leseQ DeOeee

253

~~ eer hejceelceves vece~~

~~ DeLe $eeesoMeesOeee: ~~
leseQ DeOeee
ieerleekees DeejcYecee vew Oe=leje^kees eMve efLeees efke, mebpee! Oece&#es$ecee
leLee keg#es$ecee egkees Feues Ske$e YeSkee cesje j heeC[g heg$enues kes iejs?
Deefnuesmecce ees YeefveSve efke lees #es$e keneB? lej pees ceneheg<eues pegve #es$ecee
eg yeleeees, mJeeb vew leme #es$eyeejs emlegle DeOeeecee efveCe&e efovegngv efke lees
#es$e Jemlegle: keneB ?
eerYeieJeevegJeee Fob Mejerjb keewvlese #es$eefceleefYeOeereles~~1~~
Sleees Jesefe leb eeng #es$e%e Fefle leefo~~1~~
keewvlese! ees Mejerj vew SGe #es$e nes~ emeueeF& pees jecejer peevo, lees
#es$e%e nes~ lees Gmecee DeuPeskees wve, ye Gmekees mebeeueke nes~ emlees leme
leJeueeF& efJeefole ievex ceneheg<enues Yeveskee ved~
Mejerj le SGw , lemecee Oece&#es$e j keg#es$e eer ogF& #es$e kemejer?
Jemlegle: ees SGw Mejerjkees Devlejeuecee Devle:kejCekee ogF& eJe=efen hegjeleve
ved~ SGe le hejceOece& hejceelceecee eJesMe efoueeGvesJeeuee hegCeceeer eJe=efe
owJeer mecheod nes j oesees Deemegjer mecheod- otef<ele efkeesCeyee pemekees ie"ve
, pees veej mebmeejcee efJeeeme efoueeGB~ peye Deemegjer mecheodkees yeengue ngv,
leye ener Mejerj keg#es$e yeVe peev j emew Mejerjkees Devlejeuecee peye owJeer
mecheodkees yeenguelee ngv, leye ener Mejerj Oece&#es$e kenueeGB~ ees e{eJeGleej yeejcyeej YeFjnv, lej leJeoMeea ceneheg<ekees meeefVeOeues peye keesner
Deveve Yeefeeje DeejeOeveecee eJe=e ngv, leye ogyew eJe=efencee efveCee&eke
egkees met$eheeled ngvepeev~ eceMe: owJeer mecheodkees GlLeeve j Deemegjer mecheodkees
Meceve ngvepeev~ Deemegjer mecheodkees meJe&Lee Mecevekees Ghejevle hejcekees efoioMe&vekees
DeJemLee DeeGB~ oMe&ve YeSheef owJeer mecheodkees DeeJeMekelee meceehle ngve
peev~ Dele: lees heefve hejceelceecee mJele: efJeuee ngve peev~ Yepeve ievexJeeuee

254

eLeeLe& ieerlee eerceoddYeieJeoddieerlee

heg<e hejceelceecee eJesMe heeGve peev~ SIeeeQ DeOeeecee Depeg&veues osKees efke
keewjJe-he#ekees Devevlej heeC[Je-he#ekee eesen heefve eesiesejcee efJeueerve ngBow
ieFjnskee ved~ eme efJeueekees heeeled heg<ekees pees mJehe , lener #es$e%e nes~
Deieeef[ nsjeQ#es$e%eb eeefhe ceeb efJeef meJe&#es$es<eg Yeejle~~1~~
#es$e#es$e%eees%ee&veb
eep%eeveb
celeb
cece~~2~~
ns Depeg&ve! efleceer meyew #es$encee #es$e%e ceueeF& vew peeveg DeLee&led ce heefve
#es$e%e ngB~ pees eme #es$eueeF& peevo, lees #es$e%e nes- emlees lemeueeF& mee#eeled
peeVesJeeuee ceneheg<e Yeveskee ved j eerke=<Ce YeVegngv efke ce heefve #es$e%e ngB
DeLee&led eerke=<Ce heefve eesiesej vew efLeS~ #es$e j #es$e%e DeLee&led efJekeejmeefnle
eke=efle j heg<eueeF& leJeeje peeVeg vew %eeve nes~ emlees cesjes cele DeLee&led
mee#eelkeejmeefnle efeveernkees peevekeejerkees veece %eeve nes~ cee$e yenmekees veece
%eeve nesFve~
lel#es$eb ee eekee eefkeeefj elee eled~~1~~
me e ees eleYeeJee lelmeceemesve ces e=Ceg~~3~~
lees #es$e pemlees , pegve efJekeejJeeuee , pegve keejCeues YeSkees leLee
lees #es$e%e heefve pees nes j pemlees eYeeJeJeeuee , leer meyew ceyee meb#eshecee megve~
DeLee&led #es$e efJekeejJeeuee , kegvew keejCeues YeSkees nes, peyeefke #es$e%e cee$e
eYeeJeJeeuee ~ ce cee$e Yevg vew- emlees kegje nesFve, $e+ef<e heefve YeVegngv$e+ef<eefYeye&ngOee ieerleb voesefYeefJe&efJeOew he=Leked~~1~~
yeemet$eheowewJe
nslegceefefJe&efveefelew~~4~~
ees #es$e j #es$e%ekees leJe $e+ef<eneje Oesjw ekeejues ieeeve ieefjSkees
leLee efJeefYeVe ekeejues Jesonkees cev$eeje efJeYeeefpele iejsj heefve YeefveSkees
leLee efJeMes<eheues efveefele iejskees egefe-ege yeemet$ekees Jeekeeneje heefve
lener YeefveSkees ~ DeLee&led Jesoevle, cenef<e&, yeemet$e j ce SGw kegje YeVe
ieFjnskee eQ~ eerke=<Ce heefve lener kegje YeVegngv, pegve kegje efeveern meyewues
Yeveskee ved~ kes Mejerj (#es$e) eeflevew , peefle osefKevved? emeceeefLe eesiesej
eerke=<Ce YeVegngv-

leseQ DeOeee

255

ceneYetleevenejes
yegefjJeecesJe
e~~1~~
FefveeefCe oMewkeb e hee esefveieeseje~~5~~
Depeg&ve! hebe ceneYetle (ef#eefle, peue, heeJeke, ieieve, meceerj), Denbkeej,
yegef j efee (efeekees veece veefueSj lemeueeF& DeJee heje eke=efle Yeefveees
DeLee&led cetue eke=efleceeefLe ekeeMe heeefjSkees , pemecee heje eke=efle heefve meefcceefuele
ved, Gheeg&e Dee"Jee DeOee cetue eke=efle ngved) leLee oMe Fefven (DeeBKee,
keeve, veeke, lJeee, efpeYees, jmevee, neLe, Kege, GhemLe leLee iegoe), Ske ceve j
heeBe Fefvenkee efJe<ee (he, jme, ievOe, Meyo j mheMe&) leLeeFe s<e megKeb ogKeb meeleeslevee Oe=efle~~1~~
Slel#es$eb
meceemesve
meefJekeejcegoeleced~~6~~
Fe, s<e, megKe, ogKe j meyewkees mecetn mLetue Mejerjkees ees efheC[, eslevee j
Oewe&, emeekeej ees #es$e efJekeejnmeefnle meb#eshecee Yeefveees~ meb#eshecee ees vew #es$ekees
mJehe nes, pemecee jesheskees jecees Jee vejecees yeerG mebmkeejnkee hecee Gcev~
Mejerj vew #es$e nes~ Mejerjcee ieeje-cemeeuee kegve Jemlegkees nes? leye ener heeBe leJe,
ome Fefven, Ske ceve Fleeefo, pemlees ue#eCenceeefLe ieCevee iejeFees~ eer meyewkee
meecetefnke mebIeele efheC[ Mejerj nes~ peyemecce eer efJekeejn jnvesved, leyemecce ees
efheC[ heefve efJeeceeve jnvesved~ eme keejCe efke ees efJekeejnyee yeveskees ~
Deye leme #es$e%ekees mJeheueeF& nsjeQ, pees eme #es$ecee efuehle nesFve ye lemeyee
efveJe=e ~
DeceeefvelJeceoefcYelJeceefnbmee
#eeefvlejepe&Jeced~~1~~
Deeeeeexheemeveb Meeweb mLewe&ceelceefJeefveen~~7~~
ns Depeg&ve! ceeve-Deheceevekees DeYeeJe, ocYeeejCekees DeYeeJe, Deefnbmee
(DeLee&led Deehevees leLee De kemewkees heefve DeelceeueeF& ke veefoveg Deefnbmee nes~
Deefnbmeekees DeLe& eefle cee$e nesFve efke keefceueeueeF& veceeve&g~ eerke=<Ceues YeVegYeees
efke Deehevees DeelceeueeF& DeOeesieeflecee vehegNeeGveg~ lemeueeF& DeOeesieeflecee hegNeeGveg
efnbmee nes j lemekees GlLeeve vew Meg Deefnbmee nes~ emlees heg<e De Deelceenkees
GlLeevensleg heefve GvcegKe jnv~ emekees DeejcYe kemewueeF& heefve "sme vehegNeeGveeues
ngv~ ees Gmewkees SGe Debie-elebie nes~) Dele Deefnbmee, #eceeYeeJe, ceve-

256

eLeeLe& ieerlee eerceoddYeieJeoddieerlee

JeeCeerkees mejuelee, Deeeeeexheemevee DeLee&led ee-Yeefemeefnle meoddiegkees mesJee

j Gvekees Gheemevee, heefJe$elee, DevlekejCekees efmLejlee, ceve j Fefvenmeefnle
Mejerjkees efveen jFefveeLex<eg
Jewjeiecevenej
SJe
e~~1~~
pevcece=legpejeJeeefOe
ogKeoes<eevegoMe&veced~~8~~
eme ueeske j hejueeskekees osKes-megveskee Yeesiencee Deemeefekees DeYeeJe,
Denbkees DeYeeJe, pevce-ce=leg, Je=eJemLee, jesie j Yeesie Deeefocee ogKe-oes<ekees
yeejcyeej efevleve,
DemeefejveefYe<Je
heg$eoejie=neefo<eg~~1~~
efveleb
e
meceefeelJeefceeefveesheheefe<eg~~9~~
heg$e, eer, Oeve j ie=neefocee Deemeefekees DeYeeJe, efee leLee Deefeekees
eeefhlecee efee meOeQ mece jnveg,
ceefe eeveveeesiesve YeefejJeefYeeeefjCeer~~10~~
efJeefJee
osMemesefJelJecejeflepe&ve
mebmeefo~~10~~
cecee (eerke=<Ce SGe eesieer efLeS DeLee&led emlees kegvew ceneheg<ecee) Deveve
eesieues DeLee&led eesieyeenske De kesner heefve mcejCe veieoz, DeJeefYeeeefjCeer Yeefe
(Fyeenske kegvew efevleve veDeeGveg), Skeevle mLeevekees mesJeve, ceeefvemenkees
mecetncee jnves Deemeefe vengveg leLeeDeOeelce%eeveefvelelJeb
leJe%eeveeLe&oMe&veced~~10~~
Slep%eeveefceefle eesece%eeveb eoleesveLee~~11~~
Deelceekees DeeefOeheleJeeuee %eevecee Skejme efmLeefle j leJe%eevekees
DeLe&mJehe hejceelceekees mee#eelkeej- ees meyew %eeve nes j emeyee pees efJehejerle
, lees meyew De%eeve nes- emlees YeefveSkees ~ leme hejceleJe hejceelceekees
mee#eelkeejkees meeLew efceuves peevekeejerkees veece %eeve nes (DeOeee eejcee JeneBues
YeVegYeees efke, e%ekees hetefle&cee e%eues pemeueeF& yeeBkeer es[do, leme %eeveece=lekees
heeve ievex meveeleve yeecee eJesMe heeGB~ Dele: yeekees mee#eelkeejkees meeLew
efceuves peevekeejer %eeve nes~ eneB heefve lener YeVegngv efke leJemJehe hejceelceekees
mee#eelkeejkees veece %eeve nes) emekees efJehejerle meyew De%eeve ngved~ DeceeefvelJe
Fleeefo Gheeg&e ue#eCe eme %eevekee hetjke ngved~ ees eMve hetje Yeees~

leseQ DeOeee

257

%eseb eeleJe#eeefce ep%eelJeece=leceMvegles~~10~~

Deveeefocelhejb yee ve meeVeemeogeles~~12~~
Depeg&ve! pees peeVeseesie leLee pemeueeF& peevesj cejCeOecee& ceeefveme
Dece=leleJeueeF& eehle ieo&, lemeueeF& jecejer YeVesg~ lees Deeefojefnle hejyeeueeF&
ve meled Yeefvev ve Demeled vew Yeefvev; efkeveefke peyemecce lees Deueie leyemecce
lees meled nes j peye ceeefveme lemewcee meceeefnle YeFmekeees, leye kemeues kemeueeF&
Yeveesmed~ SGw jnve peev, Dekee&kees DeeYeeme heefve ngBowve~ emlees efmLeefleyee yee
ve meled nes ve Demeled; peyeefke pees mJeeb menpe , lener nes~
meJe&leheeefCeheeob
lelmeJe&leesef#eefMejescegKeced~~10~~
meJe&leegefleceuueeskes
meJe&ceeJe=le
efleefle~~13~~
lees yee meyeweflejyee nele-KegeJeeuee, meyeweflejyee DeeBKee-eGkees j
cegKe YeSkees leLee meyeweflejyee ees$eJeeuee, megVesJeeuee ngvegngv; efkeveefke JeneB
mebmeejcee meyewueeF& Jeehle iejsj efmLele ngvegngv~
meJexefveiegCeeYeemeb
meJexefveefJeJeefpe&leced~~10~~
Demeeb meJe&Ye=ewJe efveieg&Ceb iegCeYeese= e~~14~~
JeneB mechetCe& Fefvenkees efJe<eenueeF& peeVes ngvegngv, lewheefve meyew
Fefvenyee jefnle ngvegngv~ JeneB Deemeefejefnle, iegCenyee Deleerle YeSj heefve
meyewueeF& OeejCe j hees<eCe ievexJeeuee j meyew iegCenueeF& YeesivesJeeuee ngvegngv DeLee&led
Ske-Ske iejsj meyew iegCenueeF& Deehetcee uee ieveg&ngv~ pemlew eerke=<Ceues Yeefvemekeveg
YeSkees efke e%e j lehenueeF& YeesivesJeeuee ce ngB~ Devlecee mechetCe& iegCe cecee efJeuee
ngvepeevved~
yeefnjvlee
Yetleeveeceejb
ejcesJe
e~~10~~
met#celJeeeoefJe%eseb otjmLeb eeefvlekes e leled~~15~~
lees yee meyew peerJeOeejernkees yeeefnj-efYe$e heefjhetCe& ~ ej j Deejhe
heefve lener nes~ met#ce ngveeues osKee heveg& ngveved, DeefJe%ese nes, ceve-Fefvenyee
hej leLee Deefle meceerhe j e{e heefve lener ~
DeefJeYeeb e Yetles<eg efJeYeeefceJe e efmLeleced~~10~~
YetleYele&= e lep%eseb eefme<Ceg eYeefJe<Ceg e~~16~~

258

eLeeLe& ieerlee eerceoddYeieJeoddieerlee

DeefJeYeepe YeSj heefve lees mechetCe& ejeej Yetlencee Deueie-DeueiePeQ

eleerle ngv~ lees peeveveseesie hejceelcee mecemle YetlenueeF& GlheVe ievexJeeuee,
YejCe j hees<eCe ievexJeeuee j Devlecee mebnej ievexJeeuee nes~ eneB yeeefnjer j Deevleefjke
ogyew YeeJeneflej mebkesle ieefjSkees ~ pemlew yeeefnj pevce j efYe$e peeie=efle, yeeefnj
heeueve j efYe$e eesie#escekees efveJee&n, yeeefnj Mejerjkees heefjJele&ve j efYe$e meJe&mJekees
efJeuee DeLee&led Yetlenkees Glheefe ngves keejCekees uee j leme ueekees meeLe
Deehevees mJeheueeF& eehle ieo&~ eer meyew lener yeekee ue#eCe ngved~
peesefle<eeceefhe leppeeseflemleceme hejcegeles~~10~~
%eeveb %eseb %eeveieceb efo meJe&me efJeefleced~~17~~
lees %ese yee peeseflenkees heefve peesefle nes, leceYevoe Deefle hej Yeefvev~
lees hetCe& %eevemJehe nes, hetCe& %eelee nes, peeVes eesie nes j %eeveeje vew eehle
ngvesJeeuee nes~ mee#eelkeejkees meeLew efceuves peevekeejerkees veece %eeve nes~ emlees
peevekeejereje vew leme yeekees eeefhle ngveg mebYeJe ~ lees meyewkees oecee efmLele
, Gmekees efveJeeme mLeeve oe nes~ Deve$e Keespescee lees efceuowve~ Dele: oecee
Oeeve leLee eesieeejCeeje vew leme yeekees eeefhlekees efJeOeeve nes~
Fefle #es$eb leLee %eeveb %eseb eeseb meceemele~~10~~
cee
Sleef%eee
ceeJeeeesheheeles~~18~~
ns Depeg&ve! yeme eeflekew #es$e, %eeve leLee peeVeseesie hejceelceekees mJehe meb#eshecee
YeefveSkees ~ emeueeF& peevesj cesjes Yee cesjes mee#eeled mJeheueeF& eehle ieo&~
Deefnuesmecce eesiesej eerke=<Ceues pemeueeF& #es$e YeVegYeSkees efLeees, lemewueeF&
eke=efle j pemeueeF& #es$e%e YeVegYeSkees efLeees, lemewueeF& Deye heg<e Meyoyee
Fbefiele ieveg&ngveke=efleb heg<eb ewJe efJeeveeoer GYeeJeefhe~~10~~
efJekeejebe iegCeebewJe efJeef eke=eflemecYeJeeved~~19~~
ees eke=efle j heg<e ogyewueeF& Deveeefo peeve leLee mechetCe& efJekeej ef$eiegCeceeer
eke=efleyee vew GlheVe YeSkees peeve~
keee&kejCekele=&lJes
nsleg
eke=efleeles~~10~~
heg<e megKeogKeeveeb Yeese=lJes nslegeles~~20~~

leseQ DeOeee

259

keee& j kejCe (pemeeje keee& ieefjv efJeJeske, Jewjeie Fleeefo leLee

DeMegYe keee& ngvecee keece, eesOe Fleeefo kejCe ngved) ueeF& GlheVe ieve&cee nsleg
eke=efle Yeefvev j ees heg<e megKe-og:KeueeF& Yeesivecee keejCe ceeefvev~ eMve
G"d efke kes lees Yeesiow jnves Jee emeyee kegvew yesuee gkeeje heefve efceuves?
peye eke=efle-heg<e ogyew Deveeefo ngved Yeves keesner emeyee kemejer cege ngves?
emeceeefLe eerke=<Ce YeVegngvheg<e eke=eflemLees efn Yeg*des eke=eflepeeviegCeeved~~10~~
keejCeb
iegCemeesme
meomeeessefvepevcemeg~~21~~
eke=eflekees ceePecee Ke[e YeSkees heg<e vew eke=efleyee GlheVe iegCenkee
keee&he heoeLe&nueeF& Yeesio j eer iegCenkees mebie (mebiele)vew eme
peerJeelceekees jecees leLee vejecees eesefvencee pevceefueves keejCe nes~ ees keejCe
DeLee&led eke=eflekees iegCenkees mebie (Deemeefe) meceehle YeSheef cee$e pevcece=legyee cegefe efceu~ Deye leme heg<eceeefLe ekeeMe heeveg&ngv efke lees kegve
ekeejues eke=eflecee Ke[e ?Gheevegcevlee e Yelee& Yeesee censej~~10~~
hejceelcesefle eehegees osnsefmcevheg<e hej~~22~~
lees heg<e Ghee, oe-osMecee Oesjw vew meceerhe, nele-Kege-ceve peefle
leheeFkees meceerhe lemeYevoe heefve ye{er meceerhe ekees hecee efmLele ~
lemekees ekeeMecee leheeF jecees ieveg&med, vejecees ieveg&med, GmeueeF& kegvew eeespeve
wve~ lees mee#eerkees hecee Ke[e ~ meeOeveekees mener ece heke[cee DeeSheef
heefLeke kesner ceeefLe G"ees, Geflej DeefIemeNees Yeves e heg<ekees ece yeoefueve
peev, lees Devegcevlee- Devegceefle eoeve ieve& ueei, DevegYeJe efove ueei~
meeOeveeeje DePe meceerhe ieScee lees heg<e Yelee& yevesj YejCe-hees<eCe ieve&
ueei, pemecee leheeFkees eesie#escekees heefve JeJemLee ieefjefov~ meeOevee DePew
met#ce YeScee lener Yeesee ngvepeev~ Yeeseejb e%e lehemeeced- e%e, lehe
pes peefle heej ueei, meyewueeF& lees heg<eues enCe ieo& j peye enCe ieo& leme
heeef[kees DeJemLeecee censej- ceneved F&ejkees hecee heefjCele ngvepeev~
lees eke=eflekees mJeeceer yeVe peev; lej Deefnues kelew eke=efle peerefJele lemewues

260

eLeeLe& ieerlee eerceoddYeieJeoddieerlee

Gmekees ceeefueke nes~ emeYevoe heefve GVele DeJemLeecee lener heg<e hejceelcesefle
eehegees- peye hejceyee mebege ngvepeev leye hejceelcee YeVes ieefjv~ emeekeej
Mejerjcee jnsj heefve ees heg<e Deelcee hej vew , meJe&Lee eme eke=efleyee hej vew
~ hejke eefle efke DeejcYecee ees ekees hecee efLeees, eceMe: GlLeeve
ngBoe-ngBow hejcekees mheMe& iejsj hejceelceekees hecee heefjCele ngvepeev~
e SJeb Jesefe heg<eb eke=efleb e iegCew men~~10~~
meJe&Lee Jele&ceeveesefhe ve me YeteesefYepeeeles~~23~~
emeekeej heg<e j iegCenmeefnle eke=efleueeF& pees ceeefveme mee#eelkeejkees
meeLe efJeefole ieefjefuev, lees meyew ekeejues mebeefcele ngBow hesefj pevceowve DeLee&led
Gmekees hegvepe&vce ngBowve~ ees vew cegefe nes~ Deefnuesmecce eesiesej eerke=<Ceues yee j
eke=eflekees ele#e peevekeejerkees meeLe eehle ngves hejceieefle DeLee&led Gmekees
hegvepe&vceyee efveJe=efeceeefLe ekeeMe heeveg&Yeees j Deye JeneB leme eesieceeefLe pees[
(yeue) efovegngv, pemekees eefeee DeejeOevee nes; efkeveefke eme kece&ueeF& keee&he
veefoFkeve kemewues heefve heeGBowve~
Oeevesveelceefve heMeefvle kesefeoelceeveceelcevee~~10~~
Deves mee*ddKesve eesiesve kece&eesiesve eehejs~~24~~
ns Depeg&ve! leme Deelceeveced- hejceelceeueeF& keeflehee ceeefveme le
Deelcevee- Deehevew Devleefe&vleveues Oeeveeje Deelceefve- oe-osMecee
osKoved~ keeflehee ceeefveme meebKeeesieeje (DeLee&led Deehevew MeefeueeF& mebPeow
lener kece&cee eJe=e ngvved) j De Oesjwues GmeueeF& efve<keece kece&eesieeje
osKoved~ mecehe&Cekees meeLew lener efveele (leesefkeSkees) kece&cee eJe=e ngvved~
emlegle Mueeskecee cegKe meeOeve nes Oeeve, leme Oeevecee eJe=e ngvekees ueeefie
meebKeeesie j efve<keece kece&eesie ogF& Oeejen ved~
Deves lJesJecepeevevle eglJeevesYe Gheemeles~~10~~
lesefhe eeeflelejvlesJe ce=legb egeflehejeeCee~~25~~
lej De, pemeueeF& meeOeveekees %eeve wve, lees emeekeej vepeevow
DevesYe- Dekeex pees leJeueeF& peeVess ceneheg<e ved, Geje megvesj vew Gheemevee
ieo&ved j leer megveveskees hejeeCe YeSkee heg<e heefve ce=legheer mebmeej-meeiejyee

leseQ DeOeee

261

efve:mevosn heej ngvepeevved~ Dele: kesner heefve heej ueeiowve Yeves melmebie ieveg&med~
eeJelmeeeeles efkeefelmeJeb mLeeJejpececed~~10~~
#es$e#es$e%emebeesieeeefef
Yejle<e&Ye~~26~~
ns Depeg&ve! eeJevcee$e pes peefle mLeeJej-pebiece Jemlegn GlheVe ngvved leer
mechetCe&ueeF& efleceer #es$e j #es$e%ekees mebeesieyee vew GlheVe YeSkees peeve~ eeefhle
keefnues ngv? emeceeefLe eesiesej YeVegngvmeceb meJex<eg Yetles<eg eflevleb hejcesejced~~10~~
efJeveMelmJeefJeveMevleb e heMeefle me heMeefle~~27~
pees heg<e efJeMes<eheyee ve ngBow iejskees ejeej meyew Yetlencee veeMejefnle
hejcesejueeF& meceYeeJeyee efmLele osK, lener vew eLeeLe& osK~ DeLee&led leme
eke=eflekees efJeMes<eheyee ve YeSheef vew lees hejceelcemJehe nes, emeYevoe
heefnues nesFve~ emewceeefLe heefes DeOeee Dee"cee heefve YeVegYeSkees efLeeesYetleYeeJeesodYeJekejes efJemeie& kece&mebef%ele~- Yetlenkees lees YeeJe, pees
(jecees DeLeJee vejecees) peefle heefve (mebmkeej) mebjevee ieo&ved, Gmekees meceehle
ngveg vew kece&kees hejekeee nes~ leme mecee kece& hetCe& ngv~ lener eneB heefve
YeVegngv efke pees ejeej YetlenueeF& ve ngBow iejskees j hejcesejueeF& meceYeeJeues
efmLele osK, lees vew mener osK~
meceb heMeefvn meJe&$e meceJeefmLeleceerejced~~10~~
ve efnvemleelceveelceeveb lelees eeefle hejeb ieefleced~~28~~
efkeveefke lees heg<e meJe&$e meceYeeJeyee efmLele hejcesejueeF& meceeve (pemlees
lemlew vew meceeve) osKow DeeheQeje mJeebueeF& ve ieozve~ efkeveefke pemlees efLeees
lemlew Gmeues osKees, emewues lees hejceieefleueeF& eehle ieo&~ eeefhleJeeuee heg<ekees
ue#eCe yeleeGveg ngveke=lewJe e kecee&efCe efeeceeCeeefve meJe&Me~~10~~
e heMeefle leLeelceevecekelee&jb me heMeefle~~29~~
pees heg<e mechetCe& kece&nueeF& meyeweflejyee eke=efleeje vew ieefjSkees osK
DeLee&led peyemecce eke=efle , leyemecce kece& ngves osK leLee DeelceeueeF& Dekeee&
osK, lemeues eLeeLe& osK~

262

eLeeLe& ieerlee eerceoddYeieJeoddieerlee

eoe
Yetlehe=LeiYeeJeceskemLecevegheMeefle~~10~~
lele SJe e efJemleejb yee mecheeles leoe~~30~~
pegve keeuecee ceeefveme Yetlenkees efYeVe-efYeVe YeeJencee SGe hejceelceeueeF&
eJeeefnle efmLele osK leLee leme hejceelceeyee vew mechetCe& Yetlenkees efJemleej
osK, leme mecee lees yeeueeF& eehle ieo&~ pegve mecee ees DeJemLee Deeees, lener
mecee lees yeeueeF& eehle ieo&~ eer ue#eCe heefve efmLelee%e ceneheg<ekew nes~
Deveeef o lJeeef V eieg & C elJeelhejceelceeeceJee~~10~~
MejerjmLeesefhe keewvlese ve kejesefle ve efueheles~~31~~
keewvlese! Deveeefo ngveeues j iegCeeleerle ngveeues ees DeefJeveeMeer hejceelcee
Mejerjcee efmLele YeSj heefve JeemleJecee ve ieo&, ve efuehle vew ngv~ kemejer?eLee meJe&ieleb meew#ceeoekeeMeb veesheefueheles~~10~~
meJe&$eeJeefmLelees osns leLeelcee veesheefueheles~~32~~
pemejer meJe&$e Jeehle YeSkees DeekeeMe met#ce YeSkees keejCeues efuehle ngBowve,
"erke lemlew vew meJe&$e Mejerjcee efmLele YeS heefve Deelcee iegCeeleerle YeSkees keejCe
Mejerjkees iegCenyee efuehle ngBowve~ Deieeef[ YeVegngveLee ekeeMeeleske ke=lmveb ueeskeefceceb jefJe~~10~~
#es$eb #es$eer leLee ke=lmveb ekeeMeeefle Yeejle~~33~~
Depeg&ve! pemejer SGw mete& mechetCe& yeeeC[ueeF& ekeeefMele ieo&, lemew
ekeej SGw Deelcee mechetCe& #es$eueeF& ekeeefMele ieo&~ Devlecee efveCe&e efovegngv#es$e#es$e%eeesjsJecevlejb
%eevee#eg<ee~~10~~
Yetleeke=eflecees#eb e es efJeogee&efvle les hejced~~34~~
emeekeej #es$e j #es$e%ekees YesoueeF& leLee efJekeejmeefnle eke=efleyee cege
ngves GheeeueeF& pees %eeveheer DeeBKeeeje osKved, leer cenelceepeve hejyee
hejceelceeueeF& eehle ieo&ved~ DeLee&led #es$e-#es$e%eueeF& osKves DeeBKee %eeve nes j
%eeve mee#eelkeejkees vew heee&e nes~
efve<ke<e&
ieerleekees DeejcYecee Oece&#es$e, keg#es$ekees veece le efueFees lej lees #es$e
Jemlegle: keneB ? lees "eGB yeleeGveg yeeBkeer efLeees, pemeueeF& mJeeb Meeekeejues

leseQ DeOeee

263

emlegle DeOeeecee mhe iejs- keewvlese! ees Mejerj vew SGe #es$e nes~ pees emeueeF&
peevo, lees #es$e%e nes~ lees emecee DeuPeskees wve, ye efveuexhe ~ emekees
mebeeueke nes~ Depeg&ve! mechetCe& #es$encee ce heefve #es$e%e ngB- De ceneheg<emebie
Deehevees leguevee ieveg&Yeees~ emeyee mhe ngv efke eerke=<Ce heefve SGe eesieer
efLeS, efkeveefke pees peevo, lees #es$e%e nes- emlees ceneheg<enues Yeveskee ved~
ce heefve #es$e%e ngB DeLee&led De ceneheg<en pemlew ce heefve ngB~
JeneBues #es$e pemlees , pegve efJekeejnJeeuee , #es$e%e pegve eYeeJeJeeuee
, lemeceeefLe ekeeMe heeveg&Yeees~ ce vew Yevg, emlees kegje nesFve, cenef<e&nues
heefve ener Yeveskee ved~ Jesokee voncee heefve lemewueeF& efJeYeeefpele iejsj oMee&FSkee
ved~ yeemet$ecee heefve lener heeFv~
Mejerj (pees #es$e nes) kes eefle vew , peefle osefKev? emekees ngvegkees hee[er
pemekees "tuees nele , efleveueeF& ieveeGBow yeleeGvegYeees efke DeOee cetue eke=efle,
DeJee eke=efle oMe Fefven j ceve, Fefvenkee heeBew efJe<ee, DeeMee, le=<Cee
j Jeemevee; eme ekeej eer efJekeejnkees meecetefnke efceeCe vew ees Mejerj nes~
peyemecce eer jnvesved, leyemecce Mejerj kegvew ve kegvew hecee jnv vew~ ener #es$e
nes, pemecee jesheskees jecees-vejecees yeerG mebmkeejhecee Gcev~ pees emekees heej
heeGB, lees #es$e%e nes~ #es$e%ekees mJehe yeleeGBow JeneBues F&ejere iegCeOece&nceeefLe
ekeeMe heeveg&Yeees j YeVegYeees efke #es$e%e eme #es$ekees ekeeMeke nes~
JeneBues yeleeGvegYeees efke meeOeveekees hetefle&keeuecee hejceleJe hejceelceekees
ele#e oMe&ve vew %eeve nes~ %eevekees DeLe& nes mee#eelkeej~ eme yeenske pes peefle
meyew De%eeve nes~ peeVes eesie Jemleg nes- hejelhej yee~ lees ve meled nes, ve Demeled~
Gveer eer ogyewyee hej ~ lemeueeF& peeVekees ueeefie ceeefvemen oecee Oeeve
ieo&ved, yeeefnj cetefle& jeKesj nesFve~ Oesjw ceeefvemen meebKeceeOeceues Oeeve ieo&ved~
yeeBkeer efve<keece kece&eesie, mecehe&Cekee meeLew lemekees eeefhlekees ueeefie lener
efveOee&efjle kece& DeejeOeveekees DeeejCe ieo&ved~ pees Gmekees efJeefOe peevowveved, leer
ceeefvemen leJeefmLele ceneheg<eeje megvesj DeeejCe ieo&ved~ leer heefve hejce
keueeCeueeF& eehle ieo&ved~ Dele: kesner heefve yegPve mekesve Yeves lemekees %eelee
ceneheg<ekees melmebie DeeJeMeke ~

264

eLeeLe& ieerlee eerceoddYeieJeoddieerlee

efmLelee%e ceneheg<ekees ue#eCe yeleeGBow eesiesej eerke=<Ceues YeVegYeees efke

pemlew DeekeeMe meJe&$e mece jnsj heefve efveue&she , pemlew mete& ekeeMe ieoz heefve
efveuexhe , "erke lemew ekeej efmLelee%e heg<e meJe&$e mece F&ejueeF& pemlew
lemlew vew osKves #ecelee YeSkees heg<e #es$eyee DeLeJee eke=efleyee meJe&Lee efveuexhe
ngv~ Devlecee JeneBues efveCe&e efovegYeees efke #es$e j #es$e%ekees peevekeejer %eeveheer
DeeBKeeeje vew mecYeJe ~ %eeve, pemlees efke heeef[ yeleeGveg YeSkees efLeees, leme
hejceelceekees ele#e oMe&vekees meeLe eehle ngves peevekeejer nes~ MeeenueeF& Oesjw
jsj oesnesNeeGveg %eeve nesFve, ye DeOeeve leLee ceneheg<enyee leme kece&ueeF&
mebPesj, leme kece&cee efn[sj cevemeefnle Fefvenkees efvejesOe j leme efvejesOekees
heefve efJeueekeeuecee hejceleJeueeF& osKveemeeLe pegve DevegYetefle ngv, lener
DevegYeteflekees veece %eeve nes~ efeee DeeJeMeke ~ eme DeOeeecee cegKele:
#es$e%ekees efJemleejhetJe&ke JeCe&ve ieefjSkees ~ Jemlegle: #es$ekees mJehe Jeeheke
~ Mejerj YeVeg le mejue lej Mejerjkees mecyevOe keneBmecce ? mecee yeeeC[
cetue eke=eflekees efJemleej nes~ Devevle Devleefj#enmecce leheeFkees Mejerjkees efJemleej
~ lemeyee leheeFkees peerJeve Tpe&efmJele , lees efyevee leheeF peerefJele jnve
mekeveg ngVe~ ees YetceC[ue, efJee peieled, osMe-eosMe j leheeFkees ees osefKeves Mejerj
leme eke=eflekees SGe gee heefve nesFve~ emeekeej #es$ekees vew eme DeOeeecee
efJemleejhetJe&ke JeCe&ve , Dele: lelmeefoefle eerceodYeieJeodieerleemetheefve<elmeg yeeefJeeeeeb eesieMeees
eerke=<Ceepegv& emecJeeos #es$e#es$e%eefJeYeeieeesiees veece $eeesoMeesOeee~~13~~
eme ekeej eerceoddYeieJeoddieerleeheer Gheefve<eod SJeb yeeefJeee leLee
eesieMeeeefJe<eeke eerke=<Ce j Depeg&vekees mecJeeocee #es$e-#es$e%e efJeYeeieeesie
veeceke leseQ DeOeee hetCe& ngv~
Fefle eercelhejcenbme hejceevevome efMe<e mJeeceerDe[ie[evevoke=les
eerceoddYeieJeoddieerleeee eLeeLe&ieerlee Yee<es #es$e#es$e%eefJeYeeieeesiees veece
$eeesoMeesOeee~~13~~
~~nefj lelmeled~~