Nothing Special   »   [go: up one dir, main page]

Missionary Pual Inkhawm Hruaina Bu, 2023

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 27

ISUA KRISTA KOHHRAN |HALAI PAWL

MISSIONARY PUAL INKHAWM


HRUAINA BU
2023

Buatsaihtu

P.C. LALNUNSANGA
Principal, JEMS, i/c Field Secretary
Tripura Mission Field
Isua Krista Kohhran |halai Pawl

Missionary Pual Inkhawm Hruaina Bu


2023

Copies - 150

Published by
Central Isua Krista Kohhran |halai Pawl

Printed at
Isua Krista Kohhran General Headquarters
Vaivakawn, Aizawl

i
ZIAKTU THUHMA

A hmasain Isua Krista Kohhran |halai Pawl Missionary


pual Inkhawm Hruaina Bu ziak zo theia a khawngaihna min chantirtu
Pathian hnenah lawmthu awm rawh se.

Thu ziakmi ka ni lo tih ka inhria a, fello lai pawh tam tak a


awm ngei ang. Chutih rualin, Central |halai Pawl Hruaitu te’n ziak
tura min beiseina kha Pathian aw niin ka hre si a, tlinglo ka ni tih
inhre mah ila, ziah loh ka ngam ta lo a ni. He lehkhabu hi mahni
chauha ka awm laiin, thlipui tleh hum hum karah bul ka \an a, ka
ziah lai hian sualin nasa takin min bei a, ziah puitlin a nih loh nana
Setana ruahmanna zawng zawng chu Lalpa’n a chak zia lantirin a ti
chhe ta a. Tichuan, harsatna tam tak karah peihfel a lo ni ta hi ka
lawm em em a ni.

He lehkha thu zirtu leh chhiartu zawng zawngte beiseina


thar neia hlawkpui \heuh turin duhsakna ka hlan che u a. Tin, he
lehkhabu, Inkhawm Hruaina Bu kaltlanga Pathian hnathawh mimal
tina a lo lan theih nan leh Setana ramri kham tihchhiat a lo nih a,
Pathian ram a lo zauh theih nan kan thinlung zawng zawnga kan zir
a, thinlung lairil, hmun \ha lai ber pawh Isua kan chantira \ul ang.
Mahni chakna mai ni lo, Lalpa chakna nen zawka ke pen a, hma
lam pan zel turin Central Isua Krista Kohhran |halai Pawl te
duhsakna ka hlan e.

( PC LALNUNSANGA)
Principal, JEMS, i/c Field Secretary
Tripura Mission Field

ii
CHHUAHTU THUHMA

Central Executive Committee-in Missionary Pual inkhawm


kaihruaina bu thar siam ni se tia a rel angin a bu min buatsaihsak
turin Pu P.C. Lalnunsanga, Principal, JEMS, i/c Field Secretary
Tripura Mission Field chu ruat a ni a, hetiang ang lehkhabu buatsaih
hi thil awlsam a ni lo va, inpekna leh thawhrimna a ngai tak meuh
meuh a, kan ruatna te ngai pawimawhin hun chep tak karah a bu
siamtuin min peihfelsak a, a chungah lawmthu kan sawi tak meuh
meuh a, a bu buatsaihtu thawhrimna hre reng chunga ngunthluk
taka zir turin kan inngen e.

He kaihhruaina bu hi kum 2023 January thla a\anga hman


\an tur a ni a, zirtu leh chhiartu zawng zawng te’n uluk taka zirin
missionary rawngbawlna kawnga kan ke pen min tichaktu leh min
tihmasawntu a nih ngei kan beisei tak meuh meuh a ni.

Lalpa’n malsawm rawh se.

(H. LALRAWNGBAWLA)
General Secretary
Central Isua Krista Kohhran |halai Pawl

i ii
THUPUI 1-NA

HRUAITU LEH TIRTU

Chhiar tur :-

Johana 3 : 16 - Pathianin khawvel a hmangaih em em


a; chutichuan,a Fapa mal neih chhun a pe a, amah chu tu
pawh a ring apiang an boral lohva, chatuana nunna an neih
zawk nan.

Missionary ropui ber Isua Krista chu Pa Pathianin


khawvelah a tir tih Johana ziakah kan hmu a. Missionary-te hi tirtu
nei an ni zel a. Zofa te’n kan theihnghilh tawh loh tur missionary
ropui Pu Buanga leh Sap Upa te pawh Robert Arthington tirh an
ni. Kum 1871-ah Bengkhuaia’n Alexandrapur thingpui huan a run
a. James Winchester thatin a fanu Mary Winchester chu Zoram-ah
a hawn chho a, chu thil chuan sap chanchinbu thlengin thawm a nei
lian hle a. Pu Buanga pawhin kum 8 mi a nih laiin chu thu chu ‘The
Torch’ chanchinbu a\anga lo hriain a buaipui hle a, a nuin a hau hial
a ni. Tichuan sap pa hausa Robert Artington chuan Arthington
Aborigines Mission a din hnuai a\angin Pu Buanga leh Sap Upa te
chu Mizoram-ah a tir chho ta a ni. Tichuan, kum 1894 January ni
11-ah Sairang an lo thleng a, chuta \ang chuan Mizoram pawh
Kristian ram a lo ni ta a ni.
Missionary-a kal tur chuan tirtu awm a ngai a, enkawltu
bik awm a ngai \hin. Mimala missionary tir hi kan ramah hian mi
tlemte chauh an awm a, a tam zawk erawh kohhranina a tirhte an
ni. Pathian-in a koh , mi \ha, mi huaisen, Pathian mi diktak tirchhuak
turin a tirtu kohhran màwhphurhna a sang hle a, Isua Krista
Kohhran-ah chuan Ramthar Department kaltlanga missionary lak
leh tirhchhuah a ni a. Rawngbawlna chanchin engkim ngaihven a,
ruahmanna siam \hintu an ni. Hnathawktu tur latu leh enkawltu an
1
nih avang hian thlaraua mi chak an nih a \ul a, Pathian mi tak, mi
nghet, mi rinawm, thu belhchian dawllo avanga nghing ve mai mai
ngailo an nih a \ul hle. India ram mai nilo foreign thleng pawha
kohhran hmel lanna an nih theihna lai a awm avangin an hna hi a
pawimawh hle.
Missionary hi mahni duhthua kal ngawt theih a nilo va, tirtu
awm a \ul \hin. Missionary pakhat tir tur hian thil \ul leh mamawh a
tam em em a, hengah hian \awng\aina, sum leh mamawh dang tam
tak phuhru tur hian \halaite pawh hian kohhranah mawhphurna tam
tak kan nei.

|awng\ai thupui :-
1. Ramthim rawngbawlna-ah Krista kohhran te hian \hahnem
kan ngaih leh zual theih nan.
2. Ramthar Department tan.

Sawiho tur :-
1. A tirtu leh enkawltu azirin Missionary-te rawngbawlna hi a
chakin a sawtlo thei bawk niin kan hria em?
2. |halai member, mimal tinte hi missionary tirtu kan ni \heuhin
kan inhria em? Kan nih chuan kan tirh missionary-te
chanchin leh an rawngbawlna te kan ngaihven \ha tawkin
kan in hria em?

2
THUPUI 2-NA

HNA THAWKTU |HA

Chhiar tur :-
Johana 6 : 38 - Mahni duhzawng ti tura van a\anga lo
chhuk ka ni lo va, mi tirtu duhzawng ti tura lo chhuk ka ni
zawk e.

Bible thu kan tar lan a\ang khian hnathawktu chu mi fel leh
mi \ha nih ngawt a tawklo a, a tirtu tirh chhan ang takin hna a thawk
em tih a pawimawh.
Thupui hmasa lama kan tarlan tawh Robert Arthington
pawh kha ram thim vei mi tak ni mah se, missionary a tirh chhuah
hmasakte chu hmanhmawh taka tlan turin a tir a, mission field-a
zirna in hawn te, \awng zir te, Isua rin tawh hnua awm zel dan tur
zirtir kha \ul a ti lem lo va. Mahse, a pawimawh zia a hriat hnuin
ringtharte chu Isua an rin tawh hnuah enkawla nundan zirtira thiamna
pek chu \ha a lo ti ta hle a. Missionary a tirhte hnen a\angin Mizo-
te pawhin ringtu nundan mawi hrethiamin, A AW B te kan lo neih
phah ta hial a, a lawmawm hle. Chutih rualin missionary-te tan pawh
finna leh thiamna a pawimawh hle a. Pu Buanga kha \awng lama
mi thiam, multilingual a ni a, tin Sap Upa pawh kha Cambridge
University a\anga Ph.D niin Mizoram an rawn thlen a\anga thla
thum lekah, April ni 2, 1894 khan school an hawng nghal a, an
zirlai hmasa berte pawh Thangphunga leh Suaka te an ni a, English
- Mizo Dictionary pawh an siam nghal a ni.
Bible thu kan tarlanah khian Lal Isua’n ama duhzawng ti
tura lokal a nih loh zia a sawi a. Chuvangin keini lek phei chuan min
tirtu Krista leh A kohhran te duhzawnga hna kan thawh a va
pawimawh dawn em.

3
Mission field-ah hian Krista chanchin \ha hril hna hi kawng
chi hrang hranga thawh \hin a ni a, ram sut te, zirna school te, hla
zirtir te, \awng zir te, ringtu nundan tur zirtir te leh a dang tam tak te
pawh a pawimawh em em vek a ni.
Mizoramah chuan chhandamna camping vawi tam tak neih
a ni tawh \hin a, piangthar ngun tak tak lah bo lo, Isua chhandamna-
ah kan chiang em em a. Chutih rualin piangthar, Krista ringtu kan
nih tawh hnua kan tih ve tur awm te leh kan hneh ve tur awm te
erawh kan hrelo fo \hin. Mahni ta kan ni lo va, mana lei kan ni tawh
a, kan man chu Isua Krista thisen a ni. Chuvangin mahni duhdana
awm thei kan ni tawh lo va. Min neitu leh min tirtu duh dana kan
awma kan theih ang tawka a rawngbawl a, a chanchin \ha hril
darhna kawngah theihtawp i chhuah \heuh ang u.

|awng\ai thupui :-
1. Missionary te’n taksa, rilru leh thlarauah hriselna an neih
theih nan.
2. Missionary zawng zawng te’n mahni thu thua
rawngbawlhna kalpui lo va, a tirtu Krista leh kohhran te
duh ang taka rawn an bawl theih nan.

Sawiho tur :-
1. Isua Krista Kohhran-in Missionary kan neih zat te an hming
leh an nihna te chhiar chhuah ni se. Kum tina ringthar kan
neih zat te report ni bawk se.
2. Kan Missionary-te hian a tirtu Krista leh Kohhranin a tirh
chhan ang takin rawng an bawlin kan hria em?

4
THUPUI 3-NA

MISSIONARY

Chhiar tur :-
Isaia 6:8 - Tin, “Tu nge ka tirh ang a, tu nge ka tan kal
ang?” tiin, Lalpa aw chu ka hria a.
Marka 16 :15 - Tin, an hnenah, “ Ram zawng zawngah
kal u la, thil siam zawng zawng hnenah chanchin \ha hi hril
rawh u.

Missionary tih hming kan sawi ruala kan rilrua lo lut \hin
chu ramthima rawngbawla kala ringlo mite hnena Pathian thu hril
\hinte an ni ber a, a awmzia takah chuan chanchin \ha hriltu emaw
Krista tana palai tiin sawi ila a fiah awm e.
Missionary hi rampawn missionary leh ramchhung
missionary tiin chi hnihin a \hen theih ang.
1. Rampawn Missionary : Krista rawngbawltu, mahni in
leh lo, chhungte leh \hiante kalsana ringlo te’n Lalpa an lo
hmuh theih nana penchhuakte an ni. |henkhatte chu an
rawngbawlna hmunah tihhlum an ni a, a \hente chu vuak
leh tihduhdah tuar an awm bawk. Khawvelah an lawmman
hmulo mah se la, vanah lawmman chhiarsenloh an tan dahin
a awm si.
2. Ramchhung Missionary : He hna hi a pawimawh hle a,
rampawn missionary ai pawhin a pawimawh hmasa zawk
hial awm e. Rampawna missionary tirtute awmna hmun a
ni a, Missionary-te khua leh tui awmna hmun a ni bawk.
Tin, ramchhungah hian missionary hna thawh tur a tam hle
a. Rawngbawlna kawng hrang hrang \halaiah te,
hmeichhiaah te, Kohhranpuiah te pawh chanvo kan neihte
5
\ha taka kan hlenchhuah te, committee leh hnatlangah te
\hahnem ngai taka kan kal hian missionary hna ropui tak
kan thawk a ni tih kan inhriat a pawimawh hle awm e.
Krista chanchin hi thu chuan kan sawi thei \heuha, nun
erawh chuan hril a harsa hle. Harsa hle mah se kan tih makmawh a
ni si a. Rampawnah chauh nilo ram chhungah pawh hian Lal Isua’n
kan tana a tawrhna te, a thu sawi te, a chhandamna thu te hi kan
sawi fo loh chuan kan nun a chau \hin. Inkhawm te, Pathian faka
zai te, kohhran intlawh tawn te, hla zir te, Pathian faka lam te,
damlo kan te, lusun chhungkua te hnemtu nih te, Pathian \ih tlat
chunga \hatlai hun hman te, insum theih te, \hiante leh ngaihzawngte
nena awmdun lai pawha Pathian \ih tlat te, sum ngainat lutuk loh te,
mahni inngaih ropui lutuk loh te, eiruk loh te, \awng\ai leh Bible
chhiar tam te hi nuna chanchin \ha hrilna, ramchhung missionary leh
rampawn missionary-te tana pawimawh em em missionary nihna a
ni.
Tute pawh mai hian Pathian a\anga lo thleng rawngbawlna
tur kan nei \heuh a, kan tih tur erawh a inang vek lem lo. Thuhril tur
te, lam tur te an awm a, Pathian hnena thilpek erawh kan vaia kan
tih tur a ni. |hahnem ngai taka thawhlawm kan tawh te leh sawma
pakhat kan pek avang te hian kan hriat miah loh laiin thlarau bo
Pathian hnena hruai thlengtu kan ni thei. Te lua a awm lova, kan
theih ang tawk kan tih ve erawh kan bat a ni.

|awng\ai thupui :-
1. Missionary tam zawk kohhranin a tirh chhuah theih nan.
2. Mimal tinte Pathianin min kohna \heuh chhang thei turin a
hnenah inhlan ang u.

Sawiho tur :-
1. Ramchhunga missionary hna kan thawh theihte sawiho ni
se.
6
THUPUI 4-NA

THIL|HA TIH

Chhiar tur :-
Phillipi 2: 12 & 13 - Chutichuan, ka duhtakte u, thu in
zawm fo ang khan, ka awm chauh va thawk lovin, tuna ka
awmloh hlana thawk zawk mahin, hlau leh khur chungin
nangmahni chhandamna thawk chhuak rawh u; ama
lawmzawng atana tih tum tur leh bei tura nangmahnia thawktu
chu Pathian a ni si a.

Mihringin Pathian a hmakhalh thei lo. Nimahsela, hmakhalh


erawh kan tum fo \hin. ‘Isua ka rin phawt chuan a pawilo’ tih thu hi
kan hre fo a, thlarau lama inthlahdah lai tak hian ngam a awl khawp
mai. Hotu leh vengtute awm lai chauhva hna thawk \ha duh an
awm \hin. Biak in chhunga mi \ha tak mahni inchhunga fello tak an
awm bawk. Nimahsela, kan Pathian thu chuan mahni chauh pawh
hna thawka hlau leh khur chung pawha mahni chhandamna thawk
chhuak turin min ti a ni. Pawn lam landana \ha mai a tawk lo va,
zawng zawnga Lalpa rawngbawl tur kan ni zawk.
Rinna chu thiltih nei lovin amah chauhvin a awm chuan thi a
ni (Jakoba 2 : 17). Chuvangin, ringtu kan nih hnua kan tih hmasak
ber tur chu thil\ha tih hi a ni. Rinna chu a pawimawh talo tihna a ni
lo a, thiltih nen a thawh duna famkim chauh a ni zawk (Jakoba 2 :
22). Nimahsela, thil\ha pawh chu Isua kan rin tawh avanga tih kan
tum tur a ni zawk.

7
Tupawh hian thil\ha tih chu kan duh vek a, nimahsela,
thil\ha kan tih khan midang a tihnat chang a awm \hin. Mimal, pawl
leh kohhran ang pawhin thil\ha tam tak kan ti \hin a. Tin, thil\halo
pawh kan do bawk \hin. Nimahsela, kan thil\ha tih avanga mi dang
kan tihnat si chuan chu thil\ha chu tih loh mai a \ul chang a awm
thei. “I unau tlukna a nih chuan sa ei loh te, uain in loh te, thil
engpawh tih loh a \ha a ni. Chuvangin, i in sawisel tawh lovang u,
tupawhin mahni unau dalna emaw, tlukna emaw siamloh tum zawk
rawh u” tih thu Rom 14:13-21-ah kan hmu a. Chuvangin, tih atana
\ha a awm a, tihloh atan a \ha awm bawk. Pulpit tlangah thu \ha
tak tak kan sawi a, social media-ah pawh thu \ha tak tak kan post
a, mahse chungte chuan mi sualte chauh ni lovin kan unaute tan
pawh tlukna a ni thei. Pathian thu lek phei chu kan ringtu puite beih
nan hman loh a va \ha em. “Pathian thu hi a nung a, thil a ti thei a,
khandaih hriam tawn eng ang ai pawhin a hriam a”( Hebrai 4:12).
Tin, thu kamkhat lek, a sawi danin a zir loh avanga huat-awm leh
ngeiawm takte pawh a awm thei. Chuvangin, kan thusawi chu chia
al, khawngaihna tel lo ni zel zawk rawh se ( Kolossa 4:6).
Thil\ha chu tih kan tum tur a ni a. Nimahsela, thil\ha kan ti
a nih rau rau chuan phut let nei lovin, tlawmngaihna nen, rinna nen
kan tih a \ul ta. Thil\ha tih duhna nei tura keimahnia thawktu chu
Pathian a ni si a.
|awng\ai thupui :-
1. Rawngbawltu ten midang te tlukna tur ni lova, an dam theih
na tur a khawngaih rawngbawl hna an thawh theih nan.
Sawiho tur :-
1. Kan thusawi leh thil mha tihin midangte a tihtluk theih dan
sawi ho ni se.
8
THUPUI 5-NA

LALPA HNAIH

Chhiar tur :-
Sam 73: 28 - Kei a tan erawh zawng Pathian hnaih hi
a \ha a ni.
Jakoba 4:8 - Pathian hnaih rawh u, tichuan ani’n a
hnaih ang che u. Mi sualte u, in kutte silfai rawh u; rilru bulbal
neilo te u, in thinlung tithianghlim rawh u.

Zoram \halaite mai nilo; khawvel hmun zau zawka \halaite


zingah Pathian hnaih chakna a kiam nasa em em a, Pathian hnaih
duhna leh a biak in pan chakna nei kan tlem hle. Chutihrualin, mi
\henkhat erawh theihtawpa rawngbawl a, Pathian tan rinawma Baal
hmaa \hingthu ngailo, chung zinga tel ve turin kan zain koh kan ni.
Finna leh thiamna a pung zel, kum sawm liam taa kan la
hmelhriat ngailoh kha tuna kan rama \halaite min tibuai em em tu a
ni ta, chung zinga pakhat chu mobile phone hi a ni. Mobile phone hi
a pawimawh em em a, nitin hnaah kan mamawh tawh, mahse
\hangtharte-ah a ngawl vei kan tam ta. Zu ngawl veite kan vei a,
drugs addict kan vei a. Mahse, chungte aia tam daih chuan mobile
phone an addict tawh. Chutah, a man to leh \ha \ha kan duh a. A
nei zo leh neinungte neih ang neih ve zel kan duhna hi chhungkaw
tan phurrit a ni thei. Chuvangin, a \ul hun leh hmunah dah\hat ngam,
khawih loh ngam a pawimawh hle.
Khawvel hi a hmanhmawh tak zet tawh a. Chutiangin,
khawvel chhe mek siam\ha tura thawktu tur \halaite pawh kan
hmanhmawh a \ul ta. Kan nu leh pa, kan pu leh pute tihtura kan
ngaih \hin kha keimahni ngeiin kan tih a \ul tawh a. Chhungkua
thlahthlam khawpa \hian kawm te chin loh a \ha. Zirlaite pawh

9
zirna aia a behbawma buai an tam em em a, chungte tih ang tih ve
loh chu hlawhtlinna bul pakhat a ni. College life, \hiante nena an
chanchin leh thiltih sawi tur ngah lutuk te hi khawtlang tana mi
chhenfak-awm an ni duhlo khawp mai. Chutiang mi tam tak karah
chuan “ Kei atan erawh zawng Pathian hnaih hi a \ha a ni” ti tlatte
Lalpa’n mal a sawm \hin a, hlawhtlinna an chang \hin.
Zir san vanga chapo leh uangte hi khawtlang leh ram hmelma
an ni. Mithiam hnawksak, zirna lama sang tak, Pathian \ihna nei
silo chu mi hlauhawm takah an chhuak \hin. Lalpa-ah finna a awm
a, amah \ihtute chu mi dik kan ni reng tawh. Kristian \halai kan nih
anga kan tih atana mawi a awm a. Huau huau thil avanga nun hloh
tam tak an awm tawh. Chutiang karah chuan Pathian hnaih tlat tute
erawh chuan Pathian an hmu \hin. Lehkhathiam, zirsang tak, Kristian
chhungkua a\anga seilian ni si; an zir thiamna a\anga Pathian awm
ring talo an awm. Chutiang mi chu mi thiam laklawh an ni. An
thiamna leh hriatna kha a chanve a ni a, an zirna khan a hruai bo va,
chu chu Lalpa hnaiha an awm reng loh vang a ni. Bible te chhiar a,
\awng\ai a, rinna nena thil ti \hin chu khawi hmunah pawh awm se,
Isua nen an lengdun thei \hin. Pathian kan hnaihna tur chuan \awng\ai
leh Bible chhiar hi thil pawimawh hmasa berte an ni.

|awng\ai thupui :-
1. Miten kan nun an en a Lalpa hnaih an chak theih nan.

Sawiho tur :-
1. Kan ram tan hian mithiam, Pathian tih si lo an hlauhawm
theih dan sawi ho ni se.

10
THUPUI 6-NA

KAWNG PAHNIH

Chhiar tur :-
Josua 24:15 - Tin, Lalpa rawngbawl hi \halo awm anga
in hriat chuan, vawiinah hian tu rawng nge in bawl dawn thlang
mai rawh u, in thlahtu te’n lui rala a rawng an bawl \hin
Pathian kha nge, in luah ram Amor hote pathiante kha? Kei
leh ka chhungte erawh zawngin Lalpa rawng a ni kan bawl
dawn ni a ti a.

Thil sual ti tura nawr luih kan awm lo va, keimahni


duhthlanna ngeiin sual kawng zawh kan ni \hin. Pathianin duhthlan
tur pahnih min pe a, chu chu kawngka zim leh kawngka zau a ni.
Kawng pakhat kan thlan tawh chuan kawng dang nen a thlan kawp
theih loh. Tangka sum ngainat hi sula tinreng bul a ni a (I Timothea
6:10), Pathian leh sum rawng kan bawl kawp thei lo. Hotu pahnih
rawng kan bawl kawp thei lo (Mathaia 6:24).
Khawvel hun tawn mek thlirin thlan tur lam thlanfel a, sun
tur sun fel a, Lalpa avanga tuar ngai a awm a nih pawhin tuar a,
chan ngai a awm a nih pawhin chan ngam a hun tawh takzet. Kan
Pathian thu chuan i lum leh lum la i vawh leh vawt rawh a ti a. Kan
lum emaw kan vawh emaw a duh a ni. A nih loh chuan Lalpa’n a
ka ata min chhak chhuak tho tho dawn.
Kan ramah hian ringtu dazat, kohhran kawra hmangtu an
tam zia te, midang chan ai eiruk hrehlo te, lam lam chung sia mi rel
sim thei chuang silo te, mihlim rilru chhe deuh pu si te kan ngah hle
a, chu chuan chhungkua, kohhran leh khawtlangah inrin tawn lohna
a awmtir a, sual a tipung a, a tizalen bawk. Heng hian rawngbawlna
kawngah kan nih tur ang min nihtir lo \hin. |halaite pawhin chutiang
mi kan nih loh nan Pathian hnenah i dil ang u. Duh hun huna pianthar
11
theih a ni lo va, engtikah nge Isua a lokal dawn i hre si lo. Engtikah
nge kan tawpna ni a thlen dawn tuman kan hre lo. Hun \ha i neih
laia Pathian i hnaihlo a nih chuan hun \ha i neih loh hun phei chuan
hnaih theih inring suh. Hun khirh takte a lo la thleng ang a, duh mah
ila Pathian rawngbawl theih loh hun a la awm dawn. Chuvangin,
eng kawng nge i thlan dawn tunah chiang ang che.

|awng\ai thupui :-
1. Ama rawng chauh bawl turin rilru,taksa leh thlarau Lalpa
hnenah i hlan ang u.

Sawiho tur :-
1. Lum si lo vawt si lo chu eng ang hi nge ni ang?

12
THUPUI 7-NA

MAWHPHURHNA HLEN

Chhiar tur :-
Mathaia 3: 15 - Nimahsela, Isuan a hnenah, ‘Tunah
remti hram rawh, hetianga felna zawng zawng hlen chhuah hi
ka tan a mawi ani’, tiin a chhang a. Tichuan, rem a ti ta a.”
Isua kan rin tawh hnu, chhandamna awmzia kan hriat tawh
hnu leh piantharna kan chan tawh hnu hian tihtur, mawhphurna
pawimawh tak Lalpa’n kan kovah a nghat a. Chu chu a thupak
awiha ama rawngbawl a ni.
Rawngbawlna kawngah hian mawhphurna inanglo tak tak
kan nei. A \hen zai mi, a then thusawi mi kan awm a. Inkhawm
peih em em lo, mahse hnatlang peih deuh te pawh kan awm bawk.
A pawimawh ber chu te lua awmloa kan tih awm tawk \heuh
chhungkua, khawtlang leh kohhranah kan tih hian mawhphurna kan
hlen a lo ni. Ramthima kal Missionary an awm a, chu’ng Missionary-
te an kal theih nana enkawltu leh tir chhuaktu an awm bawk.
Pawimawh zawk a awm theih loh a, lungpui pawh lungtein a kamki
loh chuan a awm thei lo. Mahni chanvo \heuh kan hlen chhuaha
kan vaia kan thawhho hian Pathian ram a lo zau \hin. Te lua a awm
lo a, lian bik a awm thei lo.

|awng\ai thupui :-
1. Kohhrana rawngbawltu leh chanvo nei zawng zawng te’n
an mawhphurna \heuh Pathian hminga an hlenchhuah theih
nan.
Sawiho tur :-
1. Eng chin hi nge rawngbawlnaah kan ngaih? Kohhranah
mahni mawhphurna \heuh kan hlen hian rawngbawltu \ha
kan ni maiin kan hria em?
13
BUNG 8-NA

THLARAU DIK TAK

Chhiar tur :-
Johana 16 : 13 - Nimahsela, amah, tlarau diktak chu
a lo thlen hun chuan, thutak zawng zawngah chuan a hruai
lut ang che u: ama phuah chawpin thu a sawi dawn si lo; thu
a dawn apiang chu a hril zawk ang; thil lo thleng turte pawh
a hriattir ang che u.

Krista rawngbawltute hian kan thlarau chan hi thlarau


diktak, Isua Krista thlarau thianghlim a ni em tih inenfiah fo a \ha
hle. Kohhranah hlimna a lo thlen hian sualin nasa takin hna a thawk
\hin a, rawngbawltute zingah mahni thlarau chan pawh inenfiah lova
rilrua awm ang ang leh \ha nia hriat ang anga fimkhur lo taka
rawngbawlna kal pui leh \awng thlah kan awm leh \hin. Chu chuan
thlarau diktak Krista thlarau lanfiahna tur a pawlh nu \hin a, rilru
tifim loin ngaihtuahna a tinu \hin. Chu chuan inrem lohna te, itsikna
te, rawngbawlho theihlohna te a thlen \hina a pawi hle. Chutih rualin
thil lo thleng tur hriat lawk theihna hi zawlnei nihna a ni lo va, ringtu
zawng zawng te’na kan chan theih, thlarau thil pek a ni zawk tih
Johana 16:13-ah kan hmu. Chuvangin, Lalpa a\anga chhuak thlarau
chu a dik a, a tak a, a zau va, a nghing ve mai mai ngai lo.
Thlarau diktak chang ni lo, a dera changtu tam tak an awm.
Chu’ng chu a tak ai mah hian a langsar duh a, mi fak leh lawm
pawh an hlawh duh phian. Thlarau diktak erawh chuan tisa
duhzawng a do \hin a, tisa mi te’n an do bawk \hin. Chuvangin,
thlarau diktak changtu chu huaisen a \ul a, hreawm mah se chhel
taka kal a \ul \hin.

14
Kohhran rawngbawltu an awm a, kohhrana Krista
rawngbawltu an awm bawk. Mi inanglo an ni. An thusawiah leh
nundanah te, an rahah a hriat \hin. Rawngbawltu zingah tleirawl
sual pawh neiloa kohhrana inhmangte ai chuan mi sual tak pianthar
hnua rawngbawlte hian ngaihsan an hlawh fo mai. Ngun taka
ngaihtuah hian \hatlai hun zawng zawng Pathian leh kohhran tan
hmangrala sual kawng zawh lova in vawng tlatte hi ngaihsan tur
diktak te an ni. A pakhat zawka pawh chu ngaihsan loh tur tihna
erawh a ni lo. A pawimawh ber erawh ramthim vei phak
rawngbawlna, thutak rawngbawl hna hi a ni.

|awng\ai thupui :-
1. Thlarau diktak Isua Krista tharau chauh kan chan theih
nan.

Sawiho tur :-
1. Mi rel leh sawichhiat sim thei chuanglo khuang a rika lamtual
thleng hmasa ber thei ziah thote hian thlarau diktak an man
fiahlo deuhin kan ngai em?
2. Isua Krista Kohhrana rawngbawltute hian eng nge kan
tlakchham?

15
THUPUI 9-NA

THILPEK

Chhiar tur :-
Malakia 3:10 - Ka Inah eitur a awm theih nan sawma
pakhat zawng zawng chu Thawhlawm Inah rawn la rawh u,
van tukverhte chu hawnsak che u-in malsawmna dawn sen
loh khawp hial ka vur dawn che u nge dawn lo, mi han fiah teh
reng u, Sipaihote Lapa chuan a ti.
II Timothea 3 : 1- 5 - Tin, hei hi hre rawh, ni
hnuhnungahte chuan hun khirh takte an lo awm ang. Mi, mahni
inhmangaihtu te, tangka ngainatu te, intivei te, chapo te,
Pathian sawichhetu te, nu leh pa thu awih lo te, lawm nachang
hrelo te, thianghlimlo te, hmangaihna pianpui neilo te,
huaikawmbawl te, hektu te, insum theilo te, mi kawlhsen te,
\ha duh hauhlo te, vervek te, thu hnu dawnlo te, inngaihlu te,
Pathian hmangaih aia mahni lawmna mai hmangaih zawk tute
an ni dawn si; Pathian ngaihsak anna an nei ang a; nimahsela,
a thiltihtheihna chu an awih lo vang; chung ang chu hawisan
rawh.

Thilpek zawng zawnga hlu ber, Fapa Isua Krista, Pathianin


min pe. Amah ring chu tumah an boral loh tur thu min hrilh bawk.
Krista chhandamna, a tawrhna te, Kross-a min tlanna pawh kan
hre tawh a, kan sawi a, kan ngaithla \hin bawk. Chutih rualin
chhandam kan nih tawh hnua kan tih ve tur inzirtirna erawh a tlem
hle. Rawngbawltu \henkhatte rawngbawlna-ah hian kan tih ve tur
awm hi sawilan tel a ni lo fo a, a pawi hle. Mihring zawng zawng
te’n kan tihtur chu Pathian \ih a, a thupek te zawm hi a ni.
Hriatna mai hi a tawk zo lo va, mahni ngei penchhuah a
ngai \hin. Rinna hi thiltih tello chuan ‘thi’ a nih ang bawkin chhandam
16
nih inhriatna ngawt hi chuan thiltih a tel loh chuan mi a siam\ha zo
tawh lo. Tunlai khawvelah chuan hmasawnna rahbi pakhat rap tur
pawhin luhchilh pawp a ngai tawh a. A huho-in a awm reng theih
loh a, maltlat hun a awm \hin. Chutah chiah chuan rinawm a
pawimawh a, huaisen taka hma lam pan a \ul \hin.
Thilpek pe \ha te, thawhlawm thawh \ha te hian an
zawngchhang duh hle. Sawma pakhat pe \ha ngat phei chuan a
\hat zia hriain an pe uar sauh sauh \hin. Chutih rualin pawl leh
khawtlang thila mi inphal tak ni si; Pathian rawngbawlna kawnga
mi uikawm tak a awm \heih bawk. Thil\ha kan tih kha mite’n an
hriat kher a \ul lo a, mi te hriat loha thil\ha tih hian lawmman a ngah
zawk. Lal Isua’n mi hausa te’n thawhlawm an thlak lai a hmu a,
hmeithai pakhatin dar tangka dere pahnih a thlak a hmu bawk a. A
ni chuan hmeithai pachhe tak khan a thlak tam zawk a ti tlat a ni.
Ka pek tam leh kan pek tlem khan Pathian thinlungah kawng ro a
su lo a, kan neihchhun pawh kan pek duhna hian Pathian a tilawm
zawk.
Kohhran lian zawkah te chuan ringthar pakhat neih belh
tur pawhin nuai za chuang an sen a \ul laiin keini erawh chuan cheng
nuaih khat pawh sengloa ringthar kan la nei thei hi kan vanneiin,
Pathian khawngaihna a ni tih hriain thilpek i uar sauh sauh ang u.
Eng tikah nge Lal Isua kan tawh dawn tih kan hre lova,
Pathian tawk tura inpeih reng turin amah ringtute inbuatsaih a hun
takzet tawh. Buh seng tur tam tak a awm a, sengkhawm hna
thawktu erawh tlemte chauh an ni si.
|hat lai nun vuiliam a, Pathian rawng chauh bawl tura inpe
ka tlem zia te ngaihtuah hian, Krista kohhran te hian min ko hrangtu
Krista leh a ram chanchin \ha hi a lokal leh hma hian kan thawk
hnem hman lovang tih a va hlauhawm em. Kan nitin hna \ul kan
ngaih pawimawh ang hian, chu aia nasa zawk mahin chanchin \ha
hril hna hi kan ngaipawimawh tur a ni si. Mi inpe kan tam phawt
chuan Kohhran chu a insiam rem thei \hin a. Nimahsela, Missionary
17
hna dil hun a lo thlen meuh hi chuan diltu kan va tlem si \hin em.
Tunah erawh chuan \halaite pawh kan \hangharh mek a, Pathian
ram pawhin nasa takin hma a sawn. Kan \hahnem ngaihnate tawp
san mai lovin, thahnem ngai lehzual chungin i thawk zel ang u.
Taksa-ah peng hrang hrang a awm ang hian, chanchin \ha
puang darh tur pawhin mi pakhat chauh ni loin kohhran member tin
te thawhhona a \ul a. Member-te pawhin hruaitute tihtur bika dah
mai loin kan zaa \hahnem ngai taka mahni tihtura ngai chunga kan
thawh a \ul a ni. Tin, \awng\aina hian engkim a ti thei a. I pindan
chhungrila i \awng\aina khan Pathian thinlung a thleng \hin. Thinlung,
lung anga sak pawh Pathian chuan a tinem thei a. Chu chu Thilpek
tluka pawimawh tho a ni. Chuvangin, tuma hriat loha mahni pindan
chhungrila a ram zauhna tura kan \awng\aina hian rawngbawltu
tam tak a kochhuak thei. Lalpa lokal leh hun leh, amah kan tawh
huna huai taka sawi ve tur kan neih nan te, thlaraubo a hnena kan
hruai thlen ngei theih nan Lalpan malsawm rawh se. Amen.

|awng\ai thupui :-
1. Nu leh pa te’n an fate, Pathian rawngbawl tura phal taka
an kaltir theih nan.
2. Missionary ni tura mi inpe, kohna chhangtu mi \hahnem
tak kan lo awm theih nan.

Sawiho tur :-
1. Thilpek pek \hat a hlawkzia.
2. Thlaraubo Isua hnena hruaithlengtu kan ni \heuh theih dan
sawiho ni se.

18
THUPUI 10 -NA

LUNGKHAM TUR DIK

Chhiar tur :-
Mathaia 6: 25&26 - Chuvangin ka hrilh a che u,
‘engnge ka ei ang a, engnge ka in ang aw?’ tiin in nunna thu
leh ‘ engnge ka silhin ka fen ang aw?’ tiin in taksa thu lungkham
suh u. Ei tur aiin nunna a thupui zawk lo vem ni? Silhfen aiin
taksa pawh a thupui zawk lo vem ni? Chung leng savate hi en
rawh u, buh an tih lova an ât hek lo; nimahsela in Pa vana mi
chuan a chawm si a. Nangni chu anni ai chuan nasa takin in
hlu zawk lo vem ni ?

Ringtute zingah hian Pathian ring tak tak, amaha inngat tak
tak ngam kan tam lo hle. Bible kan chhiar chuan kan Pathian thu
chuan Pathian hi tih tak taka ring turin min duh a ni. A mawi tawk
vela rin hi a sawt lo. Mizoram hi Kristian ram kan ni a, Missionary
pawh ka tirchhuak hnem ve tawh hle. Chutih rualin, khawchhak
lamah Burma Mizo-te khaw \henkhatah khi chuan rawngbawltu
te’n \awng\aia an hlan phawt loh chuan an buh leh thlai chite an
ching ngamlo \hin, chutiangin kan mission field neih ve-ah pawh
hian \awng\ai thupuiah bawng damlo te, kel damlo te an thawh
\hin. Kawng lehlam takah chuan chung ho rinna chu a tak hle.
He kan ram ngeiah hian thlamuang taka kan awm lai hian
nitin-in thlarau bo tam takin mual an liam a. Mahni eizawnna, sum
leh pai leh silh leh fen te kan thupui viau lai hian buhte a ngui zo
dawn takngial e. Chuvangin, Lal Isua pawhin savate ang hian ama
min thawhsak tur chu ring ngam turin min duh a ni. Khawvel thila
kan mamawh leh tihtur \ul kan neihte tih \hulh chuang silo hian
sengkhawm hna thawhna kawngah \an erawh lak nasat kan
mamawh. Khawvel thil lungkham lutukna hian hahna leh buaina
19
min thlen \hin. Neih phak loh awh tlatna hian sual inrawlhna remchang
a siam \hin a, duhkhawp tak tak a neih theih loh. Kan mamawh
zawng zawng chu Isua’n a nei vek a, amah neitute chu engkim
neitu an ni zawk. Hlauh tur awmchhun chu Pathian chauh a ni a,
lungkham tur awm chhun pawh Pathian ram chauh a ni. Amah kan
rin chuan ama’n engkim min thawh sak ang.
Engpawh ti dawn ila, a hmasa berah Isua awm zel se la. Ei
leh bar zawn kawngah leh mahni mimal hnate lungkham lutuk vangin
chhungkua ngaihthahna te,inkhawm inthlahdahna te, chhungkaw
kehdarhna hial te a thlen \hin. Nu leh pate hian kan fate hi kan
mission field an ni a. |halaite tan pawh kan ngaihzawngte hi kan
mission field an ni tih kan pawm thiam hunah Pathian ram a lo zau
zual ang.

|awng\ai thupui :-
1. Mimal tin te’n kan rawngbawlna \heuh, kan mission field-
a kan tihtur \heuh kan hlen theih nan.

Sawiho tur :-
1. Chhungkua hi mission field a nih theih dan sawiho ni se.

20
THUPUI 11 - NA

HMANGAIHNA

Chhiar tur :-
I Johan 4: 8 - Hmangaihna neilo chuan Pathian a hre
lo. Pathian chu hmangaihna a ni si a.
I Johan 5: 3 - Pathian kan hmangaihna chu hei hi a ni;
a thupekte kan zawm hi; a thupekte chu a khirh si lo va.

Chhun a nih laiin hna kan thawk tur a ni; zan a nih dawn
tak hi, chumi hunah chuan tu man hna an thawk thei lo vang (Johana
9:4). Zan hi a ral lek lek a khua a var dawn ta. Chuvangin, thima
kan thiltihte paihin eng thuam, Kristaa inthuam chunga hmangaih
rawngbawl hna kan thawh a va pawimawh em.
He Inkhawm Hruaina Bu-a thu kan zirho tak zawng
zawngte kha hmangaihna tello chuan dar ri mai mai, chia al loh thu,
ei har tak tur a ni ang. Chuvangin, kan tih apiang chu hmangaihna
nena tih ni se la. Hmangaihna chu a dawhthei a, mahni hma a sial lo
va, engkim a tuar hram hram a, engkim a tuar chhuak \hin. Mihringin
a \hian aia a nun a paih aliama hmangaihna nasa zawk tuman an nei
lo (Johana 15:13). Isua thupak zawmtute chu a \hian an nih tur thu
kan hmu bawk a. Tin, hmangaihna chu dan zawh famkimna a ni a.
Miin hmangaihna lo chuan anmihringpui tan an taksa an hlan thei lo.
Hmangaihna tello rawngbawlna chuan mi a ei chhe thei a, itsikna
te, inremlohna te a thlen thei a, thlei bik leh duhsak bik a nei \hin.
Pathian a\anga chhuak hmangaihna chuan thleibik a nei lo. Mahni
mihringpui hmangaihtu chu dan zawh famkim anga ngaih a ni a.
Miin Pathian a hmangaihna a\ang chauh lo chuan ringlote a vei thei
lo va, a hmangaih theilo. Nangmah i inhmangaih angin i vengte
hmangaih rawh tih hian dan thu leh zawlneite thu zawng zawng a
khaikhawm vek (Mathaia 11:13).
21
Hmangaihna diktak chu harsatna leh hreawmna karah a
langfiah \hin a. Pathianin a fapa khawvela a tirh chhan chu
hmangaihna vang a ni a. Mihring nupaa kan insiam nachhan ber
pawh hmangaihna vang bawk a ni. Pathian hmangaihna ropui zia hi
mihring \awnga hrilhfiah zawh rual a ni lo. Mi sual ber kan nih lai
pawha min hmangaihna dang ve lo te, chuai ve ngai lo te hi a va
ropui em! “ Krista hmangaihna ata chu tuin nge min \hen ang?
Hrehawmnain emaw, lungngaihnain emaw, tihduhdahnain emaw,
\amin emaw, saruaknain emaw, hlauhnain emaw, khandaihin emaw
min \hen ang em ni? |hen suh e, chung zawng zawngah chuan min
hmangaihtu avang chuan ropuia ngamtu kan ni” (Rom 8:35&37).
Thuhril rawngbawl hna te, \awnghriatloh te, hriatnate hi
tihban a la ni ang, nimahsela hmangaihna erawh engtikah mah a
reh lo vang (I Korinth 13:8). Khawvel thiamna te, finna te, zir sanna
te hi hmangaihna tello chuan ralthuam hlauhawm ber ang an ni a.
Mi lehkhathiam leh zirsang takte pawh Pathian hmangaihna tello
chuan mi hlauhawm an ni mai \hin. Hmangaihna ngah apiang an
bula awm pawh a nuam. Chuvangin, mi dangte siam\hatna khawp
hmangaihna, mahni chhungkua tal siam\hatna khawp hmangaihna,
ramthim ti-eng tur khawp hmangaihna, Kohhran leh khawtlang
siam\hatna khawp hmangaihna, Pathian rawngbawl duhna khawp
hmangaihna kan neih theih nan Lalpa’n a thu malsawm rawh se.
Amen.
|awng\ai thupui :-
1. Ringthar te’n Pathian hmangaihna, thu maia hrelo a, a taka
an chanfiah theih nan.
2. Rawngbawltu zawng zawng te’n hmangaihna tak nena
rawngbawl hna an thawh theih nan.
Sawiho tur :-
1. Mahni phurna leh \hahnemngaihnaa rawngbawl leh
hmangaih rawngbawl hna inan lohna leh a inkawp theih
dan sawiho ni se.
22

You might also like