U okviru nastojanja protureformacije, u kontekstu Tridentske obnove, papa Grgur XIII. naložio je veronskom biskupu Agostinu Valieru da posjeti biskupije na području Istre i ustanovi kakvo je opće stanje u njima, da otkrije provode li se u...
moreU okviru nastojanja protureformacije, u kontekstu Tridentske obnove, papa Grgur XIII. naložio je veronskom biskupu Agostinu Valieru da posjeti biskupije na području Istre i ustanovi kakvo je opće stanje u njima, da otkrije provode li se u spomenutim biskupijama odluke Tridentske obnove te da ustanovi postoje li među lokalnim stanovništvom heretici ili heretička uvjerenja koja prijete Crkvi. Tijekom posjeta Pulskoj biskupiji, vizitator je sa svojim suradnicima posjetio Labin, gdje je (u odsustvu) proveden istražni postupak protiv postolara Ivana Librića, optuženog za herezu. Spomenuta vizitacija, provedena krajem 1579. i tijekom 1580. godine, uključujući i rečenu istragu, detaljno je opisana u izvješću, koje predstavlja značajan povijesni izvor za poznavanje istarske prošlosti. U ovom se članku predstavlja spomenuti postupak i analiziraju se pitanja, koja su bila u središtu interesa ispitivača. Budući da izvješće o vizitaciji biskupa Valiera istarskim biskupijama do sada nije u cjelosti prevedeno niti objavljeno, ovaj znanstveni rad iznosi neke do sada nepoznate činjenice o povijesti Labina i Labinštine te o povijesti reformacije i protureformacije na području Istre.
In the context of the efforts of Counter-Reformation, Pope Gregory XIII ordered Agostino Valier, bishop of Verona, to visit the dioceses in the Istrian Peninsula. During his visit to the Diocese of Pula, the visitor with his escort visited Labin, where an investigation was conducted on the ground of charges for heresy against cobbler Ivan Librić. The mentioned visitation, carried out at the end of 1579 and during 1580, including the above-mentioned process, is described in detail in a comprehensive report, containing precious information on Istrian history.
This article presents the aforementioned investigation and analyzes issues that were in the focus of examiners' interest. Since the report on the visit of the bishop Valier to the Istrian dioceses has not been translated or published in full, this paper presents some unknown facts about the history of Labin and its surroundings, but also about the history of Protestantism and Counter-Reformation in Istria.
The article begins with general framework, analyzing the Counter-Reformation background of Valier’s visitation, followed by the description of bishop Valier’s visitation to Istrian dioceses and basic information on the report on that visitation, with special focus of the part of the report containing information on visit to Labin. Than follows the meticulous description of the folia containing minutes of the investigation of Ivan Librić, as well as of all the parts of the report, relevant for further understanding of the investigation. Next chapter is dedicated to the circuumstances of the investigation, particulartly on witnesses: Giovanni Luciani, Ivan Melčinić and parish of Plomin, Franjo Bučić. Other testimonies, relevant for the investigation are mentioned, as well. The main part of the article is focused on the questions asked by examinors and on the answers given by the witnesses. The questions from all three testimonies are compared, analysed and divided into three main categories, trying to determine the following: 1) whether the suspect had been socialyzing with the heretics, 2) whether the suspect had possessed or red heretic literature, and 3) whether the suspect had been expressing heretical views and whether those views had reflected on his religious practice. Next, the reader finds the comparative analysis of the answers given to aforementioned questions. The article ends with the description of the investigation’s abrupt end, more precisely, the circumstances in which its completition was entrusted to the bishop of Pula.