Gök Kelimesinin Tanrı Anlamında Kullanımı

KÖKLER YAY ÇEKEN KAVİMLERIN ŞAFAĞI, 2021

Evrendeki pek çok şey kutsalla ilişkilendirilmiştir. Bunlardan biri de göktür. Yeryüzünü örten, güneş, ay ve yıldızları içine alan, yağmuru yağdırıp verimliliği artıran gök, kutsal bir doğa unsuru olarak görülmüştür. Gök, özellikle dinî inançlarda tanrı ya da tanrısal varlıklarla ilişkilendirilmiş ve onunla ilgili çeşitli inançlar gelişmiştir. Bir Afrika kabilesinin “Nerede gök var ise, Tanrı da vardır.” sözü aslında genel olarak dinler tarihinde gök ve tanrı arasındaki ilişkiyi özetler niteliktedir. Göğün tanrı şeklinde şahıslaştırılması ya da gökte yaşayan bir tanrı düşüncesi karşılaştırmalı dinler tarihinde bir “Yüce Tanrı” şeklinde bilinegelmiştir. Bu tür tanrılara çok eski zamanlardan beri kozmik nizamın yaratıcıları, koruyucuları, kaderin son söz sahipleri, yağmurun göndericileri ve bereketin vericileri olarak ibadet edilmiştir. Yazıda, çeşitli din ve kültürlerde gök ve tanrı arasındaki ilişki ile birlikte geçmişten günümüze Türklerde bu ilişkinin yansımaları incelenmektedir...

GOTİK MİMARİDE DİNİ YAPILARDA KULLANILAN AYDINLIK ETKİ: GÜL PENCERE, 2020

12. yüzyılda bir felsefeye dönüşen skolastik düşünce, her alanda olduğu gibi bir sanat dalı olan mimari üzerinde de etkisini göstermiştir. Bu tesiri, ilk olarak ve en çok dini yapılar üzerinde gerçekleştirmiş olup, daha sonraki yüzyıllara da meydana getirilecek yapılara kaynak teşkil etmiştir. Gotik mimariye ait yapılaşma özelliklerini anlamak için bu mimari tarzın ilk ortaya çıktığı yapı olan Saint – Dennis Kilise Manastırı ele alınmıştır. Gotik mimariyi Romanesk ’ten ayıran özelliklerin başında gelen, boşaltılan duvarların yerine yerleştirilen vitraylar incelenirken, gül pencerelerin gotik yapı tarzına aykırı olmasına rağmen sembolik ve metaforik tanımları üzerinden, yapılış amacı tetkik edilmeye çalışılmıştır. Gül pencere üzerinde İncil’den hikâyelerin resmedilmesiyle halkı bilinçlendirmesinin yanı sıra, mistik ışıkları ve sembolik geometrik yapı ile de Tanrıyı temsil ettiği düşünülmekte ve günümüze bir dolu manası ulaşan mimari ve estetik nitelikler taşımaktadır.

7. Türkiye Lisansüstü Çalışmaları Kongresi - Bildiriler Kitabı 2, 2018

Tanrı tasavvuru, insan yaşamının her alanına ait düşüncelerini etkilemekte, insanın hem dine yaklaşımını hem de Tanrıyla olan iletişimini belirleyen bir unsur olarak karşımıza çıkmaktadır. İnsanın, Tanrıyla ilgili bir düşünce sistemi oluşturabilmesi ve O’nunla iletişime geçebilmesi için bir şekilde O’nu isimlendirmesi, O’nun hakkında konuşurken çeşitli nitelendirmeler yapması doğal bir durumdur. Ancak bu nitelendirilmeler yapılırken insan çeşitli sınırlanmışlıklarla karşı karşıyadır. Bu nedenle Tanrı hakkında konuşurken nasıl bir dil kullanmamız gerektiği konusu karşımızda bir problem olarak durmaktadır. O’nu tanımlarken O’na kelimelerin sözlük anlamıyla işaret etmek veya tasvirler yapmak mümkün değildir. Kur’an-ı Kerim’de yer alan ve Tanrı’yı nitelendiren ayetlerin farklı kültür ve eski öğretilerin de etkisiyle çok değişik yorumları ortaya çıkmıştır. Bu yorumlardan antropomorfizm, teşbih, tecsim, ta’til, bilâ keyfe, isbat ve nefy gibi farklı görüşler meydana gelmiştir. Ne var ki, bu görüşlerden hiçbiri Kur’an’ın yansıttığı Tanrı anlayışıyla tam bir uygunluk arz etmemektedir. Bu tebliğde Tanrı hakkında konuşmanın imkânına dair yapılmış olan çeşitli yorumlara değinilecek ve bu probleme yönelik kelâmî perspektiften cevap aranacaktır.

Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (Manisa Celal Bayar University Journal of Social Sciences), 2021

En ilkel insan toplumlarında tanrı(ça)lar genellikle gökte düşünülmüş, kendi kavrayışları ve hayal güçleri ölçüsünde farklı toplumlar bu tanrılara farklı isimler ve fonksiyonlar yüklemiştir. Çok geçmeden oluşmaya başlayan ilk inanç sistemlerinde, gökyüzü ve doğa tanrıları insanların inanç dünyasında en önemli yerleri işgal etmeye başlamış, birçok faklı nedenle gökyüzünün kutsallığı düşüncesi Sümer, Babil, Hurri, Hitit ve Hellenler gibi ilk medeni toplumların mitolojik unsurlarında ve efsanelerinde yer bulmuştur. İlk örneklerini Sümer'de gördüğümüz gök tanrılarına ilişkin bu efsaneler ve inançlar, asırlarca süren toplumsal etkileşimler sonucunda bütün Yakın Doğu coğrafyasına yayılmıştır. Anu, Teşup ve Zeus gibi gök tanrıları bölge toplumlarının geliştirmiş olduğu pantheonlarda genellikle baş tanrılar olarak tapınım görmüşlerdir.

Eskişehir Osmangazi üniversitesi ilahiyat fakültesi dergisi, 2022

Türkçedeki Kul kelimesi ve Kul kavramı hakkında bir deneme Mürekkepbalığı 1. sayısında (Kasım 2013) basılmıştır

Hayr Kelimesinin Tamlama İçerisinde Allah’a Atfen Kullanıldığı İfadeler ve Türkçeye Çevirisi / Expressions in Which the Word Khayr is Used in Noun Phrase That is Referred to God and Their Turkish Translation, 2022

Bu çalışmada “hayr + ism-i fâil” şeklinde formüle edilen ve Allah‟a atfen kullanılan ifadelerin, anlam alanı ve meallere yansıması üzerinde durulmaktadır. Bu ism-i fâiller “mâkir”, “râzık”, “fâsıl”, “hâkim”, “fâtih”, “ğâfir”, “râhim”, “vâris”, “münzil” ve “nâsır” şeklindedir. Kur‟an‟da zikredilen bu ifadelerin anlamının tespitinde hayr kelimesinin kullanım alanı ve Kur‟an‟da mevcut Allah tasavvurunun dikkate alınması gerekmektedir. Bu minvalde Kur'an bütünlüğünün yanı sıra ifadelerin geçtiği ayetlerin bağlamı, ilgili ifadelerin anlam alanının tespitinde, özellikle inceleme yöntemi olarak benimsenmiştir. Nitekim hayr kelimesi, mutlak ve mukayyet anlamda iyilik ve üstünlük anlamlarını ihtiva etmektedir. Bu kelime eşi ve benzeri olmayan Allah için kullanılınca kıyas kabul etmeyen, mutlak anlamda bir üstünlüğü ifade etmektedir. Hayr kelimesinin geçtiği bu tamlamaların, meallerde farklı şekillerde anlamlandırıldığı görülmüştür. Çalışmada ilahî murada uygun bir Allah tasavvurunun zihinlere yerleştirilmesi ana hedefi doğrultusunda, ilgili ifadelerin en doğru şekilde meallere yansıtılması için bu terkipler tek tek ele alınmıştır. Bu amaçla özellikle Tefsir alanında ihtisas sahibi kişilerce hazırlanan sekiz Türkçe meal üzerinde hayr kelimesinin geçtiği bu terkipler incelenmiştir. İlgili meal çalışmalarının çoğunda özellikle lafzî çeviriye aşırı bağlılıktan bu tamlamaların anlam alanına uygun bir çevirinin yapılmadığı görülmüştür. Neticede hayr kelimesinin yer aldığı ilgili tamlamaların, eşi ve benzeri bulunmayan Allah‟ın sıfat ve fiillerindeki mutlaklığı göz önünde bulundurularak hiçbir varlık ile kıyas edilmeksizin çevrilmesi gerekmektedir.

Adnan Oktar (Harun Yahya) İçinde yaşadığımız evrenin büyüklüğünü hiç düşündünüz mü? Herhalde bu konu üzerinde çok detaylı düşünmemişsinizdir. Zaten düşünmüş olsanız da evrenin genişliğini tam olarak anlayabilmeniz çok zordur. Bunu size bir örnekle anlatmaya çalışalım. Aklınıza gelen en büyük genişlik nedir, bir düşünün. Örneğin oturduğunuz şehrin bir ucundan diğer ucuna kadar olan alanın çok geniş olduğunu düşünüyor olabilirsiniz. Veya kimileriniz bulunduğunuz ülkenin en doğusundan en batısına kadar yolculuk etmiş ve ne kadar geniş bir alan olduğuna şahit olmuş olabilir. Hatta bazılarınız ülkenizden çok uzak bir ülkeye seyahat etmiş olabilir. Ancak şunu unutmayın! Tüm dünyayı dolaşmış bile olsanız, dünya üzerindeki hiçbir uzaklık evrenin genişliğini anlayabilmeniz için yeterli değildir. Çünkü Dünya'nın evren içinde kapladığı yer bir toz tanesi kadar bile değildir.

Türkbilig, 2021

GÖLET KELİMESİ ÜZERİNE Kubilay FENER * Öz: Kadim bir geçmişe sahip olan Türk dilinin söz varlığındaki sözcüklerin kökeni geçmişten günümüze pek çok araştırıcıya araştırma konusu olmuştur. Eldeki yazıda Anadolu sahası dışındaki tarihî dönem Türk dillerine ait metinlerde yer almayan gölet sözcüğünün kökeni, Çağdaş Türk yazı dillerindeki kullanım biçimleri, anlamı, yaygınlığı ve tarihi sözlük bilimi açısından detaylı bir şekilde incelenecektir. Türkçede köken bilgisi üzerine görüş birliği sağlanamamış sözcüklerden biri olan gölet sözcüğünün, sözlüklerde eş anlamlısı olarak verilen ve tarihi metinlerde gölet sözcüğünden daha eski olarak kullanıldığı tanıklanan büğet sözcüğüne örnekseme yoluyla Türkçenin söz varlığına eklendiği ispat edilmeye çalışılmıştır.