Skoda is een Tsjechisch merk dat het Oostblok-imago succesvol van zich af heeft weten te schudden en nu een serieus middenklasse merk is. Tijdens het Sovjet-tijdperk was het een staatsbedrijf, maar na de val van het communisme heeft Volkswagen het merk onder haar hoede genomen.
Skoda is een van de oudere automerken. Het bedrijf werd in 1895 opgericht in Tsjechië door Václav Laurin en Václav Klement. Vanaf 1895 heette het nog geen Skoda, maar Laurin & Klement, naar de oprichters. Naast auto’s bouwden ze ook fietsen en motoren. In 1925 wordt Laurin & Klement overgenomen door Skoda Works, het bedrijf van Emil Skoda. Dat bedrijf was een conglomeraat dat van alles bouwde. Rond die periode waren wapens en tanks (vanwege de oorlog) erg populair. Maar ook locomotieven, bruggen, vliegtuigen, schepen, stoomturbines, trams en gereedschappen werden vervaardigd. Veel Skoda’s waren bijzonder luxe, prestigieus, technologisch geavanceerd en prijzig.
Na de Tweede Wereldoorlog werd het bedrijf genationaliseerd en opgesplitst. Omdat Tsjechoslowakije een communistische planeconomie was geworden, kon Skoda niet meer de dure en luxe slagschepen bouwen. Het ‘downgraden’ ging aanvankelijk nog heel aardig. Tot eind jaren ’50 kon Skoda behoorlijk meekomen met de concurrentie, ondanks dat er geen contact meer was met het westerse, kapitalistische gedeelte van Europa.
Daarna ging het telkens verder achteruit met Skoda. In de jaren ’70 en ’80 waren het voornamelijk de opmerkelijke sedannetjes met de motor achterin. Deze deden het nog niet eens zo heel erg slecht in diverse rally-kampioenschappen. Zo dramatisch als Lada was de naam van Skoda zeker niet. Modellen als de Estelle en Rapid waren zelfs gericht op de enthousiaste automobilist. In 1987 kwam de Favorit op de markt. Die auto was helemaal niet slecht. Het was een hatchback met voorwielaandrijving en een overdwars geplaatste viercilinder. De styling was strak en fris, met dank aan Bertone.
Val communisme, overname Volkswagen
Met de val van het communisme eind jaren ’80 leek er ook een einde te komen aan de manier waarop wij Skoda kenden, want ook dit merk zou worden geprivatiseerd. Er werden diverse merken die klaar stonden om het merk over te nemen. Uiteindelijk ging het tussen Renault en Volkswagen. Daarbij trok VW aan het langste eind, omdat Renault in feite het merk de nek om wilde draaien en eigen auto’s wilden bouwen in de fabriek. Volkswagen wilde de Favorit doorontwikkelen en het merk Skoda een eigen positie geven in het merkportfolio, dat in 1990 veel kleiner was dan tegenwoordig het geval is. Uiteindelijk zou Renault haar plannen alsnog doorvoeren, zij het met Dacia en niet met Skoda. Omdat de autoriteiten de voorkeur gaven aan VW, ging Skoda naar Volkswagen.
Keerpunt voor Skoda
De Favorit werd destijds al gemarkeerd als een keerpunt voor Skoda en hoewel VW er wel enkele dingen aan verbeterde, was die auto nog echt het werk van Skoda zelf. In 1995 stond de Felicia klaar. De basis was in feite gelijk aan die van de Favorit, maar alles was aangepast. De Skoda Felicia was er met eenvoudige viercilinders die nog van de Tsjechen zelf waren. De 1.6 benzine en 1.9 diesel kwamen bij Volkswagen vandaan.
Skoda Octavia
In 1996 werd de Octavia onthuld en 1997 kwam deze op de markt in ons land. De Octavia was de eerste echte Skoda die werd gebouwd onder Volkswagen-regie. Het was een van de eerste auto’s die gebruik mocht maken van het A4-platform. Dat debuteerde met de Audi A3 en zou later de basis zijn voor een enorm aantal auto’s van de VW Group. De Octavia was een strak getekende liftback. Later werd een stationwagon (de Octavia Combi) aan het gamma toegevoegd. Alle motoren kwamen bij Volkswagen vandaan. Hoogtepuntjes zijn de luxe Octavia Laurin & Klement en de sportieve Octavia RS.
Meer Skoda modellen
In 2000 deden de Tsjechen het dunnetjes over met de Fabia. Net als de Octavia stond deze eerder op een nieuw VW-platform dan een daadwerkelijke Volkswagen. De Fabia was een keurige B-segment hatchback, later kwam er ook een sedan en stationwagon. Bijzonder: er was geen driedeurs versie. In 2002 werd de derde lijn toegevoegd aan het modelportfolio, de Superb. De eerste generatie was een iets langere Volkswagen Passat, die op zijn beurt weer veel techniek deelde met de Audi A4.
Hiermee had Skoda drie modellijnen die nog steeds in de showrooms staan. Skoda probeerde het gamma uit te breiden met de Roomster, een soort MPV-achtige hatchback. Hoewel de auto absoluut zijn kwaliteiten had, sloeg de Roomster niet aan. Logisch, het zag eruit als een bedrijfswagen met ramen, terwijl de auto op een Fabia gebaseerd was. Er kwam overigens wel een bedrijfswagen-versie bij, de Praktik. Ook de eerste cross-over van Skoda, de Yeti, was niet direct een succes. Ondanks een hilarisch optreden in Top Gear bracht de auto niet het gewenste resultaat.
Wat wel het gewenste resultaat brengt, is de Citigo. Net zoals met de Citroen C1, Peugeot 107/8 en Toyota Aygo is de Citigo een drieling (samen met de Seat Mii en Volkswagen Up). Het sobere kleintje is geregeld een van goedkoopste auto’s van Nederland.
Cross-overinvasie
Ondanks dat Skoda in Europa veel stationwagons verkoopt (zowel de Fabia, Octavia als Superb zijn als stationwagon leverbaar), moest het merk ook in springen op de nieuwe cross-over-rage. De eerste cross-over van de nieuwe lichting is de Kodiaq. De basis is gelijk aan de Volkswagen Tiguan, maar de Skoda is (uiteraard) iets soberder maar groter. Een maatje kleiner is de Karoq, dat in feite een vijfpersoons versie is van de (eventueel) zeven-persoons Kodiaq. De derde cross-over van Skoda heeft ook een naam die begint met een ‘K’ en eindigt met een ‘Q’: Kamiq. Deze auto kan gezien worden als de Skoda-versie van de VW T-Cross en Seat Arona.
Skoda Enyaq
In 2021 arriveert de eerste serieuze elektrische auto van Skoda: de Enyaq. Dat wil zeggen: de eerste EV van Skoda die als EV is ontwikkeld. Er was eerder al wel de Citigo e iV, het drielingbroertje van de e-Up en de Mii Electric. De Enyaq staat uiteraard ook niet op zichzelf: deze maakt gebruik van Volkswagen’s MEB-platform en is nauw verwant aan de Volkswagen ID.4.
Verkopen in Nederland
In Nederland duurde het eventjes, maar uiteindelijk sloeg Skoda goed aan. De eerste Octavia werd nog vrij voorzichtig ontvangen. De frase ‘het blijft toch een Skoda’ werd toen nog veel gebezigd. Gelukkig duurde het niet lang voordat men zich over het oude Oostblok-imago heen kon zitten. In de jaren ’90 verkocht Skoda nog geen 1.000 auto’s per jaar. Met de Octavia groeide dat naar enkele duizenden. Sinds 2010 worden er tussen de 10.000 en 20.000 Skoda’s verkocht in Nederland. De Octavia is de best verkochte Skoda van Nederland en Skoda wereldwijd. De Fabia staat op nummer 2 en de Superb completeert de top 3. De Enyaq is ook een schot in de roos, want dit is in 2021 en 2022 de bestverkochte EV van Nederland.
