol l phan h6a mam hoa tat ch-9dä khdc phuc
&roc hodn toan nhfing nhtroc diem dm viec xr 1 trong
2 182082 17/9 30 39 54 58
dieu kin ttr nhien, to diu kin nang cao nang suat, chat
3 YH9830 5/9 42 53 71 80 ltrong hoa lan Ho dip và c6 the san xuat loAi hoa Ian nay
quanh nam [4, 7, 8].
4 1137 5/9 45 65 74 83
Kt qua bang 8 cho thay, theri gian bat dau xuat hien nu
5 TI38 13/9 42 55 73 73
cola cdc giong khdrc nhau, dao d9ng tir 62 (giong JCY120)
6 711529 13/9 36 42 60 72
den 95 ngay (Twyupin Pearl); bat dau ml hoa IA khoang
24 (giOng JCY120) den 55 ngay (giOng YH9830, TL37)
HS8303 20/9 29 38 54 63 tol khi xuat hien nu.
8 HS8101 23/9 29 37 56 65 Chat lutyng hoa thanh pham cola cac gi9ng hoa lan HO
dip nhap n9i là mOt trong ,nhang chi tieu quan tr9ng.
9 Nytipin Pearl 5/9 38 43 81 81
Cdc giong nghien ciru c6 tat ca cdc matt dep &roc tra
10 CyS67 I 13/9 42 52 67 80 chuting ol thi tnrong hoa Viet Nam và thi tnrOng hoa the'
giai (bang 9), chieu dAi canh hoa trung binh dal 42,7-68,0
II Gold beauty 2319 30 38 52 62
cm. SO hoa/canh tir 6 den 12. DtrOng kinh hoa giOng nh6
12 Vivian 23/9 31 38 56 65 Vivian 5-6 cm, giong Co d9 lOn hoa trung binh la Gold
beauty, con lai cdc giong hoa c6 cluemg kinh hoa to (8-10
DVT: ngay. cm). DO ben hoa lA theri gian bong hoa bat dau na den khi

1AP CHI

gli0A 149C
toNG NGHE it \ am 15(4) 4.2017 34
Khoa hoc Along nghiOp

Bang 8. Thtti gian ra ny hoa cUa cac gang hoa Ian H6 I


die') nh9p n9i vy thu (long 2014-2015 ti PhU Th9.
Sau... ngay duo via au' If

Ngay dira hien Kb thin. Brit dim ne


TT iq h4u Ong N.Flyxuat
vio no
mu (>10%) my 43 mi ld boa
(>70%) 0040v (>10%)

1 JCY120 5/9 62 72 78 86

2 JB2082 17/9 66 72 101 116

3 YH9830 5/9 65 93 105 120

4 TL37 5/9 65 93 105 120

5 TL38 13/9 85 95 100 115

6 TTL529 13/9 81 90 98 108 Gieing JCY120.


7 HS8303 20/9 78 80 88 98 I mai. I

8 HS8101 23/9 79 80 90 116

9 Twyupin Pearl 5/9 95 98 110 120

10 CyS671 13/9 85 96 110 125

11 Gold beauty 23/9 65 90 98 115

12 Vivian 23/9 79 88 90 112

DVT: ngay.

hoa tan. Ket qua nghien ciru cho thAy, cac giOng hoa co
d9 bn hoa keo dai 55 den 70 ngay. Trong do Co 3 gi6ng
n6i tr9i hcm v mau sic, d9 day cánh hoa, hoa ben la
JCY120, TL529 va JB2082. Giong TL529.

Bang 9. 04c diem, chSt layng hoa cüa cac giang hoa Ian
H6 di9p.
DM
S6 boa/ Din* D6 ben
Tr Ten gi6ag Miu boa doh Mob bong
club boa (ugly)
(cm) (cm)
Hoa man h8ng, club mai do thim co
1 .1CY120 cham ving, canh mai to, co rau blab diu 68,0 6-8 8-9 60-62
con birdm

Hoa matt do dam, chit mai 16 that'll, club


2 112082 67,1 6-8 8-10 55-60
tang Ian, dub mai 16, cly 3,5

3 YH9830 Hoa man hOng Mai, co van tang 58,8 6-7 8-10 60-65

Club hoa miu hOng, van do, club mai


4 TL37 53,8 8-9 8-9 60-62
miu hang, hap din
Mau xanh wing, club day, cinh m8i man
5 TL38
da tham ce 2 eau
51,0 8-9 8-9 65-70 Giong JB2082.
-
Canh mau hong, cinh mai do thim, to mer,
6 11529 65,5 6-8 8-10 60-64
2 rau Imam Khii tieing Mang chili voi sau Nnh ciia ctic gi'dng
Canh miu hOng, van tang, canh mai do
7 HS8303
thinoo, m8, 2 du Wenn
61,5 6-8 8-10 60-65 hoa lan HEi dip nhifp n3i 4ii Phi, Th9
Carib min bOng, van tang, moi do thin
8 HS8101 52,8 8-10 8-9 56-60
canh mai to KM nang chtmg chiu \Teri sau va benh hai la mOt trong
Cinh hoa miu do, dub m6i là thim, cad
9 Tyupin Pearl
mai trtmg bid, 2 du budm.
55,9 6-8 8-10 55-60 nhang chi -Weil quan tr9ng trong nghien dru nhap n9i
UM do Mint, van yang; hoa tnmg binh giOng hoa Ian HO dip. Kt qua bang 10 cho thy, cac
10 CyS67I 42,7 8-10 8-10
riliau hoa, ban 55-60
Chili hoa yang dam, canh mai dO thim,
62,2 8-9 7-8 55-60
giOng JCY120, JB2082, YH9830, TL37, TL529 nhi6m
11 Gold beauty
cO 2 rau
Hon mau tirn, van tang, boa nho, nhiau
ntw cac 1oi sau benh hi. Cac giOng con 14i nhiZm sau,
12 Vivian 45,0 10-12 5-6 60-65
hoa, ban, dual ngin
benh hi mirc trung binh d'en Ong.

TAP CAl

gH0A HOC 15(4) 4.2017 35


UM NONE it am
Khoa hoc Along nghiOp

Bang 10. Mac di) nhi6M sau benh hi tren cac gieing hoa Niing said và hifu qua kinh tè ciia cdc gicng Ian
Ian H6 dip nhap nOi vi thu dong 2014 tai Phu Tho. diep nht)p n3i 4zi Phá Th9
Siu bfoh hui
TT Khiu ging Kt qua nghien cau buac dAu cho thy, hAu ht cac
renh than tint Benh Mk den BOA thid Wain Rep, rep slip Nh'en hoi gitmg hoa Ian H6 dip nhAp n6i d'&1 cho hi6u qua kinh
1 JCY120 + +
t6 kha cao trong diL kin tr6ng va chain s6c tai tinh
Phü Tho (bang 11). TS' 16 cay cho thanh phAm a tiled
2 JB2082 + + +
dim chinh vi dat 85-90% so vai s6 lucmg cay dira vAo
3 YH9830 1-F + + xir 1St. Vai gia ban trung binh 90.000 d6ng/cay thi lgi
4 1137 + +
nhuan thuAn thu dtrgc tir 190.000.000 d6n 780.000.000
d6ng/1.000 m2 nhA
5 TL38 4-+ ++ + +
Kt qua nghien ciru cUa d tAi cho thy, cac gi6ng
6 TL529 + + + + +
JCY120, TL529 va JB2082 IA nhang giting c6 tri6n vong:
7 HS8303 ++ ++ -FF Mau sac di)c dao, phü hp vai diL kin khi hAu cüa Vi6t

8 HS8101 ++ + + ++ -H-
Nam, hoan toan c6 th6 dap img thi hiL cña khach hang
trong va ngodi nu6c.
9 Twyupin Pearl 1-F ++ ++ + H-
Vai trang thi6t bi dugc du mai, hiL dai, d'6 diL
10 CyS671 ++ 1-E + ++ ,H-
khi6n cac y6u tei vi khi hu thich hçp cho kha nang san
II Gold beauty + 1-F ++ H- 14 xuAt hoa thanh .phAm va nhan gi6ng quanh nam, nam
12 Vivian +-+ + ++ 2015-2016 Cong ty da chir dOng tin hanh san xuAt thir
nghi6rn them mOt s6 gi6ng mOi, dua s6 hung cac gi6ng
Ghi chi: +: Mac dO bOnh nhQ 2,5-5% cay bi hal dugc nghien cau kith() nghi6m len 20. K6t qua buck dAu
++: Mac dO b6nh trung binh > 5-10% cay bi hi cho thy, hAu ht cac gi6ng nghien ciru du dap (mg cac
+++: Mac dO b6nh Ong > 10% cay bi hi. a
tieu chuAn co ban phat triL san xuAt cung cAp cho thi
tnr6ng trong nu6c va xuAt khAu ra cac thi triremg ngoAi
Bang 11. Nang sua't va hieu qua kinh cac gieing Ian nu& nhu Nhat Ban, Nga, Australia... trong tircmg lai.
HO dip nhap no)i tren 1000 m2 nha
Kot Ivan
Thug SO Si cay Gil ban/ Tang thu Tang chi Lii
KS' IIOgi6 ely/1.000 m1* thuc thu chy (dOng) (1.000 dug) (1.000 dug) (1.000 dug) Nghien eau cac gi6ng hoa Ian H6 dip nhap nOi tix
ICY120 30.000 26.000 90.000 2.340.000 1.560.000 780.000
Dai Loan, chung toi thAy có th6 lira chon dirgc 3 gi6ng CO
trien v9ng trong diL kin tv nhien va san xuAt cüa tinh
JB2082 30.000 26.000 90.000 2.340.000 1.560.000 780.000
Phil Th9 la JCY120, TL529 va JB2082 (cay sinh truang,
YH9830 30.000 25.000 90.000 2.250.000 1.560.000 690.000
pith tri6n teyt, nhf6m nhc sau, b6nh hai, mau sac hoa
TL37 30.000 24.000 90.000 2.160.000 1.560.000 600.000 hAp dan, d6 b6n NIA nang suAt hoa cao, hiL qua kinh t6
1138 30.000 22.000 90.000 1.980.000 1.560.000 420.000 t6t). Cac giemg nay hoan toan c6 th6 ma rOng san xuAt
dap ang nhu cAu thi trtaing trong nu6c va xuAt khAu ra
11529 30.000 26.000 90.000 1.800.000 1.560.000 780.000
thi trix6ng mac ngoai trong tucmg lai. Cac gi6ng c6n lai
HS8303 30.000 23.000 90.000 2.070.000 1.560.000 510.000
se dirge tip tuc nghien cau va giOi thiL vai san xuAt
HS8I01 30.000 23.000 90.000 2.070.000 1.560.000 510.000 nhang nam sau.
Twyupin Pearl 30.000 22.000 90.000 1.980.000 1.560.000 420.000 Co th6 tin hanh tuy6n ch9n mot s6 cay tru ta tir cac
CyS67I 30.000 23.000 90.000 2.070.000 1.560.000 510.000 gi6ng nghien ciru lam vat li6u khai dAu d6 nhan gi6ng
Gold beauty 30.000 25.000 90.000 2.250.000 1.560.000 690.000
va tao gi6ng lan H6 dip mai thich (Mg vai di6u kin tv
nhien Ira san xuAt cüa khu vkrc trung du min nüi phia
Vivian 30.000 25000 70.000 1.750.000 1.560.000 190.000
Bac.

TAP CHI

IFHOA
am 15(4) 4.2017 36
LONG NGHE Viet
Khoa hoc N6ng nghi6p

TAI LIEU THAM KHAO [51 Hoang Ngoc Thuan (2015), "Quy trinh tr6ng va cham soc di& khign
ra hoa cac gi6ng hoa Ian Hoang than va HO diep", War) "San xudt thtYnghiem
[1] Khuat Thi Ngoc (2007), "Nghien cal kha nang sinh trtiang, phat trien
met s6 gi6ng hoa Hoang than. va HO diep tai trung du mien nui phia Sac" (KC06.
mOt s6 gi6ng hoa Ian H6 diep nhap nOi %/a mOt s6 bin phap k9 thuat nang cao
DA25/11-15), COng ty CO phan gi6ng - vat tit n6ng nghiep c6ng nghe cao Viet
nang suat hoa Ian H6 diep tr6ng chau", Luan van thac sy nong nghiep, Hoc vien
Nam.
Ming nghiep Viet Nam.
[6] Trang-Yu Lee, Ahby Tseng, Toby Yeh, George Sung (2013), Taiwan's
[2] Le Dang Trung Tuyen (2007), "Nghien cau hien trang san xuat hoa Ian
va m6t s6 bin phap nham nang cao chat Long Ian H6 diep 0 thai 4 \MN Liam Orchid Industry, Taiwant Orchid Grower Association.
tai tinh Khanh Hoa", Luan van thac sy tieing nghiep, HOC vien Wing nghiep Viet [7] Andy Matsui (2013), The future of the International Orchid Industry,
Nam.
Taiwan Orchid Grower Association.
[3] bloang Ngoc Thuan (2014), "Dieu tra cac dc diem ding sinh hoc co ban
[8] Kuo-Liang (2013), The Hybridization of Big Lip Form Peloric Phalaenopsis,
cua tap doan gi6ng hoa Ian HO diep tai Ging ty Chi Yueh Dal Loan", DV an "Sin
Taiwant Orchid Grower Association.
xual thCf nghiem met se' giong hoa Ian Hoang thao va H diep trung du mien
nai phia Bk" (KC06.DA25/11-15), Gong ty CO phan gieng - vat Di Wong nghiep [9] ThOrn Thai Mac, VO Thien Dtic (2012), Treng Ian HO diep (ban dich tO
ding nghe cao Viet Nam. tieng Trung).
[4] Hoang Ngoc Thuan (2014), "Thiet ke, cal tao va lap dal thiet bi phang [10] Hoang Ngoc Thuan (2012), "Tr6ng Ian HO diep", Hai giang chvong
lanh de dam bao san xua't hoa Ian HO diep quanh nam", DV an "San xuai trinh cao hoc, HOC vien Nang nghiep Viet Nam.
thoy nghiem met sic giang hoa Ian Hoang thao va HO diep tai trung du mien nui
phia Bk" (KC06.DA25/11-15), Cling ty CO phan gi6ng - vat Li! n6ng nghiep cong [11] Nguyen Thi Lan, Nguyen Tien Dung (2007), Giao trinh phiong phap thi
nghe cao Viet Nam. nghiem dong rueng, Hoc vien Wing nghiep Viet Nam.

KHOA 119C V A 31
15(4) 4.2017
COW NOHE am
n. . Khoa hoc Along nghiOp

Dinh gia mOt so chi tieu lien quan dtn kha Hang khang mot
cüa miit so mu ngto dia phusung thu thb t#1 So'n La
Vi Thi Xuan Thu 1, TrAn Ng9c Vi Thi H01,
Nguyen Thi Phuxrng Huyeni, HO Manh Tuning'
'Tne.emg Doi hoc Tay Bac
'Hen Gong nghe sinh hoc, Hen Han lam Khoa hpc va Cong nghe Viet Nam
Ngay nhAn bai 2/12/2016, ngay chuy& phAn bin 5/12/2016, ngay nhAn phan bi.O. 26/12/2016, ngay chAp nhAn &lig 10/1/2017

Tom tit:
M9t ngo (Sitophilus zeamais Motsch.) la loai da thtyc, chting do the An hOu het cac loai ngii c6c, nhtrng tit& An
thich how nhat chting la ngo hat. Sty xam hi ctia m9t lam anh huirng den sin luvng va chAt Imyng cüa ngo.
ThiO hi kinh te do mot gay ra hang,nam rat nghiem tr9ng sty pha hai dm chüng. Trong bai bao, cac tic
giã trinh bay ket qua danh gia mOt so chi tieu lien quan den kha nang khang m9t dm 6 matt ngo dla phtrang
thu that) tai tinh Sun La va giong ngo lai LVN99. Kt qua nghien cam cho thy, cfic mu ngo dja phtrang du co
kha Hang kiting m9t cao km so voi giOng ngO lai LVN99, trong do cao nit& la Eau ngeo SL3 (chi s6 man cam
voi m9t tuxrng di la 2815,82, thAp holt 1,86 lan so voi giong ngo lai LVN99). Ket qua nghien cult nay co the la
co sir cho vic chcon to giOng ngo khang mot tot.
Tit khoei: Khang mpt, nee dia phwang, Sitophilus zeamais Motsch., Zea mays L..
Chi s'O phiin loai: 4.1

daU
Assessment of some indicators related to the resistant ability to
weevils of some local maize samples in Son La province Cay ngo (Zea mays L.) la cay lung thvc quan
Thi Xuan Thuy Vi', Ngoc Diep Tran', Thi Hue Vi', trong,, gap phan dam bao an ninh luang thuc the
Thi Phuong Huyen Nguyen', Manh Tung He giai. 0 Viet Nam, ngo la cay trong quan trong thir
'Tay Bac University
hai sau kia. Vori 60-80% tinh bet, 8-12% protein,
'Institute of Biotechnology (IBT) 3-5% chat beo va 1-2% khoang chat [1], hat ngo
Received 2 December 2016; accepted 10 January 2017 chira gan nhu &Ay dit cac chat dinh duang cho
ngtrai va gia sfic. a khu vuc phia Bac, San La la
Abstract: tinh c6 din tich tong ngo lan nhat yeti gan 160
Maize weevils (Sitophilus zeamais Motsch.) are omnivore species. They nghin ha (nam, 2015). San pham tcr cay ngo dugc
can eat almost of grains, but maize is the most suitable food for them. dung de che bien thuc pham, che bin thirc an chan
The intrusion of maize weevils affects the productivity and quality nuoi, lam phan ban... Nhir do, cay ngo da gop
of maize. Annual economic losses caused by maize weevils are very phan xod doi giam ngheo, phat trien kinh te cho
serious problems because of their infestation before and after harvest. (long bao cac dan tee tinh Scm La n6i rieng, the
In this report, the authors present the results on the assessment of tinh mien nñi phia Bac noi chung.
some indicators related to the resistant ability to weevils of six local Hat ngo ding nhu cac loai ngü cc khac d bi
maize samples in Son La province and a hybrid maize LVN99. The mot xam hai. Mot ngo la loai da thuc nhung thirc
research results showed, the local maize samples had higher resistant an thich hop nhat vai chimg la hat ngo. Mot tnrang
ability to weevil than the hybrid maize LVN99, while the maize sample thanh diing voi khoet mat l sau vao hat, roi de
SL3 performed best resistant ability to weevils (the relative index trUng a do va tit& ra met thir dich nhay a bit kin
of SL3 was 2815.82 and 1.86 times lower than that of LVN99). The 16. Khi sau non n6 ra trong hat ng6, no thuang an
results could be used as the basis for the selection of starting materials phoi tnr6c, sau do mai den nai nhü va cac be phan
for breeding maize varieties with the good resistant ability to weevils. khac, lam cho hat chi con lai mat lop vo mong. Khi
Keywords: Local maize, resistant ability to weevils, Sitophilus zeamais day sac, sau non due nhilng 16 nho 10 r0 tren hat de
Motsch., Zea mays L.. vii hod bay ra ngoai [2, 31!.
Classification number: 4.1 Nhfing nam gan day, cac gi6ng ng6 lai dugc

gici lien he: Email: tuongcns@gmail.com

„„Hi
KHOA HOC \ am 15(4) 4.2017 38
ONG NGHt V let
Khoa hoc N6ng nghi6p

dua vao treng ngay cang nhieu bi chung Co uu diem la Phwang phap nghien caw
cho nang suat cao. Tuy nhien, chat lugng cüa ngo lai bi Danh gia khã nang khang m9t cüa cac mu ng6 bang
giam nhieu do hat cna cac giong ngo nay khang mot kern, cach,xac dinh cac,chi tieu: KhOi lugng hao hut dm ngo,
de bi mot xam hai. Cac giong ngo dja phuang a mien mai heso gia tang quan ,the, tST l nhiern mot, tS, l'e ton that
phia Bac nu& ta tuy nang suat thap, tilumg CO kha nang tong lugng va chi s6 man cam tucmg doi vai mot.
khang,mot cao. Do do, nghien ciru img dung cong nghe
tao gi6ng ngo khang mot dang dugc nhieu nha khoa hoc Chun bi mji mu Om 2 la: L6 thi nghiem vale di
quan tam. Trong bai viet nay, chung toi trinh bay ket qua chimg. Cho vao me"i binh 20 g hat. 0 binh thi nghiem, tha
danh gia m'9t so chi tieu lien quan den khá nang khang vao 10 cap mot truang thanh va day vai che kin mieng
binh. Lap lai thi nghiem 3 lan. Xac dinh khoi lucyng hao
mot dm met se mu ngo dja phucmg thu thap tai tinh San
hut dm ngo va h s6 gia tang quan the mot tai cac thai
La lam vat lieu khai du cho chcm tao giong ngo c6 kha
diem 15, 30, 45 va 60 ngay nhiem mot nhan tao nhu sau:
nang khang mot cao.
Khei lucyng hao hut dm ngo a 16 thi nghiem dugc
Vat lieu va glutting phau nghien cUti tinh theo c6ng thirc:
rOt lieu P = X -131 - Po (g)
Sir dung 6 mu ngo dja phuang thu thap tir tinh San Trong de: P la khei lugng thirc an hao hpt O c6ng
La va giong ng6 lai LVN99 do Trung tam Gi6ng cay thirc thi nghiem (g); Pt la khoi lucmg thirc an can dirge
treng Son La cung cap (bang 1). sau thai gian thi nghiem; Po la khoi lugng thirc an hao hut
c6ng thirc di chung; X la khoi lucmg thirc an dua vao
Bang 1. Cac miu/giong ngô sii dung trong nghien cdu. thi nghiem (g) [4].
Kh6i luvng 4
KS' My
ST T
miu/giong
Ten Oa phyang Dia dim
e dm mau 1000 en t (g)
Mm SaC ht He se gia tang quan the mot (r) dugc xac dinh theo
I SL I Paob kwg dawb Yen Chau - San La 407,3 ± 1,05 Tim ding thirc:
2 SL2 Paob kwg nplaum Mc Chao - San La 214,5 ± 0,84 Tring nga yang
Nt = No x e't
3 SL3 NO da Yen Chan - Son La 311,8 ± 1,12 Tiring nga

4 SL4 Paob kwg nbcua Song Ma - Son La 352,7 ± 1,25 Ring aim
Trong de: Nt,la se lugng cá the mot a thai diem t; No
la so lugng cá the mot dua vao thi nghiem ban dau; r la
5 SL5 Nep Ma gi QuSlih Nhai - San La 232,8 ± 0,93 Vang
—— hesO gia tang quan the [4].
6 SL6 Kau ni lon Thuan Chau - Son La 257,6 ± 0,57 Vang nhat
7 LVN99 LVN99 Gieng ngo lai LVN99 226,1 ± 0,98 yang da cam Chuan bi mji mu gm 2 la: LO thi nghiem vale dei
chimg. 0 binh thi nghiem cho 100 hat ngo, tha vao do 20
cap mot tnrang thanh va day vái che kin mieng binh. Lap
lai thi nghiem 3 lan. Xac dinh t-ST 1 nhiem mot va t-ST l hao
hut tong Luang tai cac thai diem 15, 30, 45 va 60 ngay
nhiem mot nhan tao nhu sau:
7'.) le nhijm m9t = (Se hat N. nhiem motheng se hat
SL1. SL2. SL3. thi nghiem) x 100%

dN
ton thit tong hrgng ° x loo (%)
ngo hoc tinh theo cong thirc.
Wu(Nd + N.)
Trong do: W. la tong lugng hat khong bi mot; Wd
la tong luang hat bj mot; N. la s6 hat khong bi mot; Nd
SL4. SL5. SL6. la se hat bi mot [5].
Chi s ma'n cam vai m9t twang crai (S) dirge tinh
Hinh 1. Hinh thai hat theo ceng thirc:
cua cac maiu nge.
1
nghien S = — sin a(an. bn + bn. cn + dn. en +
2
+ kn. an)

LVN99. Trong do: S la chi se man cam mot tuang dei; a la

plOA 119C 15(4) 4.2017 39


ONGNGH[ vit am
imes Khoa hoc Nang nghiOp

gee tao bai hai trpc mang trj se lien nhau a = 3600/12; lucmg cá the mot tang trong met dun vi thei gian (ngay)
a, b, c, d... la cac chi tieu theo dei; n la kST hieu cac m'au va,tren met ca the dupc,bieu thi bang he gia tang quan
nghien ciru. the. He gia tang quAn the mot a mei mau nge khac
nhau la khaz nhau, mau nao c6 h so gia tang quan the
Phtrang phap xw Ij siri lieu
cang cao thi kha nang man cam voi mot dm mu do cang
Sir chtng toan theng ke d xac dinh cac tri se theng cao. H so gia tang quail the dm cac mu ngo nghien ciru
ke,theo tai lieu ciao. Chu Van Mau (2001) [6]. Cac se lieu tai cac tiled diem 15, 30, 45 va 60 ngay gay nhiem mot
thong ke dtrgc xir 1ST bang chuong trinh Excel vai mire ST nhan tao dugc trinh bay a bang 3.
nghia a = 0,05 theo Nguyen Hai Tuat va NO Kim Khoi
(1996) [7]. Bang 3. He so' gia tang quAn thJ m9t ca cac m5u ngo
nghien cau.
Ket qua va that) lean Mu 15 ugly nhigm m9t 30 ugly ohlim myt 45 ugly Warn m9t 60 ugly ohigm mot

Khai luvng hao het act clic mint ngô nghien ciru SL I 0,025 ± 0,008 0,026 ± 0,009 0,027 ± 0,017 0,021 *0,014

SL2 0,033 ± 0,018 0,035 ± 0,006 0,037 ± 0,003 0,026 ± 0,005


!Chi mot tAn ding, chiing se sir ding ngo lam fink SL3 0,023 ± 0014 0,024 ± 0,008 0,026 ± 0,005 0,020 ± 0,002
an lam, cho khoi lugng ngo bi giam. Khôi lugng hao hpt SL4 0,027 + 0,012 0,028 ± 0,003 8,029± 0,015 0.023± 0,003
cho biet lugng ngo da bi mot an trong khoang thei gian SL5 0,028 ± 0,007 0,031 + 0,019 0,032 ± 0,007 0,023 + 0,004

thi nghiem, la chi so quan tong de xac dinh kha nang SL6 0,030 ± 0,009 0,032 ± 0,004 0,035 + 0,008 0,024 ± 0,019

khang mot dm cac mu ng6 nghien ciru. Khei ltrong hao LVN99 0,034 ± 0,003 0,038 ± 0,019 0,041 + 0,006 0,031 ± 0,008

hpt cüa cac mu ngo nghien ciru dã &rot xac dinh tai cac
died diem 15, 30, 45 va 60 ngay gay nhiem mot nhan tao, Kt qua bang 3 cho thay, he se gia tang quAn the
ket qua dugc trinh bay trong bang 2. Sau tiled gian lay mot dm cac mu ngo nghien ciru tang dan sau 15 den 45
nhiem, mu nao c6 khoi lucmg hao hpt cang cao thi cang ngay nhiem mot do str sinh san cüa quan the mot; sau do
man cam vai mot va mu nao c6 khoi luong hao hpt it thi h se nay giant dan do 16c nay thirc an dã can
horn thi mu de khang mot tat hon. so luong cá the mot trong quan the lai nhieu clan den sp
canh tranh nhau ye thirc an va mei tnremg song lam cho
Bang 2. Khol lacing hao hyt cUa cac mu ngo nghien cal (g). he so tir vong tang len., Cac mau ngo dja phuong deu co
Miu 15 net), nhigm nult 30 ugly nham m9t 45 Beg nhigm m9t 60 ugly nham m9t he so gia tang quan the thap bon giong ng6 lai LVN99.
SL I 1,67 ± 0,28 4,57 ±0,37 8,93 ± 0,44 11,75 ± 0,57 O ngay nhiem mpt thir 45, he so gia tang quan the mot
SL2 1.56 ± 0,23 4,89 ± 0,58 9,01 ± 0,32 13,97 ± 0,25 cüa cde man nghien ciru la cao nhat, trong do giong ngo
SL3 0,89 + 0,51 3,01 + 0,39 6,39 + 0,27 9,47 + 0,24 lai LVN99 c6 h so gia tang quan the mot cao nhat dal
SL4 1,78 ± 0,34 4,28 ± 0,48 849±064 12,76 + 0,36 0,041, thap nhat la mau SL3 dat 0,026, mau SL1 có h s6
SL5 1,71 + 0,48 4,05 ± 0,35 8,96 ± 0,34 12,96 + 0,39 gia tang quAn the la 0,027, man SL4 la 0,029, mau SL5 la
SL6 1,53 ± 0,38 3,89 ± 0,19 8,87 ± 0,24 13,45 + 0,43 0,032, man SL6 la 0,035 va mau SL2 la 0,037.
LVN99 1.98 ± 0,45 4,56 ± 0,34 9,18 + 0,42 14,32 + 0,35
iy l nhiam m9t cüa ceic mu ngo nghien caw
Kt qua bang 2 cho thy, khei hrong hao hpt cUa cae Khi bi nhiem mot, tren hat nge se c6 cac le do Au
mu ngo nghien ciru tang clan tir ngay nhiem mot thir 15 trOng dpc ra de vu hoa bay ra ngoai hoc do con trueng
den ngay thir 60. 0 ngay nhiem mot thir 60 tong hrong thanh tan cong. Dtra vaopac diem nay, chiing toi dã dm
hao ht cüa giong nge LVN99 la cao nhat (14,32 g), tiep dugc so lugng hat bi nhiem mot dm mei mau ngo nghien
den la cac man ng6 SL2 (13,97 g), SL6 (13,45 g), SL5 ciru, tST l nhiem mot cila cac mau nge nghien eiru tai cac
(12,96 g), SL4 (12,76 g), SL1 (11,75 g) va thAp nhat la tiled diem 15, 30, 45 va 60 ngay gay nhiern mot nhan tao
mu ngo SL3 hao hin t 9,47 g. Khei lugng hao hint cila dugc trinh bay a bang 4.
gi6ng nge lai LVN99 cao gap 1,51 lan so voi man ng8 dja
Kt qua bang 4 cho thay, tSTl nhiem mot tang dAn tir
phtrcmg SL3. Trong cac mu ngo dia phtrong thi mu SL2
có khoi luong hao hint cao nhat. ngay nhiem mot thir 15 den ngay tilt 60. 0 ngay nhiem
mot thir 60, giong ngo lai LVN99 nhiem mot hoan toan,
He so' gia king quiln th'e met cfia dic mâu two cac man cOn lai có tST l nhiem mot tuong di cao, mdu
nghien caw SL2 nhiem 97,53%, SL6 nhiem 93,58% va thAp nhat la
Su phat trien cña quAn the mot nhanh hay cham phi matt SL3 nhiem 82,43%. Mau SL3 co t-ST l nhiem mot
thu6c vao che de dinh dual-1g ma chi:mg thu nhan dugc. So thap hem 1,21 lAn so voi gieng ng6 lai LVN99.

„Pc.,
HOA licIC 15(4)4.2017 40
COMO NGHE V let am
Khoa hoc Nang nghiOp

Bang 4. Ti% le nhiem mot cUa cac tn5u ngo nghien cal ( %). Chi so mein cam voi mpt twang ctioi cfia cric mju
Min 15 ugly Mani m9t 30 ugly nhiim 45 ugly nhlim nug 60 ugly Mani m9t ngo nghien cent
SL I 4,67 t 0,76 24,63 ± 0,68 70,34 t 0,43 85,95 0,34
Kha nang khang mot cila hat ngo do nhieu yau tO
SL2 5,78±0,37 25,83 ± 0,84 79,46 1 0,67 97,53 t 0,36
82,43 ± 0,26
quy dinh. VI vay, de nghien cfru kha nang khang mot dm
SL3 3,55 ±0.35 29,57 ± 0,46 69,93 t 0,57

25,53 ± 0,57 74,36 ± 0,22 87,89 ± 0,38


ngo can phai the dinh nhieu chi tieu khac nhau. Chi so
SL4 4,71 t 0,83

SL5 4,74 ± 0,64 25,67 + 0,75 77,59 * 0,32 90,57 ± 0,21


man cam \Tad mot tucmg di cUa cac mu ng6 nghien dru
SL6 5,57 ± 0,48 30,45 ± 0,48 78,47 t 0,26 93,58 1 0,32 da dugc xac dinh thong qua cac ty l hao hut khoi lung,
LVN99 5,98 ± 0,59 35,52 t 0,37 88,92 ± 0,75 100 tY l sO lugng mot tang va tyl nhie'm mot. Mau tido co
chi so man cam Wong doi cang cao thi kha /fang khang
mot cang kern va ngugc lai, mu nao c6 chi s8 man cam
Tj l iJn thilt &prig luvng ciia the mau ngô nghien
tucmg di cang thap thi kha nang khang mot cang cao.
cent Kt qua phan tich ducfc trinh bay 0 bang 6.
Tyl t6n that trong lugng là sr mat mat ve trong
lugng cüa cac mu ngo nghien dru sau cac alai diem gay Bang 6. Chi so' man cam v6i m9t tu'cing (S) cüa cac
nhie'm m9t nhan tao. Ty le fan that trong lugng t l thuAn mat.' ngo nghien cub.
ved kha nang man cam vai mot dm cac mu ngo nghien ItlAu SL1 SL2 SL3 SL4 SL5 SL6 LVN99
ciru. Mau nao có t l tan that trong ltrong cang lan thi S 3419,11 4256,21 2815,82 3520,68 3851,13 4125,22 5239,16

kha nang man cam voi mot cang cao va ngugc lai, mau
%TLHH 15 ngity
nao co tyl t6n that trong luong thap hcrn thi kha nang nhiem mot
% TLNM 60 100 %/g TLMT 15
man cam thap hon. Sau then gian 15, 30, 45 \TA 60 ngay ngiy nhigm m9 80 ngay nhiem mot SL I

gay nhigrn mot nhan t4o, tin hanh can khai lung, dam %/g TLMT 60 60 %TLNM 15
ngay nhigm mot
-.-SL2
ngay nhigm mot
sa lung hat bi nhi6m mot, hat khong bj nhie'm mot trong SL3
%TLHH 60 ngay %TLHH 30 ngity
tOng so' 100 hat va ty le ton that tong hung cüa cac mu nhigm mot nhigm mot -.-SL4

ng6 nghien ciru cid dugc xac dinh. Kt qua dugc trinh bay •mem.SL5
% TLNM 45 %/g TLMT 30
a bang 5. ngay nhilm mot ngay nhiem mot
%%g TLMT 45 % TLNM 30
ngay nhiem mot
Bang 5. Ti le ton that trong long cUa cac m5u ngo sau ngay nhiem mot
%TLHH 45 ngay
khi nhiern m9t. nhiem mot

Hinh 2.D thi rada bigu thi kha nang khang mot cua cac
Min 15 nit), Wein mnt 30 why nhiim mtot 45 ugly nhlim myt 60 ugly nhiim nant
SL I 1,58 + 0,36 5,67 ± 0,42 23,5 + 0,34 15,35 + 0,57 mat] ngo.
SL2 1,78 ± 0,51 5,98 ± 0,27 27,01 ± 0,72 18,65 + 0.45 % TLHH: trong Wong hao hut (°/0); %/g TLMT: tj, 10 mot
SL3 0,92 + 0,57 4,98 + 0,46 19,57 ± 0,31 15,13 ± 0,84 tang (%/g hat); % TLNM: tj, 10 nhram mot (cY0).
SL4 0,97 ± 0,63 5,76± 0,21 25,31 ± 0,24 16,36± 0,43
SL5 0,57 t 0.38 4,56 + 0,63 23,46 ± 0,35 17,45 ± 0,62
Kt qua bang 6 cho thay, mu SL3 ,co chi se') man
SL6 0,67 + 0,34 3,57 ± 0,37 29,02 ± 0,48 18,33 + 0,27 cam tucmg dti thap nil& (2815,82), tip dan la mu
LVN99 1,89 th 0,78 6,33 ± 0,29 31,62 ± 0,33 18,76 + 0,35 SL1 (3419,11), SL4 (3520,68), SL5 (3851,13), SL6
(4125,22), SL2 (4256,21) \TA cao nhat la giOng ngO lai
Kt qua bang 5 cho thy, ti l t6n that trong luong LVN99 (5239,16) - cao gap 1,86 Ian so yen mau SL3.
cUa cac mu ngo khac nhau IA khac nhau thy thu6c vao Nhu vay, SL3 la mu co kha nang khang mot to't nhat, sau
tOc clO sinh trtrong, phat tri6n cna mot a m76i mau/giOng do an mau SL1, SL4, SL5, SL6, SL2 va giang ng6 lai
ngo do. Ty le nay tang dan tr ngay 15 dan ngay 45, cao LVN99 khang mot kem nhat.
nhat 45 ngay nhi.em mot, vi giai doan nay c6 ngun Mt s6 nghien elm da chi ra, ring, tY l'enhim m9t
tlurc an Ion nen so lugng quart tha mot tang nhanh. Sau c6 lien quan den tinh trang mau sac hat. Mau sac cita hat
do tY le nay giant dan vi lugng thirc an can kit, mot bi ng6 khac nhau la do kiau gen khac nhau \id chung cO kha
chat do 'thong c6 dü thirc an. Tai ngay nhi'ern mot thir nang khang mot khac nhau [8, 9]. Nwosu (2015) [10] da
60, giang LVN99 c6 t l tem that trong luong cao nhat nghien can 20 giang, ngo khac nhau c6 4 naau tring, do,
(18,76), matt SL3 c6 tY l tin that trong lugng nhO nhat yang va dO yang. Kt qua cho thy, c6 den 83,33% cac
(15,13). kieu gen quy dinh hat mau trang có kha rang khang cao

TAP.,
LINA MN 15(4) 4.2017 41
CONG NON lE et all
Khoa hoc Nang nghlafi

vai met. Qua di chi6u t-S, le nhim mot vai mau sac hat [2] R. Gutierrez - Campos, J.A. Torres - Acosta, L.J. Saucedo - Arias, M.A.
cüa cac mu ngo nghien ciru, chfing toi da thu &rot ket Gomez - Lim (1999), "The use of cysteine proteinase inhibitors to engineer
qua mu SL3 có mau trang nga la mu c6 khá nang khang resistance against potyviruses in transgenic tobacco plants", Nat. Biotechnol, 17,

mpt tot nhat, ket qua nay phi) hpp vOi nghien dru cüa pp.1223-1226.

Nwosu. Tuy nhien, trong so cac mu ngo nghien ciru cüa [3] J.E. Throne (1994), "Life history of immature maize weevils (Coleoptera:
chiing toi, matt SL1 la matt c6 tSi le nhigin mat thAp thir 2 Curculionidae) on corn stored at constant temperatures and relative humidities in
sau mu SL3 va mu nay c6 mau tim. Cong trinh nghien the laboratory", Environmental Entomology, 23, pp.1459-1471.
ciru se dirge m6 reng, tin hanh nghien cfru sau hcm ve
[4] Ha Quang Wing (2005), Giao trinh kiem dich thUc vat va dich hoi nông
anh twang cüa mau sac hat, dac bit la mau tim va den
san sau thu hooch, Nxb Wing nghiep.
den kha nang khang mpt cüa cac mu ngo nghien cfru.
[5] K.L. Harris, C.J. Lindblad (1978), Postharvest Grain Loss Assessment
Kat Ivan Methods, Minnesota, America Association of Cereal Chemist, p.193.

Tir cac ket,qua. dat duac trong nghien cfru nay, chung [6] Chu Van Man (2001), Ong dung tin hoc trong sinh hoc, Nxb Tritang Dai
toi rat ra met so ket luan nhu sau: hoc Khoa hoc Tv nhien, Ha Ni.

Cac mu ngo dia phuang du co kha nang khang [7] Nguyen Hai Tug, NO Kim KM' (1996), Xi ly thong ke ket qua nghien
mpt cao han gieng ngo lai LVN99. Giong ngo lai LVN99 cut' thuc nghie'm trong nong lam, ngu'nghiep tren may vi tinh, Nxb N6ng nghiep.
co chi se man cam voi mpt tucmg di la cao nhat (dat [8] C.O. Adedire, R.O. Akinkurolere, 0.0. Ajayi (2011), "Susceptibility
5239,16). of some maize cultivars in Nigeria to infestation and damage by aize weevil,

Trong s cac mu ng6 dia phuang, mkt SL3 la mu Sitophilus zeamais (Motsch.) (Coleoptera: Curculionidae)", Nigerian Journal of

CO kha nang khang mpt tot nhat, chi s6 m'an cam vai mpt Entomology, 28, pp.55-63.

tuang di cüa SL3 la 2815,82, thAp han 1,86 Ian so voi [9] S.D. Adegbola (1992), "Technology for small-scale storage of grains in
giing ngo lai LVN99. Nigeria". In: Food Storage, Processing and Utilization, N.S.P.R.I., Occasional
Paper Series, 1, pp.22-30.
TAI LIIU THAM KHAO
[10] L.C. Nwosu (2015), Integrating host resistance with plant materials in
[1] A.A. Addo - Quaye, M. Saah, C.K.B. Techie Menson, I. Adam, J.B.
Tetteh, V.K. Arko, J.E. Kitson (1993), "General Agriculture for Senior Secondary the management of Sitophilus zeamaisinfestation in stored maize, Ph.D. Thesis,
School, Gangaram and sons Ltd.", Bombay - India, pp.172-177. ederal University of Technology Akure, Ondo State, Nigeria.

HOA HOC am 15(4) 4.2017 42


COW NONg \'iet
Khoa hoc N6ng nghiOp

Khai thac va phat trie'n ngu6 gen 1.4c Din Bien va BA.c Giang
Nguytn Th1 1,57"
Trung tam Tdi nguyen thur vat, Viên Khoa hpc 'long nghlep Viet Nam
Ngay nhan bai 28/11/2016, ngay chuy6n phan bin 1/12/2016, ngay nhan phan bin 12/1/2017, ngay chap nhan &rig 16/1/2017

Tom kit:
Qua 3 dam (2014-2016) tlurc hi'en, tic gii dã dinh gii va phyc tring duvc 2 giOng lyc do Dien Bien va Bic
Giang 'fang suit dyt 21-22 ty/ha, co khi ding chin hyn khi, mire d'Y nhiem sin benh hi nhe, thiri gian sinh
truVng trung binh 110-120 ngay, thich nghi veri dieu kien canh tic er cfic tinh trung du mien ntii phia Bac; xfiy
dvng duvc 2 quy trinh canh tic cho 2 giing lc do ti Din Bien va Bic Giang; xfiy dyng duvc 4 mo hinh sin
xuit 2 gi6ng lc do ti 3 tinh (Bic giang, Ilea Binh va Dien Bien) co hieu qui kinh 4 tang 13-14%.
Ttr khoa: Hai giOng lyc do, khai dick, phat trren.
Chi sO phan loai: 4.1

Bat van de do dat trOng lac cid b thodi hoa,


Exploitation and development of red cOng vai chua CO nhieu giong phü
Qua nhieu dam nghien cm
groundnut gene resources hop, ding nhu viec ap ding bin
danh gia tap doan lac, chimg ,toi
phapk5/ thuat m6i,con han che. Vi
in Bac Giang and Dien Bien thay c6 bon mOt nira la cac giong
vay, viec Oat trien dirge mOt sO
Thi Ly Nguyen* lac dia phircmg, ma phan 16n la a giong lac dia phucmg CO nang suat
Plant Resources Center, Vietnam Academy of Agricultural Sciences yang trung du va mien nüi phia
kha, thich, hop cho cac tinh trung
Received 28 November 2016; accepted 16 January 2017 Bac [1]. Hien nay, cac giong lac du va mien nüi phia Bac la cap
dia phucmg da bi mai mOt nhieu, bach va can thiet.
Abstract: de bao ton chimg thi giai phap tot
After three years (from 2014 to 2016) of nhat la phuc tang va plat trien ra Val lieu va Diluting phap nghien
implementing a research project, the research san xuat. Qua nghien ciru,, chling cdu
toi da xac dinh dugc 2 gi6n g lac rOt lieu
group: evaluated and revigorated the Bac
do dia phuang co, nhieu dc tinh
Giang and Dien Bien red groundnut varieties Nghien ciru dirge thuc hien tai
/long, sinh, hoc tot (sinh truemg
with the yield of 2.1-2.2 tons/ha, drought Trung tam Tai nguyen thuc vat
phat trien tot, chiu han kha, nhiem
tolerance, disease resistance, medium growth (Hoai Dire, , Ha Ni), Hip Hem
sau,benh hai nhe, nang suit cao
duration (110-120 days), good adaptation to va Yen The (Bac Giang), Tuan
va On dinh) nhung ngoai san xuat
farming conditions of the Northern highland Gido (Dien Bien), Yen Thuy (Hem
da rat it tong va gi6ng da bi thoai
and mountainous areas; established 2 Binh) di voi 2 giong lac do Dien
hoa [2].
cultivation procedures for the Bac Giang and Bien va Bac Giang.
Dien Bien red groundnut varieties; built up Cac tinh trung du va mien
Plurang phap nghien caw
4 production demonstrations of the two red nui ,phia Bac nuot ta c6 din tich
chiem 23% ca nuerc. Canh tac Phuc tang gi6ng ducyc thisc
groundnut vareties in 3 provinces (Bac Giang,
nông nghiep \rang nay chii yeu hien theo Tien chuan nganh 10
Hoa Binh, Dien Bien) with an increase of 13-
mang tinh ,chat canh tac go doi, TCN 1010:2006 ve quy trinh
14% in the economic effectiveness.
ten dat d6c. Dat doe a day co k5f thuat san xuat hat giong cho
Keywords: development, exploitation, two red nguy co ngay mOt thoai hod do lac cila BO Nong nghiep va Phat
groundnut varieties. chat pha rimg, mua lii lam lira troi then nong them va phucmg phap
xoi men, tap quail canh the IN hall thuat phuc, tang tir hat gi6ng
Classification number: 4.1
keo S6 lieu thong ke cho trong san xuat. Hat giong sieu
thay, nang suat cay lac 6 yang nay nguyen chfing sau plwic tang phai
thap, chi dg 14,7 t?/ha [2]. Theo dat quy chuan QCVN 01-48:2011/
chung toi thi nguyen nhan chinh la BNNPTNT.

'Email: xbach43@yahoo.com

„Pc.,
LIMA H9C 1.,, 43
CONG NGHO V it am
15(4) 4.2017
Khoa hoc Ming nghiOp

Cac thi nghiem mat dO, tiled vi giOng du er rnüc nhe den trung binh. trung binh, cho nang suit cao, chOng
va ‘phan bon dugc thkrc hien theo chiu sau berth va chiu han kha. Chung
Phpc living 2 giling lcc do
khoi ngau nhien hoan chinh, mi thi toi dã thu dugc 200 kg lac giOng sieu
nghiem Om 5 cong thirc, nhac lai 4 Cac thi nghiem, phoc tang hai nguyen chung/giong (c6 xac nhan cña
lan. Cac cong thirc ve mat ITO (cay/m2) giong lac do dugc tin hanh dong thai Trung tam Khao kiem nghiem giong
la 20, 25, 30, 35, 40 va then vo gieo O hai dia diem cho mi giong: Ha Ni cay tong quoc gia). Da xay dkrng
tning la 5/7, 15/7, 25/7, 5/8, 15/8. - Bac Giang va Ha Ni - Dien Bien. dugc quy trinh phoc tang cho tUng
Cac cong thirc phan b6n thi Quy trinh phoc trang thvc hien giong.
nghiem tinh cho 1 ha: Thi nghiem 1 theo 2 btroc, 0 ba vo. (Go -> G1-> Nghien cá 'u m0 d3, thoi vi va
vai nn la 500 kg phan vi sinh +30 kg G2). Kt qua phoc tang 2 giOng lac phan bon cho 2 giong lee do
N + 40 kg K20; cong thirc bon: Nen + (bang 1 va 2) cho thy, cac giong du
20, nn + 30, nn + 40, nn + 50, nn on dinh ve mat di truyen a mOt so tinh Ke't qua nghien cint mat dO va thCri
+ 60 (kg P205). Thi nghiem 2 nn la trang (chi tieu) chinh, nhin chung cac vi b6n phan den nang suit dm 2 giong
500 kg phan vi sinh + 30 kg N + 40 kg chi tieu c6 he so bin di khong cao. lac dO dugc tong hcrp 6 bang 3 va 4.
P205; cong thirc bon: Nen + 20, nn + Trong do,, chi tieu nang suat clang Kt qua thu dugc cho thy: 2 giOng
30, nn + 40, nn + 50, nn + 60 (kg tuang di on dinh, cac giong dä tucmg lac nay, co that vii va mat d gieo
K20). di thuan. tong gan Wong tkr nhau, cho nang
Cac gii:ing lac trong thi nghiem Kt qua thu dugc cho thy, 2 giOng suat cao 0 ding thirc 2 va 3, chling to
dugc cham sOc theo quy trinh cüa lac do du sinh throng va phat trien gieo trOng thich hop nhat la 6' mat dO
Trung tam Tai nguyen thvc vat. tOt trong 3 viii (Go -> G1 -> G2). 25-30 cay/m2 va tir ngay 15 den 25/7
Chung du c6 tiled gian sinh truCmg vi thu.
With gia cac dc diem ye' hinh thai
nong hoc theo tai lieu Gila Vin Tai Bang 1. Dc digm Wong sinh hyc va ke't qua phyc trang giong Isc dO Dien Bien
nguyen di truyen quik t6 (IPGRI) [3]. a 3 vii (Go -> G1 -> G2).
Dc diem Kt qui phac &king ioe do Dien Bien
Phan tich sO lieu: Xir 1 va tit:Ong TT Chi Ben
ming sinh Inc Go G1 G2
ke s8 lieu tren chucrng trinh Exel va Cao cay (cm) 45-48 46,3 46,9 47,9
C.STAT. 2 Gieo - ra hoa (ngay) 35-40 36 38 35
3 Theri gian sinh twang (ngay) 105-115 105 110 105
Kit qui ngliiin cthi 4 S6 qua/cay 12-16 12,9 15,1 14
5 Khei hung 100 qua (g) 120-132 126 132 125
Mb' tã, drink gia a sung rffic dim 6 Shat/cay 21-30 21,8 26,1 24
ming sinh hoc cho 2 giong loc dO 7 Khei luqng hat (g/cay) 9,5-13,5 10,9 13,1 12
8 Nang suAt (Wha) 18-26 21,1 25,7 22,7
Dien Bien va Bac Giang 9 131 sau b'enh hai Nhe - TB Nhe - TB Nhe - TB Nhe - TB
Tit ket qua nghien ciru mo tã, danh 10 Chiu han Kha Kha Kha Kha
11 SO deng dat yeu cau 201 75 60
gia chuyen sau doi vai 2 giong lac do
cho thy, 2 giong lac nay c6 nhieu dc Ghi chu: TB: trung binh.
tinh tt nhtr: sinh tnrerng phat trien Bang 2. D4c dim n8ng sinh hyc va kei qua phyc trang gi6ng *d6 BSc Giang
manh, cho nang suit kha, chiu han ä3 vu (Go -> G1 ->G2).
kha, nhim sau benh hai nhc... Thoi TT Chi tieu
Die die,,, Ket qui phac trang lac di Bic Giang
'long sinh hoe
gian sinh trifong dm 2 giong lac nay Go GI G2
1 Cao cay (cm) 48-55 48,8 54 52
là trung binh (115-120 ngay), thoi 2 Gieo - ra hoa (ngay) 35-40 35 38 35
gian tir hc gieo den khi ra boa la 38- 3 Thei gian sinh twang (ngay) 100-120 100 110 105
40 ngay. 4 Se qua/cay 11,5-16 11,7 15,5 14,8
5 Khei ltrgng 100 qua (g) 122-132 125 132 125
‘Ve cac chi tieu nang suit: SO qua 6 So hat/cay 18-28 19,8 26,3 24,1
chac/cay dat 14,6-15,4; rang suit qua 7 Khei lucmg hat (g/cay) 9-13,5 9,9 13,1 12
dm 2 giong dat lan lugt la 20,3 Ira Nang suat (ta/ha) 18-25 20,4 24,5 22,1
9 Bi sau benh hai Nhe - TB Nhe - TB Nbc - TB Nhç - TB
21,2 ta/ha. 10 Chin han Kha KU. Kha Kha
Mire dO bi sau benh hai dm 2 11 Se clang dot yeu cau 214 75 63

TAP CHI

WHOAHOC 44
CONGNO111 am 15(4) 4.2017
Khoa hoc N6ng nghiOp

Bang 3. Nghien cal mat dY thbi vy va phan bon cho giong lac dO Dien Bien. Vic trien khai xay dvng cac mo
Nang suit thi Nang suat thi Nang suat thi Nang suat thi hinh da áp dyng ding theo quy trinh ky
Cang thin nghqm ma't nghim thoti viii nghqm pilaf] b6n P nghiOt phan bon K thuat gieo tong cho me"i gi6ng nen cac
(to/ha) (to/ha) (to/ha) (to/ha)
mo hinh deu dat nang suat khá. Nang
1 21,6 20,6 24,6 23,7
2 25,5 24,5 28,4 27,5
suat binh quail dm 2 mo hinh giong lac
3 30,4 29,4 33,4 32,5 do Bac Giang dat 22,1 ta/ha. Hieu qua
4 19,6 18,6 22,4 21,6 kinh te cao hart giOng lac L14 (giong
5 19,4 18,3 22,3 21,4 dOi chimg) 13,7% Nang suat binh quan
LSD 2,4 2,3 2,8 2,4 dm 2 mo hinh giong lac do Dien Bien
(tat 21,8 ta/ha. Hieu qua kinh te binh
Bang 4. Nghien cau m4t dy, thai vu va phan bon cho lac dO BSc Giang.
quart cao han giOng lac dei chung la
Nang silk thi Nang suat thi Nang suAt thi Nang suat thi 13,5% (bang 5, hinh 1).
Cong th tic ngh4m mat da nghqm thoi vu nghik'm phan b6n P nghqm phan bon K
(to/ha) (to/ha) (to/ha) (tu/ha) KM MO
23,5 22,6 26,1 25,6
2 27,3 26,4 29,9
Da phyc tang 2 gi6ng lac do, chon
29,5
3 32,4 31,8 34,9 34,4
loc duvc met so clang lac do trien vong,
4 21,4 20,4 23,9 23,4
cO,kha nang chlu han kha va cho nang
5 21,2 20,2 23,8 23,3
suat cao, chong chlu sau benh kha, thich
LSD 2,7 3 2,8 2,7
nghi vai (lieu kin canh tac 0 trung du
mien nui phia Bac.
Bang 5. Tiing hyp nang sug va hieu qua kinh têcia cac me hinh san xuit 2
giong lac dO Dien Bien va Bac Giang. Da xay dtmg &rot 2 quy trinh ky
thuat canh tac cho 2 giong lac do. Da
Dia diem xay don NS HQKT Tinh thich xay dtmg thanh cong 4 mo hinh san
TT TGST
mo hinh (ta/ha) (1Y0 tang) itng
xuat hai giong lac do,tren tai 4 dia diem
Hip floa - Bic Giang 22 13,5 115 TOt
Lac do Bac Giang Hip I-16a va Yen The (Bac Giang), Yen
Yen The - HacGiang 22,2 13,9 120 TOt
Thy (HOa Binh) va Tuan Giao (Dien
Trung binh 22,1 13,7 118 TOt Bien), quy mo 1 ha/mo hinh 6 vi xuan
Yen Tin - Flea Binh 22,5 13,2 115 1St 2016.
Lac de Dien Bien
Tuan Giao - Dien Bien 21 13,8 115 TOt
Nang suit 6 m6 hinh lac do BAc
Trung binh 21,8 13,5 115 Tot
Giang dat 22,1 t?/ha, hieu qua kinh
NS: Wang suit; HQKT: hieu qua kinh te; TGST: thbi gian sinh tru'ong. te cao han giong lac L14 (di chimg)
13,7%. Con m6 hinh lac do Dien Bien
Ca 2 gi6ng có mut phan bon thich dat nang suat 21,8 t?./ha, hieu qua kinh
hop cling Wang tv nhau, chung cho te cao han 13,5% so vai san xuat dai
nang suat cao nhat 0 ding thirc 3 (6 tra.
phan bon 40 kg P205 va 1(20). Cac
, D nghl pilaf trien ra san xuat 2
thi nghiem duvc lap lai 0 yy xuan 2016
giong lac do Dien Bien va Bac Giang
cling cho ket qua ttrcmg tr. Dva tren ket
qua nay, chnng toi dã xay dvng dirge 2 tai Dien Bien, floa Binh va Bac Giang.
quy trinh k5 thuat canh tac cho 2 giong TAI LIEU THAM KHAO
lac de.
1 2 3 4 [1] T6ng hop ket qua de tai "Bàotn va tub
lat qua Ay ding mô hinh sun xu& gi0 ngu6n gen thkrc vat ming nghiep" thkic hien
Hinh 1. Nang sudt cac mo hinh san qua cac nam 2008 cle'n 2013.
2 giong hie do Dien Bien va Bac Giang
xual 2 gieing lac dO.
[2] Nguyen Thi L va cOng ski (2011), "Ke't
1: M6 hinh lac dO Bac Giang 0 Hip Nhin chung viec,trien khai xay d‘rng
qua nghien Cal va phat trien nguein gen cay lac
HOa (BSc Giang); 2: MO hinh lac do cac mo hinh san xuat 2 giong lac do tai chiu Flan cho %/Ong trung du va min nOi phia
BSc Giang 0 Yen The' (BSc Giang); 4 dia diem Hip floa va Yen The (Bac Bac", K yeit HOi nghi khoa hoc va cong nghe
3: Mo hinh lac do Dien Bien 6 Yen Giang), Yen Thily (Hem Binh) va Tuan hong nghiep, Nha xugt ban Wing nghiep.
ThUy (Ma Binh); 4: MO hinh lac do Giao (Dien Bien), quy mo 1 ha/mo hinh [3] IBPGR\ICRISAT Descriptor for
Dien Bien 0 Tun Gido (Dien Bien). vi xuan 2016 da cho ket qua tot. groundnut, Rome 1992.

m„H,
gli0A HOC
am 15(4) 4.2017 45
ONG NONE \, et
Khoa hoc Nang nghlap

Kert qua nuoi thich nghi cac giông 1cm Landrace, Yorkshire \TA Duroc
nh4p tir Phil), My va Canada
Trinh tiling Son*, Ph3m Duy PhAm, Dinh HIM Hung, Trinh Quang Tuyen
Trung tam Nghien ctiu lyn Thyy Phtrang
Ngay then bai 14/11/2016, ngay chuy'dn phan bin 18/11/2016, ngay nhdn phan bin 19/12/2016, ngay chdp nlidn clang 3/1/2017

Tom tat:
Nghien cmi dtrqc thqc hien tai Tram Nghien cum va phat trien glen hyn hat nhan Ky Sun thuOc Trung tam Nghien
Em Thy)/ Phulmg tir thing 9/2015 den 10/2016 nhim danh gia ket qui mad thich nghi dei voi 90 con hp nhap tir Phap
(Landrace - L Om 40 cai va 5 dc; Yorkshire - Y Om 40 cai va 5 dc), 140 con lqn nhfip tir My (L Om 60 cai va 10,4c; Y
Om 60 cai va 10 dqc) va 60 con Duroc (Du) nhfip tir Canada (50 cai va 10 dqc). Kt qua bulk du cho thay, cac giong lqn
L, Y va Du nhap tir Phap, My NIA Canada di thich nghi ti Viet Nam, có khi 'tang sinh trtri'mg va sinh sin tot. Khi 'tang
tang Mali ltran binh quan giai don tir 40 den 100 kg cila Du Canada dat cao nhit (953,96 &gay), tip den la L My, L
Phap, Y Phap va thip nhfit la Y my (868,07 g/ngay). TuOi dOng dac ifin du cüa lqn L va Y nhfip tir Phap (177,74 va 172,93
ngay) so'm turn so viri nhap tir my- (200,63 va 213,25 ngay); lqn Du Canada la 188,96 ngay, sirm horn so yid L va Y nhfip tir
My nhung muOn horn L va Y nhfip tir Phap. Cfic giong lqn L va Y nhfip tir Phap va M co tiem ding sinh sin cao, so con so'
sinh tai lira 1,d3t 11,90-15,36 con/o. Du Canada co khi [tang tang khoi lacmg cao nhtmg so con so' sinh O lth 1 thap horn,
dat 9,87 con/o. So con so' sinh song dei yid L va Y flat 10,17-13,42 con/o, dôi voi Du dat 7,84 con/o. SO con cai srra cao nhat
tYY Phil) dat 12,32 con/ô, L Phap, L M5 va Y My dao dOng trong khoing 9,36-9,66 con/6, Du thfip nhit dat 7,0 con/6. Khei
lucing so. sinh song dat 1,43-1,56 kg/con, khei Itrung cai sita flat 6,41-6,76 kg/con.
Tit khoa: Chan nuoi 1971, krn Duroc, 1in Landrace, lot Yorkshire, nuoi thick nghi.
Chi sid phiin look 4.2

Oat van ae Mac dich cOa nghien ciru nliam danh giA ket qua nuoi thich
nghi cOa cac giong 1cm L, Y va Du nhap tr Phap, my va Canada
Thuc hien du An Xay dung va met reng tram nghien cfru, tai Viet Nam. Ket qua xac dinh kha nang tang khoi lugng giai
nuoi gift giong larn hat nhan va co so• day nghe char.' nuoi doan lir 40 den 100 kg; danh gia cac chi tieu sinh IY sinh tnrong
thuec Trung tam Nghien cfru lem Thay Phucmg tü nam 2008 vayhat (lac, nhir: Tu6i deng dac lan dau (TDDLD), tuoi phoi
den 2015, Trung tam dã nhap dan lem giong ci ky hau bj gm gi6ng hira dau (TPGLD), tuoi de lira dau (TDLD), khoi ,luong
cac giong L, Y va Du tir Phap, My va Canada. Mac tieu nham dOng dac Ian dau (KLDDLD) va kh6i lugng ph6i giong lan dau
gop phan hoan thin he thong nghien ciru, quail san xuat, (KLPGLD); danh gia cac chi tieu sinh 1 sinh san nhu ty1 phoi
cung img giong km c6 chat luang cao va tang ellen ngu6n giong lan dau c6,chtla, tY 1 de/c6 chira, so con so sinh/o, so
nhan lac co k thuat cho nganh &An nuoi Ian. con so sinh song/6, so con cai sfra/o, khoi lugng so sinh songro,
Thang 9/2015, Trung tam TA' nhAp dan ca ky gem 250 di han Ichoi lugng cai sirato va khoi lugng cai sira/con. Tit de, danh gia
kha nang thich nghi va tiem nang cüa cac giong lem, giap dinh
bj va 40 lem due hau bj thuec cac giong L, Y va Du tir Genplus
de
(Phap), Cedar Ridge Genetics (Ms) va Hypor (Canada). Trong huong cho cac nha lam giong lira chon nhfing con giong tot
se 90 con km hau bj nhap ta Phap CO 45 con giong L (40 cai \fa tang nang suat va chat lugng dan giong.
5 duc),va 45 con gi6ng Y (40 cai va 5 duc). Nhap al My 140 001 Ming va phuting phap nghien cab
con, Om 70 con giong L (60 cai va 10 due) va 70 con giong
Nghien dru dugc thuc hien tai Tram Nghien con va phat
Y (60 cai va 10 dgc). NhAp tir Canada 60 con gi6ng Du, Om
trien giong bun hat nhan Son thuec Trung tam Nghien cfru
50 cAi va 10 duc. Cac giong lem L va Y nhap tr Phap VA My
Thuy Phucmg tü thang 9/2015 den 10/2016.
c6 kha aang sinh tnrang va sinh san t6t. Giong Ign Du nhap tü
Canada Om 2 (long Kanto va Magnus. Deng Kanto huong ve Dôi tuvng nghien ceru
chat lugng thit, thit c6 tY le me" giat cao. Deng Magnus huang Lon nhAp tir Phap: 40 lan cAi hAu bj L, 5 lgn duc han bj L,
ve sinh throng. Dan lem dugc nuoi tan dao va thich nghi tai 40 lgn cai hau bj Y va 5 lem due hau bj Y.
Tram Nghien cuu va phat trien gibing km hat nhan Ky Son thuec Lem nhap ta My: 60 lem cai hau bj L, 10 lem duc hau bj L,
Trung tam Nghien cfru lan Thu Phucmg. 60 km cai hau bi Y va 10 kin due hAu bi Y.
*The gia lien he: Tel: 0912792872: Email: sontrinhven@gmaiLcom

„pc.,
poit 15(4) 4.2017 46
CONG NGHIO am
Khoa hoc Along nghiOp

Results of adaptation rearing for Landrace,


Yorkshire and Duroc varieties imported from France, USA and Canada
Hong Son Trinh*, Duy Pham Pham, Hun Hung Dinh, Quang Tuyen Trinh
National Pig Research and Development Center
Received 14 November 2016; accepted 3 January 2017

Abstract:
This study was conducted in Kyson Pig Nuclear Herd Development and Research Station belonging to Thuy Phuong Pig
Research Center, National Institute of Animal Sciences from September 2015 to October 2016 in order to evaluate the
results of adaptation rearing with 90 pigs imported from France (Landrace: 40 sows and 5 boars; Yorkshire: 40 sows and 5
boars), 140 pigs imported from the US (60 sows and 10 boars of Landrace breed; 60 sows and 10 boars of Yorkshire breed),
and 60 Duroc pigs imported from Canada (50 sows and 10 boars). The initial research results showed that Landrace,
Yorkshire, and Duroc pigs imported from France, US, and Canada have adapted in Vietnam with the proper growth and
reproduction. The average body weight gain in the period of from 40 kg to 100 kg of Canada Duroc breed was 953.96 g/
day, followed by the American Landrace, French Landrace, French Yorkshire breeds, and the lowest was the American
Yorkshire (868.07 g/day). The initial estrus age of Yorkshire and Landrace breeds imported from France (177.74 and
172.93 days) was earlier than that imported from America (200.63 and 213.25 days); Duroc imported from Canada had
the initial estrus age of 188.96 days, earlier than that of Landrace and Yorkshire imported from America but later than
Landrace and Yorkshire imported from France. Landrace and Yorkshire breeds imported from France and America had
high potential reproduction; the number of newborn piglets in the first parity was from 11.90 to 15.36. The body weight
gain of Canadian Duroc breed was high, but the number of newborn piglets in the first parity was low, about 9.87 piglets/
litter. The number of survival newborns of Landrace and Yorkshire breeds was from 10.17 to 13.42 piglets/litter, while that
of Duroc breed reached 7.84 piglets/litter. The number of weaned piglets of Yorkshire imported from France was highest
with 12.32 piglets/litter; the number of weaned piglets of French Landrace, American Landrace, and American Yorkshire
varied from 9.36 to 9.66 piglets/litter; and that of Duroc was lowest with 7.0 piglets/litter. The survival body weight was
from 1.43 to 1.56 kg/piglet, weaned weight was from 6.41 to 6.76 kg/piglet.
Keywords: Adaptations rearing, Duroc pig, Landrace pig, pig farming, Yorkshire pig.
Classification number: 4.2

Lon nhap dr Canada: 50 lgn cai hâu bi Du va 10 km disc dau. KLPGLD dirge can tai tiled diem lcm cai hau b dirge phi
hâubiDu. gi6ng lan dau. Can khi 'pug timg cá the bang can din tir
Thirc an sir dung: Nang, lugng trao di (ti thieu): 3.150 Kelba (0c).
Kcal/kg, protein the) (toi thieu): ,18%,,xu,tho (t6i da): 6%, Ca Cac chi tieu TDDLD, TPGLD, TDLD dirge theo doi va ghi
(t6i thieu - toi,da): 0,5-,1,2%, P tong so (toi thi8u - toi da): 0,5- chep day dU, chinh xac vao s6 sach.
1,0%, lysine tong so (toi thieu): 1%, Methionine + Cystine tong
s6 (t6i thieu): 0,6%. , Ti 1 ph6i gi6ng co chira lAn dAu (%):,T6ng s6 nai phi
giong lan 1 co chira cda lcm nái phi giong lan dau.
Ch'e d6 an: Cho antis do.
Ty 18 de/c6 chira (%): S6 de/s6 nai phi gi6ng da dirge
1411 dirge nuoi den chu6ng cong nghi8p, chu6ng san nlura
xac dinh c8 chira.
va chuong san be tong, mang an va voi Ming nude tkr dOng.
Phwo.ng phap nghien dru , S6 con so sinh/6 (con): La t6ng s6 con sinh ra, bao gm
tat ca so con con song, so con eh& khi sinh, so con chet km va
Tang khi lirgng trong giai flop dr 40 den ,100 kg: ,Kh6i
thai Co.
lucmg cda timg cá the chrgc xac dinh ti thUi diem bat dau thi
nghiem va ket thiic thi nghiem bang can din td Kelba (0c). S6 con so sinh s6ng/6 (con): La teng s6 con de ra con s6ng
Tang khoi lugng trung binh (g/ngay) dugc tinh dra tren chenh trong yang 24 gier kA tir khi km nai de xong con cuoi ding ctia
lech kh6i ltrgng cUa timg cá the giita hai thUi diem va thai gian lira de do (kh6ng tinh nhimg con c6 khoi lugng &PM 1,0 kg).
nu8i thuc te. S6 con de nuoi/6 (con): La s6 con so sinh s6ng/6 dal tieu
KLDDLD dirge can tai tiled diem km cai hu dOng duc lAn chub de nuoi va dtrgc gift de lai nuoi.

TAP CHI

WHOA HOC am 15(4) 4.2017 47


CONG NGHO it
imummem Khoa hoc N6ng nghiOp

Khai lucmg so sinh sang/6 (kg): LA tang khi lugng cüa bun tang cao nhAt IA icon Du Canada (937,82 &gay), tip clan IA L
con so sinh con song can ngay sau khi sinh ra khoi bung mq My, L Phap, Y Phap vl dat thap nhat la Y My (848,96 gingAy).
dirge lau sach va lan con chua bu sira me. Kha nang tang khoi lugng trung binh cüa cac giong icon ten
trong nshien cfru cüa chling toi c6 su sai khac so vai mat so
Khai lucmg so, sinh sang/con (kg): LA khi Wong cUa lcm
ding bo tnrac day. Cu the, theo Phung Thi Van va cs (2001)
con so sinh can song can ngay sau khi sinh ra khoi bung me
[1], icon L va Y giai doan 25-90 kg c6 kha nang tang kh6i lung
dugc lau sach va Ion con chua bü sib mg. la 551,40 vi 640,30 g/ngay; Phan Xuan Hao (2002) [2] ,cong ba
S6 con cai stra/6 (con): LA sa con de' ra con sang clan lüc cai Ion L va Y giai doan 20-100 kg ca khi nang tang khoi lugng
sUa tach me (21 ngay tuoi). la 646,00 va 619,74 &gay. Con thFo Zhang va cs (2011) , [3],
Khai lucmg cai scrag) (kg):,LA khi lirgng toAn icon con vao icon Pietrain va Y ket thfic tai thai diem 100 kg, tang khoi lugng
thai diem cai sib (21 ngay tuoi). tuong Ung IA 742,30 va. 803,60 &gay.
Khai lucmg cai sita/con (kg): LA khi lircmg drng con vAo KLDDLD va KLPGLD
thoi diem cai sUm KLDDLD cüa cac giang icon L, Y vi Du nhap tü Phap,
Phwo'ng phap xfc1f7 sa My vA Canada dau lan hcm 115 kg. KLDDLD giira icon L va Y
ding nguon nhap, thi c6 su sai khac nh6 (p > 0,05) nhung khi
Cac sa liau dugc xir 1( thang ke ANOVA-GLM bAng phan
so sanh khac nguon nhap thi c6 six sai khac 16n (p < 0,05), lgn
mem Minitab phien ban 16.0. Cac tham so thong ke ma CA oh
L vi Y nhap tir Phap co KLDDLD nhO hcm so voi nhap tir My.
cac chi tieu: Dung lugng mau (n), trung binh (Mean), sai so tieu
KLDDLD cüa bun Du nhap dr Canada thap han Icon L vA Y nhap
chuan (SE). nhung cao hon so vai icon Lvi Y nhap tü Phap (p> 0,05).
tir
Kat MA Va that) Man KLPGLD cüa cac gi6ng icon L, Y va Du nhap tir Phap,
Kha ming tang kho'i Item giai do9n nuoi thich nghi tir va Canada dau 16m Ilan 130 kg. KLPGLD cüa bun L, Y nhap tir
40 din 100 kg Myr vi Du nhap tir Canada cao han so vai Ign L va Y nhap tr
Phap (p < 0,05). Khi so sanh gicra Ion L vi Y nhap tir Phap vai
Kt qua nuoi thich nghi buac du cho thy, cac giang lcm L, nhau va so sanh gicra icon L, Y nhap tir My, Du nhap tit Canada
Y va Du nhap tir Phap, My va Canada c6 Ufa nang sinh trung vai nhau thi sai khac khong CO nghia thong, ke (p >,0,05).
tot. Kha nang tang kh6i lucmg giai doan dr 40 den 100 kg trung Trong khoang thi gian tir thai diem clang duc lan dau den tiled
binh Wan din dm ding gi6ng dat 868,07-953,96 &gay. Dat diem phoi giong lan dau, lgn Du c6 tong khoi lug co the tang
khoi liking tang cao nhat la lcm Du Canada, tiep den IA L My vi cao nhat.
L Phap (p >0,05), icon Y Phap \TAY M dat thap hcm (p> 0,05),
Bang 2. KLDDLD va KLPGLD.
dat dial) nhAt la Y M.
KLDDLD (kg) KLPGLD (kg)
Bing 1. Tang kheii luvng cUa gi6ng Ion L, Y va Du nue); Chi tieu
in Mean SE in Mean SE
thich nghi tif 40 cle'n 100 kg.
L Phil) 39 115,58' 2,52 39 132,62' 1,29
Ting kh5i InIng Infri dtre T5ng khi Itnyng Ian ea i fang khni lunyng than

Chi tieu
hiu bi (g) ban hi (g) din (g) L 60 125,72' 2,15 60 138,72' 0,47

n Mean SE n Mean SE n Mean SE Y Phap 40 116,08b 2,50 40 130,32' 1,47

L Phil) 5 995,186 23,71 31 900,14' 17,53 36 913,34" 16,31 Y My 60 126,00' 2,37 60 138,30' 0,41

L 9 998,486 20,02 60 904,36th 11,62 69 916,64° 11,14 Du Canada 48 117,5? 2,15 48 I37,08a 0,42
Y Phap 4 914,16b 30,91 31 867,93' 15,71 35 873,21' 14,41
TDDLD, TPGLD va TDLD
Y 10 980,826 21,63 59 848,96' 13,80 69 868,07' 13,43

1047,18' 14,61 52 937,82' 10,64 61 953,96' 10,52


TDDLD cüa km L vA Y nhap tü Phap son ban so vai nhap
Du Canada 9
tir M. Lcm Y nhap ttr Phap c6 TDDLD sorn nhat (172,93
Cac gia tri trong ding mOt cot khong mang chi cai gi6ng nhau ngary), trong khi do TDDLD cUa km Y nhap tir MS'Tii muan nhat
thi sai khac c6 nghia th6ng ke (p <0,05). (213,25 ngay). bun Du nhap Ur Canada c6 TDDLD som bon so
vai icon Y nhap tir M nhung so v,ai icon L Phap, L M5 vi Y Phap
thi sai khac khong c6 nghia thong ke (p> 0,05).
,Lon due hau bi giai doan tir 40 dan 100 kg c6 khi nang tang
khoi lugng cao han so vai icon cai hau bi. Doi vai icon due thi icon Lgn Y Phap ca TDDLD soni nhAt nen co TPGLD sorn nhAt
Du Canada c6 khi nang tang khoi lugng cao nhat (dot 1047,18 (222,75 ngAy), tirong img icon Y c6 TDDLD muan nhat nen
&gay), tiep den la L My, L Phap, y My (p > 0,05) va dat thap TPGLD ding muan nhat (254,12 ngAy). TPGLD cda km Du
nhat la Y Phap (914,16 g/ngdy). Doi voi bun cai dat khoi lucmg Canada tai thoi diem 235,46 ngay, so vai icon L vi Y thi thAp

\am
TAP CHI

A H:CE
tfillOG NH 15(4) 4.2017 lB
Khoa hoc Nang nghiOp

han so vai lcm nhap tir M5 nhung cao km so yai lgn nhap Cac chi tieu sa con so' sinh/a, sO con so' sinh song/ô, sir) con
tir Phap. TPGLD dm Du Canada som hcm so \Teri dan lcm Du dê nuoild va so con cai sired
(354,14,ngay) ya dan lgn Piettrain (369,40 ngay) nuoi tai Trung
S6 con sa sinh/6 cña cac giring L ya Y nhap tir Phap ya MS'r
tam Giong lgn chat lucmg cao - HQC vin Ming nghiep Viet
tai lira 1 deu cao, cao nhat lay Phap dg 15,36 confo va thap
Nam [4].
nhat,la Y M'y dat 11,90 con/6. Lcm Du Canada a d6ng duc nen
Bang 3. TDDLD, TPGLD va TDLD. CO so con sa sinh song thap km (9,87 con/8). Dieu nay chimg
TDDLD (Kay) TPGLD (ngiy) TDLD (ngay)
to cac giong lgn L, Y ya Du nhap tir PUT., My ya Canada c6
Chi din tiem Wang sinh san tot. Tuy nhien, lcm dang trong giai doan
Mean SE n Mean SE n Mean SE
nuoi thich nghi, mat khac lgn dugc de tap trung \Tao, thang 6
L Phip 39 177,74' 3,16 39 229,006 2,87 38 353,84 " 2,91 va thing 7,,theri tiet nang n6ng gay gat nen thai bi chet hm và
L my 60 200,63' 2,74 60 245,70b 1,57 57 364,14b° 2,31 thai g6' nhieu,(1,63-3,1 thai/o) lam anh huang lOn den s6 con
Y Phap 40 172,93' 4,02 40 222,79 3,14 36 346,61° 5,16
so sinh song/o.
Y MS, 60 213,25° 3,85 60 254,12' 2,10 59 370,58' 2,65 S6 con so sinh seng/6 trung binh cüa Y Phap cao nhat dat
Du Canada 48 188,96k 3,86 48 235,46' 1,74 45 354,5e 2,98 13,42 con/6; cUa L My, L Phap ya Y dao Ong tir 10,17 den
11,04 con/6 (p> 0,05);,Du Canada c6 so con so sinh song/6
TDLD cüa lcm Y my (370,58 ngay) cao nhat, lgn Y P‘hap thap nhat dat 7,84 con/o. Do lira 1 Ign vura sinh san vira phat
(346,61 ngay) thap nhat. TDLD cüa Fac giong lcm nhap ye c6 trien the yoc, nen nang suat sinh san chi dat khoang 80% so veri
sr sai khac khong iOn, chenh lech fei da,chi hon met chu giai doan On dinh (lira 2-5). Nhu vay, so con so sinh song/o cüa
&Ong chic (23,97 ngay). TDLD cüa cac giong lcm trong nghien cac giong Ign neu tren sau khisOn dinh thi hoan toan c6 the dat
dm nay cao hcm so yoi c6ng ho ,cila met so tac gia truac day. va yugt chi tieu Icy thuat yeu cau.
Dang Vu Binh (2003) [5] cong bo TDLD cüa L va Y tai mOt so Cac gieng lcm L, Y va Du nhap nam,2015 tit Phap, M5 va
co so gi6ng mien Bac la 401,15 va 395,33 ngay. D'6" Dirc Luc
Canada ye Viet Nam c6 so con so sinh song cao km so vol ket
va cs (2012) [4], ding be) TDLD cUa lon Du la 470,07 ngay.
qua met so tac gia da c6ng b8. Imboonta va cs (2007) [8] c6ng
TDLD ciia Du Canada som hcrn so vai lern Pietrain, cu the Luc
bo, Ign L 0 Thai Lan c6 so con so sinh songto la 10,03 con/o.
va cs (2013) [6] cho biet 1cm Pietran khang stress nuoi tai Xi
Nguyen Hu Tinh (2009) [9] ding b8, so con so sinh song/6
nghiep chan nuoi Dong Hip (Hai Phong) la 422,30 ngay; cüa
dm clan lcm L va Y 0 cac tinh phia Nam giai clop 1995-2005
Ign Pietrain nuoi tai Thai Lan la 434,76 ngay [7]. TDLD cüa
Fan Inca la 9,60 ya 9,57 con/6 va giai clop 2000-2007 la 9,70
cac gi6ng lcm trong nghien ciru nay sOm hcm la do TDDLD son
ya,9,80 con/6. Nhu vay, s6 con so sinh song/6 cao hcm la,do cac
ham, co the do nguon goc giong khac nhau va dieu kin chan
nu8i, che d nuoi difa'ng khac nhau. giong da dirgc cai tien ch9n 19c nang cao rang suat ya dieu kin
nuOi duryng, chain soc cang dugc cai thin tot hem.
7)3 1phi gang kin du có chi& vii re deco churl
Bang 5. Sic con so sinh/6, s6 con so sinh sang/fi, so- con de
TY le phi gieng lan du c6 chira tai lira 1 dm cac gi6ng lcm
nuoi/6 va s6 con cai
L, Y nhap tir Phap, My va lcm Du nhap tir Canada deu dg tren
82%, cao nhat la Y M5r dat 86,67%, Y Phap ya L My deu dat SO con so. sinh/ti SO con sa sinh SO con di nuiii/O SO con cai sira/O
(con) sOng/O (con) (con) (con)
85,00% ya dat thap nhat la L Phap (82,50%). Chi tieu
Mean SE n Mean SE n Mean SE n Mean SE
Bang 4. T I ph6i gi6ng In data có chia va t le de'.
LMy 55 13,53' 0,38 55 11,04' 0,40 55 10,20° 0,36 55 9,36' 0,33

Loai lom
Ts, 4 phi giOng lin din c6 chin TS, I di/c6 chia (%) L Phap 38 13,746 0,44 38 10,66' 0,66 38 9,95' 0,63 38 9,63' 0,42
(%)
L Phan 82,50 96,97 Y My 59 11,90' 0,48 59 10,17' 0,49 59 9,61" 0,54 59 9,66' 0,27
Y Phan 85,00 94,12 Y Phip 36 15,36° 0,32 36 13,42' 0,42 36 12,39' 0,35 36 12,3? 0,28
L MS% 85,00 96,08
Du Canada 45 9,87d 0,36 45 7,84' 0,41 45 7,80° 0,43 45 7,00° 0,29
Y ivIS) 86,67 96,15
Du Canada 83,33 95,00
Se. con cai saa/6 tai lira 1: Y Phap dat toi 12,32 con/6; L
Ty ledé tinh tren se nai c6 chua dm tat ca cac,giring lcm My, L Phap va Y M dat tir 9,36 den 9,66 con/6 (p> 0,05); Du
L, Y nhap tir Phi), wy ya Ign Du nhap tir Canada deu dat ten Canada thap nhat dat 7,00 con/o. Vol tiem nang von,c6 cüa cac
94%, dat cao nhat la L Phap dat 96,97%, thap nhat la Y Phap giong lcm tren thi sau khi on dinh, so con cai sae() së dg va
dat 94,12%, L My \TA Y M5 Co ket qua Wong &rang la 96,08% yucrt chi tieu k thuat so yin cac giong lcm L, Y va Du tnzac day
\la 96,15%, Du Canada dal 95,00%. nhap ye Viet Nam.

TAP (HI

WHOA 1.19C 49
am
15(4) 4.2017
ONG NONE
Khoa h9c Nang nghlap

Chi lieu v kh4i laying so sinh sling va khai luvng cai sira muOn hon L Phil) va Y PHI).
Khoi lixong so sinh song/6 dm icon L va Y nhap tr Phap va , TY le phi gi6ng 1An dau c6 chira tai lira 1 cila tat cã cac
My: Y Phap dat cao nhat (18,97 kg/6), Y dart thap nhat, my giOng L, Y va Du deu dat tren 82% NIA tY le de tinh ten bp nai
nhien gifra Y M'y so vai L va L Phap thi sai khac khong c6 c6 chira deu dat tren 94%. Cac giOng ion L va Y nhap tr Phap
nghia thong ke (p> 0,05). Khoi lung so sinh song/con dm cac va MST c6 tiem nang sinh san cao, so con so sinh tai kra 1 dat tir
gi6ng L va Y nhap tir Phap va MS% deu tren 1,4 kg/con va sr sai 11,90 den 15,36 con/o. Du Canada c6 kha nang tang khoi lucmg
khac kh6ng co Y nghia thOng cao nhimg so con so sinh tai lira 1 chi dat dirge 9,87 con/o. Tuy
, Gi6ng icon Du Canada c6 kh6i lugng so sinh s6ns/6 thap nhien, cac giong bun ten dang trong giai (loan nuoi thich nghi
nhat (11,85 kg/6) vi c6 so con so sinh song/o thap nhat nhung va do anh huang ctia thed tiet nang ming nen so con chet khi
c6 khoi lugng so sinh song/con cao nhat (1,56 kg/con). Dieu sinh, chet luu va thai go chiem ty 1 cao. SO con, so sinh song
nay hoan toan, phit hop vi day la dong dgc nen c6 so con so di vi L va Y dg dr 10,17 den 13,42 con/6, doi vai Du dat
sinh song/6 thap nhtmg ngugc lai co kh6i lucmg so sinh song/ 7,84 con/6. S6 con cai sib cao nhat aY Phap dat 12,32 con/6,
con cao. L Phap, L va Y Mi dao &Mg trong khoang 9,36 den 9,66
con/o, Du thap nhat dat 7,0 con/6. Kh6i lucmg so sinh/con dat
Bang 6. Khol lu'ong su sinh sang va khai hicrng cai sita.
tir 1,43 den 1,56 kg/con, kh6i lucmg cai sita dat tir 6,41 den 6,76
1016i larig an sink Khili linyng so. slab K1i6i Wang cai sfra/6 Kh$1 lam tai *a/
cii ue sOng/k (kg) skng/con (kg) (kg) con (kg) kg/con.
n Mean SE n Mean SE n Mean SE Mean SE
nghi
a
L 55 15,49' 0,53 55 1,44' 0,04 55 59,495 1,72 55 6,48* 0,10
L Phip 38 15,25' 0,84 38 1,40 0,02 38 62,91' 2,55 38 6,57's 0,03 Tip tic nuoithich nghi va nhan thuAn dan ging L, Y va
Y 59 14,0°' 0,61 59 1,45' 0,04 59 61,54' 1,69 59 6,41° 0,09 Du on dinh va ben viing, thanh giong goc ciia Viet Nam. Ting
Y Phip 36 18,97' 0,42 36 1,43° 0,02 36 79,82' 2,06 36 6,46* 0,07
bugc nghien ciru lai tao de tao,ra cac to hop nái lai c6 nang suat
Du Canada 45 11,85' 0,61 45 1,56' 0,04 45 46,88' 1,75 45 6,76' 0,06
sinh san cao, chat lucmg thit tot.

Kh6i lugng cai sita/6cüa bun Y Phap dat cao nhat (79,82 Nghien ciru xac dinh khau phan an phii hop cho bun L, Y va
kg/6), tiep den là L Phap, Y My va L M5 dat tit 59,49 den 62,91 Du nu6i tai Viet Nam.
kgro (p 0,05). Du Canada c6 khoi lung cai sita/6 thap nhat
TAI LICU THAM KHAO
(46,88 kg/6) la do c6 s6 con cai sita/6 thap !that nhung c6 kh6i [1] PhOng Thi Van, Hoang Kiang Tra, Le Thi Kim Ngoc, TrUong Hub Dung
ltroung cai sita/con cao nhat (6,76 kg/con). KM lugng cai sita/ (2001), "Nghien CCAJ kha nang cho thit coa Ion lai giaa hai gi6ng L x Y, giUa 3 giang L
con dm Y M (tat thap nhat (6,41 kg/con), so sanh giita L my, x Y x Du va anh tiding cUa 2 che de nuoi tai kha nang cho thit cOa Ion ngoai co tj't le
L Phap va Y Phap thi sr sai khac khong CO y nglifa,thong ke nac > 52%", Bao cáo khoa hoc Chan nuoi ThO y1999-2000, Phan chan nuoi gia sk,
thanh ph6 He Chi Minh, tr.217-219.
(p> 0,05). Nhu vay, khoi ltrgng cai sita/6 ctia cac giong bun L
[2] Phan Xuan Hao (2002), "Xac dinh mOt s6 chi tieu ve sinh sin, Wang suat va
\fa Y nhap tr Phil) va cao han so vai ket qua Nguyen Han chat Wong thit cUa In L va Y có cac kieu gen Halothane khac nhau", Luan an tieP
Tinh (2009) [9] cong b8 khoi ltromg cai Maio tai 21 ngay tuoi Wing nghi0p, Ha Ni, 2002.
cUa dan ion L va Y cac tinh phia Nam giai clop 1995-2005 [3] W. Zhang, D.L. Kuhlers, WE. Rempel (2011), "Halothane Gene and Swine
ran lugt la 58,79 va 57,26 kg/6, giai doan 2000-2007 la 54,10 Performance", American Society of Animal Science, 70, pp.1307-1313.
va 54,09 kg/6. [4] De Dac Loc, Ha Xuan BO, Nguyen Chi Thanh, Nguyen Xuan Trach, V0 Dinh
T6n (2012), "Nang suat sinh sin cUa dan hat nhan Piestrain khang stress va Du nuoi
Kit loOn va do ugh! tai Trung tam Giang Ion chat Itiong cao, HOC vin NOng nghiep Viet Nam", Tap chi
Khoa hoc ya Phat trien, 11(1), tr.30-35.
Kit luin [5] Dang VU Binh (2003), "Nang suat sinh san cUa Ion nai Y va L nuoi tai cac co
sa giting mien BSc", Top chi Khoa hoc Ky" thuat, 1(2), tr.113-117.
Ket qua bit& du cac gi6ng bun L, Y va Du nhap tit Phap, [6] D.D. Luc, H.X. Bo, P.C. Thomson, DV Binh, P. Leroy, F. Farnir (2013),
va Canada da thich nghi tai Viet Nam, CO kha nang sinh "Reproductive and productive performances of the stress-negative Pietrain pigs in the
tmang tot. Kha nang tang khoi lucmg binh quan giai (loan tir 40 tropics: the case of Vietnam", Animal Production Science, 53, pp.173-179.
k4 den 100 kg dm Du Canada dat cao nhat la 953,96 &gay, [7] P. Pholsing, S. Koonawootritriron, M.A. Elzo, T. Suwanasopee (2009),
tiep den la L My, L Phap, Y Phil) va thap nhat là Y M'y dat "Genetic association between age and litter traits at first farrowing in a commercial
Pietrain-Large White population in Thailand", Kasetsart Journal, Natural Sciences,
868,07 &gay. 43, pp.280-287.
Cac gi6ng icon L, Y NI Du du c6 KLDDLD trung binh dat [8] N. lmboonta, L. Rydhmer, S. Tumwasorn (2007), "Genetic parameters for
reproduction and production traits of Landrace sows in Thailand", Journal of Animal
tren 115 kg/con va KLPGLD trung binh dat tren 130 kg/con. Science, 85, pp.53-59.
TDDLD cüa icon L va Y nhap tr Phap (177,74 va 172,93 ngay) [9] Nguyen HOu Tinh (2009), "Danh giá di truy6n clan gi6ng thuan Y va L lien
son holt so vai nhap tir MST" (200,63 va 213,25 ngay), icon Du kat gi0a cac trai nham khai thac hiN qui ngu6n gen va nang cao chat Wong giang",
Canada (188,96 ngay) son hcm so vai L IV15 va Y M nhtmg Luan an tien s>7 n6ng nghi0p.

APCH

IHOA 15(4) 4.2017 50


ONG NGIO V let am
Khoa hoc Along nghlOp mummi

Lien We' gifra luvng mum vifri mi)t so chi tieu hóa 1ST
ctia vong nam cay Po' mu er Lao Cai
Ha Huy Bic', Nguyen Thi Thu Hiong2, Phi Thi Hing3, throng Tht Kim Thie, Dinh Viet Hung'
'Twang Doi hoc Lam nghiep
2Ban quern lj Die an JICA 2 tinh awing Binh
3 n Nuerc, Tueri tiêu va MOi trithng
Tien Moi trufmg 'tong nghiep
Ngiy nhin bai 1/8/2016, ngiy chuyin phin bi4L 3/8/2016, ngay nhin phin bin 21/8/2016, ngiy chip nhin ding 8/9/2016
Tom tat:
Vfing nam cay ruing lin nam dime phat hien nhtr la met co sr du. lieu dc bit the' hien sw thay di ciia mei trufing
khi quyen (thoi tit, chat hrtmg khong khi...) va duqc nhieu nha khoa h9c teen the gioi sir d9ng nhtr met ding c9 de
nghien ciru va dinh gia sty bin di cfia khi hitt. Bai bao trinh bay ket qua nghien cum ye mei twang quan gicra hryrng
mtra voi de reng vfing nam, t tr9ng va tong dim trong vfing nam cüa cay Po mu & khu vwc Lao Cai c6 de tuoi tren
400 nam. Ket qua nghien cfru cho thy, gitta hrtyng mwa va de reng c6 mei ttrcrng quan thuan, he so hrang quan là It2
= 0,62 voi mirc nghia 0,04. Girra hromg mua ATM t trong va gitta Itroyng mira voi tong dm ton tai moi timing quan
nghlch co he sto tu.ung quan fan Itecrt la IV= 0,79 (val mtic nghia 0,04) va 0,81 (voi mut nghia 0,04). Nhtr va'y, co
the thay rang, gitta Itnyng mum cac yeu to h6a l trong vfing nam cay rang có mOi lien he rat dc bit va Wong nam
ciia cay rfing phan anh sw thay doi cfia hrqng mtra. Tir do xay dwng duqc phtrang trinh twang quan gitla Itrqng mwa
vOi cac yeu t hoa l trong yang nam cay Po mu, phtrcmg trinh ton ti voi mar nghia 0,05.
Tie khoa: Bien (di khi hew, city PO MU, lw9'ng mwa num, vbng neim cay.
Chi sO phein loai: 4.4

oat vn de Lars-Ake Larsson, Thu Dien) va phAn mm SPSS (SPSS Inc.,


1989-2007, Polar Engineering and consulting, IBM, My) cho
\Tong nam cay rimg la met co sâ dr lieu dc bit the hien sr
pile!) xay dtmg dirge cac phuong trinkhoi quy tuang quan. Sau
thay doi m6i trueng nhu o nhiem trong khi quyen, lueng mua..;
nay se lay lam phuong trinh co ban de ,c6 the suy nguac ra cac
bei vi cac vong sinh tnrOng cüa cay ding chira cac thong tin ye
yeu to khi Wang thily van, dc bit la tong luang mua nam [3].
dieu kin sinh twang theo timg nam dm met dinh dang yang
dc bit [1]. Vi vay, viec xac dinh mei ttrong quan giita ca sa dfr Vat lieu va pinning phi!' nghien cufli
lieu ve khi Wong thily van, nhat la lucmg mua nam va cau tine veit i&u nghien cfru
yang nam la met viec rat can thiet \TA nen lam cang sam cang tot.
Nghien ciru dirac thIrc hien tren 4 that 014 tir 4 cay Po mu
Tren the giai dä c6 kha nhieu nghien ciru v rnt)i quan tren 400 nam tuoi tai xã Van Ban, huyen Van Ban, tinh Lao Cai.
gicra cac chi tieu hoa hec va vat ly ciia yang nam cay Thong, Vi tri lay mu 0 trên dinh nOi cao, dia hinh doe, kilo leo taco.
Soi vai cac yeu to khi tuang thity van nhu mua, nhiet de, boc Tren dinh nOi cO met khu riing,Pa mu sinh tnrang kha ten dia
hai, hay don gian nhu mua axit, CO2 trong khong khi, dam va hinh bang phang, c6n nhieu gee Pa mu dã khai thac gan day.
lan trong dat va &Ong chay... [1, 2]. Chinh vi vay, day cling se Khoang each gifra cac cay khoang 50 m.
la phuong phap khoa hec dang tin cay de c6 duac met co se dir
Phwang phdp nghien caw
lieu day dit ve khi Wang thy van ma trong qua lchir do nguyen
than nao de chimg ta chtra do dc duqc. Nhom,trien khai, de Phu.ang phap thu thek Cac se lieu v khi Wong thiiy
tai nay mong mu& c6 duac met co sâ dr lieu day du ye tong van nhu lugng mua, nang, nhiet de, boc hoi, gio... (so lieu tning
luang mua nam trong lich sir tai Lao Cai. Mgc tieu dm de tai la binh nam, tong lugng va trung binh nhieu nam) dä quan trac, do
lam re mei tuang quan gitra cac chi tieu cüa yang nam cay (de dc tai cac tram khi Wong thily van ir Lao Cai.
rang, din tich, cac chi lieu hoa hec trong yang nam cay) va cac Phyangphap 14 matt thy.c Ma: D tai sir citing phuong phap
so lieu khi tucmg thily van hien co, dc bit la luang mua nam. lay mau diem. Mau that go cay Popu dtrac lay tai huyen Van
Tir de, suy ngtrac lai, tir Ong nam cay ding ta c6 the c6 dugc Ban, tinh Lao Cai. Cac mu dirge lay tai vi tri 1,3 m (Final cao
met be co sir dit lieu co ban ye lung mua met each day dil that ngang ngtrc). Sau do chtip anh hoc scan may lon de dua vao
trong lich sir 6 Viet Nam. mo hinh may tinh xir l.
Ap dicing mo hinh Cdendro (Cybis Electronik & Data AB, Phtrang pluip phan tich: Cac chi tieu hoa hec T-N (teng

'Mc gici lien he: Email: iaehung@gmail.com

TAP CHI

KHOA HOC 15(4) 4.2017 51


CONG NGHE 1 am
mumemum Khoa hoc Ming nghiOp

Phtrang phap phdn tich if/ nvng: Kh9i luang rieng (hay con
Relationship between the rainfall and some pi là t-ST tong) cila men mu go sau khi gia ding dugc xac
physicochemical criteria in the tree rings of dinh bang cach can trong luang dm man bang can din tü va
Fokienia in Lao Cai xac dinh the tich bang cach do trong mac dun theo nguyen 1S,
Huy Bac Ha', Thi Thu Hong Nguyen', Thi Hang Phi', Archimedes. Tr do xac dinh tS, tr9ng theo c8ng thac:
Thi Kim Thu Duong, Viet Hung Dinh' P=
'Vietnam National University of Forestry
.1ICA 2 Project Management in Quang Binh province
1
, Trong do: P la _khi lugng rieng cüa g8 (g/cm3); m la
'Institute for Water and Environment khoi lugng cüa mu thir (g); V la the tich cña man thir
'Institute for Agricultural Environment
(cm).
Received 1 August 2016; accepted 8 September 2016
Phteang phap phcin tich thng Ice: Dung phan mm SPSS va
Abstract: cac ham tinh toan trong excel de phan tich Wang quan cac yeu
The rings of long-lived trees have been regarded as a special to vat dia cac yang nam cay Pa mu vat cac yeu to khi tucmg
database which represents the change of atmospheric Ely van tai tinh Lao Cai, tir do tim ra cac yeu to có anh huang
environment relating to the expressions of weather and air lan nhat den sinh twang va phat trien cua ,cay. Phuong phap
nay gilip xay dprig dugc cac phuong trinh,118.1 quy Wong quan.
quality. In addition, the tree rings are also an effective tool for
Sau nay se lay lam phucmg trinh co ban de, có the suy ngugc ra
many scientists in the world to research and evaluate the level
cac you to khi tugng thily van, dc bit là tong lugng mua nam.
and speed of climate change. This paper presents the research
results of the true correlation between the amount of rainfall Ket qua vi that, Ivan
and width of rings, and the research also demonstrates that Kêt qud tinh do' rang vong nam cay Po mu o' Lao Cai
the correlation coefficient is 112 = 0.62 with the p-value as Tit phan mm Cdendro da do dac dugc c18 rOng vong nam
0.04. Moreover, there exists an inverse correlation between cay Po mu. Kt qua cho thy, có 400 yang nam tir nam 1616 den
the amount of rainfall and the density, between the amount
of rainfall and the total N with the correlation coefficient R2 = Bang 1. Ke't qua do dei r(ing tit nam 1961 dgn 2010.
0.79, p-value as 0.04 and R2 = 0.81, p-value as 0.04. As a result, Thu' tv Mm D0 rOng (mm) fir toy Min DO ting (mm)
50 2010 2,17 20 1980 0,60
there is a special relation between the amount of the rainfall 49 2009 0,91 19 1979 0,60
and physicochemical elements of the tree rings; it reflects the 48 2008 1,71 18 1978 0,32
47 2007 0,82 17 1977 1,00
changes of rainfall. Based on this relation, the authors can 46 2006 1,39 16 1976 0,61
create an equation which shows the correlation between the 45 2005 0,76 15 1975 1,10
44 2004 0,63 14 1974 0,60
amount of rainfall and physicochemical elements of Fokienia 2003 13 1973
43 1,16 0,28
rings with the p-value as 0.05. 42 2002 0,78 12 1972 0,63
41 2001 1,15 11 1971 0,54
Keywords: Annual rainfall, climate change, Fokienia, tree ring. 40 2000 1,26 10 1970 0,60
39 1999 0,81 9 1969 1,17
Classification number: 4.4
38 1998 1,41 8 1968 0,45
37 1997 0,73 7 1967 0,45
36 1996 6 1966 0,88
dam) dm timg \Tong nam trong cac that 0 dugc phan tich theo 1,07
35 1995 0,62 5 1965 0,44
Tieu chuan 10 TCN 451:2001 tai Trung tam Phan tich cUa Vin 34 1994 4 1964
0,90 0,63
Wei truang nongnghiep. Cac chi tieu Oka, thanh phan co giai 33 1993 2,12 3 1963 1,04
trong cac mu dat xung quanh diem lay mu ding dugc phan 32 1992 0,92 2 1962 0,33
tich. 31 1991 1,04 1 1961 0,60
30 1990 1,51
Phaung phap 'no hinh: fing ding m8 hinh Cdendro (dia 29 1989 0,84
Thpy Dien) de dgc anh dm that g?6, có xet den d8 phan giai cüa 28 1988 1,23
man hinh may tinh va anh (chip hoc scan), qua mOt gong cp 27 1987 0,94 Truing binh: 0,91
Min: 0,28
xir 4/ bang con chuOt nhu so hoa ban do de tinh toan cac chi 26 1986 1,31 Max: 2,17
Std = 0,42
tieu vat IST d8 Ong (khoang each chieu ngang tong met \tong 25 1985 0,70
24 1984 0,54
nam) va din tich (din tich cüa mOt yang nam), ding nhu biet 23 1983 0,60
&roc cay do dã song dugc bao nhieu tuoi (tong so co bao nhieu 22 1982 0,83
21 1981 1,40
yang nam) [4].

1HOA HOC 15(4) 4.2017 52


ONG NO111$ am
Khoa hoc N6ng nghiOp

dam 2015. Tuy nhien, se lieu ve, nhiet de trung binh nam cüa lat qua tinh Mang ke va two'ng quan hi quy
cac thang tai 2 tram quan trac Bac Ha va Sa Pa chi có tir nam Twang quan giira luveng nura vci da rang: Tr day so lieu ye
1961 den nam 2010, nen khoang thai gian nay &rev coi la có lucmg mtra trong 50 nam (1961-2010) va ket qua do be reng
du so lieu de nghien eau. yang nam trong 50 nam, chimg toi dã lap dthac phuang trinh
Kt qua bang 1 cho thy, trong 50 nam tir 1961 den 2010, Wang quan. Coi bien phii thuec Y la tong Luang mua nam
de reng trung binh cüa Irons nam cay Pa mu ô Lao Cai la 0,91 (mm), bien dc lap X1 la de rang yang nam (mm). Phan tich h6i
mm. Gia trj de reng nho nhat la 0,28 mm vao nam 1973 va gia quy tuyen tinh gifra Y va X1, sir ding phan mem R trong Excel
nhat la 2,17 mm vao nam 2010. ta dirge ket qua nhu sau:
rOng mml Y= 2142,87 + 743,91X1 vOi R2 = 0,62
250
Ket qua phuans trinh ANOVA cho thy me hinh thgc sr ten
2.00
tai va có ST nghla thong ke &pc the hien a gia tri P-value < 0,05.
150
• . • •
• •
11ki Rang 2,500 R2 = 0,6202
. ••
1.00

* ••
• 2,000 • •
• • .• •
£ 1,500

• • •.• • • •• • •
050 • 00
••
• 1,000
Nn 0 0,500
OMO
1950 1960 1970 1980 1990 2000 2010 2020 0,000
0 1000 2000 3000 4000

Hinh 1. Gia tr d r'Ong trong 50 nArn tii ndm 1 961 den Lugng mua (mm)
2010.
• DO rOng -Linear (DO rOng)
Ket qua phan tich tft tryng va ta'ng dynt
Mau phan tich ty tr9ng va tang dam dulac lay theo khoang Hinh 2. Bigu d Wang quan giCia Itking mda và d r(ing.
each 10 nam met mu, nhu vay ta co 40 mau. Phan tich theo Kt qua phan tich cho thy, giira lucmg mua va de reng yang
Tieu chuan 10 TCN 451:2001 duac ket qua trong bang 2. nam cay Pa mu c6 mei Wang quan rat chat che. Luang mua
Bang 2. Ke't qua phan tich t tr9ng va hing dam. le thuan voi be reng yang nam, khi him mua tang thi be rens
vOng nam tang va ngugc lai. Nhu vay, lucmg mtra tac deng rat
Ky MO TS! trcmg Tang dam K)5. hi0 T trang Tang dm
mAu (g/cm') (g/cne) man (Wein') (Wein')
Ion tai d rang wing nam cüa cay.
P.2.1 0,676 0,077 P.2.21 0,695 0,089 Tr bieu cri) tucrng quan ta CO he se xac dinh R2 = 0,62, dieu
P.2.2 0,736 0,076 P.2.22 0,653 0,088 nay co nghia la 62% sr thay doi be rang vong nam cay go la do
P.2.3 0,655 0,083 P.2.23 0,709 0,110
su tac &Ong tir lucmg mua, 38% con lai có the php thuec vao cac
P.2.4 0,707 0,099 P.2.24 0,678 0,084
yeu to khac nhu nhiet de, dat dai the nhtfang, cac hien trans
cuc doan cüa thai tiet (strong, tuyet, chay ring...) hoc c6 the
P.2.5 0,687 0,101 P.2.25 0,673 0,098
do sir tac deng eta con ngueri gay ra.
P.2.6 0,625 0,112 P.2.26 0,737 0,123
Twang quan grim luveng mwa voi tf) tr9ng va tang dam: Do
de fang met vong nam,cua cay Pa mu rat nho nen a do dac va
P.2.7 0,668 0,103 P.2.27 0,719 0,103
P.2.8 0,702 0,098 P.2.28 0,706 0,088
tinh toan tY tong va tong dam cim tang, vong nam së dan den
P.2.9 0,653 0,083 R2.29 0,703 0,112
sai so kha lan. Vi vay, gia trit treng va tong dam dm yang nam
P.2.10 0,686 0,095 P.2.30 0,722 0,123 cay Pa mu duac do theo khoang each 10 nam met gia tij (tirc 10
P.2.11 0,685 0,103 P.2.31 0,708 0,129 yang nam do met gia tri). Do do, de xac dinh Prang quan gicra
P.2.12 0,691 0,076 P.2.32 0,724 0,090 lugng mua vi t tong, lucmg mua va tong dam, gia tri lucmg
P.2.13 0,696 0,084 P.2.33 0,751 0,137 mua cling se dugc tinh trung binh dm 10 nam.
P.2.14 0,686 0,091 P.2.34 0,772 0,125 Tucmg quan giaa lugng mua va.,ty tr9ng: Phan tich hi quy
P.2.15 0,708 0,097 P.2.35 0,743 0,090 tuyen tinh gitia Y va X2, Stir ding phan mem R trong Excel duac
P.2.16 0,676 0,082 P.2.36 0,704 0,096 ket qua nhu sau:
P.2.17 0,666 0,084 P.2.37 0,680 0,088 Y= 3715,486 - 1330,29X2 voi R2 = 0,79
P.2.18 0,679 0,083 P.2.38 0,752 0,090
Trong do: Y la bang mua (mm); X2 la ty tong (g/cm3)
P.2.19 0,633 0,101 P.2.39 0,746 0,097
P.2.20 0,607 0,102 P.2.40
Kt qua phuans trinh ANOVA cho thy mo hinh thuc sr ten
0,721 0,078
tai va co y nghla thong ke dirge the hien a gia tri P-value < 0,05.

IHOA II9C 15(4) 4.2017 53


ONGNGHE i(t \am
moms= Khoa hoc Nang 1-Th0p

1 (mm); X1 la d Ong dm 10 \Tong nam a cay Pa mu (mm); X211


Fe= 0,7912
CO (io. ........... tST trong cilia 10 Ong nam ô cay Pcr mu (g/cm3); X3:la teng dam
..... ▪ .. %
-al 0,6 dm 10 \Tong nam a cay Pa mu (g/cm3).
• 0,4
Tat qua phucmg trinh ANOVA cho thy, mo hinh flux sir
0,2
ton tai va c6 nghla thong ke dugc the hien a gia tri P-value
0
2600 2650 2700 2750 2800 2850 2900
<0,05.
Luvrig mua (mm) Tir phucmg trinh tuang quan giira ltrang mua vâi de reng,
Hinh 3. Bieu do luting quan gitTa luVng ma va t tr9ng. tST trong va tong dam c6 the thay lugng mua la nhan to quyet
dinh rat 16n tai tong dam, tST tong va de reng trong \Tong nam
Kt qua hinh 3 cho thy, glib luang mua va tST tong \Tong
cüa cay Pa mu, hay de reng, tong dam va t-ST trong la nhan
nam cay Pa mu có mei ttrcmg quan rat chat che, lucmg mua tST
phan anh sr hien di cüa ltrong mua. H so xac dinh tir phucmg
nghich vai tST tong, khi lucmg mua tang thi tST trgng giam
trinh tucmg quan la R2 = 0,98, dieu nay c6 nghla la 98% sr thay
va ngugc lai. Nhu vay, locmg mua tac deng rat kin tai tST trong doi be reng, tST trong \TA tong dam trong yang nam cay Pa mu
cUa cay. la do sir tac deng tir lugng mua, chi c6 2% la do sir tac Ong tir
Tung quan gida lugng mua va ttmg dam: Phan tich hi quy cac yeu to khac.
tuyen tinh gift Y va X3, sir dong phan mem R trong Excel dugc KM loOn
ket qua nhu sau:
- Qua chai so' lieu 50 nam (tir nam 1961 den 2010), ket qua
Y = 3394,681 - 7170,81X3 vai R2 = 0,81 nghien ciru dm de tai da chi ra mei tucmg quan gifra 'pug mua
Trong do: Y la lucmg mua (mm); X3 la teng dam (g/cm3) va,de Ong yang nam cay Pa mu a Lao Cai la kha chat che va la
Kt qua phuang trinh ANOVA cho thay mo hinh dux sr ten moi tuang quan thuan (R2 = 0,62, p < 0,05).
tai va c6 nghla theng k'e dtrac the hien 6 gia tri P-value < 0,05. - Qua chdi se lieu 10 nam met 11n, ket qua oh d tai ding
cho thay mei tuang quan gifra lugng mua va tST tong la,rat chat
0,12
R2 = 0,804
va la mei tuang quan nghich (R2 = 0,79, p,< 0,05) va mei tucmg
0,1 quan gift li.rçrng mua va tong dam la mai tuang quan nghich
E 0,08 (R2 = 0,81, P <0,05).
0,06
- De tai xay dung dugc phucmg trinh tuang quan gitra teng
"0. 0,04 lugng mxa voi de reng, tST trong, tong dam va dã tim ra dugc
0 0,02
' plurcmg trinh tuyen tinh nhu sau: Y = 4379,605 - 11409,1 X1 -
0 524,717X2 - 29,6972X3, voi R2 = 0,98.
2 60 0 2650 2700 2750 2800 2850 2900
Lucmg mua (mm)
01 CAM ON
Hinh 4. Tu'ung quan gia lacing ma va tang dam. Cac tac gia xin chart thanh cam an QuST Phat trien khoa hoc
Gift luang mua va t6ng dam trong vOng nam cay Pa mu va ding nghe quoc gia (NAFOSTED), Be,Khoa hoc \TA Cong
co mei tucmg quan rat chat the, lucmg mtra tST1 nghich nghe cid tai trg cho de tai "Danh gia bien di khi hair trong ljch
tong dam, khi luong mua tang thi tong dam giam va ngugc lai sir thong qua cac chi tieu h6a 1ST trong Ong nam cüa cay Thong
(hinh 4). nhtra 6 tinh Quang Binh va cay Pa mu a tinh Lao Cai" (ma s8
106-NN.06-2014.11) de thtic hien cong trinh nay.
Two•ng quan gifea luvng num và mOt sá chi lieu boa 1ST
trong yang nam cay Pa mu TAI LICU THAM KHAO
Tr cac ket qua phan tich a ten ta thy rang, ltrong mua va 111W.). Choi, K.H. Lee, S.M. Lee, S.H. Lee, H.Y. Kim (2010), "Reconstructing
cac yeti to vat 1ST trong \Tong nam cay c6 moi tucmg quan rat chat atmospheric CO2 concentration using its relationship with carbon isotope
variations in annual tree ring of red pine", Korean) Environ Agric, 29, pp.362-
che, xet chi tiet hcm sr tucmg quan gifra lugng mua 6 Lao Cai 366.
vth cac yeu to trong wing 50 dam (dr nam 1961 den 2010) dm 121 Dinh Viet Hung, et al. (2012), "Foliar chemistry and tree ring 613C of
\Tong nam cay Pa mu xay dung dugc phtrang trinh hoi quy ve Pinus densiflora in relation to tree growth along a soil pH gradient", Journal Plant
Soil, 363, pp.101-112.
mei tucmg quan nhu sau:
131 Mai Van Trinh (2010), Meng din sit dung plAn melm SPSS trong
Y = 4379,605 - 11409,1X1 - 524,717X2 - 29,6972X3 thong ke nganh nong nghiep, Vier) Mai Milting nong nghi0p.
141 Dinh Viet Hung, et al. (2011), "Tree Ring Ca/AI as an Indicator of
voi R2 = 0,98
Historical Soil Acidification of Pinus Densiflora Forest in Southern Korea", Korean
Trong do: Y la lugng mua trung binh 10 nam tai tram Sa Pa J Environ Agric 30(3), pp.229-233.

HOA HOC \ 15(4) 4.2017 54


CONG NOME V let am
Khoa hoc N6ng nghiOp

Anh htrevng cüa mat dO nuoi dtn tST 1;6 s6ng va tang trtrerng cüa cá
Hong MST (Sciaenops ocellatus) nuôi thiron phm trong ao dat
Trtrung Thj Thinh Vinh, Nguyen Dinh Vinh*, Tram Dinh Quang
Trithng Doi hoc Vinh
Ngay nhan bai 10/11/2016, ngay chuy6n phan WTI 14/12/2016, ngay nhan phan bin 9/1/2017, ngay chap nhan clang 16/1/2017

Tom tat:
Bai bat) trinh bay Wet qua nghien ciru anh huirng ciia mt dO nuoi den tS7l sOng va tfic dO tang trtrOng ctia ca
Hang MST (Sciaenops ocellatus) nuoi trong ao flat bang thtic an ding nghiep. Kt qua sau 10 thing thi nghiem
nutli cá v(ri 3 m4t dO 1 con/m2 (MD1), 2 con/m2 (MD2) va 3 con/m2 (MD3) cho thy, cá Ming M5 & MD1 có ts,
sang va doe di) tang trtrong cao nhat. TOc dO tang trtrOng ctia ca d#t 0,316 g/con/ngay, tSi le sting d#t 83,3%.
Tie') den ca nuoi O. M02 c6 ttoc dO tang truifmg d#t 0,221 g/con/ngay, ts, l sting dnt 70%. Thap nhat la & M03 có
Mc do tang try&ing la 0,168 g/con/ngay, tS7 le sting d3t 60,8%. Sai khac có 3'inghia thong Ice ve tY 1? song, tire dO
tang trtrong ctia cá Hong MS," 3 ma't dO nuoi thir nghiem. Ket qua nghien cult gop phãn hoan thin quy trinh
nuoi thwang pliant cá Hong M5 trong ao dat bang thtic an ding nghiep.
Tie khoa: HOng Mj, mi)t d3 nuoi, Sciaenops ocellatus, tang Throng, tj le song.
Chi sa phan loai: 4.5

Oat van de
Effect of the stocking density on the survival rate
and growth of red drum (Sciaenops ocellatus) Vic chon d6i Wong nuoi c6 nghia rat quan
tong trong nghe nuOi thily sari noi chung cling nhu
cultured in ponds
nuoi cá Wen noi rieng. Doi tircmg nuoi phai co gia
Thi Thanh Vinh Truong, Dinh Vinh Nguyen*, Dinh Quang Iran tri kinh te cao, dap *rig dirge nhu cau tieu dung dm
Vinh University
thi truingtrong va ngoai,nuac, dc bit là phai chü
Received 10 November 2016; accepted 16 January 2017 dOng nguon giong (ca ve so limn& chat lugng va
Abstract: tinh maa vu).
This paper presents the results of the survival rate and growth Ca Hong M5r (Sciaenops ocellatus) la loai cá
of Red Drum (Sciaenops ocellatus) cultured in ponds with three rOng mu6i, rOng nhiet, phan be, chü yeu & vinh
different stocking densities: 1 fish/m2 (density 1), 2 fishes/m2 Mexico va vang duyen hai tay nam mac M-y [1].
(density 2), 3 fishes/m2 (density 3). After 10 culturing months, Ca Hong My dã dugc ngir6i dan hra churl nuoi
the survival rate and growth of the fish with stocking density 1 nhieu b&i chung c6 kha nang chong chiu, thich nghi
were highest. The growth rate of the fish was 0.316 g/day/fish, vai nhieu dieu kien bat lçii cua moi truong song,
and the survival rate was 83.3%. The fish with stocking density va quan tong hon cá la ca thich nghi duot dieu
2 showed the growth rate of fish as 0.221 g/day/fish and the kin nhiet dO thap vai 'Tula dong gia rot (keo dai
survival rate as 70%. The growth and survival rate of the fish tir thang 11 den thang 3 am lich nam sau) trong
with stocking density 3 were lowest with the growth rate as 0.168 khi cac di tugng cá bin khac kha 'fang chiu ret
g/day/fish and the survival rate as 60.8%. There were significant kern nen khong the pith trien nuoi dugc. Hien ca.
differences in the statistics of the survival rate and the growth H6ng M dang dugc nuoi nhieu & Quang Ninh, Hái
rate of the Red Drum fish with 3 different stocking densities. Phong, Nam Dinh, Nghe An voi nhieu hinh thac
These results contribute to improving the technological process nhu nuoi ao, nu& 'Ong be.
of intensive culture of Red Drum in ponds using pellet feed. Nam 2014, Trung tam Thvc hanh nuoi tr6ng
Keywords: Growth, Red Drum, Sciaenops ocellatus, stocking thay san, Trtremg Dai hoc Vinh dã tin hanh thir
density, survival rate. nghiem san xuat giong cá H8ng M'y bang nguon
cá nuoi thanh thvc trong ao dat cho ket qua kha
Classification number: 4.5
quan vai tyl thanh thvc dat 100% 6 cá ca dgc va
ca cai [2]. Day la tin de a chang t8i thir nghiem
7ac gia lien he: Email: vinhnguyendinhdhv@gmail.com

„„H,
INA MN 15(4) 4.2017 55
WING NGH[ am
Khoa hoc Nang nghl9p

cac nghien ciru tip theo nham hoan thin quy trinh,nuoi Dinh ky kiem tra 1 l'dn/thang, rni Fan khoang 10 mu,
ca Hong MST trong ao dat tit giai doan cá giong den cá sir diving can din tir c6 de chinh xac cao de' do.
thucmg pham. Chinh vi vay chimg toi da,thgc hien de Tang twang dm ca ve chieu dai &roc xac clinh nhu sau:
tai "Nghien ciru anh hung dm mat d'e den ty, l song, Xdc dinh tang truang tuang doi dm cá theo chieu dai
tang twang dm ca. Hong Nry nuoi thucmg pham trong (SGRI) bang ding thirc:
ao". Nghien ciru nay nham xac dinh mat d'e nuoi phü hgp In L -in L
SGR, = x100 (V./110Y)
dê nang cao t le song, toc de tang truong dm ca. Hong At
IVry giai doan thucmg pham, gap pha.n hoan thin quy Xdc dinh tec dO tang twang tuyet di ngay cüa ca
trinh nuoi doi tuang nay trong ao dat bang thirc an cong theo chieu dai (ADG1) bang cong thirc:
nghiep. Ls-Lt
ADGI= -(cmingdy)
Val 1101I, ndli dung ua phunng phip nghign cdu At
Tang truang dm cá theo khi lugng dugc xdc dinh
Nghien ciru duck thuc hien tai Trung tam Thgc hanh nhu sau:
nuoi tong thay san, Tnrang Dai hoc Vinh (xã Xuan Xac dinh tang tnrang tuang di dm cá theo khi
Trutmg, huyen Nghi Xuan, tinh Hd Tinh) trong thai gian lugng (SGRw) bang ding thirc:
tir thing 1/2016 den 11/2016. In W - lnW
SGR„, = x100 (%Ingay)
Vi:rt 1iu nghie'n cult At
Ca Heng MST gieng cc trung binh 12,5 cm/con, tuong Xac dinh tee dO tang truang tuy'et di cUa cá theo khi
duang 19,5 g/con. Ca deng du, khOe manh, khong di lugng (ADGw) bang ding thirc:
hinh, phan xa Vet. Ca dugc kiem tra benh hoai tir than IVs -hVr
ADG -
kinh do vi rut Viral Nervour Necrosis, tam ph6ng benh At (gingaY)
cho cá bang formalin 30 ppm trong thai gian 3 gia truck Trong do: W, là khi lugng ô fan do truck (g); Ws Id
khi thd. khi lugng ô lan do sau (g); L la chieu dai do a lan do
Phwang phrip nghien caw truac (cm); Ls la chieu dai do 6 lan do sau (cm); At ld
khoang cach giira 2 lan do (ngay).
Cac 16 thi nghiem c6 din tich,300 m2/16, sau 1,2 m,
Phireng pluip xer lj so
dugc thy don sach se, cap nuot day dn. 6 16 thi nghiem
duck chia ngau nhien thanh cdc mat dO thd cá khac nhau Cac se lieu dugc xir ly theo phuong phap theng kê
bao gem: 1,2 va 3 con/m2. Moi mat de dugc lap lai 2 lan. sinh hoc tren ph'n mem SPSS 16.0, sir d9ng phep so sanh
LSD0,05 0 mirc nglifa (p < 0,05).
Thirc an va cham s6c: Thirc an sir dung cho nuoi cá
Hong 1\45, là loai Sea bass feed c-5001 cüa Uni-president Kat qua va than lunn
c6 ham lugng Protein 46%. Ngdy cho an 2 lan vao lüc 6 lat qua biin d'Ong nOt s6 yiu tii môi trwolig trong
gia \TA 17 gia, luang thirc an trung binh tuang ducmg 6% qua trinh thi nghtem
khi lugng than va duck theo cloi dieu chinh theo tinh
trang an flux te dm ca. Trong qua trinh thi nghiem, cdc mat de thi nghiem
nuoi ca. Hang M'S'T dugc,b6 tri cimg dia diem nen chiu
Cac 16 thi nghiem dugc lap dat quat nuck dam bao anh huang aim cac yeu to mei truang nhu nhau. Cac yeu
lugng oxy trong ao ten 5 mg 02/1. Hang thang thay 20- t6 mai twang trong qud trinh ucmg nuoi c6 bien deng
30% nu& ao. Sinh truang va benh dugc kiem tra dinh lcY nhung trong gioi,han thich hp cho cá Hong M51 sinh
1 lan/thang. Thi nghiem keo ddi trong 10 thang. trurong va phat trien (bang 1).
Pinning phiip xac dinh cac chi tieu nghien u
Bang 1. Dien bign cac ye-u to mei tru'Ong trong qua trinh
Tinh le sang (Surviral rate) SR (%) theo cOng thav thi
sau: Cie chi den Oleo tioi Sang Chico.
2 17,0 - 30,0 19,0 - 32,0
SR (%) = x 100 (%/ngay) Nhit dO (°C)
26,4 + 1,7 28,5 + 3,0
TI 18,0 - 20,5 18,5 - 22,1
DO man (96.)
18,0 + 1,2 20,0 + 1,5
Trong do: T2 la teng secá thu dugc khi ket thiic thi
4,6 - 5,8 5,0 - 6,2
nghiem; T1 la tong so cá tha ban dau. DO (mg/1)
4,8 + 0,6 5,2 ± 0,5
Xácclinh t ang true* cita ea Hang M9: pH 7,5 - 8,1 7,6 - 8,3

TAP CHI

#140A HOC 15(4) 4.2017 56


CONG NO111 am
Khoa hoc N6ng nghlOp

Trong qua trinh thi nghiam, nhiat dO urcmg di 6n Kt qua hinh 1 cho thy, 0 MD1 (1 con/m2) t-ST la
dinh, sir chenh lach nhiat dO,gifra cac lan do la khong lan. sang dat cao nhat (88,3%), MD2 (2 con/m2) t-ST la song
Nhiat dO trung binh vao buoi sang la 26,4°C va vao buoi dat 70%, thap nhat la 6 MD3 (3 con/m2) tSt la sang dat
chieu la 28,5°C. Nhiat da, gifia buoi sang va bu6i chieu 60,8%. Phan tich Anova,va kiam dinh LSD cho thay c6
trong ngay, gift cac ngay yeti nhau dao &Ong khang clang sr sai khac c6 nghia th8ng ke vOi p < 0,05 ve song
bien dO dao dOng tir 2,0 den ,3,0°C. So voi nguang cila 3 mat do thi nghiam. Nhu 4y, ro rang cá Hong M'S'T
nhiat dO chiu dung dugc cüa ca Hong MST tir 10 den 30°C cling nhu cac doi Wong cá Wen khac deu Co tSt i song
thi nhiat dO trong thi gian thi nghiam la phi) hop vai sinh cao khi nuoi vai mat do thap, Nghien cfru caa Thai Thanh
trurang va phat trien dm cá H6ng MS'T. Binh va cOng sr (2012) tren dôi tugng cá chim vay yang
cac mat do nuoi 1,5; 2,5 va 3,5 con/m2 cho ket qua tST
DO man trong ao nuoi dao dOng trong khoang 18-
song ding giam dan khi tang mat do nuoi. Cu the, tSt
22,1%o, trung binh dr 18 dan 20%0. Theo Mai C6ng Khue
sang dat lan lugt la 92; 91,9 va 69,54% [6]. So voi nghien
(2002) thi do man thich hop cho sir phat trian cüa ca.
oh dm Le Xan va Ong su (2005) khi nuoi ca. Hang MS't
Hang MST' la 15-32%0 [3]. Nhu vay, c6 the thay dO man trong ao dat dat tSt la song ten den 90% 0 mat do 1 con/
trong qua trinh thi nghiam la thich hop va it anh huang
m2 [5]. Nghien cfru dia nhom tac gia Le Kim Hoang va
den ket qua nghien dru.
cOng, su (2007) khi thir nghiam nu6i cá Hang IVIST" trong
Ham lugng oxy hem tan dao dOng trong khoang 4,6- ao dat vai mat dO 1,5 con/m2 cho ket qua sau 9,5 thang
6,2 mg/1 Chenh lach ham lucmg DO vao buai sang va nuoi tSt i sang dat 51,9% [7]. Ket qua nuoi thir nghiam
buoi chieu la kha 16n, dao dOng trong khoang 0,4 mg/1, ca. Hong MST tai Wing Ngan, Nha Trang, Khanh Hoa dia
trung binh trong ngay 4,8-5,2 mg/l. Theo Le Ta Phac NO Van Manh cho thay, cá sinh tru 'Ong nhanh, t3 t song
(2005), DO thich hop cho cá phat trian la > 4 mg/1 [4]; sau 10 thang nu6i bang thirc an cong nghiap dat 72% [8].
con theo Mai C6ng Khue (2002), DO t6t nhat cho ucmg Nghien dru dm Sandifer va Ong sr (1993) khi ,nuoi cá
nuoi cá Hong M'yt la > 5 mg/1 [3]. Vay c6 tha thay DO Hong MS't trong ao tai mien Nam Carolina cho thay, 'fang
trong ao nuoi trong then gian thi nghiam phi' hop cho sir suAt thu hoach cao, t-ST la sang dat 88,7-94,9% [1]. Nhu
phat trien dm ca. Hong MS", va it anh huang den ket qua vay, ca. Hong MS't la doi tircrng da dugc thir nghiam nuoi
thi nghiam. nhieu nai cho tSt la song Wong doi cao vai mat dO 1 dan
Yau ta pH bin dOng kh6ng 16n trong theni gian tin 1,5 con/m2. Nghien cfru cilia chi:mg toi,cang cho thay, mat
hanh thi nghiam. DO pH buoi sang dao dOng trong khoing do 1 con/m2 c6 t-ST la sang dat cao nhat (88,3%) va giam
7,5-8,1 va buoi chieu dao dOng trong khoang 7,6-8,3; dan 0 cac mat c10 2 \TA 3 con/m2 .
khong c6 sir chenh lach clang ke gitra buoi sang va buoi siinh hwong ciia in'Ot dO nu& (IA tang trwo'ng curt cá
chieu. Theo Le To Phac (2005) thi pH thich hop cho nuoi Hong Mji
trang thily san trong khoang 6,5-9,0 [4]; con theo Le Xan
Kt qua theo doi tang truang chiau dai trung binh
(2005) thi pH thich hop cho sir sinh truang, phat trien cfta
trong suot qua trinh nghian dru dirge the hien 6 do thi 1.
ca. Hang la 6,8-8,2 [5]. Nhu vay, pH trong suat qua
trinh thi nghiam deu nam trong giai han thich hop cho sir 40
phat trien cUa ca. Hong my. 35
F, 30
Anh hweing ciia miff di) nuoi d'Jn if, re sang ciia cá 25 —o—CT
Hong Mf 20 —N—CT 2
CT 3
5
15
-114s6ng (%)
5
100 88.3 0 1 30 60 90 120 150 180 210 240 270 300
80 70
60,8 Ngiy nuoi
60
DS thi 1. Anh haing cilia m'at dO nuoi len chieu dai trung
40 binh cá Hemg M.
20
Kat qua da thi 1 cho thy, ca Hang M'St nuoi sau 300
0
MD1 1,16 2 LID 3
ngay (tucmg ducmg vai 10 thang) cho tang truC'mg trung
binh va chiau dai cao nhat 0 MD1 (36,7 cm), tiap dan la
Hinh 1. T' I song cilia ca Hang Mjf- ó cac ding that thi nghi0-1. MD2 (33,5 cm) va thap nhat la MD3 (30 cm). Phan tich

plOA HOC 15(4) 4.2017 51


CONG NGIO it am
mommi Khoa hoc N6ng nghiOp

Anova va kiem dinh LSD cho thy có so, sai khac ca Bing 2. Tang truiing tuung dal va tuyet d6i ciia ca H8ng M.
nghia thong ké (p < 0,05) ve chieu dai trung binh a 3 mat CT 1 CT 2
Thong !NO CT 3
de nuoi thir nghiem ffr ngay nuoi thir 90 den ngay nuoi (1 con/W) (2 con/m2) (3 con/m2)
tha 300, ta ngay nuoi thir 1 den ngay nuoi tit* 30 su sai L, (cm) 12,510,01 12.510,02 12,5'10,01
khac la khong có nghia thong ke (p > 0,05)., Nhu vay, L, (cm) 36,710,01 33.510,12 30,01-0,26
trong nuoi thuorng pham a 3 thang dau ta ca the nuoi mat ADGi (cm/nay) 0,2561-0,002 0,181,±43,00 0,1521-0,015
de cao de tiet kiem din tich, sau 3 thang ca the san thura SG11,(%/ngiy) 3,24510,025 2,62610,014 2,218'10,023
mat de de dam bao cá tang truang nhanh ham. W, (g) 19,910,02 19,51-0,12 19,510,03
1.400 W, (8) 1.32410,24 1.19040,15 1.00010,12

II 1.200 ADO„, (g/ngay) 0,31610,001 0,22P±0,012 0,1681-0,015


z SGR,, (%/ngay) 4,201'10,015
1.000 3,22610,014 2,81810,003

E. KO +CT 1
-s--CT 2 Ghi chi: Cac chit cai khac nhau yigt kern ben cac gia tri trong
; 600
CT 3 ding hang bigu thi su khac nhau có nghia thcing ke (p <0,05).
400
200 KM 110
1 30 60 90 120 150 180 210 240 270 300 Ca HOng Wy la loai có the nuoi trong ao dat, sau 10
Ngay nuôi thang nuoi a mat d'e 1 con/m2 cho tY 1e song,va toe de
tang truong cao nhat, ty l song dat 88,3%, toc de tang
Do thi 2. Anh Wang cOa mt c18 nuoi len kh6i luvng trung nuang dat 1.324 g. Tiep theo la or mat de nuoi 2 con/m2
binh cia ca Hang M. tY le song dat 70%, tocc de tang twang dat 1.190 g, thap
Kt qua d thi 2 cho thy, ding gi6ng ninr tang,tnrang nhat la mat de 3 con/m2 tY l song dal 60,8%, tac d'e tang
trung binh ye chieu dai, a do thi nay ta cling thay tang trizang dat 1.000 g. Sai khac co Y nghia thong ke vai p
tnrang ye khoi lugng tar ngay nu6i thir 120 den 300 <0,05 ye tST le song, toc clio tang trtrang gifra cac mat de
(tuang throng thang nuoi tit* 4 den 10) sai khac ,có thi nghiem.
nglifa thong ke (p < 0,05), con ta ngay nuoi tit* 1 den 90
(tucmg duang thang tit* 1 den thang thir 3) tang tnrang TAI LAU THAM KHAO
trung binh ve khoi lugng la sai khac kitting c6 nghla [1] RA. Sandifer, IS. Hopkins, A.D. Stokes, R.D. Smiley (1993),
thong ke (p > 0,05). Nghien cau caa nh6m tac gia Le Kim "Experimental pond grow-out of red drum, Sciaenops ocellatus, in South
Carolina", Aqua culture, pp.217-228.
bang va cOng su (2007) khi tit* nghiem,nuoi ca. Hong
[2] Nguyen Dinh Vinh, Nguyen Thi Thanh (2014), "Anh hoeing cOa thdc an
trong ao dat tai Quang Binh vori cer' giong 100 g, sau den tang trifong ca H6ng M giai don cá gieng", Tap chi Khoa hoc cong nghe
9,5 thang nuoi ca the dat co' thucmg pham la 800-1.500 g/ Nghe An, k9 1 thang 12.
con [7]. Nghien cau cola Ng8 Van Manh (2014) cho thy, [3] Mai Cong Khue (2002), "Ket qua nghien c0u mOt s6dac diem sinh hoc va
k9 thuat nuoi ca DO do (Sciaenops ocellatus) di nhaytO Trung Quo`c tai khu voc
sau 10 thang nu8i bang thirc an ding nghiep (ca con cc, Hai Phong", Tuyen tap cling trinh nghien alb ca bien, Vien Nghien crib hai san,
10 den 12 g), ca dat khai facing 1.300-2.200 g. Nhu \Tay, Nha xug ban Wing nghrep, Ha NOi.
vâi ket qua nghien ciru cola cholng toi, a co' cá ban dau la [4] Le TO Phtic (2005), Ky- thuat san xual gidng va nuoi mOt sO' ca bien co
19,5 g sau 10 thang nuoi tang tnrang trung binh ve khoi gia tri kinh te cao 0 mien Nam Trung Qudc (tai lieu dich), Nha xua`t ban Wing
nghiep, Ha NOi.
luang chi dat cao nhat la 1.324 g a MD1, tiep den la MD2
[5] Le Xan (2005), "Ket qua nghien cai trong san xua't gi6ng va nuoi filming
vai 1.190 g va thap nhat 6 MD3 vai 1.000g. pha'm mOt s6 loài cá bin va ca nOdc lo0 Viet Nam trong thdi gian qua va dinh
hodng nghien cau sari xual trong thdi gian tdi", Tuyen tap hOi thao toan qudc y4
Nghien cfru v tOc de tang twang tucmg di va,tuyet nghie'n alb Ong dog khoa hoc va cling nghe trong nuoi trOng thoy san, Nha xua`t
di cola ca. H8ng M'y 6,3 mat de thir nghiem cho ket qua ban Wing nghi0p, Ha NOi.
tucmg to' nhau, cao nhat 6 MD1, (dat lan lugt 0,256 cm/ [6] Thai Thanh Binh, Nguyen Van Vi0t, Tran Thanh (2012), "Anh hieing
ngay/con; 0,316 g/ngay/con), tiep den la MD2 vai tang cOa mat dO nu6i den sinh truting va t910 s6ng cOa ca chim vay yang (Trachinotus
blochii, Lacepede 1801) nuoi thOdng pha'm trong ao", Top chi Nang nghiep va
twang dat 0,181 cm/ngay/con; 0,221 g/ngay/conva thap Phat trien (long th6n, k9 1 thang 5.
nhat 6 MD3 vai tang truang dat 0,152 cm/ngay/con; [7] Le Kim Hoang, Phan Duy Thanh, Nguye'n Dinh Nam, Nguyen Thi
0,168 &gay/con. Phan tich Anova va kiem dinh LSD Nhung, Le Quang Minh (2007), "Nuoi thd nghi0m cá H6ng M tai Quang Binh",
Bao do teng ket d4 tai cdp tInh.
cho thay có sr sai khac c6 fr nghia thong ke ye fac de
tang trirang tuang doi, tuyet di chieu dai, khoi ltrcmg cá [8] Ng6 Van Math (2014), Ca Wing My - d61 Wong nuoi mai, http://
www.baokhanhhoa.com.vn/kinh-te/201411/ca-hong-my-doi-tuong-nuoi-
Wang M.y. moi-2354443/.

TAI CH

WHOA HOC 15(4) 4.2017 58


&MG NGIO vit am
Khoa hoc N6ng nghlOp

T‘ich hop gen/QTL trong cal tin Ong hia ting pho bin di khi h4u
bang phtromg phip chop giong nhor chi thi phin tfr ket hop lai tref
Le Hang Until", Chu Dire Hal, Dao VAn Khoi2, Pham Thi LS, Thu'
,ViOn Di truyen Ming nghiep
2 Trung tam Khao kiem nghiem giang va san pham cay trang qudc gia
Ngiy nhin bai 19/10/2016, ngay chuy6n phân b*1 21/10/2016, ngay nhin phãn bin 22/11/2016, ngay chip thin ding 28/11/2016

Tont
Viet Nam la met trong nhiing nuirc & chfiu A chin thiet hai nAng ne nhit anh hirOng cüa tinh trang nap
Ong. Nap iing giy ra bôi bio va lii hit la met trong nhüng nguyen nhin chinh gfiy sut giam nàng suit lila gao.
Cai thin tinh chju nap ir lila dirge coi la rit quan tr9ng, nhim giam thieu rid ro do tinh trang nap Ong giy
ra. Sir dung phuang phap chi thi phfin tir ket lai tr& 1i (MABC - Marker-assisted backcrossing) di mang
lai thanh ding khi chuyen gen Subl tir PSB-Rc68 vao giong Khang Din 18 (KD18). Trong nghi'en cum nay, cac
tic gia trinh bay ket qua khao nghiem giOng SHPT2 (Khang Din 18-Subl) d danh gia tinh trang 'long h9c,
yeu tO cu thanh ding suit tai mOt s tinh. Gitmg tich licrp gen có met sifi dc tinh nii bAt nhir thiri gian sinh
truirng dat khoang 125-135 ngay trong dieu Iden vu müa, sinh truirng phat tri'en tot, clang hinh dep, de nhanh tAp
trung, trto nhanh, thoat cO bong, de thufin deng rueng cao va mire de nham san be'nh nhe. Trong dieu Iden khao
nghiem sin xuit, ning suit thuc thu cüa giOng SHPT2 dat binh qufin khoang 60-65 ta/ha. KM qua cho thiy
giOng SHPT2 co tiem ning trir thanh giOng co tinh chfu nap va thay the giOng KD18 tai met sO dja phucrng
hi anh hirimg boi nap Ong.
Tie khoa: Chi thi pilaff tfr Vet h9p lai tro lqi, chit' ng0p, Khang Dan 18, ilia.
Chi si phiin logi: 4.6

B$ van de 6 nhi&I nuac quan tam va tim each giai quy6t dO dua ra
san xuat nht-mg giOng cay tr6ng c6 kha nang ilng pho vai
Hon 90% lila gao (Oryza sativa L.) tren th6 gied dugc
bi6n dOi khi hau.
trimg va tieu thy er chau A. Tai Viet Nam, cay lita la nguOn
cung cAp ltrcmg thtrc chü yeu, dOng th6i cling la nguon thu Tren th6 giai, mOt,s6 nh6m tac dã quy ta thanh
ngoai t 16n cita nen nong nghiOp. Lüa gao dong vai tro cOng gen/QTL tren dOi tucmg lila bang nhieu each tiep
vo ding quan trgng dOi voi an ninh luang duty quoc gia. can khac nhau [2-4]. Trong do, phucmg phap MABC tO
ra vIrgt trOi vai nhiL 1.TU di6m hcm cã [5]. Trong nghien
Nganh san xuAt lüa gao Vit Nam hiOn nay dang gap
ciru nay, chimg toi trinh bay ket qua dm viOc tich hgp
nhiu thach thirc, chit ye'u do tac dOng tieu cvc cüa tinh
gen/QTL vao giOng lila trOng di tra tai Viest Nam bng
trang bie‘n dOi khi hau. MOt trong nhimg nguyen nhan
phuang phap MABC. KM qua nay sé g6p phan cimg co
chinh gay stit giam nghiem trgng nang suit va san hxcmg
cac giOng laa hiOn c6, mang lai hiOu qua kinh te On dinh
lüa gao la hiOn tugng mtrc mr6c bien dang gay ngap tat
cho nhang \rang chiu anh huemg cOa bie'n dOi khi hau.
va nhi7em man dã va dang di6'n ra teen din rOng [1]. Do
vay, cai ti6n cac giOng ha dang dtrgc gieo tr6ng dai ,tra vat lieu Va phuling phip nghlen ciffi
bang each quy cac gen/QTL tang cuerng tinh chong
yip 1iu nghien cent
kin ngoai canh bat thuan la mOt trong nhang
tru lien hang du cüa nganh nong nghiep. Day ding la Gi6ng Ina PSB-Rc68 mang gen/QTL Sub] c6 kha
nykic tieu ma nganh san xuat 1Cm gao dang huang t6i de nang chju ngap chim 15-21 ngay clue'i mr6c dugc nhap
xay ding thucmg hiOu gao quoc gia. Trong boi canh do, nOi tir Vin Nghien cru lüa quiic te (IRRI).
viOc cai thin mOt giOng Ida ,bang phucmg phap laitrâ Gi6ng lüa IR42 la giOng chuan man cam ngap dugc
lai truyen thong thu6ng tieu t6n nhieu th6i gian, tien cüa nhap nOi tir IRRI (Philippines).
va cong sire. Bai toan nay ding dugc cac nha khoa hgc GiOng lüa nhan gen la KD18 dugc nhap nOi tir Trung

'Mc gici lien he: Tel: 0984999869; Email: lhlinh@vaas.vn

TAP Oli

KHOA H9C 15(4) 4.2017 59


CONG NGHE am
Khoa hoc Nang nghlOp

13ng 1. Cac chi thi phan itt SSR lien kei chat yeti QTL
Introgression of gene/QTL into elite rice cultivar Sub1 dlüa.
for adaption to the climate change through
marker-assisted backcrossing Tin mi Nhiem sic the
VI tri
Trinh tn. mit
Kich
(Mb) think
Hung Linh Le'*, Duc Ha Chu', Van Khoi Dao2, Thi Ly Thu Phalli' 5'-GCTAGTGCAGGGTTGACACA-3'
ARTS 9 6,30 159
Agricultural Genetics Institute (AGI) 3'-CTCTGGCCGTTTCATGGTAT-5'
National Center for Testing Seed Crop Products 5'-GCTAGTGCAGGGTTGACACA-3'
SC3 9 6,60 165
Received 19 October 2016; accepted 28 November 2016 3'-CTCTGGCCGTTTCATGGTAT-5'

Abstract: cüa giang lüa (QCVN 01-55:2011/BNNPTNT) va Quy


Vietnam is one of the most vulnerable countries affected by chuAn 1(5, thuat quc gia v khdo nghiem tinh khac bit,
submergence stress in Asia. Submergence caused by typhoons tinh dong nhAt va tinh n dinh cüa gitmg lüa (QCVN 01-
and floods is one of the major reasons for rice production losses 65:2011/BNNPT'NT).
in the country. Improving rice tolerance with submergence is
vital to minimize the risks from submergence stress. Using - Khdo nghiem ca ban thisc hien theo QCVN 01-
the marker-assisted backcrossing (MABC) method has 55:2011/BNNPTNT.
successfully transferred positive alleles of Subl from PSB- - Khao nghiem DUS tin hanh theo QCVN 01-
Rc68 into Khang Dan 18. In this study, the authors reported 65:2011/BNNPTNT.
the result of testing the Khang dan 18-Subl variety for
agronomic and yield component traits at several provinces. - Kha.o nghiem san xuAt áp dung theo quy trinh tien
The introgressed variety had some typical characteristics, tin nhat cüa dia plurcmg khao nghiem, giong di chang
including 125-135 days of growth duration (in the summer la giong dtrov gieo tong phi bin tai dia phuang.
season) with good type plants, focus tillering, quick flowering, - Phucmg phap danh gia tinh chiu ngap trong dieu kien
good exsertion, high tameness, and slight infestation level to
nhan tao dugc thuc hien theo Xu va cs [8].
diseases. In the field conditions, this cultivar had high yields
(6.0-6.5 tons/ha). Finally, the research results clearly indicated Phuang phap xirlSfsa lieu tren (fang rung dugc phan
that the Khang dan 18-Subl variety could become a new rice tich bang IRRISTAT 4.0 va Microsoft Excel 2010.
variety with submergence tolerance, and replace the original
Ket qua va Mao leen
'Chang Dan 18 variety.
Keywords: Khang Dan 18, marker-assisted backcrossing, Ife't qua dtinh giri tich hpp gen/QTL Subl vito KD18
submergence tolerance, rice. thong qua phwring phdp MABC
Classification number: 4.6 Quy trinh tich h9p gen/QTL Sub] tir gioI ng PSB-Rc68
sang gitmg nhan gen KD18 dirge thuc hien qua 3 buoy
co ban: (i) Sang loc chi thi phan tir lien ket vài gen/QTL
Quik. Day la giang km dugc trang ph8 Wen ô cac tinh Sub] cho ket qua da hinh gifta PSB-Rc68 va KD18; (ii)
phia Bac, có nang suAt trung binh 50-55 ta/ha. Tim kiem chi thi phan tir rai rac tren toanb8 12 nhie'm sac
Phwang phcip nghien ctku the cho ket qua da hinh gift PSB-Rc68 va KD18; (iii) Sir
MOt s phwang phap sinh hoc phan tic chinh Apr sti• dung phirang phap MABC de ch9n 19c cá the mang gen/
dyng trong nghien aru: QTL Sub] c6 nn di truyen gi6ng KD18. Toan b8 cac
buac tich h9p gen/QTL va chgn 19c ca the con lai bang
- Plurong phap tach chi& va tinh sach ADN tang so
phuang phap MABC dugc mo tã cii thea hinh 1
[6].
- Phuang phap PCR-SSR sir dung cac chi thi lien ket Nguyen tac xac dinh cac chi thi phan tir SSR cho ket
chat vâi QTL Sub] (bang 1) va thuat din di san phAm qua da hinh di truyen glib git;ng cho/nhan gen ma lien
PCR [7] ket vai gen/QTL muc tieu dugc lua ch9n sang 19c cá a
the con lai mang gen/QTL miic tieu, trong khi cac chi
Cetc phteang phcip dcinh gici tren (king ru.ong: thi da hinh con lai khong lien ket vai gen/QTL tieu
- Khao nghim dugc tin hanh theo Quy chuan kS së dugc sir dung de ch9n 19c nn di truyen cda cac con
thuat quac gia v khao nghiem gia tri canh tac va sir dung lai trong quan the lai trei lai [5]. Trong nghien ciru nay,

„„„,
1110A HOC 15(4) 4.2017 60
CONONGIII am
Khoa hoc N6ng nghi6,p

RP/ DP F, x RP
MB dugc xac dinh IA lien ket chat và nam a hai phia cUa
BC,Fy (250-350 ca the) gen/QTL Sub] (hinh 2). Kt qua nay ding dugc mo tá
4
Ss't dyng chi thj phin tir in kink lien kit gen vi icheng lien kit gen chon lyc 1 trong nghien ciru cüa Xu va cs [8] khi mo tã vAng gen/
den 3 ci thimang gen dick c6 nen ditruyen giong nhen gen tao shift

4 QTL Sub] Oita gi'Ong Um indica IR40931-26 chju ngap


Chen8C,F, (1-3 cg thg ) X RP
\TA gi0ng japonica Nipponbare man cam ngap. Nha vay,
BC5F1 (200-300 ca thg)
ARTS va SC3 dugc chon d tim kiem ca the mang gen/
Sir dyng chi thlphin tic in kink lien kit gen ya kiting lien kit gen chon lyc 1
den 3 ci thimang gen dick c6 nen ditruygn gigng nhan gen mo nhgt QTL Sub] trong quan the lai tra lai.
Chen BC,F, (1-3 ci thg) x RP
Tip theo, chAng toi da tin hanh sang loc cac chi thi
BC,F, (100-200 ca thg)
phan tCr tren 12 nhiem sac thed tim kiem cac chi thi
Si dyng chi till phan tiin kink lien kit gen vi 'Meng lien kit gen chip iyc 1
din 3 ca the mang gen dick c6 nen di tniyen ping nhan gen tao nhgt c6 da hinh di truyen gifra PSB-Rc68 va KD18. Ket qua
4 0
(1-2 ca the) —9 8C3F2 1- chyn hic ea khii tang hl7P ti phan tich 458 chi thi SSR cho thy, 56 chi thi (chiem t) le
4
Nhan Ong di.. Meng, dish gie idgu hinh that Mpg cii tide ye dish gle dc
12,66%) cho ket qua da hinh gicra 2 gi0ng lila nghien dm.
dleM nemg shill hp,yCut6 du think sing suet ye riling suit
BO 56 chi thi phan bi rai rac toan 1)0 cac nhiem sac the
Hinh 1. Cac bu'ac tich hop gen/QTL nha'm cai tign a
nay se dugc l‘ra chon danh gia nn di truyen cüa cac cá
kia bang philong pita') MABC (RP: Gieing nhan gen, DP: the' con lai trong quan the lai tra lai (hinh 2).
Gi6ng cho gen).
Nhu vAy, yen 2 chi thi ARTS va SC3 lien ket chat vai
.76
RIVSS
4 gen/QTL Sub] (bang 1) va 130 56 chi thi phan tCr khac,
.3
chimg toi tin hanh sang,* va danh giA cac cá the con
v.•3664 6 3-
ar.,2793
C6
0,3639 lai cüa quan the lai tir the N BC,, BC2 va. BC3. Kt quA
606
L7,6
lai trey lai a the N BCIFI glib t0 hop lai PSB-Rc68 (gi0ng
.1L.33
ZO.S7 V.,667 cho gen Sub]) va KD18 (gi0ng nhAn gen) da sang lgc
RMS.. 16.32 dugc 46 cá the mang locus gen Sub] bang chi thi ARTS
9
va SC3 (hinh 3). Trong do, chAng toi da xac dinh dugc
aLs.16
cá the s6 14 c6 nn di truyen cua gi6ng lüa KD18 la 80%
77 PL0,2

1.7333
0.76
thong qua khao sat 56 chi tin phan tcr c6 da hinh di truyen
SC3

RiV33
rai rac tren b0 nhi'em sac the. Ca the sti 14 duqc tip tqc
n,S7.
.65 aV717S
.33
lai tra lai d tao quan the BC2F1. Tuung tkr cac buck danh
gia chi thi lien ket nhu a the he BC1, chAng toi da xac
dinh dugc 2 cá the con lai s0 59 va. 60 co nn di truyen
cüa gi0ng KD18 la —92% tren t0ng sti 67 cá the con lai
Hinh 2. Vi tri phan bô Wen 12 nhiem sac the? dm cac chi
mang gen/QTL Sub]. Phat trien quan the BC3F1 til cac
thi phan ter SSR cho keet qua da hinh di truy& gitia hai
giSng kia PSB-Rc68 va KD18. cá the nay, da sang lgc dugc cá the s0 42 mang gen/QTL
Sub] va CO nn di truyen —100% dm KD18. Viec xac
(A) dinh ra ca the sti 42 trong quail the BC3F1 cho phop tin
hanh phat trien quan the lai BC3F2 de danh giA cac dong
&Ong hgp tcr mang gen/QTL Sub]. Tir da, cac cá th'e nay,
(B)
v&i gen Sub] a trang thai dtmg hap dr và ca nn di truyen
—100% din KD18, tip tic dugc Oat tri6n thanh cac dau
Hinh 3. Xac dinh cá the mang gen Subl trong quAn th'e lai
clang d danh gia kha nang chiing chiu ding nhu cac dc
BC2F1 bng chi thi phan ti SC3 (A) va ART5 (R).
diem nong sinh hoc khac.
Co the ilia)/ rang, phuung phap MABC vai su he trg
chnng toi da sang lc &rex 11 chi tin phan tit SSR cho ket dm chi thi phan tfr SSR da cho phep rut ngan theri gian lai
qua da hinh glib PSB-Rc68 Ara KD18 tai vi tri locus gen tao tn. 2-4 theh lai tra lai so vai chgn loc truyen th0ng,
miic tieu. Dang chn y, chi thi ARTS, dinh vj ten nhiem tang d chinh xic trong vi'ec phat hien cac cá the con lai
sac the s0 9 a vi tri —6,3 MB va chi thi SC3, a vi tri —6,6 duce quy tu gen/QTL muc tieu nha vao the chi tin da

TAI (

EHOA am 15(4) 4.2017 61


ONG NONE let
men Khoa hoc Nang nghiOp

hinh lien kat chat a hai du cUa gen/QTL. Thong qua 3 Kit qua daub giá khdo nghiem cfia giang Ifia cái
the he lai tra lai c6 the xac dinh dugc cá the con lai co din KD18 tich 1:973 gen/QTL Sub1
nn di truyen —100% dm giang nhan gen a the ha BC3F1, Giang lim KD18 tich firm gen/QTL Sub] dugc tin
a
tir do co tha phat than thanh quan tha BC3F2 chgn 19c
hanh 3 buOc khao nghiam ca ban, bao gam khao nghiam
cá tha mang gen dich a trang thai (tang hgp dr. Vic sir
tac gia, khao nghiam VCU va DUS da danh gia dc dim
dung chi thi phan tir con ha" trg nha chon giang trong viac
nong sinh hgc, kha nang ch6ng chju va nang suat cna
chgn 19c five flap cac locus gen quy dinh tinh tang rat
giang.
kho chgn loc dua ten kiau hinh, hoac cac tinh trang do
Thong qua khao nghiam ca ban trong h thong khao
gen Ian quy dinh. Hon nth, veri viac sir dung cac chi thi
nghiam quac gia tai 8 tinh dai din cho cac \Tung sinh
phan it lien kat chat a 2 du cim gen/QTL tux tieu, trong
twang hop nay la ARTS va SC3 veri gen/QTL Sub], cho thai phia Bac, chimg toi dã thu dugc cac dac dim nong
phep chgn loc tai ta hop, nghla la giam thiau cac gen sinh hgc cüa giang ha KD18 tich hop gen/QTL Sub].
khong mong muon keo theo. Kt qua cho thy, trong diau kin vki xuan, hau hat cac
chi tieu sinh tnrang cim giang, bao gam stc s6ng ma,
Tom lai, sir dung phuang phap MABC, chi:mg toi dã d6 dai giai doan trti, dO thoat ca bong, d6 cirng cay, d6
cai tin dugc gi6ng KD18 bang cach quy ti gen/QTL tan la, dO rung hot va chieu cao cay, tuang throng vai
Subl.D6 phan tich mirc d'e biau hi'an cim Sub], chimg tôi giang di chimg KD18 (bang 2). Cac chi tieu theo doi
da tin hanh danh gia kha nang chiu,ngap cüa giong lüa dugc danh gia bang thang dim 1-5-9, thuc hian theo
KD18 mang gen/QTL Sub] trong dieu kin nhan tao va QCVN 01-55:2011/MNPTNT. Giang cai tin c6 then gian
tren dang rung.
sinh truemg tong vu xuan khoing 134 ngay, thu6c nhom cam
Kit qua danh giá Hui ming chiu nglip cüa giang Faa on - ngan ngay, tucmg duong so vai KD18. Co the' th'ay ra'ng,
crii tiin KD18 tich hvp gen/QTL Subl cac dac dim nong sinh hgc giang lOa K.D18 tich herp gen/
Danh gia khanang chju ngap cña giang lña KD18 tich QTL Subl khong sai Idiac so vai KD18 trong h thang khao
hop gen/QTL Sub] dugc tin hanh trong diau kin nhan nghiam qu6c gia (bang 2). Ben canh do, chimg toi da khao sat
tao theo phuang phap chuan dã cong 1)6 truerc day [8]. mirc d6 nhi'am sau banh ten (tang ruOng (c6 sir dking thuac
Giang c6 d6 thuan n dinh dugc lira chon d thir nghiam, bao v'a thut vat) de danh gia kha nang chong chip yan t6 hitu
vai 3 lan lap ,lai, cac yau ta thi nghiam dugc kiam soat sinh cia giang lOa KD18 tich hap gen/QTL Sub]. Danh gia
dong du. Kt qua thir nghiam sau 17 ngay ngap hoan a vu xuan 2014 cho thay, gi6ng dat mirc nhiam nhe hon hoc
toan duai nuerc cho thay, ma 15 ngay tuoi cim gi6ng cai Wong duang so voi gi6ng KD18 ban du (bang 2). Khi danh
tin KD18 tich hop gen/QTL Sub] co kha nang chju ngap gia nang suat thuc thu tai 8 vimg sinh thai dc trumg cho khu
kha, vai la sang dat 89%, dat thang dim 3 theo tieu Arc phia Bac, gi6ng cai flan c6 nang sulat binh quan dat 56,01
chudn danh gia cüa IRRI, tuang duang vai gi6ng cho t?/ha, xdp xi voi KD18, dat 54,89 ta/ha (bang 2). D6ng thai,
gen PSB-Rc68 (co ty1 song —93,5%). Trong khi do, di tai timg dia dim khao nghiam, khong ghi nhan thy sir chenh
chtng IR42 (chuan man cam ngap) chat hoan toan va lach qua lon v nang suat flux thu gifra gi6ng cái flan va
giang nhan gen KD18 (khong mang gen/QTL Sub]) cho chimg KD18. Dieu nay cho thy sir on di/1h va 'fang suat gifta
kat qua chili ngap kern (ty l sang —15%) (hinh 4). gi6ng KD18 tich hgp gen/QTL Sub] tha hien a cac vimg sinh
thai khac nhau.
Mat khac, gi6ng tich hop gen dugc danh gia trong khao
nghiam DUS da danh gia tinh khac bit, tinh dang nhat va
tinh an dinh ciia giang. Kt qua phan tich 65 chi tieu (theo
QCVN 01-65:2011/BNNPTNT) da cho thay, giang lOa
tich hop khong khac bit veri giang tuang tkr KD18. Tinh
clang nhat dugc xac dinh thong qua s6 cay khac clang dat
1/1.000 cay, khong vugt qua gigi ban cho phep (3/1.000
Hinh 4. Icet qui clanh gia kh5 nang chiu ngap trong di4u
kiin nhan tao sau 17 ngay ngap hoan toan cua ma 15
cay) nen c6 tha khang dinh gi6ng cai tin KD18 Sub] c6
ngay tut)) ctia cac giong kia nghien cdu. tinh dang nhdt va 6n dinh.

TAP C1.11

PIOA
15(4) 4.2017 62
CONG NONE V 10 am
Khoa hoc Nang nghiOp

Bang 2. Dinh gia khao nghi0i co ban giting Ida cai tign Bing 3. Danh gia kith nghiOt san xualca giong Iüa tich
hyr gen trong vy müa nam 2015 (Theo Trung tam Khao
trong vy xuan 2014 (Theo Trung tam Khao kik nghiem kiem nghiern Ong va san phi'm cay trong quoc gia).
gi6ng va san pham cay tr6ng qu6c gia).
Dia lam khan oghiOn
Chi lieu
Hui Thanh ilda Yin Bdi Thai Nguyin
ci6ngifia11ch ca6ng hia
NKR s6 64 diem sinh trunng chinh:
Imo gen KD18
-04 dai gal do,sri tn3 (diem) 5 5 5 5
Met s dnc diem sinh truinsg chinh:
-04 c11118 ca.3' (clian) 1 1 1 1
- Sire sting ma (diem) 5 5
- D;) tan la (di m) 6 6 5 5
- DO dai giai clop tre (diem) 5 5
- (lieu can city (cm) 105-110 106 113 113
- DO thoat ofi bong (diem) 1
- Thai gian sinh truong (ngay) 125 125 134 124
- Di cling cay (diem) 1 1
- DO tan la (diem) 5 5 Mire de nhiem melt sO sOn benh hui

-DO rang hat (diem) 5 5 chinh teen Ina:

- Chieu can cay (cm) 104,7 104,5 - Benh duo On (diem) 0-1 0-1

- Theri gian sinh tinting (ngay) 134 132 - Benh hue Ii (diem) 0-1 0-1 0-1

- Benh kho van (diem) 0-1 0-1 1-3


Mile de nhiem mQt sA sin benh hni chinh teen Ilia:
- San duc thar
' (diern) 0-1 1
- Benh dao On hai la (diem) 1-2 0-1
- Sau cu/in la (diem) 0-1
- B'enh dao On oa bong (diem) 0-1 0-1
- nau (diem) 0-1 1
- Berth bac la (diem) 0-1 1-3
- Benh Idle van (diem) 3-5 1-3 Yeu t6 din thann wing sat:

- Berth dem nau (diem) 0-1 0-1 - SO bongikhom 5,6 5,8 5,0 5,6

- Sau doc thin (diem) 0-1 0-1 - S6 hatibbng 160 160 178 170

- Sau cuon la (diem) 1-3 3-5 - Ty le lep (%) 16,9 16,9 12,9 14,7

Ray nau (diem)


-
m) 0-1 0-1 - Khei luong 1.000 hat (g) 20,0 20,0 20,9 20,2

-Nang suet thtrc thu (tela) 60,6 61,8 64,1 65,3


Yeu tb du thanh nang suAt
- SA bong/khom 4,3 4,3
treng 2 vi1 lUa - 1 vi mau a phia Bac. Ve nang suit dux
- St hat/bong 195 178
thu tai cac diem khan nghiem, gieng tich hop gen c6 nang
- TS+ le lep (%) 10,8 9,0
- KhOi Itrong 1.000 hat (g) 19,7 20,1
sut kha cao, trung binh dat khoang 60-65 ta/ha (bang
3). Day duce coi la mirc nang suit cao, tuong throng vai
Nang suit thkrc thu (t4/ha): 56,01 54,89
- Hung Yen 54,12 59,31
met se gieng lüa lai có trien vong tai dia phuang. Nhin
- Hai Dtrong 50,96 56,29
chung, vai tinh hinh sau benh hai hien nay, giong cai tin
- Thai Binh 59,04 51,78 bi hai nhe vai benh kilo van \TA sau cuo'n la. Vi viy chung
- rmh Phtic 65,00 63,00 -Usti khuyen cao can chit 0 giai doan de nhanh re \Ted sau
- Yen Bai 53,10 49,10 cuen la va giai doan lüa thing cai dong vai benh khe
- Thanh Hoe 51,70 56,77 van. Trong thei gian tier) theo, giong hia tich hop gen se
- Ngh'e An 61,03 55,70 tip tic &roc danh gia va cong nhin gieng chinh thirc, tir
- HO Tinh 53,10 47,13
do có the'd xuat dua vao trien khai san xuat tai met se
khu vgc 0 phia Bac.
Theo tin de khdo nghiem, chimg toi dã tin hanh
khao nghiem san xuat gieng lüa I(D18 tich hop gen/ Ket luau
QTL Sub] d dtra ra tham dO gia tri canh tac va gia tri stir Tich hop gen/QTL Sub] tir giong PSB-Rc68 vao
dung cña gieng trong dieu kin san xuat dai tra tai met gieng nhin gen KD18 sir dung phuang phap MABC
se tinh khu vrc phia Bic. Kt qua cho thay, clic diem dã giam bat dirge thai gian cai tien giong mOi va tang
sinh tnrang, phat trien cüa gieng cai tin en dinh, theri de chinh xac trong chon 19c cá the mang gen Sub]. Thir
gian sinh tnrang khoang 125-135 ngay (trong dieu kin nghiem trong diet' kin ngip 0 giai doan ma cho thy
vii mita) (bang 3). Nhu viy, có the' gieo cay gieng cat tin gi6ng cai tin dtrac tich hop gen/QTL Sub] cc') kha nang
vao tra mita sem hoc mita chinh vii trong co eau cay chiu ngip tet horn hin gieng KD18 ban du.

Tiii1140A HOC 63
NG NOHE V et am
15(4) 4.2017
Khoa hoc Neing nghiOp

Kt qua khao nghiem tren deng rung cho thlay ging TAI LICU THAM KHAO
16a cai tin KD18 tich hgp gen/QTL Sub] thuOc nhom [1] S. Nishiuchi, et al. (2012), "Mechanisms for coping with submergence
cam on, ng.An ngay, thai gian sinh truang dat khoang 125- and waterlogging in rice", Rice, 5, p.2.
135 ngay trong dieu kin vu müa. Gitmg sinh throng phat
[2] X.VV. Chen, et al. (2004), "Marker-assisted selection and pyramiding
trien ttit, clang hinh dep, de nhanh ta:p trung, tr8 nhanh, thoat for three blast resistance genes, Pi-d(t)1, Pi-b, Pi-ta2, in rice", Sheng Wu Gong
c6 bong, dO thuan ' deng rung cao, va mire dO nhiem sau Cheng Xue Bao, 20, pp.708-714.
benh nhe. Trong dieu kin khdo nghiem san xuAt, Uang suAt
[3] Q. Zhang (2007), "Strategies for developing Green Super Rice", Proc
thuc thu cüa giking tich hop gen dat binh quan khoang Nat! Acad Sci US A, 104, pp.16402-16409.
60-65 ta/ha, cae dc diem nong sinh hoc tuang dumg so
[4] S.K. Pradhan, et al. (2015), "Pyramiding of three bacterial blight
yeti KD18.
resistance genes for broad-spectrum resistance in deepwater rice variety,

nghi trien khai gi6ng cai tian KD18 tich hgp gen/ Jalmagna", Rice (N Y), 8, p.51.

QTL Sub] thay the cho ging KD18 tai cac tinh phia Bac, [5] M.M. Hasan, et al. (2015), "Marker-assisted backcrossing: a useful
dac bit la mOt s dia phircmg chiu anh hu&ng bed tinh method for rice improvement", Biotechnology, Biotechnological Equipment, 29,

tang ng4p ung vao thoi vu =la sarn hoc chinh pp.237-254.

V. [6] C. Mutou, K. Tanaka, R. Ishikawa (2014), "DNA Extraction from Rice


Endosperm (Including a Protocol for Extraction of DNA from Ancient Seed
WI CAM ON Samples)", In Cereal Genomics: Methods and Protocols, pp.7-15.

Nghien cfru nay dugc thuc hien voi sr tai trg tir [7] P.Y. Lee, J. Costumbrado, C.-Y. Hsu, Y.H. Kim (2012), Agarose Gel
DANIDA (ma" sei du an: 09-P01-VIE). Chung toi chan Electrophoresis for the Separation of DNA Fragments. e3923.

thanh cam an nhilng dong gap cüa cac nhan viên, sinh [8] K. Xu, X. Xu, P.C. Ronald, D.J. Mackill (2000), "A high-resolution linkage
vien thuc t4p tai Vin Di truyen nong nghiep va wilt)" trg map of the vicinity of the rice submergence tolerance locus Sub1", Mol Gen
v k5 thuat ttr Vin Nghien ciru lüa quc t (IRRI). Genet, 263, pp.681-689.

1HOA 119C 64
it am
15(4) 4.2017
MG WHO
QUY BINH 111 BAI VItT BANG TAI THEN TAP CHI
Yeu du dung
Bai vigt gill clang tren Tap chi phai la bai vit nguyen thus, (chtia dtiOc Cong b6 thick do). Tac gia PHAN LOA! LINN INC MA HOC
khong dkidc gill dang bai viet tren cac tap chi khac cho den khi CO quygt dinh xet duyet dm Ban Bien
tap.
Bai bao dai khong qua 10 trang (bao gôm ca bang bleu, ghi chit, tai lieu tham khao và phv Igc); font
t Elea hoc Tu olden
1.1. Toan hoc va theing ke
chCt: Times New Roman; CO chit 13; kho' gray A4, la tren 2 cm, la &Id 2 cm, la trai 3 cm, la phai 2 cm.
1.2. Khoa hoc may tinh va thOng tin
Bai viet giti v6 Toa soar) &Id dung file mm va ban in; cO the' gill trVc tip den Tap chi (Phong 507,
1.3. Vat l'
s6 113 Iran Duy Hung, Cu Gray, Ha Nei) hoc qua horn thki din tI, dia chi: khcnvn@most.gov.vn.
1.4. Hoa hoc
Ten bai bao 1.5. Khoa hoc trai dgt
- Ten bai bao ditoc viet bang tieng Viet va tigng Anh, tren trang dau cCa bai bao, khong gach chan hay 1.6. Khoa hoc sui s6ng
vigt nghieng. 1.7. Khoa hoc mei truong-
- Ten bai bao phai ngan gon, CO rang va phu hop vdi nei dung bai bao. 1.8. Khoa hoc nano
- Phia duoi ten bai bao IA ten tac gia khOng viet chac danh \fa hoc ham, hoc vi. Neu c6 nhieu tac gia lam 1.9. Khoa hoc tinh toan
viec 0 cac cd quan khac nhau thi ten tac gia dudc danh s6 phia tren. Dau hoa thi C) chi tac gia lien 1.10. Cac Firth vvc khoa hoc 4( nhien khac
he, dtidc vit 0 cu6i trang au tien cOa bai bao.
Tam tit 2.RhsalQelUhutvàcOngngbe
2.1. Ky thuat dan dung: ky thuet kien
Tem tat bang ti6ng Viet va Wang Anh. Neu dkioc mvc dich, phudng phap nghien a:1'u chinh, kat qua truc; k thuat xay dung; k9 thuat
nghien cat va kat luan chit y6u. Ter khoa bang ca treng Viet va tieng Anh theo thit ty alphabet. Chi s6 kat du .va de thi; k9 thuat giao
phan loai (theo Wong dan).
thong van tai; k9 thuat thuY loi; k9
Din nhapidat yen he thuat dia chat ding trinh
2.2. Ky thuat den, ky thuat then t, k9
Dinh nghia van da; t6m Itiodc van de nghien cat dã dkidc Ong b6 trong va ngoai nktoc, neu mvc tieu
nghien cufu va giai thich ski Iva chon d tai va mvc tieu nghien cult de thy duoc tinh thoi sv, tinh khoa
thuat thong tin
hoc va sv can thief cilia van a nghien dm. 2.3. K9 thuat Cd khi, chg tao may
2.4. K9 thuat hea hoc
Del Wong va phuong phap 2.5. K9 thuat vat lieu va luyen kim
WOng nghien cCiu can trinh bay tieu chub Ikta chQn, dac diem d6i ttiOng nghien cdu. 2.6. K9 thuat y hoc
Phkidng phap nghien diu can neu re cach tip can nghien citu, loai hinh nghien ctlu, ,phticing phap 2.7. K9 thuat m6i trtiong
do Wong, c6ng thCic tinh cO mau, phu'Ong phap xit IY s6 lieu, mo ta k9 cac k9 thuat ben hanh trong 2.8. C6ng ngha sinh hoc cOng nghigp
nghien Wu; cac quan diem, lap luan, kin tranh luan, cac dan chUng... 2.9. Cong nghg nano
2.10. Ki thuat thvc pham và d6 ming
KR qui 2.11. Cac linh vijc khac caa khoa hoc
Trinh bay day dit, khach quan cac kat qua thu dtioc sau nghien cCiu, cac kat qua nay phai phvc Yu 1(9 thugt va cdng nghg
cho mgc tieu nghien cdu. Cac s6 lieu phai chinh xac va khdp yeti nhau.
Phan ket qua nghien cdu chi trinh bay cac kat qua nghien cCiu cita d6 tai, khOng giai thich, so sanh 3. Khoa hoc Y - duoc
va ban luan. 3.1. Y hoc co so
Ban luau 3.2 Y hoc lam sang
Chit yeu ban luan cac van a lien quan dan mvc tieu dé tai. 3.3. Y hoc du phOng
Nhan xet, danh gia met cach khach quan cac Wei qua nghien cuu, c6 so sanh vdi cac tac gia khac 3.4. Dc hoc
de' khang dinh hoc phi) dinh nhOng hreu brat dã co, qua do neu dUdc nhting diem moi va clang Op 3.5. Cac linh vtic khac cUa Y - thicic hoc
cita a tai.
DV bao hiking nghien cCiu flap va kha nang Ung dyng cac kat qua nghien c(tu vao thVc ti6n
.
4. Khoo hoc Henn nghiep
Kit luau 4.1. Trot-1g trot
Neu kat qua nghien cCiu chit y'Au caa d6 tài co tinh khai quat lien quan den mvc tieu nghien citu, d6 4.2. Ch'an nu6i
xuat cac van de tiep tvc nghien cCiu. 4.3. Thu y
4.4. Lam nghiep
Cha Mich va la, llOu tham khio 4.5. Thay sari
Chu thich dudc danh so theo thv tv xuat hien ) va duoc trinh bay ngay 6 cuoi trang vigt (footnote). 4.6. Cong nghg sinh hoc trong neing
Cac tai lieu tham khao duoc danh s6 theo thii tv xuat hien de chi den chi:mg duoc trich dan 0 dau trong nghiap, thuy san
bai bao. SO thit W duoc danh trong ngoac vuong, vi dv: [3] voi 1 hoac [2, 5, 7-9] vdi nhieu s6 chi clan. 4.7. Cac Finh vtic khac cita khoa hoc
I Tac gia (Nam xuat ban), "Ten tai lieu duoc trich an", Ten nguon, s6Nol, pp<trang dau-trang cuOi> Wong nghrep
Tac gia: là tac gia/cac tac gia cOa tai lieu duoc tham khao, trich dan. 5. Ewa hoc xi WO va nhàn On
Nam xuat ban: nam xuat ban dm tai lieu duoc tham khao, trich clan. 5.1. Tarn ly h9c
Ten tai lieu duoc trich dan: la ten bai bao, chUcing/phan sach... 5.2. Kinh tg va kinh doanh
Ten nguon c6 the la ten tap chi, ten sach, hay ten tai lieu geic cOa tai lieu &roc trich clan (phan nay duoc
5.3. Khoa h9c giao doc
in nghieng).
5.4. Xã hOi hoc
S6Nol: danh cho nguon trich la ten tap chi (phan nay in dam).
5.5. Phap luat
Trang dau-trang cuei la s6 thit tv cac trang phan anh ndi cu tru cOa tai lieu duoc trich den trong tai lieu
nguon. 5.6. Khoa hoc chinh tri
Chu ngu c6 2 tai lieu tham khao do ding 1 tac grainhem tac gia, cOng nam c6ng bo, thi cac tai lieu 5.7. Da l kinh tg và xã hOi
tham khao nay can duoc danh dau a, b... sau nam xuat ban (vi dv: 1986a). 5.8. Thong tin di chang va truy6n thong
Neu c6 met s6 tai lieu tham khao trong cung 1 bai bao duoc trich clan c6 s6 trang khac nhau thi can trich 5.9. Lich sit va khao c6 hoc
clan them s6 trang, vi du: Kitchen (1982, p 39). 5.10. Ng6n ng0 hoc và van hoc
5.11. Trigt hoc, dao derc va ten giao
CaC veu cau khac 5.12. Nghien cCiu ye khu vulva quec tg
- Bai viet kh6ng dat yeu cau, Toa soan khOng tra lai ban thao. 5.13. Cac linh ytfc khac cita khoa hoc xa
- Bai vial chi dtidc dang khi phan bran nhan xet ye chat ILIOng bai bao (long cho hoi va nhan van
- Ban quyan: tac gia citing 9 trao ban quyan bai vigt (bao gOm ca phan tam tat) cho Ban Bien tap
Tap chi.
TAP CHI KHOA HOC VA CONG NGHE VIET NAM
Vietnam Science and Technology
Volume 15- Number 4 - April 2017

Nghien cfru tic dyng dy phang dau cüa Pregabalin ir binh nhan m6 Studying the preemptive analgesia efficacy of oral Pregabalin for
tim open cardiac surgery.
Nguyen Thi Mai 14, Trail Die Tip, Nguyen Trung Kien Thi Mai Ly Nguyen, Dac Tiep Tran, Trung Kien Nguyen
Dinh gia hiiu qua nuoi fluting som dirirng tieu h6a sau phiu thuit Evaluation on the efficacy of post-op early enteral nutrition in
ung thtr trip trang. rectal cancer patients.
Nguyen Van Hien, Le Van Quang, Trinh Le Huy, Trail Trung Bach Van Hieu Nguyen, Van Quang Le, Le Huy Trinh, Trung Bach Tran
Xac dinh di dai c6 tir'cung ô tu6i thai 12-37 tuAn qua gen am throng The cervical length at 12-37 weeks of gestation by transvaginal
am do WI mit s6 yeu t6 lien quan. ultrasound and some related factors.
Le Hoang, Nguyen Xuan Hcri, WI Van Du, Nguyen Thi Viet Anh Hoang Le, Xuan Hoi Nguyen, Van Du Vu, Thi Viet Anh Nguyen
Nghien ci'ru di thwc ciy dan sam (Salvia miltiorrhiza Bunge) tai mit Research on the possibility of acclimatization of Salvia miltiorrhiza
S6 yang elm mien Bic Viet Nam. Bunge in the Northern Vietnam.
Tran Danh Viet, Dio Van NI:1i, Nguyen Van Hang Danh Viet Tran, Van Nui Dao, Van Hung Nguyen
Nghien cfru str da dang ngu6n tai nguyen cay thu6c ti tinh Bac The diversity of medicinal plant resources in Bac Lieu province.
Lieu. Le Tuyet Dung Nguyen, Thi Ngoc Giau Lam, Thi My Thanh Tran, Ngoc
Nguyen Le Tuyet Dung, Lam Thi Ngac Giau, Trail Thi MST' Thanh, Pham Diep Pham, My Linh Bui, Van Son Dang
Ngoc Diep, Bai M Linh, Dang Van Scrn
Anh hirafng cüa thal v9 dOn vi tin% milk den nang suit che LDPI t9i Research on effects of seasonal pruning and irrigation on
Thai Nguyen. winter-spring tea production of LDPI variety in Thai Nguyen
Chu Huy Tuang, Le Tat Khucmg province.
Huy Tuong Chu, Tat Khuong Le

Nghien cum sr sinh trwerng, phat trien dm mit s6 gi6ng hoa Ian H6 Study on the growth and development of some newly imported
dip mtri nhip nii ti Phi Th9. Phalaenopsis varieties in Phu Tho province.
Hoang Ngoc Thuan Ngoc Thuan Hoang
Dinh gia mit sO chi tieu lien quan den kha fling khang m9t dm mit Assessment of some indicators related to the resistant ability to
s6 miu net dist phirong thu thip ti San La. weevils of some local maize samples in Son La province.
Vi Thi Xuan Thus', Tran Ngoc Diep, Vi Thi Hue, Nguyen Thi Phucrng Thi Xuan Thuy Vi, Ngoc Diep Tran, Thi Hue Vi, Thi Phuong Huyen
Huyen, HO Manh Tuang Nguyen, Manh Tuong Ho
Khai thic vi phat trien ngulin gen lac do Dien Bien va BAn Giang. Exploitation and development of red groundnut gene resources in
Nguyen Thi Ly Bac Giang and Dien Bien.
Thi Ly Nguyen
Kt qua nuoi thich nghi die Ong hyn Landrace, Yorkshire vi Results of adaptation rearing for Landrace, Yorkshire and Duroc
Duroc nhip tir Phap, My' va Canada. varieties imported from France, USA and Canada.
Trinh Wing San, Pham Duy Pham, Dinh Him Himg, Trinh Quang Tuyen Hong Son Trinh, Duy Pham Pham, Huu Hung Dinh, Quang Tuyen Trinh
Lien he ern hrqng mtra vii mit s6 chi tieu boa ly ciia yang nam cay Relationship between the rainfall and some physicochemical criteria
Po* mu 1r Lao Cal. in the tree rings of Fokienia in Lao Cai.
Ha Huy Bic, Nguyen Thi Thu Hang, Phi Thi Hang, Duang Thi Kim Huy Bac Ha, Thi Thu Hong Nguyen, Thi Hang Phi, Thi Kim Thu Duong,
Thu, Dinh Viet Hung Viet Hung Dinh
Anh hiring via mit di nuoi den tjrl s6ng vi tang truing cüa ca Effect of the stocking density on the survival rate and growth of red
HOng M5r (Sciaenops ocellatus) nuoi finning phim trong ao dd. drum (Sciaenops ocellatus) cultured in ponds.
Trucrng Thi Thanh Vinh, Nguyen Dinh Vinh, Tran Dinh Quang Thi Thanh Vinh Truong, Dinh Vinh Nguyen, Dinh Quang Tran
Tich hqp gen/QTL trong cai tien gi6ng his ting phi bin dOi khi hiu Introgression of gene/QTL into elite rice cultivar for adaption to the
bang phurang phip ch9n gi6ng nhir chi thi phan ti ket hqp lai trIr 19i. climate change through marker-assisted backcrossing.
I.,e Hung Linh, Chu Due Ha, Dio Van Khoi, Pham Thi 14 Thu Hung Linh Le, Duc Ha Chu, Van IChoi Dao, Thi Ly Thu Pham

Website: khoahocvacongnghevietnam.com.vn;
vietnamscience.vn

You might also like