Title

meat one
02
 ‫خیشاالالسمیتفمدمحمیقتامثعینداتمرباکمہت‬

‫َ‬ ‫َ َ‬ ‫ْ ْٰ َ ْ‬ ‫َ ْ‬ ‫ََ ْ َ‬ ‫َ ٓ ْ َ َ ّ ْ َ ْ َّ َ َّ َ ّ ُ ْ ُ َ ْ َ ّ َ َ ْ َّ ْ ُ ْ َّ ُ‬
‫اغ ْو ِت َو ُ ْٔ‬
‫است ْم َسک ِبل ُع ْر َو ِۃال ُوثققلان ِف َصامل َھاط َوہّٰللاُ ِ‬
‫س ْیع’‘‬ ‫یِ ْ‬
‫مم ِبہّٰلل ِفق ِد‬ ‫غجفنیکفر ِبلط‬ ‫یقدتبیالرشد ِمال ِ‬ ‫د ِال‬
‫َلاِکراہ ِفال ِ‬
‫ع ِل ْیم ‪256‬‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫رتہمج‪�:‬دنیےکاعمےلمںیموکیئ��ز�ب�ر�دیتسںیہنےہ۔دہ�ا�ی�اک�ر�اہتسرمگ�ایہےساتمم��زوہرک�و ن� ناحضوہاکچ۔�اسےکدعبوجصخشط�اوغ�اک�ااکن�ررکےک�اہللرپ�اامی�‬
‫ن‬
‫� ھچکاجےنن �و�اال ےہ۔ ‪256‬‬‫وخ� س��ے�و�اال‪،‬س ب‬ ‫ےل�آےئاگ‪�،‬اسےن�ا� یکوبضمطڈنک�ااھتمایلسجےکوٹےنٹاکوکیئ�ااکم�ںیہن۔�ا�و�ر�اہلل ب‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫ی‬
‫رشت�‪ :‬ینعی �دنی ےک �ب�ا�رے ںیم ��ز�ب�ر�دیتس ہن رک�و‪� ،‬اس ےیل ہک �داین �د�ا�ر�االاحتم� ےہ �ا�و�ر وصقم�د ہی ےہ ہک ولگ �اےنپ �اایتخ�ر ےس �اامی� الںیئ�ا�و�ر �دنی ںیم‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫��ز�ب�ر�دیتس نکمم یھب ںیہن ےہ‪� ،‬اس ےیل ہک �اسالم �دِل ےس دصتقی رکےن اک ��ام ےہ �ا�و �ر �دل رپ یسک یک ��ز�ب�ر�دیتس لچ ںیہن یتکس۔(�ا��ز ومال��ا دمحم �ا�د�رسی اکدنولھیؒ)‬

‫ت‬ ‫ت‬
‫دنم�رہج�ب�اال�آ�ی�ںیمےہہک�دنیںیم��ز�ب�ر�دیتسںیہنےہ‪،‬‬ ‫� �اہلل ےن رفک �و دہ�ا�ی� وک �و�احض رک �د�ی�ا ےہ وت �ہ�ر �ا� یک ےک ��ذےم ےہ ہک �وہ‬
‫�ج ب‬

‫ن‬ ‫ن‬
‫وترھپ�اسالمںیماہج�دویکںےہ؟‬
‫وترع�ہیےہہکاہج�داکدصقمولوگںوک��ز�ب�ر�دیتساملسم�انب��اںیہنےہ‪�،‬بلہک‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫ض‬
‫�اہلل ےک �دنی ےک وبضمط ڈنکے وک اھتم ےل �ا�و�ر ےب �دینی ےس لمکم وط�ر رپ‬
‫وتہب رکےل۔‬
‫حا‬‫حا ااسنن وک وفحمظ انبیت ےہ۔ ی‬
‫ل وفالدی اٹکن‬ ‫ح احےظف ےک ی‬
‫دقرت یک تہب ڑبی تمعن ےہ۔ ی‬
‫رتہب� رسہم ےہ۔ ی ا‬ ‫ل ین‬
‫�‬
‫ٓاوھکنں ےک ی‬ ‫�خ‬
‫ح‬
‫یا‬
‫�اساکدصقمرفکےکاسف�دوک�رعفرک��ا�ا�و�ر�دنیِ�اسالمیکحک�وم�وکاقمئرک��اےہ۔‬ ‫ح زعوتں‬ ‫حا الکم وک نسح یتشخب ےہ۔ ی ا‬ ‫اپکزیگ ےہ۔ ی‬ ‫حا ِدیل ی االت یک ی‬ ‫ےہ۔ ی‬
‫�رپ‬‫�رپاقمئ�رانہاچےہوتزجہی�دےرکیھب�اےنپذم� ہ ب‬ ‫انچںہچاکف�ر�ارگ�اےنپذم� ہ ب‬ ‫زاو� وک درتس‬ ‫حا رظن ےک ی‬ ‫حا ااسنن وک ربتعم انبیت ےہ۔ غ ی‬ ‫یک احمظف ےہ۔ ی‬
‫اقمئ�رہاتکسےہ�ا�و�ر�ایسرطحوضح�ر�ارکمﷺےنریغملسموچبں‪،‬وع�روتں‪،‬‬ ‫ْ‬
‫َال َ ّ‬ ‫ت‬ ‫ْ‬ ‫ْ َ‬ ‫حارمدیک ی‬
‫ن‬ ‫�‬ ‫غ‪:‬رمگ�ایہ‬ ‫ ‬ ‫ُرشد‪:‬دہ�ا�ی�‬ ‫اِک َراہ‪��:‬ز�ب�ر�د ‬
‫یتس‬ ‫حانگوہںےس‬ ‫�رتےہ۔ ن ی ا‬ ‫ح نوعرتاکز�ی ورےہ۔ ن ی‬ ‫رکیتےہ۔ ی ا‬
‫وب�ڑوھں �ا�و�ر �ر�اوبہں وک لتق رکےن ےس عنم ف�رام�ی�ا ےہ‪� ،‬اس ےیل ہک �ا� ولوگں‬ ‫ْ‬ ‫ْ ْٰ‬ ‫ْ‬ ‫ن‬ ‫ُ‬ ‫ع� ی ن‬ ‫ع� ی ن‬ ‫یع�‬ ‫�‬ ‫حا ی�یکحتفےہ۔ ی ا‬ ‫حا ی�وکاچانہےہ۔ ی‬
‫ن‬
‫ےس ہنتف �و اسف�د یک �ادیم ںیہن ےہ۔ (�ا��ز ومال��ا دمحم �ا�د�رسی اکدنولھیؒ)‬ ‫اِن ِف َصام‪:‬وٹانٹ‬ ‫ِبل ُع ْر َو ِۃال ُوثق‪:‬وبضمطڈنک�ا ‬ ‫ ‬
‫ت‪:‬اطیش�‬ ‫َطاغ ْو‬ ‫حا‬‫ح ِ�االسمےہ۔ ی‬
‫ت‬
‫ح �االخقےہ۔ ی ا‬ ‫یا‬ ‫حال یےسانچبےہ۔‬ ‫ُرانکےہ۔ ی‬
‫الصحوںوکےباکراضعئ‬ ‫حاااسننیک ی‬ ‫ےہ۔ ی‬ ‫حا دخا اور روسل وک دنسپ‬ ‫تنج یک وحروں یک تفص ےہ۔ ی‬
‫�بھ� �‬
‫حااسنونںوکااسنین ی ڑ��ی وںےس‬ ‫یکاگلمےہ۔ ی ا‬ ‫ح ذجابت ےک دضیوھگڑے‬ ‫ےہ۔ ی ا‬ ‫وہےن ےس اچبیت‬
‫ئ ی�‬
‫ل اہلل‬ ‫حا اس اکانئت یک روح ےہ۔ایس ی‬ ‫لب ہک ی‬ ‫ٓا�ڈ� اعمرشے یک روح ےہ‪،‬‬ ‫حا ی‬ ‫وفحمظ انبیت ےہ۔ ی‬
‫ث ت‬
‫�اےنپرھگ�و�اولںوکامن��زاکمکح�د�و�ا�و�روخ�دیھب�اسرپ��ا�ب�دقم�روہ۔(ٰہط‪)132:‬‬ ‫�ب�ی� ٹ ت‬
‫حا یا�انےہ۔‬ ‫ےکیبنﷺےنرفام ی�ا‪ :‬ی‬
‫ت‬ ‫ن‬
‫�ی�ا�د�روھکہکرصف�اہللاک��ذرکیہ�وہزیچےہ‪،‬سجےس�دِولںوک�اانیمط�بیصنوہ��اےہ۔(�ردع‪)28:‬‬ ‫حاہنوہوترھپرکفیکرپوازراہتسمگرک ھ�ی‬ ‫اجاتےہ‪،‬بج ی‬ ‫ت‬ ‫حا ہن وہ وت رھپ رظن وک اکھجان لکشم وہ‬ ‫حایئ ےہ۔ بج ئ ی‬ ‫حا اک ہن وہانےب ی‬ ‫ی‬
‫ن‬ ‫ِ ت‬ ‫ہ‬ ‫ہ‬ ‫�‬ ‫�‬ ‫ح�‬
‫ی‬ ‫ی‬
‫ویم�آرخ�رپ�اامی�الےئوہں۔(وتہب‪)18:‬‬ ‫�اہللیکدجسم�وںوکوت�ویہولگ�آ�ب�ا�درکےتںیہ‪،‬وج�اہلل�ا�و�ر‬ ‫وقیمکزورڑپےنےتگل ی�۔‬ ‫حاہنوہوترھپ ٰ‬ ‫حاہنوہوترھپالص یںطلغاامعتسلوہےنیتگل ی�۔بج ی‬ ‫اھک�وںمےنکٹھباتگلےہ۔بج ی‬ ‫حاہنوہوت ِد تلانگہیک ی‬ ‫ےہ۔بج ی‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫ہ‬ ‫ہ‬ ‫ی‬ ‫م�‬ ‫ی‬ ‫ق�‬
‫ا�ایکوکیئےہوجتحیصناحلصرکے؟(�ارمقل‪)22:‬‬ ‫مہےنق�ر�آ�وکتحیصناحلصرکےنےکےیل�آس�ا�انب�د�ی�اےہ‪ �،‬ب‬ ‫حاہنوہوترھپااسنینمسجتہبدلج ب ی�ار�ی وںیکٓاامج‬ ‫حاہنوہوترھپ یاحےظفےباکراکومںمےنگلےتگل ی�‪،‬لبہکتہبدلجاحےظفےباکر نوہاجےت ی�۔بج ت ی‬ ‫بج ی‬
‫ہ‬
‫زع�ااھچیتلرظنٓایت ی�‪،‬بج ی‬ ‫زاب�دورسوںیک ی‬ ‫حاہنوہوترھپ ی‬ ‫روتشںاکدقتسےبٰینعموہاجاتےہ۔بج ی‬ ‫اگہ ننباجےت ی�۔بج ی‬ ‫ہ‬
‫حاہنوہوترھپوتبحمں‬
‫ئ‬ ‫رھپ ت غ‬ ‫عص‬
‫حاہنوہوت‬
‫ہ‬ ‫ہ‬ ‫ہ‬ ‫یں ی‬ ‫�‬ ‫�‬‫م‬
‫وتاہنت�اںداغ �خداروہاجیت ی�‪،‬‬ ‫ی‬ ‫حاہنوہ‬‫حاہنوہوتکل�ی�اںوتقےسےلہپالگبنباجیت ی�۔بج ی‬ ‫�روفحمظوہاجیت ی�۔بج ی‬ ‫حاہنوہوت‬ ‫ےہ‪،‬بج ی‬ ‫م‬ ‫یک ی�ایمیتگل‬
‫ح‬
‫حاہنوہوترھپرمدوزناکےباحمہباالتخطرونش ی ایلرظنٓاےن‬ ‫ذہت�رقاراپیت ہ ی�‪،‬بج ی‬ ‫حاہنوہوترھپرصقورسود ی ب‬ ‫حاہنوہوت فل�یںےبابکوہاجیت ہ ی�۔بج ی‬ ‫بج ی‬
‫حہنوہوتاعمرشےاامتجیعاور ناٰیلعوسچ‬ ‫وہوترھپاعمرشےماسفنیسفنوہیتےہ۔بج ی ا‬ ‫ی‬ ‫حاہن غ‬ ‫ہ‬
‫حاہنوہوترھپارفادوخدرغیضاکاکشروہاجےت ی�۔بج ی‬ ‫یتگلےہ۔بج ی‬
‫یع�‬ ‫�‬ ‫�‬‫م‬ ‫�پ�ی�‬ ‫ہ‬
‫حا‬‫حاہنوہوترھپااسننوجاچےہرکاتےہ۔ یبج ی‬ ‫ح ب�رِدواہجںﷺےنرفامیئہکبج ی‬ ‫ا�ابت نوجونکاریڑلیکےسز ی�ادہاب ی ا‬ ‫ےسرحموموہاجےت ی�۔وسابوتںیک ت ی‬
‫ی‬ ‫ی� ہ‬
‫ہنوہوترھپئااسننوکاےھچاورربےیک�زابیق�ریتہ۔‬
‫ش� ن ت‬ ‫ت‬ ‫ن ت‬ ‫ن‬
‫ح اچر‬ ‫حا امنشئ ےس یتچب ےہ۔ ی ا‬ ‫حا انم و ومند ےس وکوسں دور ےہ۔ ی‬ ‫کت۔ ی‬ ‫حا اک ہن وہان � یط� یا� یک ااہتن ن‬ ‫د� ےہ وت ی‬ ‫ااسن� یک رعماج کت اچنہپ ی‬ ‫حا ی‬ ‫اقر� رگایم! ی‬ ‫اہں ی ِ‬
‫حاہنوہوتامنشئوہیتےہ۔‬ ‫ےہ۔بج ی‬ ‫ڈ�رےڈایتل‬ ‫�یتگل‪،‬وہروزاہن ی‬ ‫حایکاسالہنامنشئ ہ ی‬ ‫میتسبےہاورٓاوھکنںےسیتکلھجےہ۔ ی‬ ‫حا ِدولں ی‬ ‫د�ی وارییکد�ی ویےہ۔ ی‬
‫ٹ‬ ‫ن‬ ‫ٹ‬
‫حاہنوہوترھپو�یل���انئڈےانمےئاجےت ہ ی�۔‬ ‫بج ی‬ ‫ہ‬
‫حاہنوہوتاعمرشےامدردپرٓازادوہےت ی�۔ ف‬ ‫�اجےت ن ہ ی�۔بج ی‬ ‫حاہنوہوتوھجیٹوتبحمںےکڈڈنھورے پ ی‬ ‫بج ی‬
‫ی‬ ‫ٹ‬ ‫ہ‬
‫حاےکاسامہااحتمنم‬ ‫حااکاسالہنااحتمنےہ۔‪14‬رفوری ی�رکدےاگہکوکن ی‬ ‫ڈےامہرےوجرہِ ئ ی‬ ‫حایئانمےئاجےت ی�۔�ی و�یل���انئ ض‬ ‫حاہنوہوترھپ�ی ِومےب ی‬ ‫بج ی‬ ‫ت‬
‫انب�۔اکشمہاسٓازامشئ ی‬ ‫�‬
‫امازیربمنوںےساکم ت ی�ابوہاتےہ۔فصنم ِدلےکاقیضاور م�ی�رےکیتفموک ی‬
‫ارت�!اہللےسداعےہہکوہامہرےاعمرشے‬ ‫وپرے ق ی‬
‫ف‬ ‫م‬ ‫ی‬
‫ی ن‬ ‫ق�‬
‫�اوخمکیف�اہلل‬ ‫ٓام! ‬ ‫وت�اطعرفامےئ۔‬ ‫�وگرہِان ی�ابیکافحتظرکےناوراےسرپوانڑچاھےنیک ی‬ ‫حا ج ی‬ ‫حاےک یم�یوجرہےسونازےاوررہرفدوک ی‬ ‫ےکرہرفدوک ی‬
‫دمحمرخمزہش�ا�د‬

‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬
 ‫ومالاندمحموظنمرامعنینرۃمحاہللہیلع‬
‫او ُخلُ ُق ْال ْسالَ ِم ْالَ َیائُ‬ ‫َ َ ُ َ َ َ َ َّ َ َّ ُ ّ‬
‫ِک ِد ْی ُخلُ ًق َ‬ ‫َ َْ ْ َ َْ ََ َ َ ُ ُْ‬
‫ِ‬ ‫بطلحۃقالرسولہللاِصلہللاعل ْی ِہوسلماِنل ِ ٍ‬ ‫عزی ِد ِ‬ ‫ْ‬
‫ت‬ ‫ن‬
‫رتہمج‪��:‬ز�ی�دنبہحلط�ریض�اہللع�ہےس�ر�و�ا�ی�ےہ‪�،‬وہلقنرکےتںیہہک‬
‫ت‬
‫�روسل �اہلل یلص �اہلل ہیلع � توملس ےن ف�رام�ی�اہک �ہ�ر�دنی اکوکیئ �ام��ی�ا��زی‬
‫ت‬
‫�وفصوہ��اےہ�ا�و�ر�دنی�اسالماک�ام��ی�ا��زی�وفصایحےہ۔(ننس�انبامہج)‬
‫ن‬ ‫�خ‬
‫ررشتعی ںیم �ا الق �ا�س�این‬
‫ن‬ ‫رشتحی‪:‬بلطم ہی ےہ ہک �ہ�ر�دنی �ا�و�ر�ہ�‬
‫ت‬
‫ےک یسک ولہپرپًاتبسن ��ز�ی�ا�دہ ��ز�و�ر�د�ی�ااج��اےہ‪�،‬ا�و�ر�ا�س�این ��زدنیگ ںیم‬
‫� رکےن یک وکشش یک اجیت ےہ ‪،‬اسیجہک‬ ‫�ایس وکامن�ی�اں �ا�و�راغل ب‬
‫ت‬
‫رضح� ٰیسیع ہیلع �السالم یک میلعت �ا�و�ررشتعی ںیم �رٖدمحیل‬
‫ت‬

‫‪Burger Shack‬‬
‫�ا�و�روفع�د�رگ��ز�ررپتہب ��ز�ی�ا�دہ �ز��و�ر�د�ی�اایگےہ(اہیں �ک ہک یحیسم‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫امیلعت� اکاطمہعل رکےن �و�اولں وکاصف وسحمس وہ��اےہ ہک‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫�ردمحیل �ا�و�روفع�د�رگ��ز�ریہ وگ�ی�ا�ا� یک رشتعی اکرمک��زی ہطقن �ا�و�ر�ا� یک امیلعت� یک �ر�وح ےہ)�ایس رطح �اسالم ‪،‬ینعی رضح� دمحم‪�،‬روسل �اہلل یلص �اہلل ہیلع �وملس یک الیئ‬
‫وہیئ رشتعی �ا�و�رمیلعت ںیم ایحرپاخص ��ز�و�ر�د�ی�اایگےہ۔‬

‫‪07‬‬
‫ت‬ ‫ُ ُ ً ت‬ ‫َ‬
‫مہ��زدنیگےک�ہ�رےبعشںیمایح�ا�و�ررم�وّ�وکال��زمڑکپںی۔‬ ‫َح َیا‪:‬رشم‬ ‫خلقا‪�:‬ام��ی�ا��زی�وفص‬
‫ ‬ ‫ا ِّن‪:‬ےب ‬
‫کش‬

‫ث‬ ‫ن‬
‫ٓ�دح�ی�ےکامتمعل�ومےس‬ ‫رع�ےکےلیبق�رہعیبےساھت۔�ا پ‬‫ٓ�اکقلعت ب‬ ‫ٓ�ق �ز��ونیےک�رےنہ�و�اےلےھت۔�ا پ‬ ‫ٓ�یکتینک�اوبدبع�اہللےہ۔�ا پ‬ ‫ٓ�اک��امدمحمنب�ی��ز�ی�دؒےہ۔�ا پ‬ ‫�ا پ‬
‫�ی ث‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫اتک�ےہ۔ہیدح �یکحیحص�ا�و�روہشم�ررتنیھچاتکوبںںیمےس�ا� یکےہ۔�اس‬ ‫ٓ�یکفینصترک�دہوہشم�ر ب‬ ‫�و�اتیفق�ا�و�ر�اُ�ںیملمکماہم�ر��رےتھکےھت۔ننس�انبامہج�ا پ‬
‫ت‬ ‫�ی ث‬ ‫ث‬
‫ٓ� ےن نفِّ دح � ‪ ،‬ریسفت�ا�و�ر��ا�رخی ںیم تہب دیفماتکںیب ںیھکل ںیہ۔‬ ‫اتک� ںیم اچ�ر�ہ��ز�ا�ر�ااح�د�ی� ںیہ ‪�،‬اس ےک عال�وہ �ا پ‬ ‫ب‬
‫ت‬ ‫�ش‬
‫انج�‬ ‫ٓ� ےن مکہ ہمظعم ‪،‬دمہنی ہبیط ‪،‬وکہف ‪،‬رصبہ‪،‬دغب�ا�د‪،‬رصم‪� ،‬ام‪�،‬و�اسطہ �ر�اےئ �ا�و�ر�د� تورسے �اسالیم رہش�وں ےک رفسےیک۔�ا پ‬
‫ٓ� ےک �اس�ا���ذہ ںیم ب‬ ‫ےک ےیل �ا پ‬ ‫ملع غ ن‬ ‫لیصحت‬
‫�ش‬ ‫ت ل� ث‬ ‫ن‬ ‫�ہ�ش‬ ‫لن‬ ‫�‬ ‫�‬‫�‬‫ی‬ ‫�‬ ‫ل‬
‫ٓ�ےن�ااممامکلؒےک�الذمہ�ا�و�ررضح� ی�یفنحؒےک �ارگ�د�وںےسیھبملعاحلص‬ ‫ابج�رہنب�ا سؒ‪�،‬ا ب�ر�امیہنب�ا م���ذ�رؒ‪�،‬انبریمنؒ�ا�و�ر �امنبامع�ر�اؒوہشم�ر��امںیہزین�ا پ‬
‫ٓ� اک�ااقتنل‪ 273‬ھ ںیم‪ 64‬س�ال یک رمعںیم وہ�ا۔‬ ‫ایک‪�،‬ب�اوصخلص �اوبرکبنب �ایب ہبیشؒ ےس ��ز�ی�ا�دہ �اافتس�دہ ایک۔ �ا پ‬

‫�‬ ‫ٹ‬ ‫ث‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫ن ن‬

‫ےبکشچس�اانیمط�اک�ب�اع�ےہ�ا�و�روھج�کشںیم ڈ��اےنل�و�االےہ۔‬ ‫�وہ�ا�س�ا�وج�ا� یکامہںیمیبنرکمیﷺےک�اسف�رام�وک�ی�ا�درکےل‬
‫ت‬ ‫ث‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫�ا�و�ردح�ی�یکہییتمیق�د�ول��اےنپس�اھتربقاکون�رانبرکےلاجےئ۔‬
‫گ��اوہںےسوتہبرکےن�و�اال�ااسیےہ‪،‬وگ�ی�اہک�اسےنگ��اہایکیہںیہن۔‬ ‫َّ‬ ‫َ َ َّ ُ َ َ ُ َ‬
‫نت‬ ‫ہللا َعل ْی ِہ َو َسل َم‬ ‫بصل‬ ‫قالالن ِ ّ‬
‫ےبکشچسیکینےہ�ا�و�ریکین ج���ںیمےلاجےن�و�ایلےہ۔‬ ‫َ ْ َ ُ ْ ُ ْ َ َ ْ ٌ َ ْ َ ُّ ْ‬
‫�‬ ‫السف ٰل‬ ‫الیدالعلیاخی ِمالی ِد‬
‫وکوھچ��دے۔‬
‫ڑ‬ ‫�آ�دیمےک�اسالمیکوخیبہیےہہک�وہوضفل�ب�اوتں‬ ‫رتہمج‪�:‬ا�ورپ(�دےنی)�و�االاہھتےچین(ےنیل)�و�اےلاہھتےسرتہبےہ۔‬
‫�‬
‫�اہللاعتیلٰسجےس بھالیئاک�ا�ر�ا�دہرکےتںیہ�اےس�دنییکھجمساطعف�رام�دےتیںیہ۔‬ ‫(اخب�ری�وملسم)‬

‫‪7‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪6‬‬

 ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫لک�ی وںوہاگہکابپوخنےکٓاوسنروےئاگ‪ ،‬ی ن‬ ‫ہ‬ ‫ت‬ ‫ل�‬‫ع‬ ‫�‬
‫لاینپاوالدوکروکہناپےئاگ۔‬ ‫مرمدووعرتاکٓازاداہنم�یلوجلوہاگ‪،‬وت نواہںیھبکرھگ�‬
‫ی‬ ‫سجاعمرشے ی‬ ‫ٓا�یک�فس�ی�ر‬ ‫رک�یکاس ی‬ ‫د�اجےئوترقٓان ی‬ ‫� ی ا‬ ‫ٓاجےک یمیاداروںاک ِ‬
‫اظنم ی‬
‫م اامتعد یک اضف اقمئ ہ ی‬ ‫م ناں ب ی�وی ی‬ ‫�یک‬ ‫ی ت‬
‫اسیکابتینساجیتےہ‪،‬ذہم‬ ‫ماوراہجںاہجں ن‬ ‫رہصخشاےنپاےنپدارئہاکر ی‬ ‫� وہیتکس۔ یھبک‬ ‫انبرکےت۔ واہں یھبک یھب ی‬ ‫ٓا� ارتی یھت وت یا�ان واولں ےن نب د ھے‬ ‫لھک رک اسےنم ٓااجےئ یگ۔ بج �ی‬
‫ہ‬ ‫ی ت‬
‫� اپریہ؟ اس ےک اسھت‬ ‫حایئ وت رفوغ ہ ی‬ ‫ک ےب ی‬ ‫دار ےہ۔ واہں وہ �ی د�یکھے ہک ہ ی‬ ‫د�وتوساےئعلخ‬ ‫ی‬
‫ٓاجیکدعاوتلںم ی ی‬ ‫وھپللھک�ےتکس۔ ئ‬ ‫ی‬ ‫واہںوتبحمںےک ن‬ ‫رقت�اًرہرھگ‪،‬رہابزار‪،‬رہوساسیٹئ‪،‬رہیلگوکہچ‬ ‫ٓا�رپ یا�انتال ی�ااھترگمابوت ی ب‬ ‫اس‬
‫ہ‬ ‫ف‬ ‫�‬ ‫ی ت‬
‫د�ااجےئہک تنجنجاداروں ی‬ ‫ٓا�وت یا�ااتگلےہہکوپریوقمالطقرپ‬ ‫ےکاور یکوکیئ�۔دارااالاتفءم ی‬
‫ی‬ ‫ی‬ ‫دبیتمسقےسانم‬ ‫وہںکل� ی�ا خ ت‬ ‫ےسلج ش‬ ‫�‬‫س‬
‫اسٓا�یکیلمع ی�رانبوہاےہ۔وقیم ی‬
‫امہریلسنڑپھریہےہ‪،‬واہں‬ ‫م ن‬ ‫اسھت�ی یھب ن ی‬
‫�‬ ‫ساتسےک ن‬
‫حایئےس�ےہ۔ارگمہےنٓاج‬
‫یہ‬
‫�اکقلعتےب ی‬ ‫�؟ یکوںہک ی‬ ‫حایئوت ہ ی‬
‫ےب ی‬ ‫ٓایکچ ےہ۔‬ ‫ا�اریکاجیت‬ ‫د�یک یں ی‬ ‫حمایئوکرفوغ ی‬ ‫اہندذمیبہاجمسلوہں‪،‬واہںیھبےب ی‬
‫�‬ ‫گ�‬ ‫ل‬ ‫فل�‬ ‫ح‬
‫حایئرپدنبہنابدناھوتلک�ی لسنہنوتامہریرےہیگ‪،‬ہنیہاےنپامںابپ‬ ‫اسےب ی‬
‫ی ت‬
‫دہا�‬ ‫بج اہلل ےک پ ی�ارے یبن یلص اہلل عل� یہ وملس یک دی وہیئ‬ ‫زع�زو! ن‬ ‫مے ی‬ ‫یر‬ ‫ہ ی�۔ بج ذمبہ ےک انم رپ یھب ولخمط یں وہےن ن یں ٹیگ وت ٓاےن وایل لسن‬
‫�‬ ‫یہ‬ ‫لسن یک �ی یو� ی‬
‫زع�ز یک رےہ یگ۔ وج لسن اےنپ رب یک ہن وہ وت وہ‬ ‫یک رےہ یگ اور ہن یہ اس ونط ی‬ ‫حایئ ےک اس اظنم یک وحہلص ازفایئ‬ ‫ےک اطمقب زدنیگ � زگرے یگ اورن ےب ی‬ ‫ورسوں‪ ،‬اوکسولں اور‬ ‫تبحم ےک دن یہ انمےئ یگ انں۔ رھپ اس یئن ئ‬
‫ی‬ ‫ج‬ ‫ی‬ ‫بٹ‬ ‫وہیگ ناوراسےکرفوغرپوکیئ نراکوٹ ہ ی‬ ‫ماسرحامتبحمےکیہدنانمےئ ی‬ ‫اکوجلں ی‬
‫امہریک�یسےرےہیگ؟�ی و�رےہیگ�ہگجنپچبماسےکامںابپوھچڑ‬
‫ی‬ ‫لوکیئ‬ ‫�ڈایلاجےئیگہک ی�اےہاس ی‬ ‫ن‬ ‫ہی ب ٹ‬
‫اج�ےگانں۔رھپاےسروزربوز‬
‫گااورامںیھبالمزتمرکےنیلچیئگ‬ ‫للکن ی‬ ‫رکٓااجےت ہ ی�۔ابپالمزتمےک ی‬ ‫ماپریٹ‬ ‫�‪�،‬ی یو�وریٹسواولںےنالب یا�ےہ‪،‬اکجل ی‬ ‫�ےہ‪،‬وکیئابت ہ ی‬ ‫ابت�‪ ،‬ی‬ ‫ذر� رفوغ د ی�ا اجےئ اگ۔‬ ‫ذراعئ االبغ ےک ی‬
‫ین‬ ‫ھ�‬ ‫�یک‬ ‫ن‬ ‫املسمن اعمرشے ی‬
‫وادل�وبڑےھوہےت ہ ی�وت�ی‬ ‫اورانےک نوچبںوکاپےنلواےلوکیئاور۔بج‬
‫ی �ی � پ ن‬
‫گاںد یںےگوترھپاس‬ ‫ٓاوھکنںےکاسےنم�ی دنگ ی‬ ‫ےہ‪،‬بجرھگےکڑبےاینپ ی �یک‬
‫د� واال املسمونں اک دنمش ےہ‪،‬‬ ‫حایئ وک رفوغ ی‬ ‫م ےب ی‬
‫ہ‬ ‫ھ�‬
‫ا�‪ OLD AGE HOME‬م ی�ک رک ٓااجےت ی�۔‬ ‫اوالد یھب ہ ی‬ ‫ابت�کاںیھباےنپرھگوںمد یںےگ۔رھپاسیکربابدییھباےنپرھگوں‬ ‫ھ�‬ ‫یک ہ ی‬ ‫االسیم وساسیٹئ اک دنمش ےہ‪ ،‬لب ہک چس ےہ ہک �ی املسمونں یک ازدوایج زدنیگ‬
‫�‬ ‫ی‬ ‫�‬
‫حاوت‬ ‫حاواالاعمرشہےہ۔ ی‬ ‫زع�زو!املسمناعمرشہوتتفع‪،‬اپکداینم‪ ،‬ی‬ ‫یمرے ی‬ ‫م د ھ�یں ےگ۔‬ ‫ی‬ ‫ل ہک نسج‬ ‫اک دنمش ےہ اور املسمونں ےک اخدناین ااکحتسم اک دنمش ےہ۔ اس ی‬
‫ی‬ ‫ہ‬ ‫اعمرشے ی‬ ‫ظ‬
‫ماں ب ی�وی اک اامتعد �‬ ‫حایئ اور احفیش رفوغ اپیت ےہ‪ ،‬واہں ی‬ ‫م ےب ی‬
‫رضحتومالاندبعااتسلر َحف ِ َ�ہٗ اہلل‬
‫ی‬
‫املسمناعمرشےاکوجرہےہ۔اساعمرشےماملسمنرمدووعرتاکاالتخط‬ ‫م�ی دنگیگرفوغاپیتےہ‪،‬واہںرھگوںاکوکسن‬ ‫رھکہکسجاعمرشے ی‬ ‫ی�اد ی‬
‫�‬ ‫بٹ‬

‫یمرے‬
‫حاور‬ ‫حےہوتاالسمےہ‪ ،‬ی ا‬ ‫حاےہوت یا�انےہ‪ ،‬ی ا‬ ‫زع�زو! ی‬‫ل یمرے ی‬ ‫رحامےہ۔اس ی‬ ‫املسمن‬ ‫رتصخ وہاجات ےہ۔ اش�ی د اس ‪100‬اسل ےک ادنر ن‬ ‫راتہ‪ ،‬واہں ن ی�ا یھب‬
‫ن‬ ‫ینتج امدی رتیق اس چ ن‬ ‫ہ‬ ‫اےنپ ابپ اک ہ ی‬
‫ہ‬ ‫ہ‬ ‫ہ‬ ‫ی‬ ‫ی‬ ‫ےنیکےہ‪،‬زگرےوہےئزامےن ی‬ ‫� راہ‬
‫گاںیھب ی�‪،‬اور ی‬
‫د�ا‬
‫ی ن‬ ‫یا�انےہوتامہرےرھگیھب ی�اور ہاخدنانیھب ی�اور ف ق‬
‫زدن ی‬ ‫ماساکوصتریھب�اھت‪،‬رگمینتجےب ن�‬
‫اور �ب ی���ی�اں تیھب اینپ‬
‫ٹ‬
‫وت�اطعرفامےئ۔ٓام!‬ ‫حاےننبیک ی‬ ‫�اب ی‬ ‫مایبیھبےہ۔اہلل ی‬ ‫اورٓارختیکاک ی‬ ‫�‬ ‫م ٓایئ ےہ‪ ،‬وت اش�ی د اس اک یھب وصتر ہ ی‬ ‫اور ےب وکسین املسمونں ےک رھگوں ی‬ ‫رکات‪ ،‬ن‬
‫ی‬ ‫ی‬ ‫ہ‬
‫راہرک�‪،‬اور‬ ‫امٔوںیک�‬ ‫املسمن دووتس اور‬
‫حایئیھبےلرکٓایئےہ۔سجدقردوتلڑبیتھ‬ ‫اھت۔�ی رتیقاےنپاسھتاسھتےب ی‬
‫واہں اخدناین ااکحتسم یھب‬ ‫زعمز ئ‬ ‫�‬
‫املسمونں‬ ‫گا‪ ،‬ئ‬ ‫گا‪ ،‬رسوں ےس دوہٹپ ارتات الچ ی‬ ‫مسج اک ابلس نارتات الچ ی‬ ‫� ٹ‬
‫یلچ یئگ‪ ،‬اانت یہ‬ ‫ح یا�ان ےس‬ ‫زع�ز ی‬
‫اھب�و! ی ا‬ ‫ی‬
‫ی‬
‫ےک رھگوں ےس ب ی���ی�اں‪ ،‬یں ےب اجحابہن ادناز م ابرہ انلکن رشوع ی‬ ‫�‬ ‫�‬ ‫ہ‬ ‫�‬ ‫ب‬ ‫�‬ ‫رتصخ شوہاج یا� رکات ےہ‬
‫وہگ۔‬ ‫حا ےس ےہ۔‬ ‫ےہ اور یا�ان ی‬
‫رش� رھگاونں یک اجمسل ی‬ ‫ف‬ ‫اور اس اک ی�رازہ رھکبےن‬
‫م یھب اب رمدوں اور وعروتں یک تاگل اگل‬ ‫ی‬ ‫ٓاپ یلص اہلل عل� یہ وملس رفام ی�ا‬
‫ی‬ ‫اتگل ےہ ۔‬
‫ایئ‪ �،‬ی�اہتف‬ ‫ح‬
‫لہک�ی ےب ی‬ ‫اجراہےہ‪ ،‬یکوں؟اس ی‬ ‫حا‬ ‫رکےت ےھت ہک یا�ان اور ی‬
‫وتسشنںاکرواجمتخوہاتالچ �خ‬ ‫ٓاجےس‪100‬اسل نےلہپوت‬
‫ی‬
‫وہےن�اک‪،‬امڈرنوہےناک‪،‬رونش ی الوہےنیکڑبیالعتمےہاورمہکوںاس‬ ‫اش�ی د اس اک وصتر یھب ہ ی‬ ‫دوونں ڑجواں ہ ی�۔ اہجں‬
‫ر�؟ وضحرا رکم یلص اہلل عل� یہ وملس ےن رفام ی�ا ہک دنچ ولگ تنج ی‬ ‫ی � پ ی�چ‬ ‫�‬
‫م‬ ‫م ئھے ہ ی‬ ‫ن‬ ‫ٹ‬ ‫ح یئگ‪ ،‬واہں ےس یا�ان‬ ‫ےس ی ا‬
‫ی‬ ‫ی‬ ‫ی‬ ‫ہ‬ ‫املسمونں یک �ب ی���ی�اں‪،‬‬ ‫ئاھت ہک � ن‬ ‫حٓایئ‪،‬‬ ‫گا۔اہجں یا� خانٓا ی�ا‪ ،‬ی ا‬ ‫ی‬
‫ا�وبڑاھرشایب‪،‬امںابپیکانرفامینرکےن‬ ‫ا�ربکتم‪ ،‬ی‬ ‫�اج�ےگ‪،‬انم ی‬ ‫�‬
‫عل‬ ‫ام� اور ب ہ ں �ی وں ےب‬ ‫ی‬ ‫�‬ ‫�‬ ‫ی‬ ‫واہں رسارس ی‬
‫گا ہک ٹد�ی وس وکن ےہ؟ وت ٓاپ یلص اہلل � یہ وملس ےن‬ ‫واال اور د�ی وس صخش۔ وپاھچ ی‬ ‫�ر ٓایئ۔ اور‬
‫ی‬ ‫ب‬ ‫ےک اسھت رھگوں‬ ‫رپدیگ ن‬
‫رفام ی�اہکسجوکاےنپرھگیک ب ی�وی‪،�،‬نہبےکابرےم�ی رکفہنوہہک�ی اہکں‬ ‫ی‬ ‫ح یئگ‪،‬‬ ‫گا‪ ،‬ی ا‬ ‫اہجں ےس خ یا�ان ی‬
‫رپ�زاگروہرگمرھپیھبتنج ی‬ ‫ہ �‬ ‫ےس ابرہ � یں یگ۔ اور‬ ‫کل�‬
‫واہں ےس ی‬
‫م‬ ‫امنزی‪،‬روزہدار‪ ،‬ی‬ ‫ناجریہےہ۔وتاچےہوہاحیج‪ ،‬ن‬ ‫حا‬ ‫�ر یلچ یئگ۔ ی‬
‫ی‬ ‫ی ہ‬ ‫ہی‬ ‫ک�یسےوہاتکساھت یکوںہکان‬
‫حا ےک ا�ان � ےہ۔‬ ‫� اجےئ اگ۔ نب ی‬ ‫ااسنین اور االسیم اعمرشے‬
‫ت ظ‬ ‫ظ ت‬ ‫ین‬ ‫�‬ ‫ےکاسےنموضحرارکمیلص‬
‫�ا��زوفلم��ا�رضح� َحف ِ َ�ہٗ�اہلل‬ ‫د�ا‪� ،‬ی املسمونں ےس‬ ‫حایئ رفوغ‬ ‫م ےب ی‬ ‫زع�زو! املسمن اعمرشے ی‬ ‫مے ی‬ ‫یر‬ ‫ا� تہب ڑبا وجرہ ےہ۔‬ ‫اک ی‬
‫اہلل عل� یہ وملس اک مکح اھت اور‬
‫ن‬ ‫�پ‬
‫� املسم� �اےنپ رھگ�وں یک رکف رکےت‬ ‫رھگ اعمرشے یک ہلی �اٹنی ےہ‪ � ،‬ج ب‬ ‫لاہللےن�ی االعنرفام ی�اہکوج�ی اچےتہ ہ ی�ہکاملسمنلسن‬
‫ن‬
‫یلھکدینمشےہ۔اس ی‬ ‫اہلل اک الکم ان ےک اسےنم‬
‫ل َاہلل اعتٰیل ےن اتب ی�ا‬ ‫اس ی‬
‫ےہہکا َِّن ّالذ ْ َ‬
‫ت‬ ‫ہ‬ ‫ی‬ ‫ی ُی ُِّب ْو َن َانْ‬
‫ںیہ وت رھپ املسمونں اک اعمرشہ انب رک��ا ےہ۔‬ ‫د�اورٓارخت‬ ‫لرھپ یا‬ ‫د�وتاہللہہکرےہ ی�ہکانےک ی‬ ‫حایئوکرفوغ ی‬ ‫مےب ی‬ ‫ِ‬
‫ن‬ ‫ی‬
‫وہاتاھت۔اساہللےناہکےہ‬ ‫ف َّالذ ْیَ‬ ‫ت َ ِش ْی َع ْال َفا ِح َش ُۃ ِ ْ‬
‫الہپقحرھگاکہیےہہک�اسیکاچ�ر�دوی�ا�ریںیمگ��اہہنوہ۔‬ ‫لہک�ی املسمونںیک یا�این‬ ‫مدردانکذعاباورذتلواالذعابےہ۔اس ی‬ ‫اور اس ےن اےنپ یبن یلص‬ ‫ِ‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫لسنیشکرکاناچہرےہ ہ ی�اوراملسمونںوکانےک یا�انےسدوررکاناچہرےہ ہ ی�۔‬
‫اب َال ِْیمٌ‬ ‫ٰا َم ُن ْوا َل ُھ ْم َع ْذ ٌ‬
‫رھگںیم�ددنی�ا�ریدیپ�ارک��ااچےتہوہوت��ز�ب�ا�یکوتحیصنںےسںیہنوہاگ۔ریمے‬ ‫ن‬ ‫ذر�‬‫اہلل عل� یہ وملس ےک ی‬ ‫ْ ُّ ْ ْ ٰ‬
‫رقت� ‪ 10‬ےس‪15‬اسل‬ ‫ٓاراہ ےہ۔ ٓاج ےس ی باً‬ ‫ا� ن ی�ا ہنتف ےل رک ن‬ ‫رہ ٓاےن واال دن ی‬ ‫بُ‬‫الن ِ ّ‬ ‫ٰ ّ ُ َ َّ‬
‫اتب ْ ی�ا ےہ ہک ییا‬ ‫فالدن َیا َوال ِخ َر ِۃ‪:‬وجاس‬ ‫ِ‬
‫وخ�اجےتنںیہ‪�،‬وہوتریم�المع�دںیھکیےگ۔‬ ‫رھگ�و�اےلریمے�ب�ا�رےںیم ب‬ ‫ہ‬ ‫ی �یل� ٹ‬ ‫ُ َ‬ ‫ہ‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ےلہپاملسمونںمو ��انئڈےاکانم�اھت۔تبحماکدن۔اہں!املسمناےس‬ ‫ی‬ ‫ک َو َب ٰنتکَ‬ ‫ل ْز َواج َ‬ ‫قل ِ‬ ‫ابت وک دنسپ رکےت ی� ہک وہ‬
‫اسب�ا�واق�ہیوہ��اےہہکریمےرھگںیم�ر�و �ز�یہوکیئہنوکیئہلئسم�ا�و�ررپاشیین‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫َ َ ْ ُ ْ َ ْ َ ُ ْ ْ َ َ َ ْ َّ ْ َ َ‬ ‫د�ا ی‬‫ن‬ ‫یا�انواولں ی‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫ماں‬ ‫کرکاتاھت‪ ،‬ی‬ ‫وخباجاتناھتہکوہاینپامںےستبحمرکاتاھت‪،‬اینپنہبیکزعت ی ا‬ ‫ب َّن‪:‬اےیبن!ٓاپاینپ ی�نو�ی وں‬
‫ب‬ ‫مجل ِب ْی ِِ‬ ‫ین ِ‬ ‫ونِسا ِئالموٹ ِمنیید ِنیعل ِ‬
‫م‬ ‫لدردانکذعابےہ۔ ی‬ ‫د�‪،‬انےک ی‬ ‫حایئوکرفوغ ی‬ ‫مےب ی‬
‫وہیتےہ‪،‬نکیلوکیئ�دِ��ااسییھبوتاتب�ؤہکرھگںیم�ا� یکیھبگ��اہہنوہ�اوہ۔‬ ‫�‬ ‫یھب اور ٓارخت ی‬
‫ی‬
‫رہتشاھت۔اور�ی وںاملسمناکرہدنتبحممزگرا‬ ‫ا� ئ‬ ‫متبحماک ی‬ ‫ب ی�ویاکٓاسپ ی‬ ‫ےس‪ ،‬اینپ �ب ی���ی� نوں ےس اور یا�ان وایل وعروتں ےس ہہک د ی�ج�یے ہک اینپ اوڑھ��ی�اں‬ ‫م یھب۔‬
‫� ر��وحدنگیوہاجیتےہوترھپومیقیس�ر�وحیکذغ�انباجیتےہ۔‬ ‫�ج ب‬ ‫گاںسجاکاملسمناعمرشے ی‬ ‫رکاتاھت۔ ی ن‬ ‫اکھجل‪ ،‬بج ہ ی‬ ‫ن ی‬ ‫ن‬ ‫ی ت‬
‫ٓا�ارتییھتوت ی‬ ‫بجرقٓان ی‬
‫م‬ ‫وہ��ی دنگ ی‬ ‫ل نرغمبےسٓایئ ی‬ ‫ا� ابرہ ےنلکن یک رضورت ڑپے وت تاےنپ رہچے رپ رپدہ ڈال رک‬ ‫ا�‬ ‫ا�دحموداعمرشہ‪ ،‬ی‬ ‫دم�ونمرہاک ت ی‬ ‫رک�یک�ی‬
‫�ج ب‬
‫� ایح اک �د�رہج اکلم وہ وت �آ�دیم یھبک وگ�ا�رہ یہ ںیہن رک اتکس ہک رع�ی�اتین �و�ایل‬ ‫� دص�ی وں‬ ‫م رفوغ اپریہ ہ ی� ج ی‬ ‫ا� املسمونں ی‬ ‫� اھت‪ ،‬اب ی‬ ‫ےلہپ وصتر کت ہ ی‬ ‫ماس‬ ‫وعر� ہ ی�۔وتاسدور ی‬ ‫�کل�یں‪،‬اتہک ن�ی اچہپنوہاجےئہک�ی املسمنٓازاد ی‬ ‫وسےہ۔ارگ‬ ‫ٓا�یک�فس�ی�رتہب ی‬ ‫ی ن ی ت‬
‫ا�وصخمصواہعق۔ل‬ ‫وصخمصوساسیٹئ‪ ،‬ی‬
‫وصتریںی ریمی ویبی �ی�ا �ا�وال�د �دےھکی‪� ،‬ی�ا رھگ ےک �ادن�ر ڑپی �رںیہ۔‬ ‫ی‬ ‫�‬ ‫�اھتہکاملسمنرمدووعرت ی‬ ‫اکوصترکت ہ ی‬ ‫�‬ ‫ی‬ ‫ن‬
‫ےس املسمونں یک روا ی�ات ہ� ہ ی�۔ ارگ ٓاج مہ ےن اس ےک ٓاےگ دنب ہن ابدناھ وت‬ ‫زع�زو!‬ ‫مے ی‬ ‫ماالتخطوہ۔اہں ی ر‬ ‫مڈ ی�ا‪،‬‬ ‫د��دیھکیاجےئوتٓاجیکاحصتف‪ٓ،‬اجاکیٹوی‪ٓ،‬اجاکرٹل�چر‪ٓ،‬اجاک ی‬ ‫ٓاجیک یا‬

‫‪9‬‬ ‫‪8‬‬
 ‫ٓ�‬
‫ا� پ‬
‫ت‬ ‫ت ت‬ ‫ت‬
‫ےہہکوجدنبہریمیرطف�روجعرکےن�و�االوہاگںیم�اسوکرض�و�ردہ�ا�ی��د�وںاگ۔‬ ‫وک�ب��ز�روگں ےک رجت�ب�ا� یک �ب�ا� اتب��اوہں ہک ےلہپ ��زامےن ںیم‬
‫�ش‬ ‫ت �خ ت‬ ‫�ش‬ ‫� �‬
‫ٓ� رضح�ا� یک �دم� ںیم سب ہی �ا� یک گ��ز�ا�ر‬ ‫�ا� یک گ �ز��ا�ر ‪:‬اھبویئ!�آ�ج ںیم �ا پ‬ ‫� �اینپ �اصالح ےک ےیل �ب�ڑے �ب�ڑے وصایفےئ رک�ام ےک‬ ‫ولگ� ج ب‬
‫ت �‬ ‫ن‬ ‫�ب �‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫�‬ ‫�‬
‫رک��ااچاتہوہں ہک �اس یک اع�د� ڈ��اےنل یک وکشش رکںی‪ ،‬ےتلچ رھپےت‪�،‬اےتھٹ‬ ‫�پ�اس اجےت ےھت وت�وہ �ب�ڑے �ب�ڑے اجمدہ�ا� � ضا� تےک ےیل وجت�ی��زرکےت ےھت ‪� ،‬ڑے‬
‫ت‬ ‫�‬ ‫ت‬
‫ےھٹیب‪،‬رھگںیم وہں �ی�ا �ب�ا �ز��ا�ر ںیم ‪�،‬الہ �وایعل ےک س�اھت وہں �ی�ایسک یھب احل‬ ‫رپتقشم اجمدہ�ا� ےس �وہ گ �ز��رےت ےھت ‪�،‬ر�ی�ا ��یں وہیت ںیھت۔امہ ن�رے رضح�‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫ںیم‪� ،‬داعامےتگن �رںیہ �ا�و�ر�داع��ز�ب�ا� ےس امانگنتہب �ا اھچ ےہ ۔ �ا رگ ��ز � ب ا� �‬ ‫ومال��ااھتونیؒ وک�اس �د�و�رںیم وصتّف اک دجمّ�د�اہلل اعتیلٰ ےن انب�ی�ااھت‪�،‬ا�ہ�وں ےن مہ‬
‫ت‬
‫ےس ہن اموگنوتیھب �دل �دل ںیم امےتگن �روہ‪،‬یسک‬ ‫ےسیج زمک�و�ر�وں یک احل� �دیھکی ہک �آ�ج �ارگیسک ےس اہکاجےئ ہک اھبیئ �وہ اجمدہے‬
‫وکہتپ یھب ںیہن ےلچ اگہک ایکوہ�راہےہ ۔ہی‬ ‫� اھبگ اجںیئ ےگ‪،‬وکیئ‬ ‫رک�ووجےلہپ ��زامےن ےک وصایفےئ رک�ام رکےت ےھت وتس ب‬
‫ت‬ ‫ت �‬
‫اع�د� ڈ��اےنل نیک وکشش رکےیجیل‪،‬رجتہب یک �ب�ا�‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫�ش‬ ‫ٓ� وکاتب��اوہں۔‬ ‫�آےئ اگیہ ںیہن ‪�،‬اس ےیل ںیم �اینپ �اصالح ےک دنچ�آس�ا� ےلکٹچ �ا پ‬
‫اتہکوہں ہک �ا� �اء �اہلل تہب دلج�اہلل اعتیلٰ‬ ‫ٹ‬ ‫ی ت‬
‫دہا� ےہ‪� :‬ا� یک چ��کلہ ہی ےہ‬ ‫ی‬
‫اورذر�‬ ‫داعذر� اانتب‬ ‫ی ٔ‬
‫ےک س�اھت قلعت ںیم وبضمیط دیپ�اوہیگ‬ ‫ت �‬ ‫ٔت �‬
‫�ا�و�رہیوبضمیطدیپ�اوہیئگوتوھجمساکایمیب‬ ‫ہک �ہ�رزیچ�اہلل اعتیلٰ ےس امےنگن یک اع�د� ڈ��اںیل �ا�و�رہی اع�د� ڈ��اےنل ےس ڑپیت‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫اک�ر�اہتس لھک ایگ۔‬ ‫ےہ۔رش�وعںیمضعب�ا�واق��ادن�ا��زہںیہنوہ��ا�ا�و�ر�آ�دیمتلفغںیم�راتہےہ‪،‬نکیل‬
‫ٹ‬ ‫تن‬
‫رضحت اھتونی ؒ‬ ‫� �� ّ�بہ نوہاجےئ رھپول� �آ�ؤ۔یہی رطہقی ےہ نیسک زیچیک قشم رکےن اک۔رش�وع‬ ‫�ج ب‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫� ن‬ ‫ن‬

‫‪Shangrilla‬‬
‫اکقلعت عم اہلل‪:‬رضح�‬ ‫��ا�س�ا��اصالحےک�ر�اےتسرپاتلچےہوت�ا س�ا��ا�و�راطیش�ےک�د�رایم�یتشک‬ ‫ںیم� ج ب‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫میکح �االم� ومال��ااھتونیؒ ف�رامےت‬ ‫� ج �ن ن‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫� �ا س�ا�‬‫وہیت ےہ ‪،‬یھبک �اِس ےن �چ� رک�د�ی�ا�ا�و�ریھبک �اُس ےن �چ� رک�د�ی�ا‪،‬نکیل ب‬
‫ںیہہک �ارگوکیئ صخش اتہکےہ‬
‫ت‬ ‫�ایس ںیم اگل�رےہ اگوترھپ�اہلل ابت�رک �واعتیلٰ لضف ف�رامےت ںیہ�ا�و�ررھپقلعت وبضمط‬
‫ٓ� ےس ےھجم �ا� یک �ب�ا�‬
‫ہک �ا پ‬ ‫نت‬
‫رک�دےتی ںیہ۔�اہلل ابت�رک �واعتیلٰ یک ہی س�� ےہ۔‬

‫‪11‬‬

‫خیشاالالسمیتفمدمحمیقتامثعینداتمرباکمہت ‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫وپینھچ ےہ وت�ادمحلہلل وکیئ �کلّف ںیہن وہ��ا‪،‬وف�ر�اً �دل یہ �دل‬
‫ت‬
‫ںیم �اہلل اعتیلٰ یک رطف �روجع رک��اوہں ہک‘‘ �ی�ا�اہلل! ہتپ ںیہن‬
‫�‬
‫ا� ریمے �دل ںیم ڈ��ال‬ ‫ہی ایکوپےھچ اگ؟�ی�ا�اہلل! �اس اکحیحص وج� ب‬
‫ت‬
‫وتوجرمہلح یھب‬
‫امےنگن یک ہی اع�د� ڑپ اجیت ےہ ت �ش‬ ‫�‬‫�دےیجی۔’’ وت� ج ب‬ ‫ٰ‬ ‫میَّ َشائُ َو َ ْ‬
‫ی ِد ْیا َِل ْی ِہ َ ْ‬
‫م ّیُ ِن ْی ُ‬ ‫با َِل ْی ِہ َ ْ‬ ‫َا ُ‬
‫ہّٰلل َ ْ‬
‫ی َت ِ ْ‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫(شوری‪)31:‬‬ ‫ب‬
‫ٓ� �ال رک�رےہ‬ ‫�آ��اےہ �آ�دیم �اہلل اعتیلٰ ےس �روجع رک��اےہ‪،‬رھگںیم وکیئ زیچ�ا پ‬
‫ن‬
‫ںیہ‪،‬ںیہن لم �ریہ وت�دل یہ �دل ںیم �ی�ا��ز�ب�ا� ےس وہک�ی�ا�اہلل !ےھجم �دول�ا�دےیجی وتہی‬ ‫رتہمج‪�:‬اہلل سج وکاچاتہےہ نچ رک�اینپ رطف چنیھک اتیلےہ �ا�و�روجوکیئ �اس‬
‫ت‬ ‫�ش‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫�ال یھب ابع�د� نب اجےئ یگ‪�،‬اس ےس یھب �اہلل اعتیلٰ ےک س�اھت قلعت ںیم‬ ‫ےس ولاگل��اےہ‪� ،‬اےس �اےنپ �پ�اس اچنہپ�داتیےہ۔‬
‫� وک�اس یک وتقیف اطعف�رامےئ۔�آنیم‬ ‫ہی�داع‪��،‬ذرک�وریغہ‪�،‬اہللاعتیلٰیکرطف�روجعرکےنےکرطےقیںیہ ا��و�ر�اہللاک�ودعہ وبضمیط دیپ�اوہاجےئ یگ۔ �اہلل اعتیلٰ مہ س ب‬

‫‪11‬‬ ‫‪10‬‬
 ‫ن‬
‫م ٓایئ اور ٓاےت‬ ‫م ٓاپ یک دختم ی‬ ‫ا� وعرت رکب وارطضاب یک احتل ی‬ ‫ی‬ ‫�ےہہکانےک‬ ‫اعمالمتیکافصیئاطعرفامےئ۔ ی ہ�اں�ی ہلئسم ہ ی‬
‫�یھب ن‬ ‫اہلل ہ ی‬
‫مریتہوہں۔دخا‬ ‫مٓاپےکڑپوس ی‬ ‫یہاسےنانہکرشوعرکد ی�ا‪‘‘:‬رضحت! ی‬ ‫�؟رگماقمموغر�ی ےہہکانرپٓارختیکرکفاینتاغبل‬ ‫ل یا�ارکاناجزئاھت یا� ہ ی‬‫ی‬
‫ٹ‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫�وکڑکپرکےلےئگ ہ ی�۔ٓاپ‬ ‫رک�۔رساکریااکلہر یمرے ب ی�‬ ‫ل یمریدمد ی‬ ‫ےک ی‬ ‫ل‬‫د�ا ےک اس ڑبے ےس ڑبے عفن وک الت امران ان ےک ی‬ ‫د�ا یک رکف رپ ہک ی‬ ‫یھت ی‬
‫�‬‫�ج‬‫�‬‫ی‬ ‫ھ‬‫ب‬ ‫�چل�‬ ‫س‬ ‫�‬
‫ی‬ ‫ک‬ ‫�ش‬ ‫ی‬
‫رک�۔’’‬
‫رضور ی‬ ‫ی‬
‫یمرےاسھت ں ی�اوحادلارےکاپسیسکٓادیموک ں‪،‬ھچک ئ‬
‫ی‬ ‫ٓااسناھتسجمٓارختےکادٰینےسادٰین ئاصقنناکادن ی�ہ توہ‪،‬رھپ ےانیک‬
‫دوڑا� ےگ یلن‬ ‫‘‘م ےن وساچ ہک رضحت ایھب یسک ٓادیم وک ی‬ ‫العن ےتہک ہ ی�‪ :‬ی‬ ‫وہ�اوررھپ یکوںرک‬‫داع�وبقلہن ی‬ ‫مدھ�می� تانہنوہات تاورک�یسےانیک ی‬ ‫امنزوں ی‬
‫ق‬ ‫ن‬ ‫چ �‬ ‫ح�‬
‫کا۔ وہ وعرت‬
‫ن ت‬
‫�رضحت ڑھکے وہےئ اور امنز یک ی� ابدنھ یل اور تہب ابمل ی‬
‫�ام ی‬ ‫زند�وغبمض‬ ‫د�اانےک ی‬ ‫��ی ہک ی‬‫وہ�؟اوردورسی ی ز‬‫م ب��یںہن ی‬ ‫انیکٓاسپ ی‬
‫� پ ی�چ‬ ‫ہی ت‬
‫ھےڑھکیٓاپاکااظتنررکریہیھتاورٓارخاکراسےنگنتٓارکاہک‪‘‘:‬اوبانسحل!‬ ‫زند�ہنیھت۔‬‫وہیکچیھتاوراقلبرفنتےشےسز ی�ادہوکیئا�انےک ی‬
‫م ےہ اور ےھجم ڈر گل راہ ےہ ہک‬ ‫رک�‪ ،‬یمرا ہچب مص ی�� تب� ی‬ ‫اہلل ےک واےطس دلجی ی‬
‫اچنہپد�۔’’‬
‫ک وہ ولگ اےس وکیئ اصقنن ہن ی‬ ‫ہی‬ ‫ا� یچب زگری۔ اس ےک اہھت‬ ‫رضحت رسی یطقسؒ یک داکن ےک ٓاےگ ےس ی‬
‫ت‬ ‫�‬ ‫ی‬
‫د�‬ ‫رسی یطقسؒ السم پھ�ی�ر رک وعرت یک رطف وتمہج وہےئ اور اےس یلست ی‬ ‫گا۔‬ ‫ا� پ ی�اہلاھت۔یچباکاپٔوںالسھپاوروہ پ ی�اہلاسےکاہھتےسرگرکوٹٹ ی‬ ‫م ی‬
‫م ٓاپ اک یہ اکم رکراہ اھت۔’’‬ ‫رک�‪ ،‬ی‬ ‫وہےئ اہک‪‘‘ :‬ڑبی یب! ٓاپ رکف تم ی‬ ‫رضحتوفراًاینپداکنےسابرہٓاےئ ش خاوراسیچبوکاھبنسلرکاینپداکنےسدورسا‬
‫�ی نس رک وہ وعرت ی‬ ‫د� یلا‬‫پ ی�اہل اس یچب وک دے د ی�ا۔ٓاپےک ی� رضحترعموفرکیخؒ ےنٓاپ وک ی‬
‫حرت اور ام�ی ویس ےس رضحت وک ےنکت یگل اور ایھب اس یک‬
‫ت‬ ‫اوروفر ًا�ی داعدی ‪ :‬بغضہللاالیکالدنیا۔‬
‫د� وہےئ ٓایئ اور اس‬ ‫ا� دورسی ڑپونس ابمرک ابد ی‬ ‫حرایگن ابیق یہ یھت ہک ی‬ ‫ی‬
‫ٹ‬
‫ےس وبیل‪‘‘ :‬ولچ یج! اوہنں ےن اہمترے ب ی ن‬ ‫م ٓاج کت اس داع یک ربتک وسحمس‬ ‫م رضحت رفام ی�ا رکےت ےھت ہک ی‬ ‫دعب ی‬
‫وھچڑ د ی�ا ےہ۔’’ �ی اننس اھت ہک اس‬ ‫� وک �ک‬
‫ھ�‬ ‫یش‬ ‫م وجھچک وہں‪ ،‬اس داع یک ربتک ےس وہں۔‬ ‫رکراہ وہں اور ی‬
‫رپ�این دور وہیئگ اور اس یک ٓا یں وخیش ےک ٓاوسنٔوں ےس‬ ‫وعرت ئیک اسری‬ ‫ین‬
‫د�ا اور لچ‬ ‫گ۔ اس ےن رکشت رھبی رظنوں ےس رضحت یک رطف ی‬ ‫�بھ�یگ ی‬ ‫ا��ی ےہہک‬ ‫د�ااور ی‬ ‫ا�وت�ی ےہہکانبیطلغےکیسکیکدمدرکان‪،‬اساکاسھت‬ ‫ی‬
‫ین‬
‫دی۔ رضحت رسی یطقسؒ ےلہپ ےس یہ نیسک اور رطف وتمہج وہےکچ ےھت۔‬ ‫اینپ یطلغ وہےن ےک ابووجد رہ مسق یک دمد رکےن ےس ااکنر رکد�ا اور اےنپ عفن یک‬
‫ن‬
‫ی ش‬
‫م �پ�ی��این رھک‬ ‫� ٓاات ہک اہلل ےک درابر‬ ‫م یھب ہ ی‬ ‫دہعف امہرے �خ ی اولں ی‬ ‫ضعب ف‬
‫موکنیستفصاپیئاجیت‬ ‫رکلا۔مہ ی‬‫اخرطدورسےےکرہاصقننوکربداتش ی‬
‫لاسےکابووجدابلطاورمس�تف�ی� ی ن‬ ‫ی ن‬
‫ی ی ن‬ ‫ی‬ ‫ہ‬ ‫م ےس رہ صخش وخد اانپ احمہبس رکےل۔‬ ‫ےہ؟ مہ ی‬ ‫د�انےکتخساتشمقرےتہےھتاورانیک‬
‫رکمہیھب ی�رکواےتکس ی�اوراسرک�ٓااقےکفٓاےگانماجتےکذر�زم‬ ‫ا� ابت ےننس واولں ےک دولں ی‬
‫م ارتیت اجیت یھت اور اس ےس ڑبھ رک ہک‬ ‫ا� ی‬ ‫ی‬
‫دبت�اںرباپرکےتکس ہ ی�۔ ی�وتٓاامسونںرپوہےت ہ ی�اور‬ ‫م ی ی‬ ‫وٓاامسنےکاظنم ی‬ ‫زند�وبحمبوہےئاور‬ ‫�ی وتوہاالخقےھتہکنجیکدبوتلوہولگاہللےک ی‬ ‫ی ت‬ ‫ن‬
‫اہلل یہ ےک اہھت ن ی‬ ‫مرظنٓااتاھت۔‬ ‫اساکارثرھپانیکوپریزدنیگ ی‬ ‫ل‬ ‫ل ق قعمشدہا�وہاتاورٓاپیکرہرہاداانےک ی‬ ‫احرض�ےک ی‬ ‫ٓاپؒاکرہلمع ی‬
‫گا رھپ ڑبے ےس ڑبا ہلئسم‬ ‫م دو اہجونں اک اظنم ےہ وج اہلل اک وہ ی‬ ‫ی ت‬ ‫ی‬
‫یھب وکیئ ہلئسم ہ ی‬ ‫اقلبادتقاوہیتاور ہ�ملعیکحےہہکٓادیمیکزابنےسز ی�ادہاساکلمع‬
‫�۔‬ ‫� ن‬
‫ا�دہعفرفامےنےگلہک ی‬ ‫ا� وھچیٹ یس‬ ‫ل ٓاپ ی‬ ‫وبےل ہک اس اک ارث ییق���ا ز ی�ادہ رہگا وہات ےہ۔ اعمش ےک ی‬
‫ا�رمہبتادمحلہللاہکاھت۔ٓاجےھجم‪30‬اسل‬ ‫مےن ی‬ ‫ی‬ ‫میھبٓاپؒےن یا�ادمعہرطزاانپ ی�ا‬ ‫کارکےتےھت۔اساجترت ی‬ ‫داکنرپاجترت ی‬
‫ہ یش‬ ‫حران‬ ‫احرض��ی نسرک ی‬ ‫ن‬ ‫وہےئگاورماسادمحلہللےنہکرپاافغتسررکراہوہں۔ ی‬ ‫ی‬
‫ا� دہعف‬ ‫� مک رت اور حق�ی�ر ےتھجمس ےھت۔ ی‬ ‫رضحت رسی یطقسؒ اےنپ ٓاپ وک‬ ‫رہےئگاورانےکدر ی�اتفرکےنرپٓاپےنہکےگلہک ی‬ ‫ل لعشم‬ ‫اھت ہک ان ےک اکروابری احالت ےک وااعقت یھب دپسچل اور امہرے ی‬
‫‘‘مرا دل اچاتہ ےہ ہک یسک لگنج ب ی�اابں ی�ا رہش ےس دور یا� یسک انولعمم‬ ‫رفامےن ےگل‪ :‬ی‬ ‫مابزاراجراہاھتوتراےتس‬ ‫ک اجےت ہ ی�۔‬ ‫م دنچ وااعقت درج ی‬ ‫ذ� ی‬ ‫راہ ہ ی�۔ ی‬
‫ی‬ ‫م‬ ‫م ٓاگ گل یئگ ےہ۔ �ی ربخ ےتنس یہ ی‬ ‫م یسک ےن االطع دی ہک ابزار ی‬ ‫ی‬ ‫ین‬
‫ہگج رپ یمرا ااقتنل وہ اور یسک ا� ہگج ہن رموں اہجں ولگ ےھجم اجےتن وہں۔‬ ‫ماھکل‬ ‫‪60‬د�اراکاورروزانہچم ی‬ ‫ا�نمابدامرخ�ی دا‬ ‫ٓاپےنابزارےس ی‬
‫رقت�باً ی‬
‫م اینپ‬ ‫گا۔ ی‬
‫م ےن اتزہ اتزہ امل رخ�ی دا اھت۔ ےھجم رطخہ القح وہ ی‬ ‫گا۔ ی‬ ‫رکفدنم وہ ی‬ ‫ین‬ ‫ین‬
‫ہی ی ن‬ ‫ین‬ ‫ی‬ ‫ذحہفیرقیف‬

‫دغباد‬
‫زم ےھجم‬ ‫ک ہک ‘‘ےھجم �ی وخف ےہ ہک ک‬ ‫احرض� ےن وہج وپیھچ وت رعض ی ا‬ ‫‪63‬د�ار م ‪3‬د�ار ےک عفن ےس رفوتخ رکان ےہ۔ اافتق ےس‬ ‫ہک اس ابدام وک‬
‫ن‬
‫د�ا ی‬ ‫ن‬ ‫�‬ ‫اہکہک‘‘اھبیئ!ابمرکوہہکٓاپیک‬ ‫ا�ٓادیمےن ن‬ ‫رق�یہاچنہپاھتہک ی‬‫داکنےک ی ب‬ ‫ین‬ ‫ی‬
‫موجھجمرپرپدہےہ‪،‬‬ ‫ھ��کہندےاور ی‬ ‫یمرےانگوہںیکوہجےسابرہہن پ ی‬ ‫ی‬ ‫ی‬ ‫ہ‬
‫داکنچبیئگےہاورٓاپےکاملوکوکیئاصقنن�اچنہپ۔’’مےن�ی اننساھتہک‬
‫اےلگیہدنابزارمابدامےکرنخڑبھےئگاور‪90‬د�اریفنمکتچنہپےئگ۔‬ ‫ا�وھچاٹاسرہشےہسجاکانم‘‘رکخ’’ےہ۔(�ی‬ ‫ےکاسھت ی‬
‫وہاچکوہاجےئاور یمریذتلاکببسےنب۔’’‬ ‫م ی‬ ‫م ےن وفراً ادمحلہلل اہک۔ دعب ی‬ ‫ی‬ ‫کاسحبےہ؟’’‬ ‫ا�اگکہٓا ی�ااورےنہکاگل‪‘‘:‬ابداماک ی ا‬ ‫انےکاپس ی‬ ‫ا� تہب ڑبے زبرگ‬ ‫رہش اتاحل ٓاابد ےہ۔) رکخ ےک ی‬
‫کا وت ےھجم وسحمس وہا ہک ھجم نےس‬ ‫م ےن وغر ی‬ ‫ین‬
‫بسھچکرکےتےھترگمرھپیھبڈرےتےھتاورمہھچکیھب‬ ‫ن یسکےنچساہکہکوہ ن‬ ‫�‬ ‫یطلغ وہیئگ ےہ۔ املسمونں وک اصقنن اچنہپ اور ےھجم اس یک ابلکل یھب رپواہ ہ ی‬ ‫ٓاپےنرفام ی�ا‪63‘‘:‬د�ار!’’‬ ‫زگرے ہ ی�نجاکانم‘‘رضحترعموفرکیخؒ’’ےہ۔انےکاحالتیھبڑبے‬
‫ب ت‬
‫ی‬ ‫ہ‬
‫� رکےت اور رھپ یھب � ڈرےت۔‬ ‫ہی‬
‫ماملسمونںےکاعمالمت‬ ‫وہیئلبہکاےنپاصقننےسےنچبرپوخیشوہیئوگ یا� ی‬ ‫موت‪90‬اکےہ۔’’‬ ‫اگکہ‪‘‘:‬رگمابزار ی‬ ‫ع�ج� بی� اور قبس ٓاومز ہ ی�۔ ان ےک ی‬
‫ا� ی‬
‫رت� ی�اہتف اشرگد رضحت رسی یطقسؒ‬
‫مٓاجکتاسادمحلہللےنہکرپاافغتسر‬ ‫ےسابلکلےبرپواہوہں۔رھپرفام یا�ہک‘‘ ی‬ ‫‘‘مےنلک ناشماہللےسدہعرک یلااھتہکاےس‪63‬ےکعفن‬ ‫ٓاپےنوجابد ی�ا‪ :‬ی‬ ‫ےک احالت ملق دنب رکان وصقمد ےہ۔ اہلل اس وک یمرے ی‬
‫ل ٓااسن رفامےئ۔‬
‫غ‬ ‫ٹ‬ ‫ت ہی‬ ‫ی ب‬ ‫ی ن‬
‫م �ب� ی�ھ رک ابعدت و�رہ‬
‫ی‬ ‫زعتل دنسپ ےھت اور ارثک اواقت اک�یلے یسک وکےن ی‬ ‫ٓارخت یک ی�اد۔ � وہ‬ ‫اینپ ن‬ ‫رکراہ وہں۔ ’’اہلل اک وخف‪ ،‬اےنپ سفن اک احمہبس اور ئ‬ ‫�رکاتکس۔’’‬ ‫مز ی�ادہ ہ ی‬ ‫�وںاگانچںہچاب ی‬ ‫م یچ‬ ‫م‬ ‫ٓا‬
‫ہ‬ ‫ن‬
‫رکےت ےھت۔ ‪253‬رجہی ی‬ ‫ی‬
‫داع�رد�وہیت�۔‬ ‫ی‬ ‫منجیکدبوتلانیک ی‬ ‫اواصفےھتانرضحات ی‬ ‫کا وہا ےہ ہک یسک املسمن ےس دوھہک ہ ی‬ ‫اگکہ‪‘‘ :‬اور ی‬
‫م راضمن ےک ےٹھچ روزے وک ربوز لگنم ٓاپ یک‬ ‫�‬ ‫م ےن اہلل ےس دہع ی‬
‫وافت وہیئ۔ اہلل اعتٰیل رضحت رسی یطقسؒ ےک دراجت دنلب رفامےئ۔ وہ وت اےنپ‬ ‫گا اھت ہک رھپ وہ اہلل ےک ٓاےگ اےنپ اہھت ااھٹےت وت‬ ‫اہلل اعتٰیل ےس ان اک یا�ا قلعت وہ ی‬ ‫ن‬ ‫لٓاپےھجم ن‪90‬اکیہدےدو۔’’‬ ‫رکوںاگاس ی‬ ‫ٓاپ اےنپ زامےن ےک ڑبے اعدب اور زادہ ےھت۔ اس زامےن ےک اعم رواج ےک‬
‫ن‬ ‫ؒ‬
‫ذر�دروسربعت‬ ‫لمعےسولوگںوکراہراتسداھکےئگاوراینپ ناخومیشےک ی‬ ‫� رکےن ےس ےلہپ یہ داع وبقل وہاجیت یھت۔‬ ‫یچ‬ ‫� اھت اور ٓاپ ‪63‬ےس ز ی�ادہ ی‬ ‫ہ‬
‫م رایض ی‬ ‫ی‬ ‫ی ث‬ ‫ی ث‬
‫د� رپ رایض‬ ‫م ی‬ ‫ن ہوہ ‪90‬ےس مک ن ت‬ ‫لدح�اکیھبہقلحاگل ی�ا‬ ‫اطمقباوہنںےندح�اک نیھبملعاحلص ی‬
‫کااھتاس ی‬
‫ب ت‬ ‫�‬ ‫ط�� ت‬ ‫ت‬
‫رت�‬‫م رہ رک یسڑوں لب ہک زہاروں یک ی‬ ‫وھچڑ ےئگ اور زعتل اور ولخت ی‬
‫�ا اور ہن یہ اس ےن‬ ‫� �ی الکن ہک ہن یہ ٓاپ ؒ ےن اےس ابدام ب ی چ‬ ‫� ےھت ٓارخ اکر ی ج‬ ‫ی‬ ‫موظعو�ص�یح�وہیتیھت۔انیک ب یع�مابعدتاورزدہ‬
‫ی‬ ‫رکےتےھتسج ی‬
‫یہ‬
‫رکےئگ۔ اہلل ےس داع ےہ ہک اہلل � یھب اےنپ ڑبوں ےک شقن‬ ‫رفظم اور العن �ی دوونں رضحات رضحت رسی یطقسؒ ےک ن ش‬
‫اضفلئ اکن ذترکہ واالصح اک اسامں ف ق‬ ‫ہصق ےک راوی ےتہک ہ ی� ہک نج ےک اعمالمت اور‬ ‫ٓاپ ؒ ےس ابدام رخ�ی دے۔ اس ئ‬ ‫لضعبدہعف‬ ‫لزعتلاورولختوکز ی�ادہدنسپرکےتےھت۔اس ی‬ ‫اکہبلغاھتاس ی‬
‫ی ن‬ ‫ا�رمہبترضحتےکاسھتمہ ی‬ ‫رکرےہےھتہکالعنےناہک‪ :‬ی‬ ‫�‬
‫ی‬ ‫ک‬
‫وت� اطع رفامےئ۔ ٓام‬ ‫�اھتہک دقم رپ ےنلچ یک ی‬ ‫‘‘م ی‬ ‫داع� سے رد وہیتکس ہ ی�؟‬ ‫اجترت اک �ی احل وہ وت ان یک ی‬ ‫م یھبک اہمترے اپس ہن ٓاات۔’’‬‫رفام ی�ا رکےت ےھت ہک‘‘ ارگ ملع اک اقتاض ہن وہات وت ی‬

‫‪13‬‬ ‫‪12‬‬
 ‫دمحموناز‬
‫ملعتماجہعمتیباالسلمہلتگنگ‬

‫‪Arabian‬‬
‫‪15‬‬ ‫ادعاےئ االسم وک اس‬
‫ارم اک اِدراک ےہ ہک رہ‬
‫ےک امس ےس‬
‫ہک وہ اعم رمح‬ ‫اہلل‬
‫وُس االسم یک دمح رسایئ‬ ‫واالاورےلھکرکمواالےہ۔امہرا‬
‫دمارس یہ یک یعس اک ہلص‬ ‫دمرہس امہرا رھگ ےہ۔ امہرا ہلحم‬
‫ےہ۔ ایس واےطس اُس رگوہ اک‬ ‫اور کلم ایس یک یملع کہم ےس‬
‫رہ ٓادیم رمک ےسَک وہےئ ےہ ہک‬ ‫رطعم ےہ۔ امہرے ادارے اک رہ‬
‫یسک رطح ےس دمارس وک ُروسا‬ ‫دمرس امکل اکلمل‬ ‫رہ ملعم اور رہ رہ ّ‬
‫رکے۔ اس رطح ولگ دمارس‬ ‫اہلل وادح ےک رمح و رکم ےس ایس اک‬
‫ےس دور وہں ےگ اور ولوگں یک دمارس‬ ‫ِ‬
‫رسرگملمعےہ۔مہاسرےےکاسرےایسےک‬ ‫وکحمموامومروہرک‬
‫ےسدورییہےساالسمٹمےکساگاوردساےکےئلاساعملےس‬
‫ارادےےساِدرھاملئوہےئہکاہللاوراسےکروسلصلّیاہللیلعروسٖہل‬
‫وحم وہاگرگم ادعاےئ االسم وک ملع وہ ہک االسم یک اہر احمل ےہ‪ ،‬اس‬
‫واےطس ہک رعہص وہا روسل اہلل یلص اہلل یلع روسٖہل واٰہل وملس الہِ‬ ‫وملس امہرے اس لمع ےس رسمور وہں۔‬
‫اعملوکاسرطحہہکرکاالطعدےےئگ‪‘‘:‬االسمرہرہرھگاکاحمرصہ‬ ‫اہلل یہ اک رکم ےہ اور اُیس ےک واےطس اسری دمح ےہ ہک امہرا دمرہس‬
‫رکےاگاوررہرسدارودگااساکوکحمموامومروہاگ۔’’اہللےسداع‬ ‫االسیمولعموکروسلاہللیلصاہللیلعروسٖہلوملسےکہملکوگٔوںیکوصعمم‬
‫ےہ ہک امہرے اس امد ِر یملع وک اور ایس رطح ےک اور دمارس والہِ‬ ‫اوالدےکرہطم ِدولںےکوحاےلرکراہےہ۔ایساکہلصےہہکاالسمرہوُس‬
‫دمارس وک دسا یھکس رےھک۔‬ ‫لگِالہلیکرطحکہمراہےہاورہمِاکلمیکرطح َدکمراہےہ۔‬

‫‪15‬‬ ‫‪14‬‬
 ‫ک ت‬ ‫ک ت‬ ‫ک ت‬
‫��ووجہ‬‫‪ 3‬رش ِ‬ ‫ ‬ ‫��اوم�ال‬ ‫‪ 2‬رش ِ‬ ‫ ‬ ‫��اامعل‬‫‪ 1‬رش ِ‬
‫ک ت‬
‫��اامعل(‪)PartnershipinService‬‬ ‫‪ 1‬رش ِ‬
‫ت‬
‫ہيرسامےئےکاجبےئاکومںںيمرشک�وہيتےہ۔ےسيجڑپک�اےنچيب و��االيسک�د�ر��زيےکس�اھتاعمدہہرکےلہکڑپک�اريم�اوہاگ�ا�و�ريسمت�داني�ا�و�رعفن�ب�ايمہ�راضدنميےسوہاگ۔‬
‫ک ت‬
‫��اوم�ال(‪)PartnershipinTrade‬‬ ‫‪ 2‬رش ِ‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫�ےسميسقتايکاجےئاگ۔‬ ‫�رش�يکاکمرکںي�ي�ا�ا�ںيمےسضعبولگرکںي‪�،‬اہتبلعفن�ب�ايمہےطدشہانتس ب‬ ‫ہيرسامہياک�ريںيمرشک�ےہ۔اچےہس ب‬
‫ک ت‬
‫��ووجہ(‪)Partnershipingoodwill‬‬ ‫‪ 3‬رش ِ‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫ت‬
‫�ےسميسقترکےتںيہ۔‬ ‫ہيہنرسامےئںيمرشک�ےہہناکمںيم‪�،‬بلہک�اسںيمرشاکء�اينپ��اوم�رييکاينب�درپ�ب�ا��ز ا��رےس�ا�داھ�رس�اام�الےتںيہ ا��و�ررھپدقنچيبرکعفنےطدشہانتس ب‬

‫ک ت‬ ‫ک ت‬
‫�افم�وہضےتہکںيہ۔�اسںيم�ہ�ررش�يک�د�ورسےاک‬ ‫�دقعںيمامتمرشاکءرسامےئ‪،‬وقحق‪��،‬ذہم�د�ا�رويں�ا�و�رعفنںيم�ب�ر�ا�ب�رےکرش�يکوہںوت�اےسرش ِ‬ ‫رھپ�ارگرش ِ‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫��اسےک��ذہم�د�ا�رےھجمساجںيئےگ‪�،‬ايسرطح�ارگ‬ ‫�وليکيھبوہ��اےہ�ا�و�رليفکيھبوہ��اےہينعيرشاکءںيم ضےسوجوکيئيھباک�ر� ضو�ب�ا�ريوط�ررپوکيئاکمرکےاگوتس ب‬
‫يسک�ا� يکرش�يکےناک�ر�و�ب�ا�رےکےيلںيہکےسوکيئق�ر��وريغہايلےہوتق�ر�وخ�اہوک�ہ�ر�ا� يکےس�اانپقحامےنگن�ا�و�ر�ووصلرکےناک�اايتخ�روہاگ۔‬

‫ک ت ن‬ ‫ک ت‬
‫�دقعںيم�ارگذموک�رہ�ب�االزيچ�وں(رسامےئ‪،‬وقحق‪��،‬ذہم�د�ا�رويں�ا�و�رعفن)ںيم�ب�ر�ا�ب�ريہنوہوترھپ�اےسرش ِ‬
‫�انع�ےتہکںيہ۔�اسںيم�ہ�ررش�يک�اےنپس�ايھت‬ ‫رش ِ‬
‫ت‬
‫اےس�اےنپاک�ر�و�ب�ا� ضريس�اويھتںيک ضرطفےسيسکيھبمسقےکاعمدہہرکےنيک�ااج��ز�وہيگ‪،‬نکيل�وہ�ا�يک�د�ورسےےک‬ ‫اکرصف�وليک(�اٹنجي)وتاھجمساجےئاگہک� ض‬
‫ليفکںيہنوہںےگ‪،‬ينعي�ارگيسک�ا�يکےنق�ر�ايلےہوت �ر�وخ�اہ�اس �ر�يک�و�ايسپاکاطمہبليھبرصف�ايس�ا� يکےسرکےکساگ۔�ب�اويقںےسںيہن۔‬
‫ق‬ ‫ق‬

‫ت‬
‫رشک�ےکحيحصوہےنےکےيلدنم�رہج��ذليرش�اطئرض�و�ريےہ۔‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫‪ 1‬امتمرشاکءاعلقوہں‪،‬انچہچنونجم��ا�و�ر�پ�الگاکرشک�اکاعمدہہ�د�رس�ںيہنوہاگ۔‬
‫ت‬
‫�ےس�د�ب�أوہنوہہکلب�اينپرميضےسرشک�اکاعمدہہايکاجےئ۔‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫‪ 2‬رشک�اقمئرکےنےکےيليسکاج� ب‬
‫الغمابعس‬

‫�داين‬
‫ن‬
‫‪ 4‬اصقن�ںيمامتمرشاکء�اےنپےصحےکدقب�ررش� يکوہںےگ۔‬ ‫ ‬ ‫‪ 3‬عفناکانتس ب‬
‫�ےلہپےسےطدشہوہ۔‬ ‫ںيماک�ر�و�ب�ا�ريکفلتخمںيمسق�ر�اجئںيہ‪،‬ںيہکف�ر�د�و�ادحاک�ر�و�ب�ا�ررک�راہےہوتںيہک�ا�يکےس��ز�ادئولگلمرکاک�ر�ش�و�ب�ا�ريکايھتگںاھجلس�رےہںيہ۔ف ر��د�و�ادحےکاک�ر�و�ب�ا�ر‬
‫ت‬
‫��ا�يکےس��ز�ي�ا�دہولگ‬ ‫اےس�پ�ا�ررنٹ پ�ےتہکںيہ۔اک�ر�و�ب�ا�رںيم� ج ب‬
‫�خ‬ ‫وک‪SoleProprietorShip‬اہکاج��اےہ�ا�و�راہجں�ا�يکےس��ز�ادئولگلمرکاک�ر�و�ب�ا�ررکںي‪�،‬‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ن ت‬ ‫ظ‬ ‫ت‬
‫رشک�رشک�رشيعوط�ررپحيحصںيہنيھجمساجےئيگ۔ اہيں‬ ‫ئ‬ ‫�ش‬ ‫عفنوکرقم�ررک��ارشک�ےکحيحصوہےنےکےيلرض�و�ريےہ‪،‬انچہچنعفنرقم�رےيکريغبيکاجےن�و�ايل‬ ‫�ےسےلہپوتمہرشک�يکرعتفي�ا�و�ر‬ ‫ںيہ‪،‬نجيک�پ�ادنبي�ا�يکاملسم���ارجاک�ا اليقف�رہضيےہ۔س ب‬ ‫رش�يکوہےتںيہوت�اس�وق�رشيعاحل�ےسھچک�پ�ادنب�ي�اںال��زموہيت‬
‫ظ‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫��ا�و�ر ��ي�ررسامہياک�ريےکاحل�ےسفلتخموہاتکسےہنکيل�ارگيسک‬ ‫�ےسميسقترکںيےگوتہقفيفنحيک�ر�وےسعفناکانتس ب‬ ‫وس�الہيديپ�اوہ��اےہہکرشاکءعفنسکانتس ب‬ ‫�اسيک�ااسقماک��ذرکرکںيےگ�اسےکدعب�اسےسکلسنمھچک�اوصولںاک���ذرکہوہاگہکنجرپلمعريپ�اوہرک�ا�يک��ارج�اےنپاک�ر�و�ب�ا�روکرشتعيےسمہ�آگنہرکاتکسےہ۔‬
‫ن‬
‫وہاگوت�اےسيرش� يکاکعفن�اسےکاگلےئوہےئرسامےيےکدقب�ر‬ ‫ررنٹ‬ ‫�‬‫�‬
‫ا‬ ‫پ‬ ‫�‬‫گ‬‫رش� يکےنہيرشطاگل�ديہک�وہرصفرسامہيف�ر�امہرکےاگ�ا�و�راکمںيہنرکےاگينعيسل ي��پ�‬
‫ت‬ ‫ن ٹ‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫ت ت‬
‫وہ��ااچےيہ۔�اسےس��ز�ي�ا�دہيسکوص�ر�ںيہنوہاتکس۔عفناکنيعتدقب�رصصحرض�و�ريےہ‪�،‬ارگعفن�اامٔو��ںيمنيعتمايکوتہيرشک�افدسہوہيگ�اسےيل�اسرشطوک‬ ‫ن‬
‫يسکاک�ر�و�ب�ا�رںيم�د�و�ي�ا�د�وےس��ز�ي�ا�دہولوگںاکاک�ر�و�ب�ا�رںيماگليئاجےن�و�ايل�رمق�ا�و�ر�اسےساحلصوہےن�و�اےلعفنںيمرش� يکوہ��ارشک�کہال��اےہ۔‬
‫ن‬
‫متخ رک��ا رض�و�ري ےہ۔‬
‫ن‬ ‫�خ‬ ‫ک ت‬ ‫ک ت‬ ‫ت‬
‫ت‬
‫� ےس ��ذہم �د�ا�ر وہ اگ‪ ،‬اچےہ �وہ اکم رک��ا وہ �ي�ا سل ي��پ�گ �پ�ا�ررنٹ ےک وط�ر رپ رش�يک‬
‫ن‬
‫�ارگ �د�اوخن�اہتس اک�ر�و�ب�ا�ر ںيم اصقن� وہ اجےئ وت �ہ�ر رش�يک �اےنپ رسامےئ ےک انتس ب‬ ‫�دقع‬‫ ‪ 2‬رش ِ‬ ‫ ‬
‫�کلم‬‫‪ 1-‬رش ِ‬ ‫رشک�يکدنم�رہج��ذلي�ااسقمںيہ ۔ ‬ ‫ ‬
‫ن �ش ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫اسح� ےس وہ اگ ہن مک وہ��ا اچےيہ �ا�و�ر ہن ��ز�ي�ا�دہ ‪،‬ہکلب رسامےي ےک دقب�ر �ہ�ر رش� يک اصقن� �ب�ر�د�ا � رکے اگ۔‬‫� ےک ب‬ ‫� رسامےئ ےک انتس ب‬ ‫وہ۔اصقن� اک انتس ب‬ ‫�‬
‫�د�و �ی�ا �د�و ےس ��ز�ی�ا�دہ ولوگں اک یسک زیچ اک رتشمہک وط�ر رپ امکل اننب۔ےسیج لم رک اگ�ڑی �ی�ا رھگ رخ�ی�د ںیل ۔‬
‫ک ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫� ریغ �اایتخ�ری‬ ‫‪� 2‬رش ِ‬ ‫ ‬ ‫‪ 1‬رشک� �اایتخ�ر ‬
‫ی‬ ‫رشکت� یھب �د�و رطح یک وہیت ےہ‪:‬‬
‫ ‬ ‫ہی خ‬
‫ہيرشک�يک�ج�د�ي�دمسقےہوجوموج�دہ��زامےنيکرض�و�ر�ي�ا�وکدمرظن�رھکرکليکشت�دييئگےہ۔�اساليمامايليت�ا�د�ا�ر�وںںيم�اساک�اامعتسلتہب��ز�ي�ا�دہےہ۔ہي�د�رتقيقح‬ ‫امکل نب اجںیئ۔‬ ‫اگ�ی رخ�ی�د رک �اس ےک‬ ‫�اینپ رمیض �ا�و�ر �اایتخ�ر ےس یسک زیچ اک امکل اننب ےسیج رھگ �ی�ا ڑ‬ ‫ ‬ ‫اری رشتک‬ ‫‪ 1‬غ ی‬
‫ت‬ ‫�ث ت‬ ‫ت‬ ‫ک ت‬ ‫ا� خ ت‬
‫الٹنئرتشمہکوط�ررپوکيئزيچرخ�ي�دےتيلںيہ۔کالٹنئ�آہتسہ�آہتسہ�اسےکےصحرخ�ي�د��ا�راتہےہ�ا�و�ر�ب�االٓرخ�اس‬ ‫دنچاعمدہ�وںاکومجمہعےہ۔�اسںيمرسامہياک�ر�ا�و�ر�اساکک‬ ‫� کلم ںیم وکیئ یھب رش�یک �اینپ رمیض ےس رش�یک ںیہن وہ� �ا‪،‬ےسیج �و�ر�ا � یک میسقت۔‬ ‫ریغ �اایتخ�ری رش ِ‬ ‫ ‬
‫ا�اری رشتک‬ ‫� ی‬ ‫‪ 2‬یر‬
‫ک ت تن‬ ‫ت‬ ‫ک ت‬
‫رش �م���اہصقدنم�رہج��ذليرطےقيےسلمعتسمےہ۔‬ ‫زيچ اک امکل نب اج��ا ےہ۔‬ ‫رش � ِکلم اچےہ �اایتخ�ری وہ �ی�ا ریغ �اایتخ�ری �اس اک مکح ہی ےہ ہک �اس ںیم �اےنپ ےصح �ا�و�ر‬ ‫مکح‬
‫ ‬ ‫رشتک ِکلم اک رشیع‬
‫ک ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫�ش ئ‬
‫� کلم ےہ۔رھپ کالٹنئ �اےنپ رش� يک اکہصح �ااج�رہ ےک وط�ر رپ ےل اتيل ےہ �ا�و�ر س�اھت س�اھت‬ ‫الٹنئ �ب�امہ لم رک وکيئ زيچ رخ�ي�د ےتيل ںيہ ‪ ،‬ہي رش ِ‬ ‫ک‬
‫رسامہي اک�ر �ا�و�ر �اس اک ن‬ ‫� �ی�ر یک دح � ک �اس اک �اامعتسل �ا�و�ر �اس ںیم رصتف حیحص ےہنکیل �د�ورسے رش�یک ےک ےصح ںیم �اُس یک �ااج��ز� ےک ریغب یسک یھب مسق اک‬
‫�ب � ت‬ ‫ت‬ ‫ٹ‬
‫�ا�د�ا�رے ےک ےصح ےک وي�� انب ےيل اجےت ںيہ وج �واتقً وفاتقً کالٹنئ رخ�ي�د��ا �راتہ ےہ �ا�و�ر �اےنپ ےصح يک تيکلم وک �ڑاھ��ا �راتہ ےہ۔‬ ‫رصتف حیحص ںیہن ےہ۔‬
‫ن‬ ‫ت تن‬ ‫ظ‬ ‫ت‬
‫اہيں�اس�ب�ا�وکوحلم�اخرط�رانھکرض�و�ريےہہکرشک�م���اہصقيک�اس�ج�د�ي�دلکشںيموجفلتخمرٹنکٹکيعمجوہ�رےہںيہ‪�،‬ا�ےکےيلرشطہيےہہکاہيں�ا� يکرٹنکٹکي‬
‫ت‬ ‫ک ت‬
‫�د�ورسےےکےيلرشطہنوہ‪،‬ہکلب�ہ�ررٹنکٹکي�اگلےسوہ�ا�و�ر�اےنپنيعتماقممےسوہ۔�ارگ�ا�يکرٹنکٹکي�د�ورسےےکےيلرشطنب�راہوہوترھپہيرشاعًحيحصںيہنےہ۔‬ ‫�ےسرشک�رکںي۔‬
‫�دقعہيےہہک�د�و�ي�ا�د�وےس��ز�ي�ا�دہرشاکءاک�ر�و�ب�ا�رںيماگلےئاجےن�و�اےلرسامےئ�ا�و�ر�اسےساحلصوہےن�و�اےلعفنںيمےطدشہانتس ب‬ ‫رش ِ‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ک ت‬ ‫ک ت‬
‫اہيں�ا�يک�يکرطہف�ودعہوہاگہککالٹنئرسامےئاک�رےکےصحوکرک�اہيرپےلاگ�ا�و�ر�واتقًوفاتقً�اسوکرخ�ي�د��ا�رےہاگوت�اسرطحرکےنںيمرشاعًوکيئابقح�ںيہنےہ۔‬ ‫�دقعيکدنم�رہج��ذلي�ااسقمںيہ۔‬‫رش ِ‬ ‫ ‬ ‫�دقعيک�ااسقم‪:‬‬ ‫رش ِ‬

‫‪17‬‬ ‫‪16‬‬
 ‫ئ‬
‫ی‬
‫‘‘ٓا�‬
‫ق‬ ‫س�‬
‫والدت ےک دعب یہ ےس ےچب وک االسیم ابلس ولشار م�یص انہپیت‬ ‫غ‬ ‫اور ایس رطح‬ ‫ک‬
‫اند�ی ! � یسی ہ ی�ٓاپ؟’’اسرہاینپنپچبیک ہ�یل ئیوکوخش‬
‫ہ �‬
‫و�رہےسےچبوکلمکم ی‬ ‫�رشٹ ی‬ ‫پین ٹ‬ ‫گ۔‬ ‫ٓادم�ی دےتہکوہےئڈراگنئرومیکرطفےل ی‬
‫رپ�زرکوا ی�ااتہکرشوعےسےچبےک‬ ‫ریہاور‬
‫کا‬ ‫�دار وہاجےئ۔ رھپ بج ےچب ےن وبانل رشوع ی‬ ‫م االسیم ابلس یک تبحم ب ی‬ ‫دل ی‬ ‫‘‘سب اہلل اک رکش ےہ۔’’اند�ی ےن ارسفدہ ےجہل ی‬
‫م اہک۔ وہ وبلھج دقومں ےس‬
‫م ےنتہب اامتہمےس اگملولگچ اور اُوٹاٹپگنابوتںےس انچبرشوعرکد ی�ا‬ ‫وت ی‬
‫لچ ریہ یھت۔‬
‫ساجےئ‪ ،‬ی‬ ‫کوہوکیئربیابتہن ی‬ ‫اتہک ہ ی‬ ‫خ‬ ‫ش‬
‫مےندبعاہللوکبسےسےلہپاُوٹ‬ ‫�روتےہانں؟’’اسرہےناچےئیک‬ ‫رپ�انداھکیئدےریہ ہ ی�‪ ،‬ی‬ ‫‘‘اند�ی !ٓاپ ی‬
‫وادل�رکےت ہ ی�)‬ ‫(�اہکارثک ی ن‬
‫اٹپگنابوتںاوراگملولگچاھکسےنےکاجبےئ ج ی ق‬ ‫پ ی�ایل ڑباھےت وہےئ وپاھچ۔‬
‫ن‬ ‫ط اھکس ی�ا اتہک اس ےملک تاک ی ی‬ ‫ن‬
‫� نپچب ےس یہ ےچب ےک دل‬ ‫تنس ےک اطمقب ہملکٔ ی ب‬
‫ہ یش‬ ‫ی‬ ‫ی‬ ‫ٹ‬ ‫ی‬ ‫�یہدےورہنوتہنیہدے۔ایھب‬ ‫کوہکںاسرہ؟اہللاپکاوالددےوت ی‬ ‫‘‘ ی ا‬
‫اسیک�اکرمہلحٓا ی�اوتمےن�‬ ‫م �ب�ی�ھ اجےئ اور بج‬ ‫لک یہ ی‬
‫دبع اہلل ےک دل ی‬ ‫راح ےن وچری یک وت اوہنں ےن اسرا ہلحم رس رپ ااھٹ ی‬
‫لا۔ امہری وت انک یہ‬
‫دجسم اور دمرےس یک تبحم ڈایل۔ وہ‬ ‫م‬
‫م دمرےس یھب ئ رضور‬ ‫وت اشم ی‬ ‫م اوکسل اجات‬ ‫حبص ی‬ ‫وٹکا رک رھک دی ےہ مک تخب ےن۔’’ ت‬
‫ی�‬ ‫ی‬ ‫� اور دوونں ےک رھگ یھب ت ی ب ت‬
‫رق� یہ ےھت۔‬ ‫اند�ی اوراسرہ دوونں الکس ف�یل�وت ی‬
‫ٓا�ڈ�‬ ‫وہج ےہ ہک اس ےک ی‬ ‫ہ�‬ ‫اجات۔‬ ‫� ی ن‬
‫ل‬ ‫ٓا� ی‬ ‫ا� اسھت یہ واسپ ی‬ ‫اج� اور ی‬ ‫ا� اسھت یہ اوکسل ی‬ ‫دوونں ی‬
‫اوبذر افغری ریض اہلل‬ ‫رضح ت‬
‫احصیب ٔ روسل یلص اہلل‬ ‫ا�‬ ‫ہنع ی‬ ‫مان دجایئ رکوادی۔ اشدی ےک دعب دوونں وک اہلل ےن‬ ‫اشدی ےن دوونں ےک در ی‬
‫ن‬

‫‪Perfect‬‬
‫ہ‬ ‫رن� اوالد ےس ونازا۔ اند�ی ےن اےنپ ےچب اک انم ی‬
‫راح اور اسرہ ےن دبع اہلل راھک‬ ‫ی‬
‫عل� یہ وملس ی� اور وہ االسیم‬ ‫د�ن‬ ‫ن‬
‫ن‬ ‫ا�ااھچاعمل ی‬ ‫ی‬
‫راحمڑبارفقاھت۔دبعاہلل ی‬ ‫یلڑبےوہرکدبعاہللاور ی‬
‫س ےس اگلےئ‬ ‫ی ب‬
‫ذہت� وک ی‬

‫‪19‬‬
‫امجلاہللافرویق‬

‫راح نےبادباوروچراھت۔یملفوپزاگلاناساکرہوتقاکومعمل‬ ‫اور ی‬

‫م اجان اس اک دنسپ�ی دہ ہلغشم۔‬ ‫اھت اور س�ی�م�ا رھگوں ی‬
‫ٹ‬ ‫ب ت‬
‫�‬ ‫رت�سکےنیکاسرہ؟ہکرہرفدٓاپےک ب ی‬ ‫‘‘ٓاپےکےچبنیک ی‬
‫ک ہی‬ ‫ف‬
‫�اتکھت۔’’‬ ‫رعت� ی‬ ‫یک ی‬
‫وہےئ ےہ۔‬ ‫رت� یک ابگ اس یک امں یہ ےک اہھت ی‬ ‫ب ت‬
‫م وہیت ےہ۔‬ ‫‘‘اند�ی نہب! ےچب یک ی‬
‫ہ یش‬ ‫ایس رطح ی‬ ‫ب ت‬
‫� پ ی�ار وکدر ی‬
‫ماہن راھک۔ ہن ز ی�ادہ یتخس اور ہن یہ‬ ‫م ےن دبع اہلل رپ‬ ‫رت�اہکںےس‬ ‫کاہکےچبیک ی‬ ‫رضحتااممامکلرۃمحاہللعل� یہےسیسکےنوسال ی‬
‫ک یکوںہکز ی�ادہالڈیھبےچبوکرخابرکاتےہ۔‬ ‫ز ی�ادہرنیمیکاورہنیہز ی�ادہالڈ پ ی�ار ی ا‬ ‫ت‬ ‫رشوع وہیت ےہ؟‬
‫بیت ی‬ ‫� امہ اک امں ےک پ ی ٹ‬
‫رضحت ےن وجاب د ی�ا ہک بج ہچب ی ن‬
‫ا�رازےہ۔’’‬ ‫رت�اکوت ہ� ی‬ ‫مےےچبیک‬ ‫اور ی ر‬ ‫م وہات ےہ وت ےچب‬ ‫� ی‬
‫رت�وتامںیہےکاہھت ی‬ ‫ت‬ ‫ب ت‬
‫مےہ۔اورٓاپےنےنتکاےھچ‬ ‫‘‘وایعقاسرہ!ےچبیک ب ی‬ ‫اچ� وہ لمکم اہلل یک رطف‬ ‫رت� اک ہلسلس رشوع وہاجات ےہ وت اس یک امں وک ہ ی‬ ‫یک ی‬
‫ب ت‬ ‫یت‬ ‫� ےننب ی‬ ‫ن‬
‫رت�رکےکدبعاہللوکاینپٓاوھکنںیکڈنھٹکانب یا�ےہ۔’’‬ ‫ادنازےس ی‬ ‫م دمد د�ا ےہ۔‬ ‫�داشئ ےک دعب ےچب وک ی‬ ‫روجع رکے ہک �ی پ ی‬
‫ب ت‬ ‫م ےن اس وقل وک اسےنم راھک اور لمع رشوع رکد ی�ا اور ان ا ی�ام ی‬ ‫سب ی‬
‫رت�ٓاپےک‬ ‫‘‘ اکش!رہامں یمرےدلاکدڑھکااجنےکساور ناےنپوچبںیک ی‬ ‫م‬
‫ا�دبعاہلل ج ی‬ ‫ن‬
‫�ابادباوالد‬ ‫م ہی‬ ‫مرکانرشوعرکدےاتہکڑباھےپ ی‬ ‫ادناز ی‬ ‫د� ےک‪ ،‬التوت اور ذرک‬ ‫امنزوں یک لمکم اپدنبی یک اور اجبےئ یٹ وی ےک وشز ی‬
‫ن‬
‫� بی� وہ۔’’‬
‫�‬ ‫ص‬ ‫م وغشمل ریتہ۔‬ ‫ی‬

‫‪19‬‬ ‫‪18‬‬
 ‫�‬ ‫ت‬
‫ینعی رش�اک� ےک اھکےت ےس احلص ئدشہ انمعف ‪�،‬انی ‪�،‬ڈی ‪�،‬افی ‪،‬یس �ا�و�ر لنشین‬
‫ن‬
‫ویس�گ�امیکسےساحلصدشہانمعفاج���زےہ‪،‬ہکبجامہ�ر�ارصف�ر�وہیپیہاگلےہ‪،‬‬
‫تنحم ںیہن۔‬
‫� ن‬ ‫ن‬
‫وسال…امہ�رے�و�ادلرموحمرتہکںیم�ا� یک�ب�ڑ�ااکم�‪،‬نیم�ب�ا��ز�ا�رںیم�پ�اچن�داکںین‬ ‫ا� ےنھجمس ےک ےئل �ا� یک �اوصل ھجمس‬ ‫وجاب…�ا� �د�وونں وس�اولں اک وج� ب‬
‫ت‬ ‫�‬ ‫ٹ‬ ‫ٓ�یسکف�ر�د‪،‬ینپمک�ی�ا�ا�د�ا�رےوکاک�ر�و�ب�ا�رےکےئل�دںی‪�،‬اس‬ ‫ےئجیل!�وہہیہکوج�ر�وہیپ�ا پ‬
‫�ا�و�راچ�روسگ��زاک�ا� یک�پال�وجرمکلش�اامعتسلںیمںیہ‪،‬وھچ�ڑرکوف�وہےئ۔�اس‬ ‫ہل‬‫پ‬ ‫�‬
‫امتم رپ�ارپیٹ یک ام�رٹیک �و�یل�ی�ورقتابیً اچسیل الھک �ر�وےپ ںیہ ۔امہ�رے امتم اھبیئ‬ ‫ےکےئلنیترشوطںےکس�اھتحاللےہ‪ :‬ئیرشطہیےہہک�وہ‬ ‫ٓ� ئ‬ ‫اکانمعف�ا پ‬
‫�ش‬ ‫ت‬ ‫�‬ ‫ن‬ ‫�‬
‫ام �اء�اہلل!�ایھچ�ایھچوہگجںرپ�ب�ررسِ�ر�و��زاگ�رںیہ‪،‬رھگںیمیسکزیچیکیمکںیہن‪،‬رگم‬ ‫ٓ� ےک �ر�وےپ ےس ��ااج �ز� اک�ر�و�ب�ا�ر رک��ا ےہ‬ ‫اک�ر�و�ب�ا�ر رشاعً اج ��ز وہ‪�،‬ارگ وکیئ �ا�د�ا�رہ �ا پ‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫�ش‬ ‫ک ت‬
‫مہ �ا�دی دشہ ونہبں ےک رھگولیں احال� حیحص ںیہن ‪،‬لکشم ےس گ �ز��ا�ر�ا وہ��ا‬ ‫ٓ� یک رش�ا �‬ ‫ٓ� ےک ےئل حالل ںیہن ۔�د�ورسی رشط ہی ےہ ہک �ا پ‬ ‫وت �اس اک انمعف �ا پ‬
‫ک ت‬ ‫ن‬ ‫یتفمدمحموتدیح‬
‫ےہ‪،‬رگمامہ�ری�و�ادلہمہونہبںاکہصح�دےنیوکایت�رںیہن‪�،‬وہیتہکںیہ‪‘‘:‬ونہبںوک‬ ‫�اس �ا�د�ا�رے ےک س�اھت عفن �واصقن� �د�وونں ںیم رش � یک اینب�د رپ وہ۔رسیتی‬
‫�ش‬ ‫ظ‬
‫زیہج�د�ی�د�ی�اایگ‪�،‬ب�ایقامتمرتہکڑلوکںاکےہ۔’’ہکبج �ا�دیںیمںیمہلکشمباچسیل‬ ‫ٓ�ےکس�اھتانمعفدصیفےکاحل�ےسمیسقتایک‬ ‫رشطہیےہہک�اس�ا�د�ا�رےےن�ا پ‬
‫ن‬
‫اچپس �ہ��ز�ا�ر اک زیہج �د�ی�ا ایگ ‪�،‬وہ یھب ��ز�ی�ا�دہ رت اخدن�ا� �و�اولں ےک ےفحت احتفئ ےھت ۔‬ ‫ٓ�یکعمجرک�دہ�رمقےکدصیفےک‬ ‫وہ۔�ارگانمعفیکمیسقتومجمیععفنےکاجبےئ�ا پ‬
‫ث‬ ‫ظ‬
‫ن‬ ‫ٓ�ےنینپمکوک�ا� یکالھک�ر�وےپ�دےیئ�ا�و�ر‬ ‫احل�ےسوہوتہیحاللںیہن‪,‬م� ًال‪�:‬ارگ�ا پ‬
‫ا� نبلط �ارم ہی ےہ ہک �آ�ی�ا امہ�ری �و�ادلہ اک ف�رام��ا حیحص ےہ �ی�ا مہ‬ ‫ا� وج� ب‬‫� ب‬ ‫ ‬
‫�‬ ‫ٓ� وک‬ ‫ینپمک ےک �پ�اس �اس ےک عال�وہ �درگی ولوگں ےک ‪ ۹‬الھک �ر�وےپ ںیہ‪ ,‬وت ینپمک �ا پ‬
‫�وہںےگ‪،‬زین�اسےلسلسںیم�و�ادلہرپ�د�ب�ا�ؤ ڈ��اانلاتسگیخوتہن‬ ‫�‬
‫�اانپہصحےنیلںیمقحاجب ب‬ ‫ث‬
‫ن‬ ‫ت ق ت‬ ‫لکانمعفاک‪۱۰‬دصیف�دے‪,‬نکیل�ارگینپمکےنہیےطرک�د�ی�اہک ئ�ا� یکالھکاک(م� ًال)‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫�‬
‫وہیگ؟امہ�ری�و�ادلہوکتیثیحبرسرپس��اس�و �ایک�دینی��ذہم�د�ا�ری�ا د��ارک��ااچےئہ؟‬ ‫ن‬ ‫�ش‬ ‫گ اکزجل ںیم ولخمط میلعت اک �ر�و�ا�ج ےہ ‪،‬ایک رشاعً �ا�‬ ‫ن ئ‬ ‫�‬‫ارئنیجن‬ ‫�‬ ‫�‬
‫ر‬ ‫�‬
‫و‬ ‫�‬
‫ا‬ ‫لکی‬ ‫ی�‬
‫ڈ‬ ‫وسال…م�‬
‫ن‬ ‫�‬
‫‪۵‬دصیفعفن�دںیےگوتہیوس�دےک��زرمےںیم �الموہرک��ااج� �ز�وہاجےئاگ۔�اس‬ ‫لکی‪�،‬ارئنیجن�گاکجل‬ ‫م‬ ‫�‬
‫ٓ� ےک �و�ادل رموحم ےک رتہک ںیم ڑلویکں �ا�و�ر ڑلوکں �د�وونں اک‬ ‫وجاب…�ا پ‬ ‫�‬ ‫�ا�د�ا�ر�وںںیممیلعتاحلصرک��ااج ��زےہ‪،‬ہکبجےنتجیھب � ڈی� ئ‬
‫ٓ�یک‬ ‫ب‬ ‫�‬ ‫ب‬ ‫�‬
‫رشتعیےنقح�راھکےہ‪�،‬د�وڑلویکںاکہصح�ا� یکڑلےکےک �ر�ا �روہاگ۔�ا پ‬ ‫ٓ� ذموک�رہ وس�اولں رپ قبطنم رک ےئجیل !‬ ‫�اوصل وک �ا پ‬ ‫�ا�و�ر ویوین�رایٹسں ںیہ �واہں ولخمط میلعت یہ �دی اجیت ےہ؟�ارگ اج���ز ںیہن وت �ڈ�ارٹک �ا�و�ر‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫ا��ا�وکاجدیئ�ا�دںیم‬ ‫�و�ادلہرتحمہماکہیانہکہک‪‘‘:‬ڑلویکںوکزیہجلماکچےہ‪،‬ذہل�ا� ب‬ ‫�ارئنیجن ےسیک ںینب ےگ ‪،‬احالہکن ہی �ہ�راعمرشے یک اہن�ی� یہ �امہ رض�و�ر� ےہ؟‬
‫ن‬ ‫�‬
‫ہصح ںیہن ےلم اگ۔’’دنچ �ووجہ ےس طلغ ےہ‪:‬‬ ‫ئوجاب…م� ڈی�لکی �ا�و�ر �ارئنیجن�گ اکزجل �وریغہ ںیم ولخمط میلعت اک �ر�و�ا�ج رشاعً‬
‫�ش‬
‫�ا�وّل…�ارگڑلویکںوکزیہجلماکچےہوتڑلوکںیک �ا�دیرپیھبوت�ہ��ز�ا�ر�وں‪،‬الوھکں‬ ‫اظنممیلعتوک‬ ‫اج� �ز�ںیہن‪،‬تخسگ�ن�اہ�ومعص� تی�ےہ۔��ذہم�د�ا�ر�اف�ر�ا�درپ�اسریغرشیع ِ‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫ا��ا��ز�ر�وےئ�ااصنف�ی�اوتڑلوکںوکیھباجدیئ�ا�دےسرحم�وم�راھک‬ ‫�ر�وہیپرخ�چ وہاکچےہ‪ �،‬ب‬ ‫ت‬ ‫ث ت‬
‫متخرک��ارض�و�ریےہ‪��،‬امہڑلویکں�ا�و�ررم�د�وںےکےئل�ا��ا�د�ا�ر�وںںیمدنم�رہج‬
‫اجےئ�ی�اڑلویکںوکیھبرشیعہصح�د�ی�ااجےئ۔‬ ‫وسال…امہ�رےاعمرشےںیم�و�ر�ا��ےسقلعتمہی�ر�و�ا�ی�لچ�ریہےہہک‬ ‫��ذلی رش�اطئ ےک س�اھت میلعت احلص رکےن یک رشاع ًاجنگشئ ےہ ‪:‬‬
‫ت‬
‫�ث ت‬ ‫ا� ےک �ااقتنل ےک دعب �اس یک �ا�وال�د ںیم ےس اھبیئ �اینپ ونہبں ےس ہی وھکل�اےتیل‬
‫�ب� پ‬ ‫‪�…1‬اس اظنم وک دبےنل یک ینتج وکشش رک سک�ے ںیہ ‪،‬رض�و�ر �ب�ارضل�و�ر‬
‫�د�وم…ڑلویکں وک زیہج وت �و�ادل یک ��زدنیگ ںیم �د�ی�ا ایگ �ا�و�ر �و�ر�ا � ےک ےصح اک قلعت‬ ‫ت‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ںیہ ہک �اںیہن اجدیئ�ا�د ںیم ےس وکیئ ہصح ںیہن اچےئہ ۔ںینہب (رم�و� ںیم �ی�ا‬ ‫رکںی‪،‬وصخاصً�داع وت �ہ�ر �ا� یک رکاتکس ےہ۔‬
‫�و� ٹادل رموحم یک �واف� ےس ےہ ‪،‬وت وج زیچ �و�ادل یک �واف� ےس احلص وہیئ �اس یک‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫ک��ویت �و�ادل یک ��زدنیگ ںیم ےسیک وہیتکس ےہ؟‬ ‫وبجم�ری ںیم�ی�ا ہی وس�چ رک ہک انلم وت ےہ ںیہن ) �اےنپ ےصح ےس �دربتس�د�ا�ر وہاجںیت‬ ‫‪��…2‬ارحمم ڑلویکں ےس �ب�الکل �اگل گلھت �رںیہ ‪�،‬ارگ وکیئ �اَ��زوخ�د �ر�اہطب دیپ�ا رک��ا‬ ‫ا� �دانی‬ ‫وسال…ایک ��ارحمم وع�روتں وک سالم رک��ا اچےئہ �ی�ا �ا� ےک سالم اک وج� ب‬
‫ت‬ ‫ظ‬ ‫ن ن‬
‫وسم…رتہکاکہصحوتنیعتموہ��اےہہک ُکلاجدیئ�ا�د�اینتامتیلیکےہ�ا�و�ر�اسںیم‬ ‫ا� یک امتم اجدیئ�ا�د وٹیبں وک لقتنم وہاجیت ےہ ۔ایک رشیع احل�‬ ‫ںیہ۔�اس رطح �ب� پ‬ ‫اچےہ وت �اےس یتخس ےس عنم رک�دںی ۔‬ ‫ا� ےن ھچک‬ ‫اچےئہ ؟ �ارگ سالم ںیہن رکےت وت ےتہک ںیہ ہک �ا� وک �ا� ےک امں �ب� پ‬
‫ث‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫ت‬
‫فالں�و�ا�ر�اک�اانتہصحےہ‪،‬نکیلزیہجیکامتیلوتنیعتمںیہنوہیت‪،‬ہکلب�و�ادلنی‬ ‫ےس �اس رطح اعمملہ رک��ا �د�رس� ےہ؟‬ ‫‪…3‬اگنوہں�ا�و�ر�دلیکافحتظاک�اامتہمرکںی‪،‬دبرظنیےسںیچب۔‬ ‫ا� ںیہن �دےتی وت �ا� یک‬ ‫اھکس�ی�ا ںیہن ےہ �ا�و�ر �ارگ وکیئ سالم رک��ا ےہ �ا�و�ر �اس اک وج� ب‬
‫�وتقیف�د�ی�ارکےتںیہ‪،‬سپزیہجرتہکےکاقمئاقممےسیکوہاتکسےہ؟‬ ‫حس ِ ب‬ ‫ا�یکاجدیئ�ا�دںیمسجرطحوٹیبںاکقح�راھکےہ‬ ‫وجاب…�اہللاعتیلےن�ب� پ‬ ‫‪…4‬وصخیص�اافغتس�ر�ا�و�ر�داعےئافحتظاک�اامتہمرکںی۔‬ ‫�دل �آ��ز�ا�ری وہیت ےہ ۔‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫اہچ�رم…رھپ�ا� یکزیچےکدبےل�د�ورسیزیچ�دانی�ا� یکاعمملہ‪�،‬ا� یکوس�د�ا�ا�و�ر�ا� یک‬ ‫�ایس رطح ویٹیبں اک یھب قح �راھک ےہ ‪،‬نکیل دنہ�واتسین اعمرشے ںیم ڑلویکں وک‬ ‫‪…5‬یسک �اہلل �و�اےل �ب��ز�رگ یک سلجم ںیم ہتفہ �و�ا�ر �ی�ا مک �ا��ز مک دنپ�رہ ویم ںیم �ا� یک‬ ‫ا� �دانی‬‫وجاب…��ارحمم وج� ئا� وع�ر� وک سالم رک��ا �ا�و�ر �اس ےک سالم اک وج� ب‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫� �‬ ‫ن‬
‫نیل �دنی ےہ‪�،‬ا�و�ر وکیئ اعمملہ �ا�و�ر وس�د�ا�د�و ف�روقیں ےک ریغب ںیہن وہ�ا رک��ا ‪،‬وت ایک‬ ‫�ا� ےک قح ےس رحم�وم ایک اج��اےہ ‪�،‬اس ےئل �رہتف �رہتف ہی ��ذنہ نب ایگ ہک ڑلویکں‬ ‫�ب�ا�راجےن اک ومعمل انبںیئ‪��،‬اہک �ایھچ تبحص ےک وف�ادئ احلص وہں ۔‬ ‫وب�یھ وہ وت �اس وک سالم انہک‬ ‫وخف ہنتف یک �وہج ےس ��ااج� �ز� ےہ ‪�،‬اہتبل وکیئ �ب�ڑی ڑ‬ ‫ِ‬
‫ن‬
‫�و�ادلنی �ا�و�ر ڑلویکں ےک �د�رایم� ہی وس�د�ا ےط وہ�ا اھت ہک ہی زیہج ںیہمت اہمت�رے‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ث ت‬ ‫ن�ش‬ ‫ن‬ ‫ئ‬
‫�‬ ‫ن‬
‫ث ت‬ ‫� �ک �ارگن�ی��زی اقون�‬ ‫اک �و�ر�ا�� ںیم ہصح انیل وگ�ی�ا �ا� یک بیع �ی�ارجم ےہ ۔ذہل�ا � ج ب‬ ‫�ارگ �ا� رش�اطئ رپ لمع ایک اجےئ وت �ا� �اء �اہلل!میلعت ےک س�اھت س�اھت‬ ‫ ‬ ‫(سالم رک��ا �ی�ا انہک)اج ��ز ےہ۔‬
‫ہصحٔ �و�ر�ا�� ےک دبےل ںیم �د�ی�ا اج�راہ ےہ؟‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫�ر�اجئ �راہ یسک وک ونہب ں ےس ہصح اعمف رک�اےن یک رض�و�ر� وسحمس ہن وہیئ �ا�و�ر‬ ‫ولخم ِط اظنم ےک رضم �ارث�ا� ےس یھب �اہلل اعتیل افحتظ ف�رامںیئ ےگ۔‬ ‫ن‬
‫ا�ےنھچکاھکس�ی�ایہںیہن‪�،‬ا�ےسہیاہک‬
‫ن‬
‫وجولگہیےتھجمسںیہہک�ا�وکامں�ب� پ‬
‫��ا�وال�د�وںوک�دںی‪,‬‬ ‫مجنپ…�و�ادلنی�اینپ��زدنیگںیموجھچک�اینپیسک�ا� یک�ا�وال�دوک�ی�اس ب‬ ‫ن ث ت ن‬ ‫ن‬
‫ث‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫اقون��و�ر�ا����اذفوہ�ا‪،‬اھبیئ‪،‬ونہبںےسوھکل�اےتیل‬ ‫�ےس�پ�ااتسک�ںیمرشیع ِ‬ ‫�ج ب‬ ‫ا� ےن ںیہن ‪،‬ہکلب �اہلل �ا�و�ر �اس ےک �روسل ﷺ ےن یہی اھکس�ی�ا‬ ‫اجےئ ہک امں �ب� پ‬
‫�وہ�ا�یکرطفےسدہہی(‪)gift‬وہ��اےہ‪�,‬اساکریم�ا�ےسوکیئقلعتںیہن‪,‬‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫ت‬
‫ث‬ ‫اقون��الہیےسرس��ایب‬
‫ںیہہک�اںیہنہصحںیہناچےئہ۔ہیرطہقیاہن�ی�طلغ�ا�و�ر ِ‬ ‫ےہہکےنتفیکہگجےسوچب!�ارگ�اہلل�ا�و�ر�روسل�اہلل ﷺےکمکحرپلمعرکےن‬
‫ویکںہک�ا�وال�دوکریم�ا�ںیمقح�و�ادل�ی�ا�و�ادلہےک�ااقتنلےکدعبیہاتلمےہ‪�,‬ارگ‬
‫ٹ‬ ‫ث‬ ‫ےک رتم�ا�دف ےہ ۔�آرخ �ا� یک اھبیئ �د�ورسے ےک قح ںیم ویکں �دربتس�د�ا�ر ںیہن‬ ‫ےسیسکیک �دل �آ �ز��ا�ری وہیت ےہوت �اسیک رپ�و�اہنیکاجےئ ‪،‬ویکہکن یسکیک �دلینکش‬
‫زیہجیک�رمقڑلویکںیکریم�ا�ےساک��رےہںیہ‪,‬وت�و�ادلےنڑلوکںیکمیلعت‪,‬‬ ‫ن ن‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫ث‬ ‫�ش‬ ‫وہاج��ا؟�اس ےئل ونہبں ےک ��ام �ا� اک ہصح رک�دانی اچےئہ ۔س�ال �د�وس�ال ےک دعب‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ےسےنچبےکاجبےئ�اینپ�دنیینکشےسانچب��ز�ی�ا�دہ�امہےہ۔یبنرکمیﷺاکف� ضرام�‬
‫ےہ‪�,‬اےسیھبڑلوکںیکریم�ا�ےساکانٹاچےیہ!!!‬ ‫ایک‬ ‫رخہچ‬ ‫وج‬ ‫رپ‬ ‫وریغہ‬ ‫�‬ ‫دی‬ ‫�‬ ‫�‬
‫ا‬ ‫ن‬ ‫وسال…�اابخ�ر�ا� �و�ااہتش�ر�ا� ںیم فلتخم اینپمکں �ا�و�ر �ا�د�ا�رے �ااہتش�ر�دےتی‬ ‫ن‬
‫ت‬ ‫ٹ‬ ‫رمیضےہ‪�،‬و�رہنوموج�دہوص�راحتل‬ ‫�ارگ�وہ�اےنپاھبیئوک�و�اسپ�دانیاچںیہوت�ا�یک‬ ‫ےہ‪:‬الطاعۃلمخلوقیفمعصیۃاخلالق۔رتہمج‪:‬سجاکمےس�اہلل��ا�ر�ا�‬
‫� ڑلوکں ےک قح ںیم ک��ویت ںیہنرکےت وت ڑلویکں رپ ملظ رکےک �اینپ �آرخ�‬ ‫�ج ب‬ ‫�‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫�‬ ‫رکںی‪،‬وکیئ ‪۴‬دصیف �ا�و�ر وکیئ ‪ ۵‬دصیف‬ ‫ٓ� امہ�رے س ت�اھت رسامہی اک �ری ئ‬ ‫ںیہ ہک �ا پ‬ ‫�ۃ‬ ‫ئ‬ ‫ت‬
‫ویکں ب�ر�ب�ا�د رکےت ںیہ؟؟؟‬ ‫�‬ ‫ںیم �وہ وخیش ےس ںیہن وھچ�ڑںیت ‪،‬ہکلب �ر�و�ا�ج ےک �ح� وبجم�ر�اً وھچ�ڑںیت ںیہ۔‬ ‫ن‬
‫انمعف �دےنی اک �اق�ر�ا�ر رک��اےہ ۔�آ�ی�ا �ااسی انمعف اج���ز ےہ؟ایککنیب ںیم عفن �واصقن�‬ ‫وہےتوہں�اساکمںیمولخمقیک�ب�ا�امانناج���زںیہنےہ۔(ٰوکشم ‪،‬ص‪)۳۲۱:‬‬

‫‪21‬‬ ‫‪20‬‬
 ‫�یکمیٹریخ�واعتیف‬ ‫میکحمیمشادمح‬
‫��ا�و�ر�آ پ‬‫ح�!�ادیمےہہک�آ پ‬
‫�دمریاص ب �چ ںیم�آیئیھتہک�اےنپ‘‘�اابقل…‬ ‫�السالممکیلع!انج ب‬
‫یہرعہصلبقہیوس �ذ�نہ‬
‫� �و�روتمہںوکدنلبرکےنےک‬ ‫ےسوہیگ۔ھچک‬
‫ل‬ ‫م�ہملسمےک�اامی ن�یکدجت ی د��ا‬ ‫ت‬
‫ب‬ ‫�‬ ‫اتھ‬ ‫ڑپ‬ ‫ےس‬ ‫ق‬ ‫وش‬ ‫تہب‬ ‫نی‬ ‫�ا سالم مکیلع! ںیم مہفِ �د‬ ‫ہلسلسرش�وعایکاجےئ‪،‬نکیل‬ ‫ت‬ ‫مہفِ�دنی’’ںیم�ا ِ‬ ‫ن‬
‫ت وتک �ر اک مہفِ �دنی‬ ‫�‬
‫ا‬ ‫ں۔‬ ‫وہ‬ ‫س ت‬ ‫ک‬ ‫ی‬ ‫�‬ ‫�‬
‫ا‬ ‫اک‬‫�‬ ‫اعق‬ ‫ت‬
‫ےیلاحصہبرک�ام�اؓ�و�ر��انیعبؒےک�و�ا‬ ‫ےگسجںیم�ا�د�رکیککہموہیگ’’(�ادل�ہ�ر‪)17:‬‬ ‫و��پالںیئ ن‬ ‫ق�ر�آ�میکحںیموسھٹنےکقلعتم��ذرک�آ�ی�اےہہک‘‘�اہللاعتیلٰ�اےنپدنب�وںوک�ااسیرشم� ب‬
‫�‬
‫ر‬ ‫�‬
‫و‬ ‫رض‬ ‫یک‬ ‫ےن‬ ‫رک‬ ‫�‬ ‫تہب �ا ناھچ اگل۔ ‘‘�اانپ ہلبق �د�ر‬ ‫�‬‫ت�کہناچنہپاکس‪�،‬ایس�د�و�ر�ا ن�انج ب‬ ‫ن‬ ‫�خ ت �‬ ‫ت‬ ‫�خ‬ ‫ت‬
‫رکفی‬ ‫اھچ‬ ‫�‬
‫ا‬ ‫ک‬ ‫ی‬ ‫�‬‫�‬
‫ا‬ ‫ےہ’’‬ ‫�‬
‫ومضم�‬ ‫ن‬ ‫�‬ ‫ھچک�ووجاہ ت�یکانبءرپہیاغیپم�آ پ‬ ‫رضح��اوبدیعس �د�ریؓ�ر�و�ا�ی�رکےتںیہہکاشنہشہ�ر�ومےن�روسل�اہللﷺیک �دم�ںیم��ز �ج�ب�یل(�ا�د�رک)اک�ا� یکرمابت�ہفحتےکوط�ررپشیپایک۔‬
‫ےہ۔�ایسرطحح �ذ�ہفی�رقیف‬ ‫�ا�و�ر �ا�ہ�وں ےن ‘‘اق� ب ِل �ادتق�ا‬ ‫�د�وامہےس‬
‫لمع�‬
‫ےکس�ا�رے�آ�رلکیٹیہ تےھجمتہب�اےھچ‬ ‫ت‬ ‫ح� مہ ےس تقبس ےل ےئگ‬ ‫ت‬
‫وضح�رﷺ�اےسوبقلف�رامےنےکدعبامتمولوگںوک�ا� یک�ا� یکڑکٹ�ارمحم�ف�رام�ی�ا�ا�و�رےھجمیھب�ا� یکڑکٹ�ا�د�ی�اےسجںیمےناھک�ی�ا۔(�ا جم�اال�وطسللط�ب�ر�این‪)2509:‬‬
‫�ج‬ ‫ا‬
‫�‬ ‫ٓ‬ ‫یعق‬ ‫�‬
‫ا‬ ‫�‬
‫و‬ ‫�‬ ‫افص‬ ‫ہی‬‫ںیہ۔‬ ‫ےت‬ ‫اگل‬ ‫�‬‫ب‬ ‫ےتگلںیہ۔ہی��انیعبرپ تتہب�ااھچ�ااختن‬ ‫�‬ ‫اکہلسلسرش�وعرک�د�ی�اےہ۔�ا ب‬
‫ےکونع�ا ن�ےس�پ�ازیکہاضمنیم‬
‫ح�ہفی �رقیف اص ب‬ ‫�ذ‬
‫ےک‬ ‫اعم‬
‫رشے ضیک رض�و�ر� ںیہ۔ ا�ٓہنیئ ��زدن‬ ‫ےئ۔ہی‘‘مہفِ�دنیےک�اابقل’’‬ ‫ایتسہںـ’’‬
‫یگ یھب ںیم تہب توشق ےس ڑپاتھ‬ ‫ہک�اسےلسلسوکاج�ری�راھکاج‬
‫ت‬
‫�‬
‫و‬ ‫رض‬ ‫یک‬ ‫�‬ ‫ق‬‫�‬
‫و‬ ‫ےھجم‬ ‫یہ‬ ‫لکیٹ‬ ‫�‬
‫ر‬ ‫�‬
‫ا‬ ‫ٓ‬ ‫ے‬ ‫وہں۔رغ��اس�رس�اےلےکس ا��ر‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫یگ۔‬ ‫وہ‬ ‫م�‬
‫�خ ت‬ ‫ریمی�ر�اےئےہ‬
‫ت‬
‫�ر�‬ ‫�ردصقی‪،‬رک�ایچ‬ ‫م�ےکےیل�ا�یکرگ�اںدق�ر �د‬
‫وسحمسوہےتںیہ�ا�و�رریمے�دِلرپ�‬ ‫رمہلس‪:‬امع‬ ‫یک�ا‬ ‫ض ت‬ ‫ت‬ ‫�ش‬ ‫ن‬
‫ارثرکےتںیہ�ا�و�ر�اہلل�اس�رس�اےلوک‬ ‫وخ ب‬ ‫�ا� یک �ج�د�ی�د اقیقحت� ےک اطمقب �ا�د�رک ےک �اامعتسل ےس ع�ال� ےک �د�ر�د �ا�و�ر‬ ‫�وک�پ�اینںیم�شوج �دےرک‬ ‫وسھٹن‪�،‬ب� ِرگیسلت‪�،‬د�ا�رینیچ‪،‬ول�گ�ا�و�راکیلرم�چ س ب‬
‫رم‬ ‫�رتیقےسون�ا��زے۔�و�السالم ‬ ‫ےس یہ رکف دنم اھت �ا�و�ر �اطالاعً‬ ‫ن‬
‫�ر�ادلنی‪،‬رک�ایچ‬ ‫ون‬ ‫دیس‬ ‫ہلس‪:‬‬ ‫نی اک �اابقل �اس ےلسلس ںیم ےلہپ‬ ‫اچھکٔو ںیم یمک �و�اعق وہاجیت ےہ۔وینوی�رک ںیم ویوین�ریٹس �آف اج�رایج ںیم وہےن‬ ‫ینیچمالرکاھچ�رکےنیپےسومیمساخب�ر(ولف)‪،‬اھکیسن‪،‬ےلگیکرخ�ا �ا�و�ر�د�ر�د�د�و�ر‬
‫یہلچ�راہےہ‪�،‬اہتبل�اسےک‬ ‫�‪ :‬مہفِ �د‬ ‫وج�ا ض ب‬ ‫ت‬
‫ہلسلسرقتابیً�ا�یکس�الےس‬ ‫�و�ایل�ا� یکقیقحتںیماتب�ی�اایگہک�ا�د�رکںیم�پ�اےئاجےن�و�اےل�ازج�اء�د�ر�دشک�ا�د�وہی‬ ‫وہاج��ا ےہ۔‬
‫� رش و�ع ایک‬ ‫ولوگ ںیہن اگل �رےہ ےھت‪ ،‬وج �ا ب‬ ‫رع�ےہہکہی‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫�ا�ورپ‘‘اق� ب ِل �ادتق�ا ایتسہں’’ ناک‬ ‫یک رطح اک �ارث �رےتھک ںیہ‪،‬ہکبج �ا� اک وکیئ رضم تحص �ارث�ز�شیھب ںیہن وہ��ا۔ام�ہ�رنی اک‬
‫یک�ر�اےئےکاطمقبمہ�اس‬
‫�‬ ‫ےہ‪�،‬ا��ش �اء�اہلل!�آ پ‬ ‫انہکےہہک�ا�د�رکاک�ر�و��ز�اہن�اامعتسلرھگولیاکماک�ج �ی�ا�و�ر� ےسدیپ�اوہےن�و�اےل‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫ےلسلس وک اج�ری �رںیھک ےگ۔‬ ‫�د�ر�د�وںںیم �آ�ر�ام �داتی ےہ۔‬
‫ےہ۔وج اق�رنیئ‬ ‫دقمی �اابطء اک‘‘رمس اک�ر�ا وچ�ر�’’ےک ��ام ےس �ا� یک وبقمل ہخسن �خ‬
‫ن‬
‫یک ���ذ�ر رک �راہ وہں۔�االیچئ وخ�ر�د‪�،‬د�ا�رینیچ‪،‬رم�چ ایسہ‪،‬رم�چ رس ‪،‬وسھٹن �ا�و�ر‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫ل‬ ‫�‬‫دمری ضاصح ب‬ ‫ینیچ امتم �ازج�اء ومہ��ز� ےل رک وفسف ایت�ر رک ںیل۔‪3/4‬چمچ دعب ��اہتش رمہ�اہ �پ�این‬
‫ا��و�ر �درگی ہلمج اٹسف توک�ا سالم مکیلع وبقل وہ۔ دعب سالم‬ ‫�ش‬ ‫ںیل۔دب یمضہ ٹیپ یک رخ�ایب �ا�و�ر وب�اریس ںیم دیفم ےہ۔‬
‫ت‬ ‫رع�‬
‫وخ�وص�ر�‬ ‫ےہہکونربماکامش�رہاہن� ی ن�یہ�دل �چس پ��ا�و�ر ب‬ ‫م‬
‫� �پ�این ںیم �ا�ب�ال رک �ا� یک چمچ دہش ال رک مین رگم‬ ‫ک‬
‫�ا�د�رک وک رک رک ےک �ا� یک پ‬
‫�پ‬ ‫اھت۔اخصرک‬
‫ےکوینریسلی‘‘اھک��ا’’تہب�ایھچیگل‪،‬ہی�اسیک ہلیطسق‬ ‫�پالںیئ۔ےب اقدعیگ �ا�ی�ام �ا�و�ر اماہہن فیلکت ںیم افدئہ دنم ےہ۔‬
‫یھت‪،‬نکیل‬
‫اعمرشیتوموضعرپتہبدمعہ�ادتب ا� تیگل۔�اہلل�پ�اکےس�داع‬ ‫�‬ ‫ےہ‪،‬‬ ‫دمعہ‬ ‫تہب‬ ‫�ا سالممکیلع!یبخطباہکین‬
‫ل‬
‫ےہہک�ا پٓ�‬ ‫ں‬ ‫اہکاین‬ ‫یک‬ ‫یح‬ ‫و‬
‫�‬ ‫�‬
‫ر‬ ‫س‬ ‫اامل‬ ‫ن‬
‫ےک�رس�اےل�ا�و�ر�ا�د�ا�رےوکم��ز�ی�درتایق�ےسون�ا��زے۔ ٓ�انیم‬ ‫ھت‬ ‫�‬
‫ا‬ ‫س‬ ‫ےک‬ ‫�‬
‫و‬ ‫ٔ‬ ‫انچ‬ ‫ےک‬
‫ظ‬
‫افل�‬ ‫�آس�ا��ا�و�ردمعہ�ا‬ ‫زغمہتسپ‪50:‬رگ�ا م دہش‪100:‬رگ�ام‬ ‫ ‬‫وسھٹن‪10:‬رگ�ا م یگطصم�ر�ویم‪5:‬رگ�ام‬
‫ٹ‬ ‫�ش‬ ‫ریمییچبوک�اس‬ ‫�‬
‫ر‬ ‫�‬
‫و‬ ‫�‬
‫ا‬ ‫ںیہ‬ ‫ق ت‬ ‫ن‬
‫رمہلس‪:‬دیسرمعاف�ر�وق �اہوکاہ�‬ ‫ ‬ ‫اک ا�اظتن�ر�راتہےہ۔‬ ‫امتم�ا�د�وہیاکوفسفرکےکدہشںیممالرکحبصاہن�رم�ہ�ا�و�روسےت�و �‪6-6‬رگ�ام�اامعتسلرکںی۔احہظفےئلیکدیفمےہ۔‬ ‫ام۔‬
‫ہتشکرقنہ‪1.5:‬رگ� ‬
‫رمہلس‪ :‬ف�ر�ی�دہوعسم�د‪،‬رک�ایچ‬
‫ن‬
‫�اسےکرھگولی�ا�و�ریبطوف�ادئ�ا�و�ر�اامعتسل�اےنت��ز�ی�ا�دہںیہہک�ا�اکامش�رںیہنایکاجاتکس۔دنچ�ا� یک�د�ر�ج ��ذلیںیہ۔‬
‫ن‬ ‫�‬
‫ہیس�اسنےسدبوبوک�د�و�ررکےکم�ہےکرخ� ب‬
‫ا� �ذ��اہقئوککیھٹرکیتےہ۔ (�بق� یہ ص‪ 33‬رپ)‬ ‫ ‬ ‫�ا�د�رکسیگ�ا�و�روج�ڑ�وںےک�د�ر�داکعلقعمقرک�دیتیےہ۔‬

‫‪23‬‬ ‫‪22‬‬
 ‫‘‘ںیہن‬
‫ن‬ ‫ح �ک‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫�!�د یھ�یےہکریمے�ا� یکطلغےلصیفےنریمےےٹیبیک��زدنیگوک�وری�ا�‬ ‫‘‘اعمصاص ب‬ ‫ںیہناٹیب!�ایسی�ب�ا�ںیہنےہنکیلاحال�ےکشیپرظنھچک‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ٹ‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫ا� ںیم حیحص ہلصیف رکےک �اےنپ �اس طلغ ےلصیف یک �الیف رک��ا اچاتہ وہں۔’’‬ ‫رک�د�ی�ا ےہ۔ � ب‬ ‫�دڑھاکس�ااگل�راتہےہ۔�ا پٓ��ر�ا�‪12‬ےجب�کول��آ�ی�ارک�و۔’’‬
‫ھٹیسصالح�ادلنیےھجبےھجبےسےجہلںیم�اےنپس�اہقبےلصیفرپ�اوسفساک�ااہظ�ررک�رےہ‬ ‫ا� �د�ی�ا �ا�و�ر �اانپ وشڈل�ر گیب �ااھٹرک اک�ر‬
‫‘‘‪� OK‬ب�اس!’’ ہحیلم ےن وشیخ ےس �و�ادل وک وج� ب‬
‫ن‬ ‫�‬
‫��اینپ�ب�ارشعیچبیکتمسقرپ��ا��زرک�رےہےھتہکسجاکاہھت‬ ‫�ہکاعمصاصح ب‬ ‫ےھت� ج ب‬ ‫وپ�ر�چ یک رطف �ب�ڑھ یئگ۔‬
‫ق ت‬ ‫�‬ ‫ت‬
‫��وہہفیفعوک�اسےک‬ ‫�ا� یکڈنیلال� ڈر�ےناماگناھت�ا�و�ر�وہ�اس�و �وک نوکس�رےہےھت� ج ب‬ ‫� ہک ہمجن مگیب �دھک‬‫ھٹیس رمق �اینپ یٹیب وک تبحم رھبی اگنوہں ےس اج��ا �دےتھکی �رےہ � ج ب‬
‫ن‬ ‫�ش‬
‫رشیعرپ�دے�ا�و�ر�اسیک�دنی�د�ا�ریرپدیقنتاک� �اہنانبےت�رےتہےھت۔�و�ایعق�ا�یکیچب‬ ‫ےس �آہ رھب رک �ر ہ ںیئگ۔‬
‫ن‬
‫اک ربص �ر�گ ال�ی�ا اھت �ا�و�ر �ااسی �رہتش �اہلل اعتیلٰ ےن �اس ےک ےیل اجیھب اھت۔‬
‫�!وت�ا پٓ�سکرہگیوس�چ ںیمنگمںیہ؟’’ھٹیساصح ب‬
‫��د�و�ب�ا�رہوگ�ی�اوہےئ۔‬ ‫‘‘یجاعمصاصح ب‬ ‫‘‘ھٹیس صالح �ادلنی ےن اعمص اصح ب‬
‫� وک �د�و�ب�ا�رہ ولب�ا�ی�ا ےہ۔’’ ڑپچ�ایس ےن ویک‬

‫‪Zaiby‬‬
‫امّ یفطصم‬
‫ٹ‬
‫�ےکاکپ�رےنرپایخولںیک�داینےس�و�اسپول��آےئ�ا�و�ر‬ ‫�‪،‬ھٹیساصح ب‬‫اعمصاصح ب‬
‫�اےنپ رھگ �و�اولں ےس وشم�رہ رکےن اک ہہک رک �اھٹ ڑھکے وہےئ۔ �واہں ےس لکن رک‬
‫�ۃ‬
‫دیسےھرٹکیفییکدجسمںیمےئگ�ا�و�ر�د�و�رتعکٰولص �اوتلہبڑپھرک�اہللاعتیلٰےس�اینپ‬
‫� وج ھچک �دری ےلہپ نئمطم وہرک‬ ‫�ا�پ�ا�رٹنمٹ ںیم �آرک �اطالع �دی۔ اعمص اصح ب‬
‫�‬ ‫ن‬
‫ےھٹیب ےھت‪� ،‬ا� ےک م�ہ رپ رھپ وہ�اایئں �ا�ڑےن ںیگل �ا�و�ر �وہ اہےتپن اکےتپن ھٹیس‬
‫�‬‫� ےک رمکے ںیم �د�الخ وہےئگ۔ �ادن�ر اک رظنم �دھکی رک اعمص اصح ب‬
‫ن‬ ‫ن ن‬
‫ن‬

‫ن‬
‫اصح ب‬
‫‪24‬‬
‫یٹیب ہفیفع وک ےب اجدیقنت رکےن رپاعمیف بلطیک �ا�و�ر رھپ �اسےک دعب �د�و�رتعک‬ ‫م��ز�ی�د رپاشی� وہےئگ۔ ھٹیس صالح �ادلنی �ا�و�ر دع��ا� �د�وونں �ا� وک �دھکی رک‬
‫ون�الف رکش�اےن ےک �ا�د�ا ےیک �ا�و�ر ہی وسےنچ ےگل ہک تمسق ویں یھب یتلھک ےہ۔‬
‫ن‬
‫��ااہفتسہیمرظن�وںےس�ا��د�وونںوک�دےنھکی‬ ‫ڑھکےوہےئگ۔اعمصاصح ب‬ ‫اہیلہدمحملصیف‬
‫�ش‬ ‫ن‬
‫ےگل۔ ھٹیس صالح �ادلنی ےن �ا� وک ےنھٹیب اک �ا �ا�رہ ایک �ا�و�ر رھپ ھٹیس صالح‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫ت‬
‫ن ن‬ ‫�‬
‫ی‬ ‫‘‘س�‬ ‫� ےس ایجتلمہن ےجہل ںیم �ب�ا� رش�وع یک �ا�و�ر �ا�‬ ‫�ادلنی ےن اعمص اصح ب‬
‫ہحیلماک‬
‫�ش‬ ‫ےیل‬ ‫ےک‬ ‫�ز‬
‫�‬ ‫�‬
‫و‬ ‫رہش‬ ‫ےٹیب‬ ‫ےک‬ ‫دنن‬ ‫اینپ‬ ‫�‬ ‫وہ‬ ‫�‬ ‫اھت۔‬ ‫�‬
‫ا‬ ‫ی‬ ‫ٓ�‬ ‫�‬
‫ا‬ ‫وف�‬ ‫اک‬ ‫ا�‬ ‫�‬‫رمع‬ ‫زسم‬ ‫وہ‬ ‫�‬ ‫ے!‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن ن‬ ‫ن‬
‫ت‬ ‫ےس �ا� یک یٹیب اک اہھت دع��ا� ےک ےیل اماگن۔ �ا� یک ہی �ب�ا� نس رک اعمص‬
‫ہہک�ریہںیھت۔’’ہمجنمگیبےن�بالدیہمتس�ا�ری�ب�ا�ھٹیسرمق�ادلنیےکوگ‬ ‫ن‬
‫� دکیم وچ�ک رک ڑھکے وہےئگ۔‬ ‫اصح ب‬
‫گ��ز�ا�ر رک�دی۔‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫ٓ�اجےتنںیہہکامہ�ر�ااخدن�ا�ذمیبہ‬ ‫�ےن�ا�ےساہک‪�‘‘:‬ا پ‬ ‫ھٹیساصح ب‬
‫�دق�رےوتفقےسوبےل۔‬ ‫‘‘ �آ مہ مم…’’ھٹیساصح ب‬
‫ن‬ ‫�ش‬ ‫پ‬ ‫�‬ ‫ن‬ ‫ٓ� ےن �اینپ یٹیب ےک رشیع رپ�دے اک ��ذرک ایک‬ ‫� �ا پ‬‫وس�چ اک احلم ےہ �ا�و�ر � ج ب‬
‫ط‬ ‫ہل‬
‫‘‘ ایک�ا� �وںےنیچبیک ی �ا�دی�ا�و�ر القاک��ذرک�ا�ےسایکےہ؟’’ھٹیس‬‫ہ‬ ‫ن‬ ‫ن ن‬
‫وت ےھجم �اےنپ ےٹیب دع��ا� یک �وری�ا� ��زدنیگ ںیم �د�و�ب�ا�رہ اہب�ر الےن اک ایخل‬
‫ن ن‬
‫رمق �ادلنی ےن رہھٹ رہھٹ رک وس�ال ایک۔‬ ‫وساھج �ا�و�ر �ایس وس�چ وک یلمع اجہم�شانہپےن ےک ےیل ںیم ےن دع��ا� وک‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫‘‘یج…!�ا�ےکملعںیمےہرگمڑلاک�اڈنیلگنںیم�راتہےہ۔’’‬ ‫ٓ�ےس�اےنپےٹیب‬ ‫ا��ا پ‬ ‫اہیں�بالرکامتم�ب�ا��اسےکوگ گ��ز�ا�ریک�ا�و�ر� ب‬
‫ن ن‬
‫�ےنہلگاکنھک�رےتوہےئاہک۔‬ ‫‘‘وہں…’’ھٹیساصح ب‬ ‫ٓ� دع��ا� ےک قلعتم لمکم‬ ‫یک وخاحشل ��زدنیگ اک وس�ال رک�راہ وہں۔ �ا پ‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫��رےہاگ؟’’‬ ‫ٓ� اک�اسےلسلسںیمایکایخلےہ؟ایک�اےس�ب�ا�ہ�رانجیھبانمس ب‬‫‘‘ �ا پ‬ ‫اقیقحت� رکںیل۔ںیمہ�اسےلسلسںیموکیئدلجیںیہنرگم�ا پٓ��ااکن�رم�ےیجیکاگ۔’’‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫(اج�ریےہ)‬ ‫ٓ� ےھجم رشدنمہ م� ےیجیک۔’’ اعمص‬ ‫�! اقیقحت� یک �ب�ا� رکےک �ا پ‬ ‫‘‘ھٹیس اصح ب‬
‫� ےن اہک۔‬ ‫اصح ب‬

‫‪25‬‬ ‫‪24‬‬
 ‫ظ‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫وکوحلم�اخرط�رانھکاچےیہ۔’’‬ ‫ِ‬ ‫�ا پٓ�یہرکرطفوتمہجوہ�رےہںیہ‪،‬ںیہنج�ا پٓ�‬ ‫وکرس�اےتہ�ا�و�ر�داع�دےتیممیتایک�ا�و�راچ�ر�پ�ایئرپیہہلبق�رُ�ووہےکدجہتےکولفنںیک‬ ‫اق�ری میلع اخ� یک فیعض �و�ادلہ وبہج اع�رہضٔ رسط�ا� فیلکت ںیم م�ب�ال ںیھت۔‬
‫ن‬ ‫ٹ ٹ‬ ‫ن‬ ‫�‬ ‫ت‬ ‫�‬
‫ت‬
‫ٓ� انہکایکاچےتہ ںیہ؟’’رٹسماعیل رظف ےن رتنیپ�ادبالوتاعمےلم یک � �ز��اک�‬ ‫‘‘�ا پ‬ ‫تین �ب�ادنھ یل۔اق�ری میلع اخ� ےن �دوی�ا�ر رپ�ک �ک رکےت وہےئ �و�ال کالک رپ‬ ‫ڈ��ارٹک�وں ےن امویس وہرک �اس�پ��ال ےس ڈ�اچس�ر�ج رک ےک رھگ جیھب �د�ی�ا اھت۔ �اںیھن‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫�‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫� ےئگ۔‬ ‫� یھب اھب� پ‬ ‫وکاق�ری اصح ب‬ ‫رظن ڈ��ایل �ا�و�ر وخ�د کالیم رکےت وہےئ اہک ۔ �ا�ووہ!�ایھب وت حبص وہےن ںیم اکیف �وق�‬ ‫�آ�ر�ام �و وکس� یک رض�و�ر� یھت۔�اوھنں ےن وکس� یک اخرط دنین یک وگیل یھب اھک‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫ابش� رپ �آیئ ےہ۔�اامں اج� وک�غ�آ�ر�ام �و‬ ‫ا� ب‬‫ڑپ�اےہ �ا�و�ر ڑپ�وس یک رقتبی ِ ُ� پ�ر نتف � ب‬ ‫�ریھکیھت۔�ا�رپدنینیکوگیلےک�ارثےسدنیناکہبلغط�ا�ریوہ��ا‪�،‬آںیھکندنینےس�شدنب‬
‫‘‘یہی ہک �آ�ج لک دنہی ذہتبی �واقثتف یک دیلقترکےت وہےئ مہ ںیم رتشیب‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫ن‬ ‫وکس� یک رض�و�ر� ےہ۔ �ارگوش�ر رش�اہب �رےک �ی�ا مک وہ وت �وہ دجہت ےس اف�ر وہرک‬ ‫وہےنںیتگلوت�وےفق�وےفقےس�دھم�اہکزیخاٹپےخ�د�اےغاجےنیک�وہجےساخوم‬
‫املسم��اینپ ذہتیبی �ادق�ا�رےس ےتٹہ اج�رےہ ںیہ ‪،‬رصف �ر�وقن �ا�و�ر�انمجن �آ�ر�ایئ ےک‬ ‫ن‬ ‫�ش‬
‫ن‬ ‫�ا�ی�د ھچک �دری ےک ےیل دنین رک ںیل ‪،‬نکیل وجوطاف� ڑپ�وس ںیم �ب�ر�پ�ا ےہ �وہ �رےنک اک‬ ‫اضفرمشعتوہ�ریہیھت۔�ب�ا�ر�و�دیکوب�ا�و�ر�دوھںیئےک�ب�ا�دولںےساضفدکم�روہ�ریہ‬
‫��امرپمہےن�ایسی�ایسی�رومسں�ا�و�ر�ر�و�اوجںاک�ارتخ�اعرکایلےہوج�اسالیم�ر�وےیےک‬ ‫ظ‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫��امںیہنےل�راہ‪،‬ھچکوترک��اڑپےاگ۔سبتہبوہایگہلحم�د�ا�ری�ا�و�راسمہیگیئاکاحل�‪،‬‬ ‫یھت �ا�و�ر �ہ�ر �دھم�اےک یک �آ�و�ا��ز رپ �اامںاج� یسک وصعمم ےچب یک رطح وچ�ک ڑپںیت۔‬
‫انمیف ںیہ۔’’‬ ‫ن‬ ‫ےبمگنہوش�ر�ورش�اےبےسزیب�ا�ریاک‬
‫اق�ری میلع اخ� ےن یھب �اس وش�ر�و لغ ںیم رپ�ادنگہ ��ذنہ ےک س�اھت دجہت �ا�د�ا یک �ا�و�ر‬
‫�ش‬ ‫�ش‬
‫‘‘ہی وتمہ یھب اجےتن ںیہ ‪،‬نکیل رھگںیم یچب یک �ا�دی اکالہپومعق ےہ ‪� ،‬ارگےچب‬ ‫یکینیک�اُدیمےلرکڑپ�وسںیمچنہپےئگ۔ �اایمہن�ب�ریقومقمقںیک�ر�ووینشںےسہعقب‬ ‫�ااہظ�ر رکےت وہےئ �ب�ا�ر �ب�ا�ر اکونں وک‬
‫�ش ت‬ ‫ن‬ ‫�‬ ‫ن‬
‫ٓ� وکیھب �ب�ر�د�ا �‬ ‫وھت��اتہب �لّہہ گلّہ رک�رےہ ںیہ وتڑپ�ویس وہےن ےک ��اےط �ا پ‬ ‫ڑ‬ ‫ون�رانبوہ�ااھت۔امہمونںاکوجہموھجم�راہاھت‪،‬ونوج�ا�ڑلویکں�ا�و�رڑلوکںاک�ا� یکولخمط‬ ‫ن اہھتاگلرک�اافغتس�راک�و�ر�درک�ریہںیھت‬
‫�ش‬

‫ےتفہ‬
‫ن‬ ‫�‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫اکوھت��ااظم�ہ�رہ رک��ااچےیہ۔’’‬ ‫ڑ‬ ‫اھترھتک�راہاھت۔�اافتقےساخدن�ا�ےکرس�ب�ر�اہ‬ ‫وٹہلومیقیسےک��زری�ومبےکس��خ‬ ‫‪�،‬ا�ہ�وں ےن میلع اخ� وک اہھت ےک �ا �ا�رے‬ ‫االسماہللاخن‬
‫ٹ � ن‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫�‬
‫ٓ� ال�و ڈٔ��ارکیپساک�اامعتسل دنبرک�ا�دںی �ی�اوش�ر�ولغ مک رک�و�ا�دںی وت�ب�ڑ�ا‬
‫�‬
‫‘‘�د یھ�یے �ارگ�ا پ‬
‫�ک‬ ‫رٹسماعیلرظفرظن�آےئگ۔�وہوش �ر�گیکیٹرش��ا�و�ر ج�ی���زںیموبلمسےھت۔اق�ری‬ ‫ےس�پ�اس�بالرکفیحن�آ�و�ا �ز�ںیم�ااجتحاجََاہک‬ ‫وجرغم� ��ز�دہ‬
‫ب‬ ‫اک�آرخی �د�‬
‫�‬
‫ئ‬ ‫ح ن‬ ‫ن‬ ‫� ن‬
‫ا�وتوھت�ڑی�دریںیمرجفیک�ا �ذ��اںینیھبوہےن�و�ایلںیہ۔ھچکوتایخل‬ ‫�ااسح�وہاگ�ا�و�ر� ب‬
‫ن‬ ‫�‬ ‫��ا�یکرطفےکپلہک�وہابم�دہ�چھال�وےیکرطحامہمونںےکوجہمںیماغ� ب‬ ‫اص ب‬ ‫‪‘‘،‬اٹیب!�ا�ولوگںوکوکیئ�ر�وےنکوٹےنک‬ ‫�ی�اام�ڈ�ر� �ا��زم ےک‬
‫وہاجںیئ ۔‬ ‫�و�اال ںیہن؟’’‬ ‫�آ��ز�ا�دایخل �ددل�ا�دہ املسمونں‬
‫رکںی‪�،‬اس اگنہےم وکدنبرک�ا�دںی۔’’‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫س�اانموہ�اوت�ریمسکیلعکیلسےکدعبرٹسماعیلرظفاکشاتیًوگ�ی�اوہےئ۔‘‘اق�ری‬ ‫‘‘�اامں اج� �اس اک �اایتخ�ر حک�وم�‬ ‫ںیم �وِ� یک �اڈنی(‪week‬‬
‫ٓ�‬ ‫ٓ� یہ املسم� ںیہن ‪،‬مہ یھب املسم� ںیہ �ا�و�ر�وہ وج�ا پ‬ ‫�! �ا پ‬ ‫‘‘سب اق�ری اصح ب‬
‫ن‬ ‫ٓ�یکیلمیفیھبوترقتبیںیمدموعیھت۔’’‬ ‫�!�ا پ‬ ‫اصح ب‬ ‫� ھچک رک یتکس‬ ‫ےک �پ�اس ےہ۔�وہ اچےہ وت س ب‬ ‫‪)end‬یک �اصطالح �داھ�ررک‬
‫ولگ تعن وخ�این �ا�و�ررعس ےک ��ام رپوق�اویلں یک احملف امجےت ںیہ‪،‬وپ�ری �آ�و�ا��ز‬ ‫�ش‬
‫ن‬ ‫ٓ� ےن! تہب رکشہی۔�د�ر�الص ریمی �و�ادلہ اصہبح لیلع ںیہ‪،‬‬ ‫‘‘یج! اجب ف�رام�ی�ا �ا پ‬ ‫ےہ۔سجرطحیئک�ب�رسےلہپ �ا�دیاہولںںیم‬ ‫وبقمل �ورعم�وف ےہ‪ ،‬ینعی‬
‫وھکلرکرپ�ورگ�امرکےتںیہہک�اسیک�آ�و�ا��زےس��زنیم�و�آامس�رل��زہ�ب�ر�ادن�اموہاجےت‬ ‫ق ت‬ ‫ت‬ ‫ت ن‬ ‫نن‬
‫رقتابی��ب�ا�رہےجبمتخرک�دےنیاکاقون���اذفایک‬
‫ت‬ ‫ن‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫�ر�ا�وک�ا�یکفیلکتںیمومعامً�ااضہفوہاج��اےہ۔�اس�و �یھبےب�آ�ر�ایم�ا�و�رےب‬ ‫�اوت�ا�رےس ےلہپ رچینساک�د�‬
‫ٓ� وکیسک ےک �ٓا�ر�ام �ووکس� اکایخل ںیہن �آ��ا۔’’‬ ‫� �ا پ‬ ‫ںیہ۔�وہ ایکےہ؟� ب‬ ‫اھت‪�،‬ایسرطح�وہ�اسےلئسمےسےنٹمنےکےیل‬ ‫ت‬
‫�‬ ‫وکسین وسحمس رکےت وہےئ فیلکت ےس رک�اہ �ریہ ںیہ‪� ،‬اںیہن �پل �پل امیت�ر�د�ا�ری یک‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫املسمونں ںیم رخ�ااف� یک‬
‫رٹسماعیل رظف ےک رہچے ںیم دتب�رجی �ب�ڑیتھ وہیئ یخلت وکوسحمس رکےت‬ ‫ن �خ ت‬ ‫ت‬ ‫اقون� انب رک ��اذف رک یتکس‬
‫� �اُ� یک �دم� ںیم رصم�وف ںیہ۔’’‬ ‫تخس رض�و�ر� ےہ ۔مہ س ب‬ ‫�پ��ذری�ایئ ےک ےیل وصخمص‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫�‬ ‫ن‬ ‫�ش‬
‫وہےئمیلعاخ�ےنوساچہکسنیھبےک�آےگنیباجب��اوضفلےہ۔�اسےیل�و�اسپ‬ ‫ےہ۔اقون�انبرک�اسرپ‬ ‫رک ایل ایگ ےہ ۔ �ا �د ی‬
‫ت‬ ‫�‬ ‫ا� �ااسیومعق‬ ‫� �ااسییھب ایک…وھت�ڑی �دریےک ےیل یہ �آاجںیت ‪ � ،‬ب‬ ‫‘‘�ا�رے اصح ب‬
‫ٓ� یک ےہ۔ �و� یک‬ ‫�!�ر�ا� �ا پ‬ ‫م�ڑےت وہےئ رنیم ےس �آرخی ہلمج اہک‪�‘‘:‬ااھچاصح ب‬ ‫لمع �د�ر�آدم رک�ا�ی�ا‬ ‫ایبہ ےک وح�اےل ےس‬
‫�ب�ا�ر�ب�ا�روت�آےئ اگ ںیہن ۔’’‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫ٓ� اچںیہ �اوجن�اےئ رکںی�اینپ رقتبی وک‪،‬مہ وک�‬ ‫ٓ� اکےہ۔سج رطح �ا پ‬ ‫�اڈنی �ا پ‬ ‫ــ‘‘یج �وہوتکیھٹےہ‪ ،‬نکیل �و�ادلہاصہبح �اس �وق� امیب�رییک �ا��ذ�ی� ںیم تخس‬ ‫دنہمی امویں یک دنہی ذہتبی‬
‫�خ ت‬ ‫ت‬
‫� رھگیک رطف لچ ڑپے‬ ‫وہےت ںیہدم�ا ل� رکےن �و�اےل۔’’رھپ اق�ری اصح ب‬ ‫�انھجل ےس �د�واچ�رںیہ ۔’’‬ ‫اعتسم�ر�روسام�‬ ‫ےس‬
‫�‬ ‫�ہ ٹ‬
‫� �ا� یک افاحتہن �ا�و�رزنطہی رکسم�ا � ےک س�اھت ڈ�وھیکل یک‬ ‫�ا�و�راعیل رظف اصح ب‬ ‫ن‬
‫‘‘ریخےس!ایکامیب�ری ےہ؟مگیب اصہبح ھچک ہہک وت�رںیہ ںیھت‪ ،‬ںیم یہ �دایھ� ہن‬ ‫وہں�ی�ا�پ�ااتسکین اعمرشے‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫�آ�و�ا��زرپرھتےنک �و�اےل ونوج�ا� ےک ےقلح ںیم رغق وہےئگ۔‬ ‫�دے اکس۔’’‬ ‫یک امندنئہ �روسام�‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ض‬
‫رٹسماعیل رظف وک�اےنپ س�اھت دقم ےس دقم مال��ا�دھکی رکونوج�ا� ےک ط�اےفئ‬ ‫� ےن رس�د�آہ رھبےت وہےئ‬ ‫‘‘�وہ رسنیکےک رم� ںیم م�ب�الںیہ۔’’اق�ری اصح ب‬ ‫وہں‪،‬دیپ�اشئ یک س�ارگلہ‬
‫�‬ ‫�ش‬
‫ےن ریخدقمیم رعنہ اگلرک�اںیہن وخ �آدم�ی�داہک وتومیقیس یک �آ�و�ا��ز�ا�و�ر��ز�ی�ا�دہ �ب�ڑاھ�دی‬ ‫�اےنپ �دھک اک�ااہظ�رایک۔‬ ‫ن‬
‫اجےئوتلمعوہاگ۔�و�رہنوک�یسکیک‬ ‫�ی�اس�ال یک س�ارگلہ یک رقتبی‬
‫تن‬ ‫نت‬
‫یئگ �ا�و�ررھتےتک ومسجں ےک س�اھت رٹسماعیل رظف یھب �و�ااہلہن �رصق اکہصح نب‬ ‫‘‘�ا�وہ!�اہلل نریخرکے اگ‪�،‬اہلل �پ�اک �اںیہن تحص �ودنت�ریتس �دے۔’’اعیل رظف‬ ‫س���ا ےہ۔’’‬ ‫وہ�ی�اےقیقع یک س�� وکریغ�اسالیم‬
‫ن‬ ‫�‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫ےئگ۔ �ا�درھاق�ری میلع اخ� اسمہےئ یک ےب یسح رپ�اوسفس رکےت وہےئ �دےھک‬ ‫� ےن �ا�س�ا� �د�ویتس اکاظم�ہ�رہ رکےت وہےئ تفم وشم�رہ یھب �دے ڈ��اال ہک‪:‬‬ ‫اصح ب‬ ‫‘‘اہں اٹیب !یہی �ا� یک رطہقی‬ ‫ےک‬ ‫اس‬ ‫�‬ ‫اوہ‪،‬‬ ‫�‬ ‫رک�‬ ‫اےئ‬ ‫�‬‫اوجن‬ ‫�‬‫�‬
‫ر‬ ‫و‬ ‫�‬ ‫�‬
‫ا‬ ‫�‬
‫ا‬ ‫رطےقی ےس �ا�د�ارک�‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫�ا�و�رومغمم �دل ےک س�اھت رھگےک �د�ر�و�ا��زے رپےچنہپ وت�ادن�رےس �آےن �و�ایل �ر�وےن‬ ‫ٓ� یھب امکل رکےت ںیہ‪،‬حک�وم� ےن رساک�ری �اس�پ��ال وھکل‬ ‫‘‘�ا�رے اصح ب‬
‫� �ا پ‬ ‫ےہ‪�،‬و�رہن�د�ورس�وںیکفیلکت‬ ‫ےیل اعم وط�ر رپ ےتفہ یک �ر�ا� یہ بختنم یک اجیت ےہ‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬
‫یک �آ�و�ا��زںی نس رک�ا� ےک دقم �ب�رف یک ِسل یک رطح دمجنموہرک �رہ ےئگ۔�ا� ےک‬ ‫ٓ� ےس‬ ‫�رےھک ںیہ‪�،‬اںیہن وت�اس �وق� �اس�پ��ال ںیم وہ��ااچےیہ اھت‪�،‬اس�پ��ال اکہلمع �ا پ‬ ‫ا�‬ ‫وسحمس رکےن �و�اولں اک � ب‬ ‫�ا�و�ر�دل ےک �ا�رام� اکنےل اجےت ںیہ۔‬
‫ت‬ ‫�ک ن‬ ‫ن‬ ‫�‬ ‫ن ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫ت‬
‫رھگںیم رہک�ام اچموہ�ااھت‪،‬وخ�انیت ےک �ر�وےن �ا�و�رنیب رکےن یک �آ�و�ا��زںی ڑپ�وس یک‬ ‫ا��د یھ�یے��اں!ہتپںیہنسک�وق�اگنہیم‬ ‫رتہبوط�ررپ�ا�یک�دھکیاھبلرکاتکسےہ۔� ب‬ ‫دقف�ا� وہ��ا اج �راہ ےہ۔�ااھچ وھچ�ڑ�و!مت ریمے ممیت اک‬ ‫�وہ�ا� یکےتفہیک�ایسییہ�ر�ا�یھتہکاق�ریمیلعاخ�ےکڑپ�وسںیمس�ا�ری�ر�ا�‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫�‬
‫ن‬
‫اگنہہمزیخ�آ�و�ا��ز�وںاکم�ہڑچ�ا�ریہںیھت۔اق�ریمیلعاخ�وکہیوس�چ رکیلستوہیئگیھت‬ ‫ٓ� ایکرکںی ےگ۔’’‬ ‫وط�ررپیبط �ادم�ا�دیک وف�ری رض�و�ر� ڑپ اجےئ‪،‬رھپ�ا پ‬ ‫اگونں‪�،‬وھیکلیکرضوبں‪�،‬ت�اویلںیکوگجن‪،‬اھجرجنیکاکنھج�ر�وں�ا�و�ر دنب�وتسب وت رک�د�و ��ا ہک دجہت �ا�د�ا رک ولں۔’’‬ ‫ڈ‬ ‫دنہمیامویںےک‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫�خ‬ ‫ت ن‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫�ش‬ ‫ٹ‬ ‫� ن�‬
‫ا� وکیئ �ب�ر�ب�ا�دںیہنرکاتکس۔‬ ‫ہک �اامں اج� وکوج�ادبی �آ�ر�ام�ووکس�لمایگےہ‪� ،‬اےس � ب‬ ‫‘‘�ا پٓ�اکوشم�رہرس�آوھکنںرپنکیلرسِ�دس�وت�ا�س�اتین�ا�و�ر�ا الایق�ےکامتماقتےض‬ ‫اق�ریمیلعاخ�ےنممیتاکدنب�وتسبرک�د�ی�اوت�اامںاج�ےنےٹیبیکف�رامں�ب�ر�د�ا�ری‬ ‫�ےکوکس�وکرپ�ادنگہرک�د�ی�ااھت۔‬ ‫ڈ��ا� ڈ��ی�ایکاٹکک�یک�آ�و�ا��ز�وںےنلمرک ب‬

‫‪27‬‬ ‫‪26‬‬
 ‫ن‬
‫ی‬ ‫ہ‬
‫وکیئاکم�رکےت۔‬
‫ٹ‬ ‫�ٹ‬ ‫ٹ‬
‫مھچکاتب ی�ااور�ی یھباہکہکومتےکدعب‬ ‫اچ�‪،‬ومالاناصبحےنےھجماالسمےکابرے ی‬ ‫املسمنوہاناچاتہوہںاورےھجمرس � یف�یک� ی�یھب ہ ٹی‬ ‫ش‬ ‫ےس‬ ‫دل‬ ‫ےچس‬ ‫م‬ ‫�ےہ ی‬ ‫ی‬ ‫مےناہک‬ ‫ی‬
‫ٹ‬ ‫ممہبسوک پ ی‬
‫مٓاپوکڑپوھاراہوہں‪،‬ڑپھ‬ ‫لےچسدلےس�ی ہملکوج ی‬ ‫�وہانےہ۔واہںہنوھجیٹوگایہےلچیگہنرس�� یف�یک� ی�۔ارگاُسامکلےک ی‬ ‫اسڑبےاحمکاورڑبیدعاتل ی‬
‫�یکزدنیگ ی‬ ‫ہ یش‬
‫رک�۔ومالاناصبحےنےھجمہملک‬ ‫لوسرگ(تنج)وہیگ‪،‬اچےہٓاپاظرہیوطررپیسکےساملسمنوہےناکذرکیھبہن ی‬ ‫مٓاپےک ی‬ ‫ولےگوتومتےکدعبیک‬
‫ڑپوھا ی�ااوراساکدنہیارھت(رتہمج)یھبولہکا ی�ااورھجمےسا �یلےاہللیکدنبیگرکےناوراس ئےکےچسروسلیکاتدعباریاکدہعیھبرکا یا�اور یمرااالسیمانمدبعاہللراھک۔‬ ‫ک‬
‫ٹ ٹ‬
‫اچ�وتدجسم ی‬ ‫مٓاپوکرس�� یف�یک� ی�ونبادوںاگ۔ٓاپ ہ ی‬ ‫اج�۔حبصونےجبااشنءاہلل ی‬ ‫گاےہ۔ٓاپرات ی ہ�اں ُرک ی‬ ‫امہرےدمرہساکدرتفابدنبوہ ی‬
‫م‬ ‫ی ق‬ ‫ی‬ ‫ی‬
‫�� ی� ٹ‬
‫ب‬ ‫ہ‬ ‫اصبحےناتب ی�اہک ق‬ ‫ومالان ت‬
‫ل‬‫�ام رکےن ےک ی‬ ‫ی‬
‫اچ� وت امہرے رھگ ھک م ٓارام رکل۔م ےن دجسم م ی‬ ‫�ام رکل۔�اں ٓاپ وک اےھچ ولوگں یک تبحص ےلم یگ اور ی‬ ‫ہ‬ ‫ی‬ ‫ی‬ ‫امہرے اس�وں ےک اسھت ی‬ ‫ی‬
‫ی‬ ‫ین �‬ ‫دمحمداشن ‬
‫اہک۔سڑوںولگومالانےکاسھتدجسممرورےہےھت۔ٓادیھراتےکدعببسولگاُھٹےئگ۔اےنپامکلےکاسےنمروےناوراسیکڑبایئ ناورذرکرکےنواےل�ی ولگےھجم‬
‫ی‬ ‫رھگ�وزدنیگیکاسےب چ ی� ی‬ ‫گااور ی‬ ‫ٹ‬ ‫تہباےھچےگل۔ ی‬
‫م یمری�ی راتا�زگری‬ ‫ابزیاور ی‬ ‫میھبانےکاسھتالاہلاال ٹاہللاکذرکرکاتراہ‪،‬دینمشدقمہم ف‬ ‫میھباُھٹےک�ب� ی�ھ ی‬
‫ا۔مےن ی�ولعممیکوتومالانےنیتخسےسعنمرکد ی�ا۔‬ ‫گاوہاورومالاناصبحےنےھجمحبصرس�� یف�یک� ٹی�ونبارکدےد ی� ی‬ ‫مٓا ی‬ ‫�اکھتوہاہچباینپامںیکوگد ی‬ ‫جی‬
‫ی‬ ‫ی‬ ‫اشیتناوروکسنےکاس ن ی‬
‫وہں۔ومالانےناہکہکڑبی‬ ‫ا�راتماور ُرانکاچاتہ�ی ئ‬ ‫اصبحےسااجزتاچیہہک ت ی‬ ‫اموحلم یمرادلاچاہہکھچکاوروتقزگاروں‪،‬مےنومالان ئ‬
‫م ٓاپ وک وج یھب �کل� یف وہوت ےھجم اعمف رکد �ج�ے اگ۔اشم کت ومالان اگل‬ ‫‪�،‬اں اگ�وں ی‬ ‫ٓاپ امہرے امہمن ہ ی� ی ہ‬ ‫ہی‬
‫ا� رات � بج کت تٓاپ اک دل اچےہ ت‬ ‫وخیش یک ابت ےہ‪ ،‬ی‬
‫میھباتنسراہاور یمرااگرڈیھب۔وایسپرپ یمرااگرڈسجاکانمدنہمراھت‪،‬ےنہک‬ ‫اب�اےنپرم�ی دوںوکاتبرےہےھت ی‬ ‫ن‬ ‫اگلووتقں ی‬
‫د�یکوج ی ن‬ ‫اب�اور ی‬ ‫ماہللواولںےکےصقرقٓانیک ی‬
‫ن‬ ‫ک‬‫�‬ ‫س‬ ‫جن‬
‫اچسیئ‪،‬رپ�اوراشیتن ی ہ�اںیلماسیک‬ ‫ی‬ ‫ماجےتوہےئ‪،‬وج‬ ‫رقت�ر ُس۔ےھجم‪15‬اسلوہےئگ‪،‬راداھوسایمتسگنس ی‬ ‫اچ�۔ٓاپےنومالاناصبحیک ی‬ ‫اگل‪:‬رَس!�اوت ی ن ہ�اںٓارک یھ��ا ہ ی‬ ‫ی‬
‫ی‬ ‫یہ‬ ‫ہی چ ی ن‬ ‫ی‬ ‫ئ‬ ‫ی‬ ‫ی‬ ‫ہ‬
‫وھچڑ�بساسنسر!ومالاناصبحےکرچونںمٓارکر�‪�،‬ووکسنوتسب�ےلماگ‪،‬اسرےاسیھت‬ ‫ی‬ ‫�رہابتدلمارتریہوہ‪،‬رَس‬ ‫وہایھبواہں�‪ ،‬یا�اگلراہاھت ج ی‬
‫ت‬ ‫ئ‬ ‫ٹ‬
‫ی‬
‫‪،‬ا�اگلراہےہہکوچسںاکاسنسرےہ‪،‬مےناسےساہکوتیھبہملکڑپھ یلا‪،‬اسےناہکرَس‪،‬بجٓاپوکہملکڑپوھارےہےھتوتمیھبٓاہتسہ‬ ‫ی‬ ‫سدےھاوراسدے ہ ی� ی‬ ‫یھبک�یسے ی‬ ‫میاعسددنمت ب ی�۔زہاراہ ی‬
‫داع�‬ ‫یر‬
‫�‬
‫ماےنپامکلےسہہکراہاھت‪،‬ہکامکل!بجٓاپدولںےک� بھ�ی�داجےتن ہ ی�‪،‬وتارگ�ی درھماچسےہوتامہرےرَسےکدلوک پھ�ی�ردےاورےھجمیھب‬ ‫ٓاہتسہہملکڑپھراہاھتاوردلیہدل ی‬ ‫ف� ش‬
‫ی� ن‬ ‫ب ی�!ٓاجلکارثک ی‬
‫ٹ‬
‫�اتنباجراہےہ‪،‬وہرشوعےسیہ‬ ‫المزتمرکان ت‬ ‫ڑلکوںاک ن‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫ان ےک اسھت رکدے۔‬ ‫ہ‬ ‫ہ‬
‫ج‬ ‫ذنہ خ تانبل� ی�ی ہ ی�ہک�احلصرکےکالمزتمرکینےہ۔ارثکاشمدہےمٓا ی�اےہہکاشدیوہےنےکدعبیھبوہاینپالمزتم�وھچڑاناچ�اوررھگیکذہمدار�ی وںےس‬
‫ی‬ ‫ی‬ ‫ی‬ ‫ی‬
‫د� ی‬ ‫ی‬ ‫م ندنبےہاورھجمےسرف ی�ادرکریہےہہک ی‬ ‫ا�رہٹکے ی‬ ‫م ی‬ ‫مےناینپ ب ی�ویوکوخاب ی‬ ‫ا�رات ی‬
‫‪،‬مرےرھگ‬ ‫م�یھبوہںٓاپےھجمرہٹکےےساکنل ی‬
‫ہ‬
‫د�اہک ی‬ ‫ی‬ ‫لعدیگکتیتچنہپےہ۔اسےکربسکعتہبیسڑپیھ‬ ‫�اوہرکابت ی‬ ‫مابیمہ ئشلقپچ پ ی د‬ ‫ماں ب ی�وی ی‬ ‫ےہ۔�ی وں ی‬ ‫رفارا�اررکاناچیتہ ہ ی�‪،‬ہکبجانےکوشرہوںیکوقعملٓادمینوہیت ن‬ ‫ی‬
‫ی‬ ‫ی‬ ‫ی‬ ‫ی‬ ‫ح‬ ‫ہ‬
‫یھکل�ب�چ�ی�اںوبجمراًالمزتمرکیت ی� یک نوہکنانےکرھگموکیئامکےنواال�وہاتاوروھچےٹنہب ی‬
‫ی‬ ‫ی‬ ‫ہ‬
‫کا۔بجمٓاپیکوہںوتٓاپےکالعوہےھجموکناسرہٹکےےساکنےلاگاوروہتہبروریہ‬ ‫وگارا� ی‬ ‫ن‬ ‫واولںےنےھجمانتکاہکہکمدورسیاشدیرکولںرگممےنیھبک‬ ‫ےہ۔ا� نومعقرپاخدنانواےل ئ �یلےاہبےن‬ ‫ی‬ ‫اھب�وںیکافکتلانوکرکینڑپیت‬ ‫ت‬
‫ل�‬ ‫ک‬ ‫س‬ ‫�‬
‫ی‬ ‫ک‬ ‫ش‬ ‫ی‬ ‫ی‬ ‫ہ‬ ‫گا ی‬ ‫د�۔زعمز ی ن‬ ‫ت‬ ‫ا�ومعقرپانرپوتہج ہ ی‬ ‫ت‬ ‫ل ہ ی�اور ہ ن ی‬
‫گااور‬ ‫رپ�انوہاہکاساتےلوک ےوھکالاجےئ؟ااچکن یمرااگرڈ یم(دنہمر)ٓا ی‬ ‫�ےہ‪،‬متہب ی‬ ‫د�اہکڑبااتالاگلوہاےہاوراچیب یم �رےاپس ن‬ ‫مےن ی‬ ‫یھت۔ےھجمرتسٓا ی‬ ‫اقر�رصف‬ ‫� ی‬ ‫ےلحمواےلاورڑپویسیھب ی‬ ‫۔ےھجماوسفسےہہک ت‬ ‫وھچڑد� ہ ی�‬
‫ی‬ ‫ا�ےب ی�ارودمداگر‬ ‫رکےکانےساانپ ُرخومڑ ی‬
‫ی‬ ‫ی ہ‬ ‫ع‬ ‫�‬ ‫ن‬ ‫ی‬ ‫ہ‬ ‫ن‬
‫مڈموککوں�اکنےتل؟‬ ‫�ےساچیباکنلرکوبال�ی تالاہلاالاہللیکاچیبےہ۔ٓاپاینپ ی‬ ‫جی ب‬ ‫�لمعابعدتےس �ب�ی�رےہاوررو ِزرشحممہےسوپاھچاجےئاگہکےباہسراوبجمراورےبسکولوگں‬ ‫ا� ی‬ ‫ا�املسمناکرہ ی‬ ‫رکد�ایہابعدت�ےہہکلب ی‬ ‫وزٰوکۃادا ی‬ ‫امنز‪،‬روزہ‪،‬جح ن‬
‫�خ‬ ‫یمریٓاھکنلھکیئگحبصےک ی ن‬ ‫ی‬ ‫ی ی ہ‬
‫لونگادیٰیتحہکرخچیھبھجمےس یلا‪،‬م�یکے‬ ‫کا‪،‬دجہتیکامنزڑپیھ‪،‬ےھجم ی الٓا ی�اہکاسوعرتےناسریوجاین یمرے ی‬ ‫ےھت۔مےنووض ی‬ ‫ی‬ ‫�ےجب‬ ‫یک ربخ گری کوں � یک۔‬
‫د�‪ :‬یمرےومال! ی‬ ‫ئ‬ ‫گاھت‪،‬وٹےٹوہےئدلےس ی‬ ‫کا۔وہےھجمتہب ی�ادٓایئ‪،‬اک�یلےرےتہوہےئ ی‬ ‫ن‬
‫ا�ڑپےھےھکلزم�ی��داررھگاےن ی‬ ‫ا�اگٔوں ی‬ ‫وہ‪:‬مراالہپانماگنگراموچڑپااھت۔ ی‬
‫م‬ ‫� ی‬ ‫مےناےنپاہھتاہللےکٓاےگ پ ی ا‬ ‫میھبگنتٓا یا‬ ‫واولںےک ی ہ�اںرانہیھبوگاراہن ی‬ ‫وہا۔میاشدی‬ ‫یر‬ ‫�دا‬‫مپ ی‬ ‫م ی‬ ‫مروکتہےک ی‬ ‫ا�ونملسماکواہعقایہنیکزابینالمہظح ی‬ ‫ی‬
‫کےہاوروکناسدرےہاہجںےس یمریداعوبقلوہیگ‪ ،‬یمرےاہلل!بجاسےن یمریوہرکاسریوجاینونگادیوت‬ ‫وھچڑرکٓاپیکدنبیگاکدہع ی ا‬ ‫ی‬
‫می ی�ویرھگ�ووعرتنب‬ ‫ب‬ ‫یھت۔مریوخاشہیھتہک ی ر‬ ‫ی‬ ‫ی‬
‫ا�ادارےمالمزم‬ ‫۔می ی�ویھجمےسز ی�ادہڑپیھیھکلیھتاوراشدی فےکوتقوہ ی‬ ‫ب‬ ‫ا�ڑبےرھگاےنموہیئ ی ر‬ ‫ی‬ ‫ی‬
‫یت‬ ‫ل�‬ ‫ک‬ ‫�‬ ‫دخأو ی جںوک�ی ئ‬
‫ب‬
‫ےناباسرےوھجےٹ‬
‫ی‬
‫ی‬ ‫ب‬ ‫ی‬
‫رس�د�ی ویوکٓاہنمانبرکمریاملسمن ی�ویکوں‬ ‫ا� ا‬ ‫ہ‬ ‫ی‬ ‫�‬‫ھ‬ ‫پ‬
‫ا�اگنگراماوردنہمراکدل ی�ررکدبعاہللاور مانبےتکس ی�وتٓاپ ی‬ ‫�‬ ‫�‬
‫ج‬
‫نرھپٓاپاسوک یمرےاپس�د ے‪ ،‬ی�ااہلل!بجٓاپ ی‬ ‫لامہریزدنیگانوخوگشاروہیئگ۔ابتڑبھیئگاوروہ‬ ‫ڑھچوادی‪،‬کوہکن�ی ی�اسیکرمیضےکالخفوہااھت‪،‬اس ی‬ ‫ی‬ ‫رکوکسنےسرےہ۔مےنتہبارصاررکےکاسیکونرکی‬
‫ت‬ ‫ہی‬ ‫اےنپم�یکےیلچیئگ‪،‬اسابتوکدساسلزگرےئگ ہ ی�۔اسےکرھگواےل یمریاجنےکدنمشنبےئگاورابتدعاتلکتاجیچنہپ۔‬
‫رک�اکدروازہاٹھکٹھک ی�ا‪�،‬ی ک�یسےنکمماھتہک‬
‫یھت۔ا�اکھبریدنبےےنرب ی‬ ‫ی‬ ‫ا�ع�ج� بی�ک� یف� ی�اطری‬ ‫وتحدیک ی‬ ‫یک‪،‬مرےوخابیکوہجےسھجمرپ ی‬ ‫مےنتہبداع ی‬ ‫�انبےتکس؟ ی‬
‫وکےنےھجموشمرہد ی�اہکارگٓاپ ہ ی‬
‫�خ‬ ‫ی فی ین‬
‫دروازہ ہن اتلھک۔‬ ‫کےساملسمن‬ ‫اگ۔مے ی‬ ‫ما ی الاھتہکےھجمزسااوررجامہندوونںانتگھبڑپے ی ر‬ ‫اور ی ر‬ ‫پش‬ ‫یھت‬ ‫اچیتہ‬ ‫ا‬ ‫د�‬ ‫می ب ی�ویےکقحم�‬ ‫دعاتل یٹ ر‬
‫ن‬ ‫�� ی� ٹ‬ ‫ت‬ ‫ی‬ ‫ی‬ ‫ی‬ ‫احلص ی‬ ‫ٹ‬ ‫یف‬ ‫��‬
‫حرتےسیٹھپیکیٹھپرہ‬ ‫لاہک‪ :‬یمریٓاھکن ی‬‫د�ےک ی‬ ‫مےنونرکےسدروازہوھکےنلاور ی‬ ‫مدورہپوک ب ھ�اوہااھتہکیٹنھگیجب‪ ،‬ی‬ ‫ماےنپرھگ ی‬ ‫ےھت‪�،‬رےروز ی‬ ‫ی‬ ‫دوروززگرے‬ ‫تلھپےہ‪،‬‬ ‫ا�ہگج ئ‬ ‫گاہک�ی ویپےکعلضرفظمرگنم ی‬ ‫رکلوتاےسدعاتلم�رک ئےکتہبٓااسینےسٓاپیکاجنچب نیتکسےہ۔ےھجموشمرہد یا� ی‬ ‫وہےناکرس �یک� ی� ق‬
‫یت‬ ‫ماےنپ ی‬ ‫�وہیگاوراسرااکماقونینوطررپوہاجےئاگ۔انچہچن ی‬ ‫ہ‬
‫اج�‪،‬واہںٓاپیکوکیئرمقیھبرخچ ی‬ ‫دص�اصبحرےتہ ہ ی�‪ٓ،‬اپواہںےلچ ی‬ ‫ل�‬
‫واہںومالاندمحمک یم ی‬
‫د�اہکاجبےئونرکٓارکےھجماتباتہکالفںاصبحٓاےئ ی� ٹ‪،‬دوونںوچبںےکاسھترس�اد�ی وی یمرےاسےنمڑھکییھت۔وہٓارکھجمےسٹمچیئگ۔دساسل‬ ‫ہ‬ ‫مےن ی‬ ‫یئگ‪،‬بج ی‬ ‫ڈرا�وردنہمر‬ ‫� ی� ٹ‬
‫�‬ ‫ن‬
‫یت‬
‫ریہ‪ �،‬ب ی�اوجابڑبےوہےئگےھت‪،‬وہیھبروےئ۔رس�اےنہکیگل‪ :‬یمریزعتاور یمرادلٓاپےکالعوہ‬
‫بی ٹ‬
‫د�رکترویت‬ ‫د�ااھت‪،‬وہوجاینوھکیکچیھت‪،‬کلبکلبرک ی‬ ‫مےناسوک ی‬ ‫دعب ی‬ ‫ےئگ۔مےنان‬ ‫ی‬ ‫مومالاناصبحےکاپسےل‬ ‫ےھت۔ا�اصبحےھجمدجسم ی‬ ‫ی‬ ‫م ب ھےوہےئ‬ ‫مااکتعف ی‬
‫�ٹ‬
‫ےکاسھتاشموکتلھپاچنہپ‪،‬راضمناکم ہ��ی�ہاھت‪،‬ومالاناصبحدجسم ی‬
‫ٹ‬
‫مےناُسےساہکہکاب‬ ‫ل�ی واسپٓایئےہ‪،‬رگم ی‬ ‫�دیےہاس ی‬ ‫م یکوہکن�ی ابتیھتہک یمرےاہللےنےھجم�ی ب ی‬ ‫۔مرےدل ی‬ ‫مےناسوکیلستدی ی‬ ‫اوروکنرےھکاگ؟ ی‬ ‫معمج ٹرکاانےہ۔ےھجمہناانپ‬ ‫لدعاتل ی‬ ‫اچ�۔�ی ےھجماینپ ب ی�ویےکدقمہمےسےنچبےک ی‬ ‫ےساےنپٓاےناکدصقماصفاصف ب ی�انرکد ی�اہکےھجماالسموبقل ٹرکےناکرس � یف�یک� ی� ہ ی‬
‫ٹ‬ ‫ٹ‬
‫ت‬
‫لاہک‪:‬وہوفراً ی�اروہیئگ۔ ی‬ ‫گوہں۔ ی‬ ‫؟مےناہکہک ی‬ ‫ابت یمرےاہوھتںےسلکنیئگےہ۔اسےنوپاھچ یکوں ی‬ ‫رک�‬‫میھب ی ہ�ہہکےکرس�� یف�یک� ی�دالخ ی‬ ‫کآاپدعاتل ی‬ ‫اچ�۔ومالاناصبحےنھجمےساہکہک ی‬ ‫وہں۔ےھجمرصفرس�� یف�یک� نی� ہ ی‬ ‫ٹ‬ ‫ماانپدرھمدبلاتکس‬ ‫درھمدبانلےہاورہن ن ی‬
‫مےناےسہملک‬ ‫مےناےسہملکڑپےنھےک ی‬ ‫ماباملسمنوہ یا‬ ‫م ی ہ�وہکںاگہک ی‬ ‫ہی‬ ‫ٹ‬ ‫ماملسمن ہ ی‬
‫ڑپوھا ی�ااور ی‬ ‫ماوکیئقلعت‬ ‫می ب ی�ویےس ی ر‬ ‫ل یر‬ ‫گاوہں‪،‬اس ی‬ ‫ماملسمنوہ ی‬ ‫موت ی‬ ‫ےہ؟�‪،‬دعاتل ی‬ ‫�وہاوہںہکلبرصفیلعجرس�� یف�یک� ی�ونبا یا�‬ ‫نےگہک ی‬
‫مےناساکانمٓاہنمراھکاوروچبںاکانمنسحاورافہمطراھک۔‬ ‫ہی‬
‫ن‬
‫م ڑبے وجش و رخوش ےس و�یل��ٹ�انئ ڈے انم ی�ا اجات ےہ۔�ی واب امہرے ی ہ�اں یھب پ ی‬ ‫ن‬ ‫�!رہ اسل امہِ رفوری ی‬ ‫ب ٹ‬ ‫� ی� ٹ‬ ‫� ےہ۔‬
‫� یکچ ےہ۔رغمیب اسزش تبحم ےک انم رپ امہرے‬ ‫د�ا ی‬
‫م وپری ی‬ ‫ی‬ ‫پش‬
‫غ‬ ‫بس ےس ےلہپ یا�ان و االسم ےک‬ ‫ا� دن ی‬ ‫ومالان اصبح ےن اہک ‪:‬اہجں ٓاپ ب� ھے ہ ی� �ی دجسم ےہ ‪،‬اہلل اک رھگ نےہ سج یک دعاتل ی‬
‫م سج رطح االخیق دحوں‬ ‫ل انم ی�ا اجات ےہ۔اس ی‬ ‫ا� دورسے ےس تبحم اک ااہظر اور رپاچر نرکےن ےک ی‬ ‫م ی‬ ‫اچیتہ ےہ۔�ی دن ٓاسپ ی‬ ‫ت‬
‫�رت وحم� ی� وک اپامل رکان ن‬ ‫االسیم اعشر‪ ،‬ی‬ ‫� وہان ےہ‪ ،‬واہں خ‬ ‫م ٓاپ وک مہ بس وک ی‬
‫ہ یش‬ ‫ٹ‬ ‫ٹ‬
‫�‪�،‬ی ئوتٓاپاکاور ٹٓاپےک پ ی‬
‫�دا‬ ‫مزساوہیگ ی ر‬ ‫�یکرنک(دوزخ)یک�ج ی ی‬ ‫کاجےئاگ‪،‬اسرپ نواہں‬ ‫� یا‬ ‫موسالوہاگاورواہںیلعجرس�� یف�یک� ٹی�وبقل ہ ی‬ ‫رس�� یف�یک� ٹی�ےکابرے ی‬
‫ا�ےکدلودامغ‬ ‫مرھکبرکرہ ی‬ ‫�وہیت۔اسیککہموتاضف ی‬ ‫ولخصدلےستبحموتیسکیھبااہظریکاتحمج ہ ی‬ ‫�۔یسکااسننےس ِ‬ ‫وکالھپاگناجاتےہوہیسکےسڈیکھیپھچابت ہ ی‬ ‫ٹ‬ ‫�‬
‫�غ‬ ‫ٹ‬ ‫ت‬ ‫ا�رس�� یف�یک� ی�یھب‬ ‫�وہانےہ۔ٓاپمہےس�ی ےئہکہکےھجماملسمنرکد ی�ج�ےاور ی‬ ‫ےس�ی یکوںےتہک ہ ی�ہکےھجماملسمن ہ ی‬ ‫ماانہک�ی ےہہکمہ ن‬ ‫رکےنواےلامکلاکاعمہلمےہ۔رگم ی ر‬
‫ل یمریرطفےس‬ ‫مراھکاجاتےہ ی ن‬ ‫اپےئ۔�!ارثکوطخطوکص� ی ہراز ی‬ ‫بی‬ ‫حاک�ی وگرہےنخٹچہن‬ ‫رکد�ےہ‪،‬رشبط�یکہوتبحمںےکٓادابوکوحلمظاخرطراھکاجےئ ناتہکرشمو ی ا‬ ‫وکرطعم ی‬ ‫ہ‬ ‫ہ‬ ‫�‬ ‫ت‬
‫�‬ ‫ت‬ ‫رکلےگہکٓاپےچسدلےساملسمنوہرےہ ی�۔امہرآارختاکافدئہ‬ ‫ڑپوھاد� ہ ی�‪،‬دولںےک بھ�ی�دوتمہ�اجےتن‪،‬مہوت�ی ھجمسرکٓاپوکاملسمن ی‬ ‫ی‬ ‫ی‬ ‫اچ�‪،‬مہٓاپوکہملک‬ ‫ہی‬
‫رککس‪�،‬ی وطخطونط ی‬
‫زع�زیک‬ ‫م ب�چ�ی�اںدنلباقمماحلص ی‬ ‫�‬ ‫رت�رکانےہاتہکاعمرشے ی‬ ‫�ادیدصقمایھچ ب ی‬ ‫رحت�ررکےناک ب ی‬ ‫ااجزتےہہکانوطخطوکاعمرکدو یکوہکنانوطخطےک ی‬ ‫�‬
‫ٹ‬ ‫ااشنءاہللششخبوہاجےئیگ۔اہجںکتدلاکاعمہلمےہ ٹوہدولںےک بھ� ی د�وںوک‬ ‫کاےہاورامہری‬ ‫ذر�ےننبرپمہےستنجاکودعہ ی‬ ‫ا�ٓادیمےک یا�اناک ی‬ ‫�ی ےہہکامہرےامکلےن ی‬
‫ل یھب ااشنء اہلل مف�ی�د اثتب وہں ےگ۔‬ ‫�ب ی���ی�وں ےک ی‬ ‫�� یف�یک� ٹ‬ ‫�ٹ� یف�یک� ٹ‬ ‫�‬
‫زند�اچسرس ی�وہاگ۔مہیلعج‬ ‫ونباد�ےگاوروہامہرے ی‬ ‫کاربخوہٓاپوکاچس یا�انواالانبدے۔رھپمہٓاپوکرس ی�یھب ی‬ ‫اجےننواالامکلدولںوک پھ�ی�رےنواالیھبےہ۔ ی‬

‫‪29‬‬ ‫‪28‬‬
 ‫ہی‬
‫ئ‬ ‫ت‬
‫� وہیکچ یھت۔ �ااسی اتگل اھت ےسیج‬ ‫یہ �آںیھکن وھکںیل وت �وہ �آ�و�ا��ز اغ� ب‬
‫�اہلل �اربک ےک س�اھت �‬ ‫�آ�ج ےسرقتابیً�ا� یکامہےلہپیک�ب�ا�ےہ۔دبھاک�ر�و��زاھت۔ںیمرجفیکامن �ز�‬
‫�وہ �آ�و�ا��ز نیھب �اہلل ےس ڈ��ریت وہ۔‬ ‫ےس‘‘الصلوۃخرینمالنوم’’‬ ‫�ا�د�ارکےنےکےیل�ایھٹ۔�ہ�ررطف‬
‫نت‬ ‫ن‬
‫‘‘�اہلل �ا�س�اونں اک یھب اخقل ےہ �ا�و�ر ونجں اک یھب۔’’ ےھجم �د�ا�دی �اامں یک یہک وہیئ‬ ‫یک دص�اںیئ دنلب وہ�ریہ ںیھت۔�خںیم اہھت م�ہ �دوھ�ی�ا �ا�و�ر س�� ےک اطمقب �ووض ایک‬
‫وکس�اکس�اسنےتیلوہےئںیمےنامن��زلمکمیک�ا�و�ر�آ�ج‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫اھچبیئ۔امن��زیکاچ�د�ررسرپ�ب�ادنیھ۔�ایھب‬ ‫�ا�و�راجےئامن��زےلبقیکرطف�ر رکےک‬
‫رھپ�اہللےس‬ ‫�‬ ‫ٓیئگ۔‬ ‫�‬
‫ا‬ ‫�‬
‫د‬ ‫�‬
‫ا‬ ‫ی‬ ‫�‬ ‫ا�‬ ‫�ب�‬ ‫ن‬
‫ن‬ ‫�اہلل�اربکےنہکےک �ےیلاہھت�ااھٹےئیہےھتہک�ااچ�ک�ا� یک�آ�و�ا��ز�آیئ۔ںیمتہبوخف‬
‫�اینپافحتظیک�داعامیگن۔رسیتے�د�یھب�اس�آ�و�ا��زےنریم�ااھچیپہنوھچ�ڑ�اوت�ب�االرخ‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫��ز�دہوہیئگ۔تینوت�ڑرک�ا�درھ�ا�درھ�دےنھکییگل۔ہی�آ�و�ا��ز�ب�اوکلینےس�آ�ریہیھت۔�آ�و�ا��ز�اینت‬
‫ںیم ےن �اینپ �ایم ےس �اس �ب�ا�رے ںیم �ب�ا� رکےن یک اھٹین رپ ںیم �ا� ےس ایک وہکں‬
‫یگ؟ایکہی�آ�و�ا��زرصفےھجمیہانسیئ�دیتیےہ�ی�ارھپ�اںیہنیھبانسیئ�دےیگ؟�وہریمی‬ ‫ںیمےنرھپوغ�رےس�آ�و�ا��ز‬ ‫تمہہنوہیئ۔ �ش‬ ‫وخزف�دہیھتہکریمی�اسرطفاجےنیک‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫گ ن� ن‬
‫�ب�ا�رپنیقیرکںییگ�ی�اںیہن؟�ا�و�ر�ارگ�و�ایعقںیموکیئنج�ی�اوھب�امہ�رےرھگںیم‬ ‫وک �انس۔�ااسیگل�راہاھتہکےسیجوکیئخیچ�راہوہ�ی�ا گ��ا�راہوہ�ی�ارھپ �ا�ی�دوکیئسنہ�راہوہ۔‬
‫ت‬
‫�رےنہ ےک ےیل �آایگ وہ وت؟ رگم �اس نج �ی�ا وھب� ےن �اینپ ومیقیس انسےن ےک ےیل‬ ‫وھت�ڑی �دری دعب �ااسی وسحمس وہ�ا ہک ےسیج �وہ �آ�و�ا��ز ریمے ق�ربی �آ�ریہ ےہ �ا�و�ر ریمے‬
‫ت‬
‫ےھجم یہ ویکں انچ؟ ہی امتم وس�اال� ریمے �ادن�ر ےس �ا�بل �ا�بل رک �ب�ا�ہ�ر �آےن ےگل۔‬ ‫تہب ق�ربی �آیئگ وہ۔ �اانت ق�ربی ہک ےسیج �وہ ریمے یہ �ادن�ر ےس �آ�ریہ وہ �ا�و�ر �آےت‬
‫�آےت �ب�الکل �دنب �وہیئگ ےسیج یھبک یھت یہ ںیہن۔ ںیم ےن‬
‫اھپ� اھپ�ڑ رک وپ�رے رمکے اک اعمہنئ ایک۔ ےھجم‬
‫�آںیھکن ڑ‬
‫�‬
‫�اےسی وسحمس وہ�ا ےسیج رمکے یک ہ�ر زیچ ھجم رپ سنہ‬
‫�ریہوہ۔ریمےقلعتمرسوگیشرک�ریہوہ۔�ااسیاگل‬
‫ن‬
‫ےسیج �ہی تھچ �ا� �دوی�ا�ر�وں ےک س�اھت لم رک ریم�ا‬
‫ذم�اق �ا�ڑ�ا �ریہ وہ۔ رظنںی �وھگےتم وھگےتم �ب�اوکلین ےک �د�ر�و�ا��زے رپ ںیچنہپ۔‬

‫‪Nimco‬‬
‫اھج�اصف�داھکیئ�دے�راہاھتسجرپ�د�ا�دی�اامںےک‬ ‫�د�ر�و�ا��زےےس�وہمیناک ڑ‬
‫ن‬
‫وقبلنجوھبوتںاکس خ�اہیاھتنکیل�وہیسکوکاصقن�ںیہناچنہپےتےھت۔مین‬
‫ت‬
‫ےک�ہ�رےرھبے�د�ر��ےکےھچیپ�وعیسکلف�ا�و ن�ر�اسرپومن�د�ا�روہےن�و�ایل‬
‫ت‬
‫یکلہیکلہدیفسیےنےھجم�ی�ا�د�دال�ی�اہکامن��زاک�وق��کالاج�راہےہ۔ںیمےنوف�ر�اً‬
‫�‬
‫امن��زیکتین�ب�ادنیھ�ا�و�ر�اہللےکوضح�ررس بس�ج�و�دوہرک�اساغابئہن�بالےسوخ�د‬

‫‪30‬‬
‫اثہیناسدجاسیعین‬

‫� ںیم �ایم ےک �پ�اس یچنہپ وت �اںیہن �اےنپ اکم ںیم نگم �پ�ا�ی�ا۔‬ ‫اکےتپن اکےتپن � ج ب‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫ٓ�وکھچکاتب��اےہ۔’’ںیمےن�ا�ےساہک۔‬ ‫ایم!ےھجم�ا پ‬ ‫وک�اےنپ�اام�ںیم�رےنھکیک�رےنھکیک�داعامیگن�ا�و�ر�د�و�ب�ا�رہرتسبرپاجرکوسیئگ۔�اےلگ�د�‬
‫‘‘� ن‬
‫‘‘اہںوہک۔’’�ا�ہ�وںےن�اےنپایخولںںیماہک۔‬ ‫�ےسےلہپ�اس�آ�و ��ا��زاکایخل�آ�ی�ا۔ھچک�دریےک‬ ‫ےکےیل�آھکنیلھکوتس ب‬ ‫�ج ب‬
‫��د�و�ب�ا ��رہامن��ز �‬
‫�‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ےیلںیم ڈ��ریئگ�ا�و�ر�ڈ�رےکام�رےرتسب ترپیہیٹیل�ریہ۔وھت�ڑی�دریےکدعب�ایمیک�آ�و�ا��ز‬
‫‘‘یسکنج�ی�اوھب�ےسمالاق�رکےک�آ�ریہوہ؟اہمت�رےرہچےرپوتوہ�اایئں� ڑا�‬
‫ےنےن�ااھٹ�ی�ا‪�‘‘:‬ایھٹںیہنوہ�ایھب�ک؟’’‬
‫�ریہںیہ۔’’‬
‫ح�ش ت‬ ‫ت‬ ‫ا��د�ی�ا�ا�و�رڑھکیوہیئگ۔دنینےس �شدیب�ا�روہےن‬ ‫‘‘�اھٹیئگوہں�ایم…!’’ںیمےنوج� ب‬
‫�ایم یک �اس �ب�ا� ےن ریمے �ادن�ر �و � دیپ�ا رک�دی۔ ںیہک �اس اک بلطم ہی وت‬
‫یک�داعےکس�اھتس�اھت�آ�یۃ�ارکلیسیھبڑپیھ�ا�و�ر�ووجرکےنےکےیل�و�ا �ر�ومںیم‬
‫ںیہن ہک �ایم �اس �ب�ا�رے ںیم ےلہپ ےس یہ اجیتن ںیہ؟‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫یئگ۔�آ�ج �وہ�آ�و�ا��زھجمےسےلہپ�واہںوموج�دیھت��ز�و�روش�رےکس�اھت۔ںیمےندلجی‬
‫‘‘�ایم�وہلسلسمنیت�د�ےسحبص…’’�آہتسہ�آہتسہںیمےن�ایموک نوپ ��ری�د�ااتس�انس�دی‬ ‫دلجی�ووضایک�ا�و�ر�ب�ا�ہ�رلکن�آیئ۔�وہ�آ�و�ا��زرمکےںیمیھب�آ�ریہیھت۔ےھجم�ااسیاگلےسیج‬
‫� �ایم ےن اہ��ڈی ںیم چمچ �ہالےت‬ ‫�ا�و�ر ریمے ریپ�وں ےک ےچین ےس ��زنیم لکن یئگ � ج ب‬ ‫�وہریم�ااھچیپرک�ریہوہ۔ںیمےن�اینپ�آںیھکندنبرکںیل۔دنب�آوھکنںےکس�اھتیہ‬
‫وہےئھجمےساہک‪‘‘:‬اہںوتیسکاک�اال�رماتجبوہاگ۔’’‬ ‫اجےئامن��زاھچبیئ�ا�و�راچ�د�ر�ب�ادنیھ۔�ایہندنب�آوھکنںےکس�اھتیہتین�ب�ادنیھ�ا�و�ر‬

‫‪31‬‬ ‫‪30‬‬
 ‫ی‬
‫‘‘مرے‬
‫ت‬
‫�‬
‫م بس اخدنان‬ ‫ابلکل اسدیگ ےس رھگ یہ رھگ ی‬ ‫ہک�ی یمرامترپٓارخیملظےہ۔’’‬ ‫ک ہہک رےہ ہ ی�…؟’’ واف ن‬
‫رواہیسن‬ ‫‘‘یمم…! �ی ڈ�ی ڈی ی ا‬ ‫رکفدنمن ش� ہک اب اجنےن ی ا‬
‫ک‬ ‫ی‬ ‫رداء اور امر�ی دوونں ٹ‬ ‫ڑلےکوہ…ااشنءاہللھچکرتہبیہوہاگ…ورہننسحادمح‬ ‫اھبیئ نسح ٹادمح یک‬
‫�‬ ‫وہیئگ۔ امر�ی اخومش یھت اور اےس ھچک ھجمس ہ ی‬ ‫� ی��� ن‬ ‫وتاےنپےصغےساساک ی ن‬ ‫ا� یہ ب ی� ےہ…‬
‫گااھت۔‬‫واےلعمجوہےئگےھتاوروافوکرتصخرکد یا� ی‬ ‫‘‘ڈ�ی ڈی…�ی وتملظیکااہتنےہ۔’’‬ ‫�‬ ‫وہاگ؟ واف یک یمم امر�ی وک وت � یک وہج ےس اخبر ٹیہ‬ ‫د�و یا�انبسڈوبدےاگ…‬ ‫ی‬
‫ی ن ٹ ��ی�‬ ‫پ �‬
‫ل‬
‫ن‬
‫م وخد یہ اےس یل ےک ی‬ ‫موجوہکں…اسرپاہں دبعاہلل اینپ اگڑی ی‬ ‫‘‘اباخومشوہاجٔواور ی‬ ‫ک ےہک۔‬‫ٓاراہ اھت ہک ی ا‬ ‫� رپ ب ھی‬ ‫گ اھت۔ ادنر واف اےنپ رمکے م ی‬ ‫وہ یا‬ ‫�ز…متاہںرکدو…!’’‬ ‫ی‬ ‫ن‬
‫د� ےس اکیف‬ ‫ا� وخدرس یس ڑلیک ےہ اور ی‬ ‫واف…! وہ ی‬
‫وہیئ یھت۔ بج ےس نسح ےن اس ےک رھگ ےس ابرہ‬ ‫ی‬ ‫ی ن‬ ‫د� م دالخ وہا‬‫ی‬ ‫ن‬ ‫بج ےس ی‬
‫ماےنپرھگیک‬ ‫ٓا یا�اھتاورابدواہل‪،‬دنہلاینپاگڑی ی‬ ‫انہک نی�امکازمکاخومشرانہ۔’’‬ ‫ک ےہ �ی بس…؟’’ واف اک وسال‬ ‫‘‘ڑبی امام…! ٓارخ ی ا‬ ‫ا�ا�ڑلیکوجیٹویٓارٹسٹاننباچیتہ‬ ‫‘‘لرس… ی‬ ‫دور ےہ… نسح ادمحس�خ ت‬
‫ےنلکنرپاپدنبیاگلیئیھت…اسےنرہیسکےسانلمانلج‬ ‫رکےیگ…؟’’‬ ‫ا�ومولیےسک�یسےاشدی ت‬ ‫ےہ…وہ ی‬ ‫ےہ… اس ےن واف رپ ��ی�اں رکرکےک اےس اور یھب‬
‫ی‬
‫اجبن رواں دواں ےھت۔ واف رھگ یہ ےک ڑپکوں م‬ ‫‘‘�’’وہکںیگ…!!’’ ت‬ ‫ہی‬ ‫نس رک رداء ےن یھب اانپ رس اکھج یلا۔‬ ‫�‬ ‫ین‬
‫ن‬ ‫وھچڑ د یا� اھت اور اےنپ رمکے کت دحمود وہیکچ یھت…‬ ‫م‬ ‫د� ےس ابیغ رکد ی�ا ےہ… اب وت وہ ابلکل یہ ٓاےپ‬
‫گا اھت ‪ ،‬ہن یہ یجس‪،‬‬ ‫م م ہ��یں وشٹ رکدوں اگ!!’’ وبلمس یھت… ہن وت اس اک اھگنسر ی‬
‫کا ی‬
‫ی �‬ ‫ی‬ ‫ہ‬ ‫اس رطف ےس وکیئ وجاب ہن اپرک واف نسحم ادمح یک‬ ‫ل اےس ھچک ربخ ہن یھت ہک رھگ ی‬ ‫‘‘اشدیوت�ی زربدیتسیکیہوہیگاور ہ��یںاسرپ‬
‫‘‘� وہک یگ وت‬ ‫م اس ےک‬ ‫ایس ی‬ ‫ی ن پ �‬ ‫ےس ابرہ وہیکچ ےہ… یٹ وی ٓارٹسٹ اننب اس یک بس‬
‫ن‬ ‫ی‬ ‫ت‬ ‫�زمتاہں‬ ‫تہبتنحمرکینڑپےیگدبعاہلل…!ل ی‬
‫� ےس ر�ی واولر اکنل ونسرییھتلرھپیھبوہوخوصبرتگلریہیھت‬ ‫�ی ہہک رک نسح ادمح ےن اینپ ج ی ب‬ ‫رطف وتمہج وہیئ‪‘‘ :‬ڑبے اباب…؟’’‬ ‫د�ر دعب نسح‪،‬‬ ‫ہ‬
‫اکنح یک ی�ار ی�اں وہریہ ی�۔ وھتڑی ی‬ ‫ےس ڑبی وخاشہ ےہ… اور نسح ادمح یک �ی وخاشہ‬
‫ٹ‬ ‫رکدو … �ی اہمترا مہ بس رپ ااسحن وہاگ!’’ نسحم ادمح‬
‫م ر�ی نواولر د ی� رک بس دگن یکوںہک وہ یھت یہ اینت پ ی�اری…! دبعاہلل وک وہ ایھچ وت‬ ‫یلا۔ نسح ےک اہھت ی‬ ‫ل ٓاپ ےک‬ ‫� ف…! ٓاپ یک رتہبی یہ ےک ی‬ ‫‘‘واف… ب ی‬ ‫نسحم اور واف ےک دوونں امومٔوں وک ےل رک واف ےک‬ ‫ئ‬
‫ااجتل� ادناز ی‬ ‫ےہ ہک اس یک اشدی مت ےس رکدی اجےئ۔’’‬
‫پ �‬ ‫�‬ ‫م اہک۔‬ ‫ےن ی‬
‫رشفیادمحیکاجبن ی‬ ‫انسحادمح‬ ‫اہیلہ‬
‫ن‬
‫� اھت ہک نسح ادمح اک تہب یگل یل اےس دھک اھت ہک اس یک ب ی�وی ےب رپدہ‬ ‫رہ ےئگ… یسک وک یھب ادنازہ ہ ی‬ ‫�ز‬‫کےہ…ااھچڑلاکےہ…سبمت ی‬ ‫ڈ�ی ڈیےن�ی ی� ی ا‬ ‫وہےئ۔ ان‬ ‫رمکے ی‬
‫م دکتس رکےن ےک دعب دالخ ٹ ئ‬ ‫�‬ ‫ی‬ ‫د�ا۔‬ ‫وہرکنسحم‬ ‫حران‬ ‫دبعاہللےن ی‬
‫�‬
‫چ‬ ‫ی‬ ‫پ‬ ‫�‬ ‫� پ ی��چ‬ ‫م ااختسرہ رکوں اگ…اور ٓاپ وک یھب ہ�‬ ‫‘‘رس… ی‬
‫یھت اور ابلس یھب ھچک ےب وہدہ اس یہ اھت۔ وہ رکفدنم‬ ‫بضغ اس دح کت ڑبھ اکچ ےہ۔‬ ‫اہں رکدو۔’’‬ ‫گ۔‬ ‫و�اجرک�ب�ی�ھ ی‬‫ےک ھے ھےرداءاورامر�ی یھب ہ ی‬ ‫�‬‫ل‬
‫ہ �‬ ‫وشمرہ دوں اگ ہک ٓاپ یھب ااختسرہ رک ی�ج�یے… رھپ‬
‫ا�‬ ‫ل ی‬ ‫‘‘ٓاپ ےھجم وشٹ یھب رکےتکس ی� ڈ�ی ڈ؟’’ واف وک وت اھت یہ… وہ اجاتن اھت ہک �ی ڑلیک اس ےک ی‬ ‫ا� ک�یسے اباب…؟ �ی یمری زدنیگ اک اعمہلم‬ ‫‘‘رگم ی‬ ‫اباب‪ ،‬ڑبی امام‪ ،‬امومں… بس ٓاےئ‬ ‫‘‘ٓااہ…!!! ڑبے ن‬
‫ہ‬
‫ق ن‬
‫ی‬ ‫�…!’’ واف ےن ی‬ ‫ہ‬
‫ہ ی� اور ےھجم اتپ کت ی‬ ‫م ابت رکےت ہ ی�…!’’‬ ‫اس ےلسلس ی‬
‫تہب ڑبی ٓازامشئ ےہ۔‬ ‫اھت۔‬ ‫ٓاراہ‬ ‫�‬ ‫ی‬ ‫�‬ ‫ی ین‬ ‫کا ےہ؟ یکا ےہ؟ ہن وت م اس‬ ‫ےہ… وہ وکن ےہ؟ ی‬ ‫حراین ےک اعمل‬
‫� ی� ٹ‬ ‫پ �‬ ‫م اہک۔‬ ‫ی‬
‫�‬ ‫ےسےلہپیھبکیلموہںاورہنیہیھبکاےس ن ی ا‬
‫�ز ادنر روھک مت!!’’ نسحم ادمح واف اےنپ اسھت ب ھے ومولی وک سج رطح ربداتش‬ ‫‘‘نسح…! �ی ر�ی واولر ی‬ ‫د�ےہ…‬
‫م واسپ روھکا ی�ا اور رکریہ یھت‪ ،‬اس اک دل یہ اجاتن اھت ی ن‬ ‫� ی‬ ‫�رکین…‬ ‫و�یھبایھبےھجموکیئاشدیوادی ہ ی‬ ‫اور ی‬ ‫‘‘واف…!’’ نسح ےن واف وک ٓاواز دی اور رمکے‬ ‫گااھتاورنسحماورنسح‬
‫دبعاہللاکااختسرہتبثمٓا ی‬
‫ل رھپ یھب‬ ‫ن‬ ‫�ی‬ ‫ےن ر�ی واولر نسح یک ج ی ب‬ ‫نی ت �‬ ‫ی‬
‫ہ‬ ‫ایھب وت م اینت وھچیٹ وہں…!’’‬ ‫ی‬ ‫وموجد بس ولوگں ےک دولں یک دڑھک ی�ز‬ ‫م ت‬
‫� یھت یکوں ہک اےس وت اس‬ ‫اےس تہب ز ی�ادہ رکف ی‬ ‫گا۔‬‫ٓارخاکر واف ےس ارقار ےل یلا ی‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫�…! اےھچ ےچب اےنپ ی ن‬ ‫ٹ‬ ‫�۔‬ ‫وہیکچ ی‬
‫رکلا اھت۔‬‫�ہک ومولی ےس اکٹھچرا احلص ی‬ ‫ہ‬
‫ل ی‬ ‫وادل� یک رہ ابت‬ ‫‘‘واف ب ی‬ ‫�‬
‫اسدورانوافاخومشریہیھت‪،‬اس ی‬ ‫�‬ ‫ت‬
‫اافلظ‬ ‫ےک‬ ‫اکنح‬ ‫ڈی‬ ‫ڈ�ی‬ ‫اہمترے‬ ‫ایھب‬ ‫…‬‫�‬ ‫ی‬ ‫ہ‬ ‫ل‬ ‫امن ی‬ ‫‘‘‪(YESDAD‬یجڈ�ی ڈ…!)’’ ت‬
‫ل ہک وہ اےنپ دل‬ ‫وہ اہر امن یکچ یھت… لب ہک اس ی‬ ‫پ �‬ ‫ہ �م‬
‫�زاہںرکد�ا۔’’نسحمادمحےنوافوک یہ دل ی‬
‫ین‬ ‫کےگ…وتمت ی‬ ‫ہی‬ ‫� ہ��یں!’’ �ی ےتہک‬ ‫�رز اسنئ رکےن ب ی ٹ‬ ‫‘‘واف!�ی پ ی پ‬
‫‘‘تہب وخیش وہریہ ےہ ےھجم ہک ٓاپ ج ی‬ ‫م اس ڑلےک ےس رفار اک وصنمہب وسچ یکچ‬
‫� ایھچ‬ ‫اھجمسےت وہےئ اہک۔‬ ‫وہےئ نسح ادمح ےن اکنح انہم ی� ےک ٓاےگ رکد ی�ا۔‬
‫یھت سج ےس اس اک اکنح وہا اھت۔ اس نھٹک رمےلح‬ ‫ت‬
‫ڑلیک یمری ب ی�وی ینب…!!’’ رھگ چنہپ رک دبعاہلل ےن واف‬ ‫‘‘ااکنر رکوں یگ ی‬ ‫د�‬ ‫�رز وک وغر ےس ی‬ ‫‘‘اکنح انہم…!’’ واف ےن پ ی پ‬ ‫اہیلہانسحادمحرشفی‬
‫ا� ظفل ےک دعب رمد رضحات دجسم رواہن وہےئگ اہجں اامم‬ ‫ا� ی‬ ‫م…!’’ اس ےن ی‬
‫ےس یلہپ ابت یک یھت۔‬ ‫ت‬ ‫وہےئ اہک۔‬
‫اصبح ےن اکنح ڑپاھان اھت۔‬ ‫ا۔‬ ‫�‬
‫ی‬ ‫د‬ ‫وجاب‬ ‫وہےئ‬ ‫د�‬ ‫رپ زور ی‬ ‫ی ن �‬
‫‘‘اور ےھجم تہب دھک وہراہ ےہ…!!’’ اس اک ہجہل تہب‬ ‫�‬ ‫‘‘ل ڈ�ی ڈ… �ی سک ےک اکنح ےک‬
‫ک رکد ی�ا ڈ�ی ڈ ےن یمرے اسھت؟’’ واف‬ ‫ک وت تہب ربا وہاگ اہمترے ‘‘یمم…! �ی ی ا‬ ‫‘‘واف…! رگ مت ےن ااکنر ی ا‬
‫رکتخ اھت۔‬ ‫�رز ہ ی�… وج ےھجم اسنئ‬ ‫پیپ‬
‫ن‬ ‫وھپٹ وھپٹ رک رو تدی اور اس ےک اسھت یھبس یک‬ ‫ن‬ ‫اسھت…!!’’ نسح ادمح وک ہصغ ٓاےن اگل۔‬
‫یہ‬ ‫ک‬ ‫�‬ ‫رکےن ہ ی�؟’’‬
‫مااھچ�اگلٓاپوک؟’’‬ ‫کا ی‬
‫وں…؟ ی‬ ‫ی‬
‫‘‘رگمک ن‬ ‫�۔‬ ‫’’ڈ�ی � ڈی…! ٓاپ ھجم رپ ےلہپ یہ تہب ملظ رکےکچ ٓا ھ�یں اکش ابر ی‬
‫‘‘ابلکلیھب ہ ی‬ ‫ن‬ ‫ہ پ �‬
‫�…وکیئاورااھچاتگلےہےھجم…‬ ‫واف ےن نسح وک د�یکھ��ا یھب وھچڑ د یا� اھت اور ابت رکان‬ ‫رکد�!’’‬ ‫�ز… اب سب ی‬ ‫ی�… ی‬
‫‘ ‘ اہمترے!’ ’‬
‫ی‬
‫(اجریےہ)‬ ‫ ‬ ‫دونںم اس یک ریتصخ یھب وہیئگ…‬ ‫ی‬ ‫ا� ملظ اور حص… ھجمس ول وت درانکر… دنچ‬ ‫و� ی‬ ‫‘‘اہجں اےنت ملظ… ہ ی‬
‫نسحادمحےندووٹکوجابد ی�ا۔ ئ‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫� ت‬ ‫�ش‬ ‫گ۔‬ ‫� ب� ل�ج�ی�اںرگ ی‬ ‫�ی نسرکوافرپوت ج ی‬ ‫اک یھب… دوونں رطف‬
‫�ر�ی�احوکلیلحترکیتےہ�ا�و�رذغ ا�وکمضہرکیتےہ۔‬ ‫�اساکوج �ادنہوھبک�ب�ڑاھ��اےہ ا��و�ررح�ا�ر�رغ�ی��زیںیم�ااضہفرک��اےہ ۔‬ ‫�ب�ی� ٹ ن‬ ‫ےس راضدنمی یھت اور‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫کبلطم…؟’’اساکدل ھ�ےاگل۔‬ ‫‘‘ ی ا‬ ‫ت‬
‫�آھکنںیمسالیئاگلےنےساجال�ا�و�روھپالکیھٹوہاج��اےہ۔‬ ‫�دہموہوت�اسےکاھکےنےسرمضی�ر�اح�وسحمسرکےتںیہ۔ ‬ ‫‘‘بلطم �ی ےہ ہک ی‬ ‫اب اکنح یک ی�اری یھت‬
‫ت‬ ‫م اہمترا اکنح رکراہ وہں…‬ ‫ی ن‬
‫�ا�د�رکےسےق�ا�و�رےضیہوک�آ�ر�ام�آ��اےہ۔‬ ‫�ا�د�رکوکسیپرکلیتںیممالرکامشلرکےنےسوھٹپںیک�د�ر�دںیکیھٹوہاجیتںیہ ۔‬ ‫ن‬ ‫ل دونہل وک اکونں اکن‬ ‫ن‬ ‫‘‘وہ�ی اتھجمسےہہکوافرصفاہمترےاسھترہرک‬
‫ت‬ ‫� ڑلےک ےک اسھت…!’’ نسح ادمح‬ ‫ا� اےھچ اور ی‬ ‫ی‬ ‫ی‬ ‫ہ‬
‫ن‬
‫�ارگ�د�ورگ�ام�ا�د�رکاکوفسفومہ��ز�ینیچےکس�اھتمالرکرگم�پ�اینےکس�اھتاھک�ی�ااجےئوتٹیپرنمرکےن�و�ایل�روطوتبںںیم�ااضہفرک��اےہ۔‬ ‫ی‬ ‫ربخ � یھت ہک اس اک اکنح وہےن واال ےہ…!’’‬ ‫یہدسرھیتکسےہ۔’’‬
‫اھجےتکن وہےئ وجاب د ی�ا۔‬
‫ئ‬ ‫ےن واف یکن ٓاوھکنں م‬ ‫ی ت‬
‫�ش‬ ‫�ک‬ ‫دہا� وت رصف اہلل ےک اہھت ی‬
‫اخب�ر�ا�و�روس��ز�اک�د�و�ررکےنےکےیلوجاھک�ر‪،‬وگرھک�و�ا�و�روسھٹناکوج �ادنہ�پالےنیکوجت�ی��زیکاجیتےہ۔‬ ‫گاوراسےنڑبی‬ ‫وافیکٓا ھ�یںیلھکیکیلھکرہ ی‬ ‫م ےہ! یسک‬ ‫‘‘رس‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫�ش‬ ‫ی‬
‫ک اجمل ہک وہ یسک وک دساھر دے یا� اگبڑ ڈراگنئ روم م بس وموجد ےھت۔ نسح‪ ،‬نسحم‪،‬‬ ‫ااسنن یک ی ا‬
‫وسھٹنےکس�اھتلیبرگیاکوج �ادنہےنیپےسگالاصفوہاج��اےہ۔�آ�و�ا��زںیماھکن�ر�آ��اےہ۔‬ ‫د�ا۔ بس‬ ‫بس یک رطف ی‬ ‫حراین ےس ابری ابری � ی� ٹ‬ ‫ی‬ ‫ت‬
‫ت‬ ‫�‬‫ب‬ ‫ی‬
‫د� وہےئ اہک۔ یلع اور امر�ی ےک دو اھبیئ اور الٔوجن م رداء ‪ ،‬اعہشئ‬ ‫دے…!’’ دبعاہلل ےن وجاب ی‬
‫�اابطءدقمیس�ا�رگ�اموسھٹنسیپرک�اسںیمینیچمالرک�پ�اینےکرمہ�اہٹیپوکاصفرکےن�ا�و�رہنیسںیمیمجوہیئمغلباکنےنلےکےیل�اامعتسلرک�اےتےھت۔‬ ‫ہکنسحےک‬ ‫اخومیشےسرساکھجےئ ھےےھت یکوں ن‬ ‫ی ن‬
‫�� خ‬ ‫ت‬ ‫ےصغےکٓاےگیسکیکھچکےنہکیکوکیئاجمل ہ ی‬ ‫‘‘ل دبعاہلل! اموحل اک یھب وت ارث وہات ےہ انں…! اور امر�ی ۔‬
‫ٹیپ�ا�و�ررگجےکرپ�اےندسّےوھکیتلےہہکلبلیقث�اایشءیک�وہجےسدیپ�اوہےن�و�ایل ب ��ی�روک�د�و�ررکیتےہ۔‬ ‫�یھت۔‬ ‫ن‬
‫د� رےہ ےھت اور‬ ‫�رز ی‬‫ا� رنم زماج‪ ،‬تمکح ےس اکم یل واےل رمد رضحات وت اکنح ےک پ ی پ‬ ‫مت ی‬

‫‪33‬‬ ‫‪32‬‬
 ‫�ب�ایج‬
‫� ت‬ ‫�‬ ‫ت‬
‫اتکوبں اک �اےس اہن ی� وشق وہایگ اھت۔ �دینی اتکںیب �اس ےک �پ�اس �آہتسہ �آہتسہ عمج �ب�ا�ب�ا ےن �اماہ ےک رپ� �دے وک تہب رس�ااہ �ش‬
‫اھت۔ �ااہتنیئ تقفش اک �ااہظ�ر ایک اھت۔ �وہ �اس یک‬ ‫ا�یک�وہجےسڑلایکں�آہتسہ�آہتسہوب�ر�ڈےک�پ�اس‬ ‫ا�رصف�ا� یک�ارع� ب‬ ‫وکاماہیکیہیبلطتہب�ایھچیتگلیھت۔وج�ب�ا�یھب�ب�ایج�اےساتبیت ںیہنیھت۔� ب‬
‫ت‬ ‫ٹ‬ ‫ٹ‬
‫د�ےکس�اھت�ریتھکیھت۔دم�رہساک �آوھکنںرپ ڈ��بلرپ�دہ�ڈ�اےنلرپیھبتہبوخ ےھت۔�اسیک�و�ادلہیھب�اسےکس�اھت‬ ‫وہینرش� نوعوہںیئگںیھتںیہنج�وہےب�ااہتن�ا� ب‬ ‫�یک�وہجےس�ب�ایجےسوس�الیھبہنوپھچ‬ ‫ںیھت‪�،‬وہوف�ر�اً�اےس�اینپون�� بکںیمون�رکیتیلیھت�ا�و�ر�اس�ب�ا� ڑھکیوہیتاج�ریہںیھت۔�ب�ایجےک�رع ب‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫� ےس یتیہچ۔ �آرخ یٹیب‬ ‫قبس ڑپ ھ�ے‪� ،‬ی�ا�د رکےن �ا�و�ر اطمہعل رکےن ےک ےیل �اےس �ر�ا� یک اہنتیئ دنسپیھت۔ ںیھت۔ رگم �وہ امں ںیھت �ا�و�ر اماہ یٹیب یھت �ا� یک �ا�و�ر �وہ یھب س ب‬ ‫ا� اگل��ا �ا�و�ر رتبیک رک��ا اماہ تیمس یھبس وک‬ ‫ا� �اس ےئن ےلمج ےک �ارع� ب‬ ‫�پ�ایت ںیھت۔ � ب‬ ‫وک تہب �اتیمہ �دیتی یھت �ا�و�ر رھپ لمع یھب اکلم رکیت یھت۔‬
‫ےک �ب�ا�رے ںیم یسک ےس ھچک ےسیک نس یتکس ںیھت؟‬ ‫َ ْ َ َ ْ ُ ٰ َ َ ُ َّ َ ْ‬
‫یا ِلْ‬ ‫لکشم گل �راہ اھت۔‬
‫بالعلسھرالل‬ ‫مطل َ‬ ‫�ایہن وک �وہ ےتلم ںیہ نج وک ےہ بلط‬
‫�ش‬ ‫� ن�‬
‫�اہتبل نکھت �ا�و�ر ڑپاھیئ ےک ��ز�ی�ا�دہ وہےن یک �وہج ےس �وہ رھگ ےک اکم �اس رطح‬ ‫‘‘�اہللامہ�ریدم�درکںی!انح �ا�ی�دہی‘‘احل’’نب�راہےہ۔�اسیک�وہجےس�اسرپہحتف(��ز�ب�ر)‬ ‫اےل‬ ‫�‬‫�‬
‫و‬ ‫اےن‬ ‫�‬
‫پ‬ ‫�‬ ‫ںیہ‬ ‫وج‬ ‫ںیہ‬ ‫ڈےت‬ ‫�‬ ‫�ویہ �ڈوھ�‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ت‬
‫ٓ�رپاشی��رےنہیگلںیہتہب…ایکوہ�ا�ا�و�رایک�ب�ا�ےہ…؟ریمی‬ ‫‘‘�ایم!�آ�ج لک�ا پ‬ ‫ںیہن رک�پ�ایت یھت سج رطح ےلہپ رکیت یھت۔ وج اکم �ایم ہہک �دںیتی سب �ایس ےک‬ ‫وصنم�وہ��اےہ۔لکڑپاھاھتہک…’’‬ ‫ب‬ ‫�آےئاگ۔ویکںہکاحل‬
‫ن � ت‬ ‫ن ن‬
‫�وہج ےس رپاشی� ںیہ ��اں؟’’ �وہ یٹیب یھت �اس ےیل �ا� یک ہ�ر �ب�ا� یتھجمس یھت۔‬ ‫رکےن رپ �اافتک رکیت یھت۔‬ ‫اماہےنوس�چ رکانحےسرصبتہایکیہاھتہک�ب�ایجیک�آ�و�ا��ز�آیئ‪:‬اماہ!‬
‫ت‬ ‫ا� اگلےیئ۔’’ �دل �الھچ رک وگ�ی�ا قلح ںیم یہ �آایگ‬ ‫�آےیئ �اس اک �ارع� ب‬
‫‘‘اہں اٹیب! مت کیھٹ وہ �دنی رپ لمع رک�و۔ �ایھچ �ب�ا� ےہ… رگم �اےنپ �الکن (اخول‬ ‫َ ْ َُ َُ ْ َ َْ ْ ُ‬
‫ک‬ ‫اھت۔حسبناہّٰللاو ِنعمالوکِیلڑپیتھوہیئ�آیئیھت۔‬
‫� نوریغہ)ےسوترپ�دہہنرک�و۔�وہوتاہمت�رے�ب�ا�ب�ایکرطحںیہ۔وگ�د�وںںیم ھال�ی�اےہ‬ ‫ٹ‬
‫‘‘ہی ایک انب�د�ی�اےہ مت ولوگں ےن �اس ڑلیک وک؟ �داین ےس �ب�الکل یہ ک� �آف رکےک‬
‫�ا�ہ�وں ےن ںیہمت…!’’‬ ‫ت‬ ‫�‬ ‫‘‘یج�ب�ایج…!ںیم…ںیم�آ�ؤں؟’’‬
‫ن‬ ‫�رھک �د�ی�ا ےہ �اینت یس رمع ںیم۔ �ااسی وھت�ڑی وہ��ا ےہ وکیئ۔’’‬
‫د��و�ارتح�ام�وےسییہےہےسیجےلہپاھت‬ ‫‘‘ےبکش�ایمیج!ریمے�دلںیم�ا�اک�ا� ب‬ ‫ن‬ ‫�ۃ‬ ‫ٓ�یہ�آےیئ۔’’�ب�ایجےلہپیہہصغںیمںیھت۔‬ ‫‘‘یج…!�ا پ‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫� اخدن�ا� �و�اےل عمج وہےئ وت اماہ ےن امتم ریغ رحمم �رےتش �د�ا�ر�وں‬ ‫رقب دیع رپ س ب‬ ‫�‬
‫��اہللاعتیلٰےن�ا�ےسرپ�دہرکےن‬ ‫�ا�و�رںیموخ�دوک�ا�یکیٹیبیہیتھجمسوہںرگم� ج ب‬ ‫�‬ ‫وب� ڈر� ےک �پ�اس اجرک ام�ررک وھکل رک اکےتپن اہوھتں ےس �اس ظفل‬
‫�‬‫�ےکس�اھتیہیھٹیب�ریہرگم� ج ب‬ ‫ےسرپ�دہایک۔رش�وعںیموت�ب�ڑےرمکےںیمس ب‬ ‫�‬
‫ا��ب�الکلیھب‬ ‫اکمکح�د�ی�اےہوت�اسںیم�اہللیکتمکحیہےہ�ا�و�رںیم…�اہللاعتیلٰیک� ب‬ ‫�ش ت‬ ‫رپ ےگل رسکہ (��زری) وک اٹمرک ہحتف (��ز�ب�ر) اگل�ی�ا �ا�و�ر �ب�ایج وک �ڈ�رےت‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫�یکےب�دینی�ا�و�رےبرپ�دیگیک�ب�اںیت�ب�ر�د�ا �ےس�ب�ا�ہ�روہےنںیگلوت�اسےن‬ ‫س ب‬ ‫�‬
‫��اف�رامین ںیہن رک��ا اچیتہ… اچےہ �داین وج ھچک یھب ےہک… ریمے ےیل وت رصف �اہلل‬ ‫ڈ��رےت �داھکی۔‬
‫�واہں ےس �اھٹ اجےن ںیم یہ اعتیف اجین۔‬ ‫�ش �ش‬
‫اعتیلٰ یہ اکیف ںیہ۔‬ ‫ت‬ ‫�وکوہ�اایکاھت؟لکاکقبسھجمسںیہن�آ�ی�ااھتایک؟’’‬ ‫‘‘ �ا�ب�ا !�ا پٓ�س ب‬
‫�خ‬ ‫اہجل� ےک ولیمں �ا�و�ر �روینیگنں ےس ےھجم ایک �و�اسطہ‬
‫�ا�ر�ا�دے نج ےک ہتخپ وہں‪ ،‬رظن نج یک �د�ا رپ وہ‬ ‫ت‬
‫گ‬ ‫ت‬ ‫ںیم اسمف�ر �آرخ� وہں‪ ،‬ریمی زنمل اہیں ںیہن ےہ‬
‫�المط زیخ وموجں ےس �وہ ھ�ب�ر�ا�ی�ا ںیہن رکےت‬
‫�اکنیقیاھت�اسےکےجہلںیم۔‬ ‫وموضعوگتفگ�ویہینبوہیئیھت۔‬
‫ِ‬ ‫�ا�و�رس ب‬
‫�اک‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫‘‘اہں کیھٹ ےہ ہک �اس ےن امہ�رے س�اھت وبانل مک رک�د�ی�ا اھت رگم ہی ایک ہک �اےس‬
‫‘‘�الص�ب�ا�ہیےہ�ایمہکمہ�اینپ�آرخ�وکوھبلےئگںیہ۔’’اماہےن�اوسفسےساہک۔‬ ‫�‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ا� ےسیج‬
‫ا� ہی �اےنپ اھبویئں ےس… �اےنپ �ب� پ‬ ‫�ااھٹرک اعہمل ےک وک�رس ںیم ڈ��ال �د�ی�ا؟ � ب‬
‫‘‘رپ�دہ رک��ا ےب کش �ا� یک لکشم اکم ےہ �ا�و�ر اہن�ی� تقشم اک اکم ےہ رگم رپ�دہ ہن‬
‫ت‬ ‫�ھچکنسیئگیھت۔‬ ‫وھپاھپ�ؤں‪،‬اخول�ؤںےسیھبرپ�دہرکےیگ؟’’اماہاجےتاجےتس ب‬
‫ا�یکتقشمایقم�ںیمےہ…�وہ�اسوھچیٹیستقشمےسںیہک‬ ‫رکےنرپوجذع� ب‬ ‫�‬
‫�ب �‬ ‫ن‬ ‫�‬ ‫�ب�رعق �ا�و�ر اچ�د�ر ہن �ا�و�ڑوھں وت ایک رک�وں؟‬
‫ٓ�وخ�داتبںیئہکوھچیٹتقشموک�اایتخ�ررک��ااچےیہ�ی�ا �ڑی‬ ‫ا��ا پ‬ ‫��ز�ی�ا�دہ�ب�ڑیےہ۔� ب‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫تقشم وک؟ �ا�و�ر رھپ رپ�دہ رکےن رپ �آرخ� ںیم �اس دق�ر �ااعنام� ںیلم ےگ �ا�و�ر رپ�دہ‬ ‫ر� اک ریمے‪ ،‬رپ�دۂ رہچہ رک�وں‬ ‫مکح ےہ � ب‬
‫�‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫ااختن�‬
‫ا�اک� ب‬ ‫رکےن�و�ایلوع�ر�اکرمہبت�آرخ�ںیمتہب�ب�ڑ�ارمہبتوہاگ۔وترھپذع� ب‬ ‫�ےھچیپڑپےوہےئےھت۔‘‘�دںیھکییئھب!�وہ�دنیرپانلچاچیتہ‬ ‫اماہیک�و�ادلہےکس ب‬
‫ن‬ ‫�‬
‫رک��ااچےیہ �ی�ا �ااعنم اک؟’’‬ ‫ےہ �ا�و�ر امہ�ر�ا �دنی یھب یہی اتہک ےہ۔ مہ س ب‬
‫� طلغ رک�رےہ ںیہ �دنی وک وھچ�ڑ رک �ا�و�ر‬
‫گ‬ ‫ل ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫اقع�!‬‫ب‬ ‫دنت ٔی �ب�ا�دِ اخمفل ےس ہن ھ�ب�ر�ا �اے‬ ‫ںیمہ یھب �دنی رپ لمع ریپ�ا وہ��ا اچےیہ ��اں…؟’’ �اس یک �ایم ےن اماہ یک �واک � یک۔‬
‫�‬ ‫ٹ‬ ‫ن ن‬
‫ہی وت یتلچ ےہ ےھجت �ا�واچن �ا�ڑ�اےن ےک ےیل‬ ‫ہی�دنیںیماہکںےہہک�ا�س�ا��داینےس�ب�الکلیہک�رک�رہاجےئ؟ہیوتںیہکںیہن‬
‫‘‘ےھجم �اینپ یٹیب رپ رخف ےہ۔’’ اماہ وک ایپ�ر رکےت وہےئ �ایم ےن �دل یہ �دل ںیم �اینپ‬ ‫اھکلوہ�ا۔’’‬
‫�‬
‫وخ� س�ا�ری �داعںیئ �دے ڈ��اںیل۔‬ ‫ایپ�ری یٹیب وک ب‬ ‫ےنیج ںیہن �دےتی یھبک رمےن ںیہن �دےتی‬
‫�‬
‫‘‘اتپ ےہ �ایم! ںیم ےن �ا� یک ہگج ڑپاھ اھت ہک �ا� یک صخش ےہ‪� ،‬وہ �ر�و��ز�اہن �د�ا�ڑیھ‬ ‫ہی ولگ وکیئ اکم یھب رکےن ںیہن �دےتی‬ ‫ت ن‬
‫�‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫اماہوکنیقیںیہن�آ�راہاھتہک�اساکایخل�اس�ب�ا�رےںیم�د�رس��کالاھت۔‬
‫ا�‬ ‫اصف رک��ا ےہ رھپ �اہلل اعتیلٰ ےن �اےس دہ�ا�ی� �دی وت �اس ےن �د�ا�ڑیھ �رھک یل‪ � ،‬ب‬ ‫وقبلاماہ‪:‬‬ ‫ت‬ ‫ٹ‬ ‫ٹ‬
‫�‬ ‫�‬ ‫�‬ ‫�یھب�ب�ی�ھاجںیئ۔’’�ب�ایجیک�ب�ا�رپ�وہ� ناینپہگجرپ�آرک‬ ‫ٹ‘‘اج�ؤاماہ�ب�ی�ھاج�ؤ�ا�و�ر�ب�ایقس ب‬
‫�ارگولگ�اساکذم�اق�ا�ڑ�ا�رےہںیہوت�د�رتقیقح�اسیک�د�ا�ڑیھاکذم�اقںیہن�ا�ڑ�ا�رےہ‬ ‫ت‬ ‫�‬ ‫ا�ایکوہاگ؟’’‬ ‫‘‘انحدلجیوسوچہک�ارع� ب‬
‫�‬ ‫�‬
‫�بل ہک �اےنت رعہص وج �اس ےن �د�ا�ڑیھ ہن �ریھک‪� ،‬اس اک ذم�اق �ا�ڑ�ا�رےہ ںیہ ہک �دوھکی‬
‫ےھجم‬ ‫وہ‬ ‫ابم�رک‬ ‫یہ‬ ‫ذینہ‬ ‫گنت‬ ‫ہی‬ ‫��راہاھت۔‬ ‫ا��کاک� پ‬ ‫�ب�ی�ھیئگ۔انحےن�اساکاہھت�ب�ڑیوبضمیطےساھتمایلوج� ب‬
‫ت‬ ‫�‬ ‫ن� ت‬ ‫�‬ ‫ت‬ ‫وحن ےک ےٹنھگ ںیم �آ�ج ٹسیٹ اھت۔ �ب�ایج وج یھب ڑپاھںیت‪� ،‬ر�و��ز�اہن �اس وک اکپ �ی�ا�د یھب‬
‫ےسیہ�د�ا�ڑیھ�رکھ��اوتوکیئیھبذم�اق‬ ‫وع‬ ‫�‬‫رش‬ ‫ارگ‬ ‫�‬ ‫ےہ۔‬ ‫راہ‬ ‫�‬‫�‬
‫ا‬ ‫ڈ�‬
‫�‬ ‫�‬ ‫وم‬ ‫ڑیھ‬ ‫ا�‬ ‫�‬ ‫�‬
‫د‬ ‫ہی‬‫ک‬ ‫ا��‬ ‫� ب‬ ‫�اس �وتعس ذینہ ےس وتہب وتہب رک�وں‬
‫ض ت‬ ‫� ت‬ ‫رک�و�ا�دںیتی۔ رھپ ومہعق ےتلم یہ �اس اک ٹسیٹ یھب ےل ںیتیل۔ �ر�و��ز�اہن �ی�ا�د رکےن‬
‫ن‬
‫ہن�ا�ڑ�ا��ا…وتوج ضیھبریمےرپ�دہرکےنرپ�ارتع�ا�رک��اےہوتےھجماتگلےہہک�وہ�اس‬ ‫�ےک�پ�اس�داللئےک‬ ‫ا�وتہنمتخوہےن�و�اےلرصبتےرش�وعوہےکچےھت۔س ب‬ ‫� ب‬ ‫اماہڑپاھیئےس��ز�ی�ا�دہلمعرپوتہج�دیتییھت۔‬ ‫ےکےیل�اانتقبسےنلماگلاھتہکڑلایکں�آہتسہ�آہتسہرپاشی�یس�رےنہیگلںیھتویکں‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ق ت‬ ‫م ٹ‬ ‫ٹ‬
‫�ب�ا� رپ �ارتع�ا� رک��ا ےہ ہک ںیم ےن �اےنت ض رعہص �ک رپ�دہ ویکں ںیہن ایک؟ �ارگ‬ ‫وموضعاہھتگلاکچاھت۔رگم�اےسی�و �ںیم�ارگ�و�ادلنیس�اھت‬ ‫�اابن�رےھت۔�ا� یکاین‬ ‫�ب�ر�ا�ب�ر‬ ‫احیل اک ہی ہتکن ےہ ںیمہ �ی�ا�د‬ ‫ہک م�ی��رک ےک دعب ےس �اینت ڑپاھیئ یھبک یھب ںیہن یک یھت �ا�و�ر وج یئن یئن �ی��رک‬
‫ت‬
‫رش�وع ےس یہ رپ�دہ رکیت وت وکیئ یھب �ارتع�ا� ہن رک��ا۔ (اج�ری ےہ)‬ ‫�ن ن‬ ‫ت‬
‫�دںی �ا�و�ر �د�ورس�اہی ہک �ا س�ا�وخ�د یھب وبضمط وہوت وکیئھچک ںیہن رکاتکس۔‬ ‫�ب�ر�ا�ب�ر‬ ‫ںیہ ملع �و لمع �د�وونں ےک �ادع�ا�د‬ ‫رکےک �آیئ ںیھت �وہ ایٹھچں چیب ںیم گ��ز�ا�ر �آیئ ںیھت وت�اینت �ی�ا�د رکےن یک اع�د� یھب‬

‫‪35‬‬ ‫‪34‬‬
 ‫ڈارٹکااملسرویح‬

‫�وہ‬
‫�‬ ‫� ن‬
‫اھت۔ �ڈوھول �ےک �پ�اس‬ ‫راتہ‬ ‫�‬ ‫ڑلاک‬ ‫یک‬ ‫�‬ ‫�ا� یک وھچیٹ یس �یتسب نیھت۔ � ن‬
‫� �ن ٹ ت‬ ‫اہجں ڈ�وھول � ت �‬
‫�‬
‫ا‬ ‫اک‬ ‫ام‬ ‫�‬
‫� �ا� یکدگاھاھتوج ڈ�ھ�ی��چ�وں ڈ�ھ� ی �چ�وںرک��ااھت۔ ڈ�وھول�اسوک ڈ��ا ���اوت�وہ ڈ��ررک�� چ پ�‬
‫�‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫ںیمےلرکاج��ااھت۔�واہںدگاھاھگسرچ��ا�ا�و�ر ��ڈوھول‬ ‫لگنج‬ ‫وک‬ ‫دگےھ‬ ‫اےنپ‬ ‫�‬ ‫�ز‬
‫�‬ ‫�‬
‫و‬ ‫�‬
‫ر‬ ‫وھول‬ ‫� ن �وہاج� � ن �‬
‫�‬
‫ڈ‬ ‫ا۔‬ ‫�‬

‫‪Golden Foods‬‬
‫�ت‬ ‫�‬ ‫ت ن �ن�‬
‫ںیم وج�ڑ��ا۔ �اس �رطح �ڈوھول‬ ‫�‬ ‫ڈ�� ڈ�ے �ا�و�ر ڈ�� ڈ��ی�اں عمج رک��ا۔ �ا� ڈ� �� ڈ�ویں وک ڈ�وھول رھگ الرک �آسپ‬
‫دگےھےکےیلاھت۔�ڈوھولےک�پ�اس ڈ�ھ�ی�رس�ا�ری‬ ‫ےن�ا� یکاینرھگانبایل۔سج �ںیموب�رےاکرپ�دہ�ڈ�اال۔ہیرھگ‬
‫�� ٹ ت‬
‫ربخںی وہںیت وت دگےھ رپ ڈ�وھل �رھک رک یتسب ںیم اجرک �اےس پ ی���ا۔‬
‫ت‬ ‫�‬ ‫�‬ ‫�چ ت‬ ‫� �‬ ‫�‬
‫ںیمیھبکیھبک ڈ��اایک ڈ��اکےلرک�آ��ااھت۔‬ ‫یتسب‬ ‫اس‬ ‫�‬ ‫ا۔‬ ‫�‬ ‫ٓ�‬ ‫�‬
‫ا‬ ‫ال‬ ‫اھباگ‬ ‫اھباگ‬ ‫وکیئ‬ ‫�‬
‫ر‬ ‫ڈ�وھلیک�ڈمھ ڈ�مھوکنسرک � ہ‬

‫‪36‬‬
‫ن �‬ ‫ت‬ ‫�‬
‫حبصےس‬ ‫اھت۔ ن‬ ‫�‬
‫ا‬ ‫ایپس‬ ‫تہب‬ ‫دگاھ‬ ‫اک‬ ‫وھول‬ ‫ڈ‬ ‫�‬ ‫د�‬ ‫�‬ ‫اس‬ ‫�‬ ‫اھت۔‬ ‫�‬
‫ا‬ ‫اج�‬ ‫رک‬ ‫دے‬ ‫�‬ ‫ویہ‬ ‫�‬ ‫ربخںی‬
‫ن‬ ‫یس‬ ‫تہب‬
‫ن‬ ‫وک‬ ‫وھول‬ ‫�‬
‫ڈ‬
‫�‬
‫� یھب ریم�ا دگاھ ڈ�ھ�ی��چ�وں‬
‫�‬ ‫� � � �‬
‫�یہ � نوہ ڈ�ھ� ی �چ�وں ڈ�ھ� ی �چ�وں رک�راہ اھت۔ ڈ�وھول اک ایخل� اھت ہک � ج �ب‬
‫ت‬
‫ڈ�ھ�ی��چ�وں �رک��ا �ےہ وت ےھجم�تہب �ب�ری ربخ �یتلم ےہ۔ ڈ�وھول ےن ڈ��ول وک �ریس ےس ��ب�ادناھ �ا�و�ر‬
‫ونکںی ںیم ڈ��ول �ڈ�اال۔ رھپ ڈ� ��و�ری وک اچنیھک وت ڈ��ول ںیم ڈنھٹ�ا اھٹیم �پ�این رھب�ا وہ�ا اھت۔ �ڈوھول ےن‬
‫دگےھ وک �پ�این � پ�ال�ی�ا۔ �واہں ےس ڈ��اایک گ��ز�ر�ا وت �اس �ےن اتب�ی�ا ہک �اس �دہعف � ب ا��رںیش تہب زیت وہ�ریہ‬
‫و� اجےئ یگ۔‬ ‫ال� �آےن اک ڈ��ر ےہ۔ ہی یتسب وپ�ری یک وپ�ری ڈ�� ب‬ ‫ںیہ۔ �د�ر�ی�ا ںیم �پ�این اک اہب�ؤ یھب تہب زیت ےہ۔ �اس یتسب ںیم س� ی ب‬
‫�‬ ‫ن‬ ‫�‬ ‫ن‬ ‫�‬
‫ےسدلجیتسب�و�اولںوک�غانس��ااچاتہاھت۔رگمہیایک؟� �ڈوھولاکدگاھ‬ ‫دلج‬ ‫ربخ‬ ‫ہی‬ ‫وہ‬ ‫�‬ ‫یل۔‬ ‫�‬
‫ر‬ ‫اک‬ ‫ڈ‬ ‫�‬ ‫یک‬ ‫ہی�ا� یک�ب�ریربخیھت۔ ڈ�وھولاھک��ااھکاکچاھت۔�پ�اینیپرک�اسےن�ا�‬
‫� ن�‬ ‫�‬ ‫� ن�‬
‫دگاھ�ب�ا �ںیمڑھک�ااھت�ا�و�روھپولںیک ڈ��ایلرپیلتت‬ ‫اکنال۔‬ ‫یہ‬ ‫ڈ‬ ‫�‬ ‫وتںیہک�د�و�ر�چالایگاھت۔یتسبےکیئکولگدگےھوک ڈ�وھ� ڈ��رےہےھت۔�آرخ ڈ�وھولےندگاھ ڈ�وھ�‬
‫�‬ ‫�‬ ‫�‬ ‫�‬
‫� ولگ �اےھٹک‬ ‫اسپ �آایگ �ا�و�ر ڈ�وھل �رھک �رک یتسب ےک چیب اچنہپ۔ ڈ�وھل یک ڈ�مھ ڈ�مھ نس رک یتسب ےک س ب‬ ‫ھ��‬ ‫�‬ ‫�‬
‫و‬ ‫رھگ‬ ‫اےنپ‬ ‫�‬ ‫رک‬ ‫ےل‬ ‫وک‬ ‫دگےھ‬ ‫وھول‬ ‫�‬
‫ڈ‬ ‫اھت۔‬
‫�‬ ‫وک اھٹیب �دھکی �راہ‬
‫ن‬
‫��اانپ�اانپس�اام�ےلرک�ا�واچنیئ‬ ‫�ہہباجںیئیگ۔س ب‬ ‫وہاگ؟ےنگاک ڈ� ی�راگلاھت۔رکشیک ڈ�ایلںڑپی �ںیھت۔�وہوتس ب‬ ‫وہےئگ۔�ہ�روکیئ�ڈ ر��اامہساھت۔س� ی ب‬
‫ال��آایگوتایک ن‬
‫��ا� یک�د�ورسےیکدم�درک�رےہےھت�ا�و�ر‬ ‫�تہبےھتوجےتلچرھپےتولوگںوک ڈ�سےتیلےھت۔�اسےیلس ب‬ ‫�رپ�آےئگ�ا�و�ریتسباخیلوہےنیگل۔�اس �یتسبںیمس ��ا� پ‬
‫ا�ہنوہ�ا۔یتسبےک‬
‫ن‬
‫ال���آ�ی�ارگم��ز�ی�ا�دہس�ش�اام� �شرخ� ب‬ ‫ںیسھگ۔س� ی ب‬ ‫ہن‬ ‫وچےہ‬ ‫ںیم‬ ‫ا�‬
‫ن‬
‫�‬ ‫اہک‬ ‫�‬
‫ت‬
‫�‬ ‫ےھت‬ ‫ےئگ‬ ‫دےی‬ ‫�‬ ‫رک‬ ‫دنب‬ ‫�‬
‫ن‬ ‫�ڈاھ�رسدنباھ�رےہےھت۔�ا�ن�ا�ج ےک ڈ�وبںےک ڈ�ھک‬
‫�‬ ‫ن ت‬ ‫� �‬ ‫�‬ ‫�‬
‫�ولگ ڈ�وھولاکرکشہی�ا�د�ارک�رےہےھتسجےک ڈ�وھلیک ڈ�مھ ڈ�مھےن�ا��کہیربخاچنہپیئیھت۔ ڈ�وھول�اانپ ڈ�وھلےیلوخ وخ ڑھک�ااھت۔ ‬ ‫س ب‬
‫�ن� �ن�‬ ‫� ن‬
‫ڑکلےڑکل�ی�اں‬ ‫ڈ�� ڈ�ے ڈ�� ڈ��ی�اں‬
‫ ‬ ‫ ‬
‫دگےھیک�آ�و�ا��ز‬ ‫ ‬ ‫�‬
‫ڈ�ھ� ی �چ�وں‬
‫�‬ ‫�‬
‫رگںیہ‬ ‫ ‬ ‫�ڈایلں‬ ‫ ‬ ‫تہبیس‬ ‫ ‬ ‫ڈ�ھ�ی�ر‬
‫�‬ ‫�‬
‫قلحےس�ا� یکمسقیک�آ�و�ا��ز‬ ‫ ‬ ‫�ڈاک�ر‬ ‫ ‬ ‫اکانٹ‬ ‫ ‬ ‫ڈ�انس‬
‫�‬
‫طخ‬ ‫ ‬ ‫ڈ��اک‬

‫‪37‬‬ ‫‪36‬‬
 ‫ت‬
‫یلعوک�اینپ�ب�ا�رپ�ارصنےس�اسدق�رتخس�ر�دلمعیکوتعقںیہنیھت۔�ارصنیک�اسدق�ر�ج��ذ�ب�اتیتےنیلعوکرشدنمہوہےنرپوبجم�ررک�د�ی�ا�ا�و�ر‬
‫ب�‬ ‫ٹ‬
‫�اےنت ںیم چنل ��امئ یک یٹنھگ ج� �ایھٹ۔‬
‫ت ن‬ ‫ت‬
‫�اسالایم�ےکرسرفظمےنیلع�ا�و�ر�ارصنیکوگتفگنسیلیھت۔�وہ�ارصنےکہی�ج��ذ�ب�ا�اج�رکتہبرسم�و�رےھتہک�ا� یکےچبےک�دلںیم�اےنپ‬
‫�ش ت‬ ‫ت‬ ‫ٹ ٹ‬
‫یبنرکمییلص�اہللہیلع�وملسیکتبحم�اسدق�روک�وک�رکرھبیوہیئےہہک�وہ�پ�اینےنیپیکںیتنس�کوکوٹاتٹوہ�ا�ب�ر�د�ا �ںیہنرکاتکس۔�وہ‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫ہیاج�ےئگےھتہک�آےگاجرکہیہچب�اےنپ�دنیاک��امرض�و�ر�ر�ونشرکےاگ۔‬

‫ت‬ ‫�غ ق ت‬
‫رسرفظمےن�اےنپاف�ر �و �ںیم�ارصنوک�ااٹسف�ر�ومںیم�بالاجیھب۔�ارصن�ااج��ز�ےلرک�ااٹسف�ر�ومںیم�د�الخوہ�ا�ا�و�ررسوکسالمایک۔رسےن‬
‫نت‬ ‫�ش‬
‫وملسوکتہبرس�ااہ�ا�و�ر�اسےلسلس‬ ‫�ش‬ ‫�‬ ‫ہیلع‬ ‫اہلل‬ ‫�‬ ‫یلص‬ ‫روسل‬ ‫�‬ ‫�‬ ‫س�‬ ‫ہب‬
‫ٔ‬ ‫�‬
‫�ذ‬ ‫�ج‬ ‫ےک‬ ‫اس‬ ‫�‬ ‫ےک‬ ‫دیہمت‬ ‫انب‬ ‫ر‬ ‫�‬ ‫�‬
‫و‬ ‫�‬
‫ا‬ ‫ایک‬ ‫رہ‬ ‫�‬‫�‬
‫ا‬ ‫�اےس�اےنپس�اےنمڑپیوہیئرکیسرپےنھٹیباک�ا‬
‫ںیم�اسےک��ذنہںیموجوصنمہباھت‪�،‬اسےکقلعتم�د�ر�ی�اتفایک۔�ارصنےنیھب�بالکھجھجس�ا�ر�اوصنمہبرسےکوگ گ��ز�ا�ررک�د�ی�ا۔س�ا�ر�اوصنمہب‬ ‫اہیلہدمحملصیف‬

‫�ارصن‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫نن‬
‫�ےس�ب�ا�رکےن�ا�و�ر�ااج��ز�احلصرکےناک�ودعہایک۔‬ ‫س��ےےکدعبرسےن�ارصنےسرپلپسناصح ب‬ ‫�آ�ج لک �ا� یک وصنمہب رتبیت �دے �راہ اھت وج �ایھب رصف �اس ےک‬
‫��ذنہںیمیہاھت۔�اسےکوھکےئوھکےئ�ادن�ا��زےنیلعوک‘‘�د�الںیم‬
‫نت‬ ‫ن‬ ‫ٹ‬
‫�ےن�ا� یک‘‘س��رپ�ورگ�ام’’ےکقلعتموچبںوک�آاگہایک�ا�و�ر�شاہکہک�اسےلسلسںیموجےچب‬ ‫�د�و�د�ےکدعب�ایلبمسےک�ااتتخمرپرپلپسناصح ب‬ ‫ھچک اکال ےہ’’ اک لنگس �د�ی�ا۔ �آرخ اک�ر چنل ��امئ ںیم یلع ےن �ارصن ےس �اس ےک وھکےئ �رےنہ‬
‫ت‬
‫ہصحانیلاچںیہ�وہرسرفظمےس�ر�اہطبرکںی۔ہینسرک�ارصنوک�اینپ�دیلوخ�اشہوپ�ریوہیت�شرظن�آیئ۔�آ�ج �وہتہبوخ اھت�ا�و�ر�اسیکوخیشوکیلع‬ ‫یک�وہجوپیھچوت�ارصنےنیلعوکاہن�ی�مغ��ز�دہ�ادن�ا��زےس�داھکی�ا�و�راہک‪:‬‬
‫ن‬
‫�ںیمامن�ی�اںاھت۔‬ ‫�ےس��ز�ی�ا�دہوسحمسایک۔رپ�ورگ�امیکایت�ریرع�و�ج رپیھت۔س�ا�رےےچبیہرپوج ےھتنکیل�ارصن�ا�س ب‬ ‫ےنس ب‬ ‫‘‘یلع!ایکمتاجےتنوہہکامہ�رے�اوکسلںیموج�و�ارٹوکرلےہ‪�،‬واہں‬
‫وٹ��ریہوہیتںیہ؟�ایس�وہجےسںیم�آ�ج‬ ‫ٹ‬
‫رپسکرطحےسںیتنس‬
‫ن‬ ‫لک�ا�د�اسوہں�ا�و�ر�ایسےلسلسںیم�ا� یکوصنمہبرتبیت�دے�راہوہں‬
‫�آ�ج رپ�ورگ�اماھتسجوکیلمعوط�ررپوچبںےنرکےک�داھک��ااھت�ا�و�ر��ز�ب�ایناتبےنےکےیل�ارصنوکیہانچایگاھت۔‬ ‫ت نت‬ ‫ت‬
‫��اہکریمےس�ایھت�ا�و�ر�د�وس�س��ےکاطمقب�پ�اینںیئیپ۔’’‬
‫ا��ارصن�ا� یک�ا� یکرکےک�پ�اینےنیپیکںیتنساتبےتاجںیئےگ�ا�و�ر�ا� یک�ا� یکہچب�ب�ا�ری�ب�ا�ری�آرک�اسرپلمعرکےک�داھکےئاگ‬ ‫‘‘یجوچب…!� ب‬ ‫ٹ‬ ‫ت‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫‘‘�ا�رے…!مت�اینتیس�ب�ا�ےکےیلایکوصنمہبرتبیت�دےنی�ب�ی�ھ‬
‫�طقف�دےنھکییکدح�کںیہن�رےہاگ�بلہک�ہ�رہچب�ایھبیہےس�اےنپ�دلںیمہیتینرکےلہک�وہ�ا�امتموتنسںرپ�اوکسلںیمیھب‬ ‫نکیلہیس ب‬ ‫��ش ٹ‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫ےئگوہ۔دیساھس�ا�داھ�ا� یکاک�ر�ڈ � ی�رپامتمںیتنسھکلرک�و�ارٹوکرل‬
‫�وچبںےنکیب�وق��آنیماہک۔‬ ‫لمعرکے�ا�و�ررھگںیمیھب�ا�و�ر�اےنپ�ارط�افںیم�ا�وتنسںوکاعمرک��اےہ۔’’رچیٹیک�اس�ب�ا�رپس ب‬
‫ےک �پ�اس اپسچں رک�دےتی ںیہ۔ �اس رطح امتم ےچب �اےس ڑپھ ںیل‬
‫ا��ارصنےنانہکرش�وعایک‪:‬‬ ‫� ب‬ ‫ا� �دےتی وہےئ اہک۔‬ ‫ےگ۔’’ یلع ےن وج� ب‬
‫�ےسےلہپ� ج ب‬
‫��پ�اینویپوت‘‘مسب�اہلل�ارلنمح�ارلمیح’’ڑپوھ�ا�و�ر�آرخںیم‘‘�ادمحلہلل’’وہک۔(اخب�ری)‬ ‫‪…1‬س ب‬ ‫�رگملمعںیم�د�ودصیفےکیھبںیہن‬ ‫‘‘�آہ…!اہںڑپھوتںیلےگس ب‬
‫� �ٹ‬ ‫�‬
‫‪�…2‬پ�اینہشیمہ ب� ی ھرکانیپاچےیہ۔(��ز�ا�د�ااعمل�د‪�،‬اوسۂ�روسل�ارکمیلص�اہللہیلع�وملس)‬ ‫وھچ��دںیےگ۔’’�ارصنےن‬ ‫�آےئاگ�ا�و�رضعبوت�ا�ورپ�ا�ورپیہےسڑپھرک ڑ‬
‫ت‬ ‫ٹ‬ ‫گ ٹن‬
‫ڑھکےوہرک�پ�اینےنیپےسس�ایسنئقیقحتہیےہہک�اسیک�وہجےس ھ���وں�ا�و�ر��اوگنںاک�د�ر�دوہاج��اےہ۔‬ ‫�ا� یک رس�د �آہ رھبےت وہےئ وج� ب‬
‫ا� �د�ی�ا۔‬
‫�‬ ‫ت‬
‫‪�…3‬پ�اینرس�ڈکھرکانیپاچےیہ۔‬ ‫‘‘�ا�رے�ی�ا�ر…!متوتھچک��ز�ی�ا�دہیہاسحسوہ‪�،‬ااسیںیہنوہ��ا۔’’یلعےن‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫‪…4‬ہشیمہ�د�اںیئاہھتےس�پ�اینانیپاچےیہویکںہک�ب�اںیئاہھتےساطیش��پ�ایناتیپےہ۔(ملسم)‬ ‫�ارصنےک�ااسحس�ا�اکایخلےیکریغب�ایسی�ب�ا�ہہک�دیہکےسجنسرک‬
‫�ج‬
‫‪�…5‬پ�این�دھکیرکانیپاچےیہ۔‬ ‫�ارصن یک �آںیھکن ھلمالےن ںیگل۔‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫ویکںہکضعب�ا�واق��پ�اینںیموکیئڑیک�ا�ی�ارچک�اوہ��اےہسجیک�وہجےس�ا�س�ا�یکاج��ا�و�رتحصوکاصقن�ےنچنہپاک�ادنہشیوہ��اےہ۔‬ ‫‘‘اہں…! یلع ںیم �اےنپ یبن رکمی یلص �اہلل ہیلع �وملس یک ایپ�ری ایپ�ری‬
‫ت‬
‫ن‬ ‫وتنسں وک وٹاتٹ وہ�ا ںیہن �دھکی اتکس۔’’ �ارصن ےن اہن�ی� مغ ��ز�دہ ےجہل ںیم‬
‫‪…6‬ےنیپیکزیچںیموھپ�کںیہنام�ریناچےیہ۔(�اوب�د�ا�ؤ�د)‬
‫ا� �د�ی�ا۔‬
‫وج� ب‬

‫‪39‬‬ ‫‪38‬‬
 ‫�ش‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫ویکںہک�اسرطحامہ�رےم�ہےکرج�امیثوھپ�کام�رےنیک�وہجےس�اسزیچںیم �الموہاجےتںیہ۔‬
‫ن‬
‫‪…7‬ہشیمہنیتس�اوسنںںیم�پ�اینانیپاچےیہ�ا�و�رس�اسن�ب�رنتےسم�ہاٹہرکانیلاچےیہ۔(رتذمی)‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ن ٹ‬ ‫ن ٹ‬ ‫ث‬
‫ٓ�یلص�اہللہیلع�وملسےکاچچ��ز�ا�داھبیئرضح�دبع�اہلل‬ ‫�ا� یک�ا�و�ردح�ی�اکوہفممےہہک‘‘�ا�و��یکرطح�ا� یکیہوھگ��ںیم�پ�اینم�ویپ۔�ا پ‬
‫ن ٹ‬ ‫ن ن‬
‫ٓ�یلص�اہللہیلع�وملس�ہ�روھگ��رپ‘‘�ادمحلہلل’’ےتہک�ا�و�ر�آرخںیم�اہللاعتیلٰاکرکش�ا�د�ارکےت۔‬ ‫نبابعس�ریض�اہللع�ہاکایب�ےہہک�ا پ‬
‫ٓ���زم��زمڑھکےوہرکانیپاچےیہ۔(اخب�ری‪،‬رتذمی)‬ ‫‪�…8‬ا ب‬
‫‪�…9‬ووضاکاچبوہ�ا�پ�اینڑھکےوہرکانیپاچےیہ۔(اخب�ری‪،‬رتذمی)‬
‫ت‬
‫و�یپرک�د�ورسےوک�دانیوہوت�د�اںیئرطف�و�اےلاکقحےلہپوہ��اےہ۔(رتذمی)‬ ‫‪…10‬وکیئرشم� ب‬
‫�ےس�آرخںیمےئیپ۔(رتذمی)‬ ‫‪…11‬وجصخش�د�ورس�وںوک�پالےئ�وہوخ�دس ب‬
‫‪…12‬اچدنی�ی�اوسےنےک�ب�رنتںیمہناھکںیئ�ا�و�رہنیہںیئیپ۔(اخب�ری)‬
‫‪�…13‬ب�رنتےکوٹےٹوہےئانک�رےےسہنانیپاچےیہ۔(�اوب�د�ا�ؤ�د)‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫�ش‬
‫�اک�راھکوہ�ا�پ�این�د�وکےنیپںیم�اامعتسلرک��غ�ا۔‘‘�ب�ایس�پ�اینایپسےک�وق�انیپتہب��ز�ی�ا�دہدیفمےہ۔’’‬ ‫�ب�ایس‪ ،‬ب‬

‫‪Pervaiz Umar‬‬ ‫ٓ�یلص�اہللہیلع�وملسےنف�رام�ی�اہکایکیسکزیکشمےںیم�ب�ایس‬

‫ت‬ ‫ٹ‬
‫ٓ�یلص�اہللہیلع�وملس�اوب�امثیہلےک�ب�ا ںیمرشتفیےلےئگ�شوت�ا پ‬
‫ٓ�یلص�اہللہیلع�وملسےنون ف�رام�ی�ا۔(اخب�ری)‬
‫ت‬
‫�ا� یکرمہبت�ا پ‬
‫�پ�اینےہ؟وت�اوب�امثیہلےن�ب�ایس�پ�اینشیپایک۔�ا پ‬
‫�ب�ایس�پ�اینںیمتمکحہیےہہک�ر�ا�گ��ز�رےنیک�وہجےس�ب�ا�ر� یکےس�ب�ا�ر� یکیٹمےک��ذ�ر�ا�ہہتںیم�ب�ی�ھاجےتںیہ�ا�و�ر�پ�این�ب�الکلاصفوہاج��اےہ۔‬
‫ت‬
‫ت‬
‫�اسےکعال�وہزیکشم�وں�ا�و�روکٹمںاک�پ�این�درگی�داھیت�ا�و�ر�پالکٹسےک�ب�رونتںںیم�رےھک�پ�اینےس��ز�ی�ا�دہذل�ی��ذوہ��اےہویکںہکڑمچےےک‬

‫‪41‬‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫زیکشم�وں�ا�و�ریٹمےک�ب�رونتںںیماسمام�وہےتںیہسجےس�پ�این�راتس�راتہےہ�ا�و�ر�ب�ا�ہ�ریک��ا��زہوہ�ا�ا�اسمام�وکڈنھٹ�ارکےک�پ�اینرپ�ارث‬
‫ت‬
‫�ادن�ا��ز وہیت ےہ سج ےس �پ�این فیطل وہاج��ا ےہ۔‬
‫َ ٰ ّ ُ َّ َ ْ َ َ ْ ِ َ َ ْ ْ َ َ ْ ً ّ ْ ُ‬
‫اللھمب ِرکلنا ِفیہواط ِعمناخیا ِمنہ‬ ‫‪�…14‬ہ�رےنیپیکزیچیپرکہی�داعڑپانھ‬
‫ ‬
‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ ّ َ‬‫ٰ‬
‫الل ُھ ّم َب ِر ْکل َنا ِف ْی ِہ َو ِزد َن ِم ْنہ۔(رتمذی)‬ ‫ ‬
‫�ا�و�ر�د�و�دھےنیپےکدعبہی�داعڑپےھ‪:‬‬
‫�‬ ‫ن‬
‫�ارصنیکہی�ب�اںیتنسرکامتمےچبہیوم�ا��زہنرک�رےہےھتہک�وہ�ا�ںیمےسینتکوتنسںوکاجےتنوبےتھجوھچ�ڑ�رےہےھت�ا�و�رینتکوتنسںےک‬
‫قلعتم رسے ےس اجےتن یہ ںیہن ےھت۔‬
‫ن‬ ‫�ش‬ ‫�ش‬ ‫�ش‬ ‫ن‬
‫��اجیٹسرپرشتفیالےئ�ا�و�ر�ا�ہ�وںےن�ارصنوک �ا�ب�ا �دی�ا�و�ررسرفظمیک�اساک�و وکرس�ااہ�ا�و�ر�اسےکس�اھتہی�اعال�ایک‬ ‫ا�رپلپسناصح ب‬ ‫� ب‬
‫ہک�اوکسلیکالربئرییںیملکیہ�ا� یک�اگل�ر� یک�راھکاجےئاگسجںیمیبنرکمییلص�اہللہیلع�وملسیکایپ�ریایپ�ریوتنسںےکقلعتمبتک‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫�ریھکاجںیئیگ��اہک�ہ�رہچب�ا�وکڑپھرک�اےنپلمعںیمیھبالےکس�ا�و�ر�اےنپنہباھبویئں�ا�و�ر�د�ووتسںوکیھبوتنسںےک�ب�ا�رےںیماتبےئ۔‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫�دوسںی امجع� ےک امرٹین ےن �اینپ کالس ےک وشم�رے ےس ھچک ےنہک یک �ااج��ز� بلط یک۔ �اس ےن �دوسںی امجع� یک رطف ےس �و�ارٹ وکرل‬
‫ظ‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫�‬
‫�وملعںےنیٹماکزیکشمہالےناک�ا�ر�ا�دہ��ا�ہ�رایک۔�اسرطحےس�ا� یک‬ ‫ےک�پ�اس�ا� یک� ب ڑ��اچنیبرخ�ی�درکالےناک�اعال�ایک۔ونںیامجع�ےکط�ال ب‬
‫رپزعم �ا�و�ر وتنسں ےس رھبی رقتبی �ااتتخم �پ��ذری وہیئ۔‬
‫ت‬ ‫ن‬
‫ر�اکرکش�ا�د�ارک�راہاھتویکںہک�اسےنینتج�ب�ا�ریھب�و�ارٹوکرلیکرطف‬ ‫�اگال�د��ارصنےکےیل�آوھکنںیک�ر�اح�اکس� بب�انب۔�وہ�ب�ا�ر�ب�ا�ر�اےنپ� ب‬
‫�داھکی وت �ہ�ر �ب�ا�ر وکیئ ہن وکیئ ہچب وتنسں اک �اامتہم رکےت وہےئ �پ�این اتیپ رظن �آ�ی�ا۔‬

‫‪41‬‬ ‫‪40‬‬
 ‫�ش‬
‫�ارع‪:‬دبع�السالمرطضم‬ ‫ااختن�‪:‬دبع�اہللدصیقی‬
‫� ب‬
‫ن‬
‫رگم‬ ‫ولگ‬ ‫تہب‬ ‫رصم�وف‬ ‫ںیہ‬ ‫ںیم‬ ‫اکومں‬ ‫�� یک‬ ‫ت‬
‫ا� اقمل یہ‪ ،‬ہن �رس�ا ےہ رکف �وایخل یہ‬ ‫��ز�ب�اں ںیم �� ب‬ ‫ہن‬
‫ںیہن‬ ‫رس�واک�ر‬ ‫وکیئ‬ ‫ےس‬ ‫�د�ورسے‬ ‫وک‬ ‫�ا� یک‬
‫ہن وکیئ رحف تعن اک ھکل ےکس ہن ملق وک ےہ ہی اجمل یہ‬
‫تہب‬ ‫ںیہ‬ ‫یھب‬ ‫ملق‬ ‫�الہِ‬ ‫ںیہ‪،‬‬ ‫یھب‬ ‫فیس‬ ‫اصح ِ ب‬
‫�‬ ‫ت‬
‫ٔ� وشق وہ وت وہں وسہتخ رپ �و�ب�ال یہ‬ ‫�ذ��ر�ا یھب رج�ا ِ‬ ‫وج‬
‫ںیہن‬ ‫دم�داگ�ر‬ ‫ںیم‬ ‫�آسپ‬ ‫ہک‬ ‫�اوسفس‬ ‫نکیل‬ ‫د� انشیس ربج�الیئ‪ ،‬ہن وس��ز �وس�ا��ز �بالل ےہ‬ ‫ہن �ا� ب‬
‫ن‬ ‫�غ‬
‫وھپل‬ ‫ےک‬ ‫�ہ�ر �اک �ر�گ‬ ‫وموج�د‬ ‫ںیہ‬ ‫ںیم‬ ‫تلم‬ ‫�ب�ا ِ‬ ‫ب َما ِلہٖ‬ ‫ٰ‬ ‫ُ‬
‫َبلَ َغ ْال ُع ٰل بک َما ِلہٖ … کشف الدج ِ َ‬
‫ّ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ِ‬
‫ََ‬ ‫ُّ‬
‫ںیہن‬ ‫زلگ�ا�ر‬ ‫ریپ�اہتس‬ ‫�آ�ر�اہتس‬ ‫نکیل‬ ‫َٰ‬
‫ج ْی ُع ِخصا ِلہٖ … صلوا علی ِہ وا ِلہٖ‬
‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ِ‬
‫ت َ‬ ‫َح ُس َن ْ‬
‫ویں وت ےنلچ وک ےلچ اجےت ںیہ ےنلچ �و�اےل‬ ‫دمحم یلص �اہلل ہیلع �وملس‪� ،‬وہ یبن �ایم �واہیمش‬ ‫�وہ‬
‫ن‬
‫ںیہن‬ ‫�راتف�ر‬ ‫� ِدم‬ ‫اگنںیہ‬ ‫یک‬ ‫�‬‫س ب‬ ‫رطف‬ ‫�اک‬ ‫�ویہ ��اخسِ فحص �وللم �وہ �اامم �ا�و�ر یھبس دتقمی‬
‫ّ ت‬ ‫��ذرکک یک �وہ �ش �رںیتعف ہک �ش رشبم �اس ےک �ہ�ر �اک یبن‬ ‫کل‬
‫ںیم‬ ‫مل�‬ ‫ںیہن‬ ‫یھب‬ ‫ا�‬ ‫� ب‬ ‫یمک‬ ‫یک‬ ‫رسف�ر�ووشں‬
‫ن‬ ‫ت‬
‫ںیہن‬ ‫�ا� ےس وج اکم ےل �ااسی وکیئ رس�د�ا�ر‬ ‫رسِ رع �ک �ایس وخ رخ�ام یلص �اہلل ہیلع �وملس ےک شقنِ �پ�ا یک �وہ �ر�وینش‬
‫نٹ‬ ‫الد ٰج ِ َ‬ ‫ُّ‬ ‫َ َ َ‬ ‫َبلَ َغ ْال ُع ٰل ب َک َ‬
‫وقم رت�ایش وہیئ �ا�ی���وں اک �اک �اابن�ر وت ےہ‬ ‫ب َما ِلہٖ‬ ‫ُّ‬ ‫ف‬ ‫ش‬ ‫ک‬ ‫…‬ ‫ہٖ‬‫ل‬ ‫ِ‬ ‫ا‬ ‫م‬ ‫ِ‬
‫َٰ‬ ‫ََ‬ ‫َح ُس َن ْ‬
‫ج ْی ُع ِخصا ِلہٖ … صلوا علی ِہ وا ِلہٖ‬
‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ِ‬
‫ت َ‬
‫ںیہن‬ ‫�دوی�ا�ر‬ ‫وہیئ‬ ‫�پالیئ‬ ‫ہسیس‬ ‫�اک‬ ‫نکیل‬
‫ےھجت ںیم امہِ اقل وہکں‬ ‫ت‬ ‫نیبجِ امہ رعق رعق وج‬ ‫وہ‬
‫رگم‬ ‫ںیہ‬ ‫مہ ّ�ی�ا‬ ‫اابس�‬
‫� ب‬ ‫یھب‬ ‫ےک‬ ‫�و��زتنی‬ ‫��زبی‬ ‫�ش‬ ‫�‬ ‫�‬ ‫�‬
‫ت‬ ‫�ب�ڑی شکمشک ںیم وہں جھک�و ںیم �ادہِ رظتنم وہکں ایک وہکں؟‬
‫ںیہن‬ ‫ایت�ر‬ ‫�ایھب‬ ‫وج‬ ‫ےیل‪،‬‬ ‫ےک‬ ‫امع�ر�‬ ‫�اُس‬ ‫�خ‬ ‫�خ‬
‫وہکں‬ ‫ض‬ ‫اجب‬ ‫وت‬ ‫وہکں‬ ‫�‬
‫ا‬ ‫�‬
‫د‬ ‫�‬
‫ر‬ ‫ِ‬ ‫وظنم‬ ‫وک‬ ‫ھجت‬ ‫ںیہن‬ ‫�‬
‫ا‬ ‫�‬
‫د‬ ‫دخب�ا‬
‫نکیل‬ ‫ف�ر�امہ‬ ‫ںیہ‬ ‫�د�اےن‬ ‫ےک‬ ‫حیبست‬ ‫وپ�ری‬ ‫ن‬
‫رساج م��ی�ر ویکں ہن ایضےئ �ا�ر� �وامس وہکں‬ ‫ِ‬ ‫ےھجت �اے‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ُّ‬ ‫َ َ َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ََ‬
‫ںیہن‬ ‫� وک رپ�و�وںی �ویہ �اک ��ا�ر‬ ‫سج ںیم �ا� س ب‬ ‫ٰ‬
‫َبلغ ال ُعل ِبکما ِلہٖ … کشف ُ الدج ِبما ِلہٖ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ٰ‬
‫ن‬ ‫ٰ‬ ‫َ‬ ‫ّ‬ ‫َح ُس َن ْ‬
‫احلص‬ ‫اک‬ ‫�ا�‬ ‫رگم‬ ‫ںیہ‬ ‫�اںینمجن‬ ‫امش�ر‬ ‫ےب‬ ‫َصل ْوا َعل ْی ِہ َوا ِلہٖ‬ ‫ج ْی ُع ِخ َصا ِلہٖ …‬ ‫ِ‬
‫ت َ‬
‫� ت‬
‫ںیہن‬ ‫اکیپ�ر‬ ‫�و‬ ‫ہنتف‬ ‫�و‬ ‫رفتہق‬ ‫زجب‬ ‫ھچک‬ ‫� نسح وج ہن یھبک یسک ےس امتم وہ‬ ‫ےہ �وہ اکح ی ِ‬ ‫ہی‬
‫ت‬ ‫ن‬
‫ےہ‬ ‫�راھک‬ ‫ھجمس‬ ‫میظنت‬ ‫وک‬ ‫زیچ‬ ‫سج‬ ‫ےن‬ ‫مہ‬ ‫رم�ا رطضم �ا� ہپ ہشیمہ ��ا �ادب �د�ر�و�د �وسالم وہ‬
‫ںیہن‬ ‫�اایغ�ر‬ ‫اقنیلٔ‬ ‫وکششِ‬ ‫زجب‬ ‫�وہ‬ ‫�د�ر�د رم�ا �رےہ دس�ا‪ ،‬یہی لغش ریم�ا دم�ام وہ‬ ‫یہی‬
‫ےہ‬ ‫�اینت‬ ‫سب‬ ‫وت‬ ‫وکیئ‬ ‫�ادسؔمہ ںیم یمک‬ ‫ےہ‬ ‫ہک �د�ر�و�د �پ�اک وبلں ہپ وہ �وہ وعق�د وہ ہک ایقم وہ‬
‫الد ٰج ِ َ‬ ‫ُّ‬ ‫َ َ َ‬ ‫َبلَ َغ ْال ُع ٰل ب َک َ‬
‫ت‬ ‫ب َما ِلہٖ‬
‫رمک��ز‬ ‫ف‬ ‫ش‬ ‫ک‬ ‫…‬ ‫ہٖ‬ ‫ل‬‫ِ‬ ‫ا‬ ‫م‬
‫ںیہن‬ ‫رس�د�ا�ر‬ ‫‪،‬‬ ‫ںیہن‬ ‫ںیہن‪،‬‬ ‫�اک امجع�‬ ‫ََ‬ ‫ُّ‬ ‫ِ‬
‫َٰ‬
‫ج ْی ُع ِخصا ِل … صلوا علیہ والِہ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ت َ‬ ‫َح ُس َن ْ‬
‫�ش‬ ‫ِ‬ ‫ہٖ‬ ‫ِ‬
‫�ارع‪�:‬ادساتلمین‬

‫‪43‬‬ ‫‪42‬‬
45 44
 ‫نیباالوقایمادارےرمزکااعتلوناریخلیےکتحترکایچحطسرپاسمہقبنسحِ رقٔاتاکااقعند‪،‬رکایچرھبےس ‪ 17‬دمارسےک ‪ 27‬ہبلطیکرشتک‬
‫اجہعمتیباالسلمرکایچہبعشظفحےکدوہبلطرکامیکاولاوردوموپزنشی‪ ،‬اورابرتلبیت ‪ 50,000‬روےپاور ‪ 40,000‬روےپاکدقنااعنم‬

‫‪junaid.j‬‬ ‫ارقلی ہکم رکمہم ےک ااتسد اور دجسم فیخ ینمٰ ےک انبئ اامم ڈارٹک بحم ادلنی واظع یک رشتک‪ ،‬امہمنِ وصخیص اڈیلنشی ڈیٹپ رنشمک وکریگن ےنب‬
‫�‬ ‫ض‬ ‫�‬ ‫ض‬ ‫�‬ ‫ض‬
‫اسمےقب ںیم اجہعم ام ٰ‬
‫اسمےقبےکنیفصنمںیمہکمرکمہمےکف��یل�ۃاخیشلدمحمزرکایاورف�� ی ۃل�اخیشلدمحمرفعجیھبےھت‪ ،‬ف�� ی ۃل�اخیشلدمحمرفعجےنتیباالسلمےکدوونںہبلطوکالبرکوصخیصااعنمےسونازا‬
‫ڈیٹپ رنشمک وکریگن رکایچ انجب رساج ی ن‬
‫ادل� اصبح‬ ‫وپز� یھب اجہعم‬ ‫کا‪ ،‬بج ہک دورسی ی ش ن‬ ‫ااعنم ووصل ی‬
‫ت‬
‫� االوقایم ادارے رمزک ااعتلون‬ ‫رکایچ یک حطس رپ ب ی ن‬
‫ل�خ‬
‫ب ی� االسلم رکایچ ےک‬ ‫ا �ی�ری یک رطف ےس اسمہقب نسحِ رقٔات دقعنم وہا‪،‬‬

‫‪47‬‬
‫ےھت۔ ہبلط رکام ےن اےنپ ااعنامت ایہن ےک اہوھتں‬ ‫اطبل ملع دمحم اعبق نب دمحم‬
‫ش �‬ ‫سج ی‬
‫ف‬
‫ک۔ ہکم رکمہم ےس ی‬ ‫ا� ��یل ڈ� اور ‪ 40,000‬نروےپ‬ ‫ا ی�از ےن احلص یک اور ی‬ ‫رقت� ‪ 17‬دمارس ےک ‪27‬‬ ‫م رکایچ رھب ےس ی باً‬
‫رشت� الےن واےل زعمز‬ ‫ووصل ی‬ ‫م�صف� ی ن‬ ‫ب ت‬
‫ب ت‬ ‫�‬ ‫ےک‬
‫اسمےقبل ش� ی� خ‬ ‫اک دقن ااعنم ووصل ی‬
‫کا۔ اس �ض‬ ‫ہبلط ےن رشتک یک۔ اجہعم ی� االسلم رکایچ یک‬
‫امہمانن رگایم اجہعم ی� االسلم رکایچ ےک ہبلط رکام‬
‫ِ‬ ‫ف‬
‫رضحات اشلم ےھت۔ �یل��ۃ ا � دمحم زرک ی�ا‬ ‫ی‬
‫م�ضاچر ل ش� ی� خ‬ ‫رش� وہےئ۔ �ی اسمہقب دو‬ ‫رطف ےس ‪ 3‬ہبلط رکام ی‬
‫یک اکررکدیگ ےس اتمرث وہےئ۔اوہنں ےن رپورگام‬ ‫اورف ت �یل��ۃا �دمحمرفعجاکقلعتہکمرکمہمےساھت ‪،‬بج‬ ‫ی‬ ‫ی‬
‫م لمکم وہا۔ ےلہپ رمےلح م ‪ 27‬م‬ ‫رمولحں ی‬
‫ب ت‬ ‫ہک ی‬ ‫ب ت‬ ‫ےس ‪ 12‬ہبلط اکم ی�اب وہےئ‪ ،‬نج ی‬
‫� ش‬
‫االسلم رکایچ ےک ہبلط نرکام‬ ‫ےک ااتتخم رپ اجہعم ی‬ ‫�رے فصنم اجہعم داراولعلم رکایچ ےک شااتس ِد‬ ‫م اجہعم ی�‬ ‫تن‬
‫خ‬ ‫�‬‫ی‬ ‫ل‬ ‫�ض‬ ‫االسلم رکایچ ےک ی�وں ہبلط یھب اشلم ےھت۔ رھپ‬
‫ا�‬‫وک اےنپ اپس الب یا� اور ف �یل��ۃ ا � � دمحم رفعج ےن ہ ی‬ ‫ارل�د‬ ‫عسد ادمح اور وچےھت فصنم اجۃعم ی‬ ‫رتحمم اقری ی‬
‫ی‬ ‫ی�‬ ‫م ‪ 12‬ی‬ ‫دورسے رمےلح ی‬
‫رم ادمح ےھت۔ اس اسمےقب م اجہعم‬ ‫ےس اقری ز‬ ‫م شےس ‪ 5‬ہبلط اکم ی�اب‬
‫امہمانن‬
‫ِ‬ ‫اینپ رطف ےس وصخیص ااعنم ےس ونازا۔ان‬ ‫ی‬ ‫ب ت‬ ‫ن‬ ‫م اول ی‬ ‫رقار اپےئ۔ نج ی‬
‫ب ت‬ ‫ارقلی ہکم رکمہم ےک ااتسد اور ٰینم م واعق دجسمِ‬ ‫خام ٰ‬ ‫وپز� اجہعم ی� االسلم‬
‫� االسلم رکایچ اور اس ےک ِ‬
‫اظنم‬ ‫ترگایم ےن اجہعم ی‬ ‫ن‬ ‫ف‬
‫ادل� واظع ش نیھب‬ ‫� ےک انبئ اامم انجب ڈارٹک بحم ی‬ ‫ی‬ ‫رکایچ ےک اطبل ملع شاحظف دبعارلامحن نب دمحم ادمح‬
‫ن‬ ‫ی ب ت‬ ‫�ی‬ ‫�‬
‫د� ےک زعم اک یھب ااہظر ی‬
‫کا۔‬ ‫رت� وک ی‬‫�و ی‬ ‫امہمن وصخیص ا�ی ڈ�‬ ‫رش� وہےئ۔ اسمےقب ےک ِ‬ ‫ی‬ ‫ا� ��یل ڈ� اور ‪ 50,000‬روےپ اک دقن‬ ‫ےن احلص یک اور ی‬

‫دجسمتیباالسلمرکایچںیماسمہقبظفحارقلٓانارکلمیاکااقعند‪ 16 ،‬ہبلطرکامیکرشتک‪ ،‬روۃضاالسلمرکایچےکہبلطےنرعیبمظناوررقترییک‬

‫ظ‬
‫دورانِ رپورگاماجیٹسےکرقبیاکیاہللےککیندنبےاکااقتنل‪ ،‬رضحتاامماصبح َحف ِ َ�ہٗ اہللیکامن ِز انجزہ‪ ،‬دنکاھدےنیاوردتنیفںیمرشتک۔رفامنِ روسلﷺےہہک ِ‬
‫نسح‬
‫ظ‬
‫اخہمتیکاکیاشنینٓادیماکٓارخیلمعےہ۔ایضء اھبیئےندجسمںیمرقٓانےتنسےتنساجندےدیاوررھکوبںاسلیکزدنیگونسارےئگ‪ :‬رضحتاامماصبح َحف ِ َ�ہٗ اہللاکااتتخیمایبن‬
‫ت‬ ‫رقت�اً دو وٹنھگں ےس پ ی‬ ‫� االسلم رکایچ ی‬ ‫ب ت‬
‫اور اس اک الص دصقم ٓارخت یک ی�اری ےہ۔ زم�ی د‬ ‫اسر ےک مظن وک ی‬
‫د�‬ ‫غ‬ ‫ےھت اور ی ب‬ ‫م زگہتش امہ اسمہقب ظفح‬ ‫دجسم ی‬
‫رفام ی�ا ہک یبن ی‬ ‫�ر یسک اظرہی‬ ‫رےہ ےھت اور رحتمک اور اعفل ےھت‪ ،‬ب ی‬ ‫م دنپرہ اپرے‬ ‫ارقلٓان ی‬
‫ارکل� اک ااقعند وہا‪ ،‬سج ی‬
‫رک� ﷺ ےن رفام ی�ا ہک ٓادیم ےک نسحِ‬
‫ت‬ ‫ب ت‬
‫ا� اشنین اس اک ٓارخی لمع یھب ےہ۔‬ ‫اخہمت یک ی‬ ‫ببس ےک ااقتنل نرفام ےئگ۔ ب ی� االسلم و�یلف� ی ر� رٹٹس‬ ‫ک وہےئ ‪ 16‬ہبلط ےن رشتک یک۔ اجہعم ی�‬ ‫ظفح ی‬
‫� ی� ٹ‬ ‫ض‬ ‫یک رطف ےس ہ ی‬ ‫ب ت‬ ‫ی‬
‫�‬‫ب‬ ‫�اء اھبیئ دجسم ی‬ ‫ا� ادتبایئ یبط دمد اور وفری وطر‬ ‫االسلم رکایچ ےک ‪ 9‬م ےس ‪ ، 4‬بج ہک دجسم ی�‬
‫م ھے رےہ اور رقٓان ےتنس‬ ‫رفام ی�ا‪ :‬ی‬ ‫االسلم رکایچ ےک ‪ 7‬ی‬
‫گا ۔ اسمہقب ظفح‬ ‫رپ اتپسہل ےل اجےن اک ااظتنم یھب ی‬
‫کا ی‬ ‫م ےس ‪ 4‬ہبلط اکم ی�اب رقار‬
‫ےتنس اجن دے دی اور رھکوبں اسل یک زدنیگ ونسار‬ ‫ارقلٓان ی‬ ‫� االسلم ی‬‫ت‬
‫ارکل� ےک ااتتخم رپ رضحت اامم اصبح‬ ‫م‬ ‫اپےئ۔ رپورگام ےک دوران دجسم ب ی‬
‫ض‬ ‫ن‬
‫ےئگ۔ رفام ی�ا‪ :‬زدنیگ اک امتاش وت اانت یہ ےہ وج ایھب مہ‬ ‫م اوہنں ےن رفام ی�ا ہک‬ ‫َحف َظِ�ہٗ اہلل اک ب ی�ان وہا‪ ،‬سج ی‬ ‫�اء اھبیئ وج‬
‫د� واےل انجب ی‬ ‫اسر ٹےک مظن وک ی‬‫پی‬
‫د� ےہ‪�( ،‬بق� یہ ص‪ 45‬رپ)‬ ‫ےن ی ا‬ ‫دجسم اور ابمرک یک زدنیگ تہب ابمرک زدنیگ ےہ‬ ‫رش�‬ ‫م ی‬ ‫� اھٹک ےھت اور رپورگام ی‬ ‫ابلکل ی‬

‫‪47‬‬ ‫‪46‬‬
Brighto
48

48