GDO

Öz Genetiği değiştirilmiş organizmalar (GDO) konusu küreselleşen dünyada tarımsal, bilimsel ve ticari ilişkiler açısından yeni bir aşamaya geçilmesine iyi bir örnek teşkil etmektedir. Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi, Kartagena Biyogüvenlik ve Genetik Kaynaklara Eşit ve Adil Erişim ve Yararlanma İçin Nagoya Protokolü genetik materyal üzerinde araştırma, materyale genetik aktarımda bulunma ve materyalin bir ülkeden diğerine transferini ticaret ve sözleşme serbestîsi anlamında düzenlemektedir. Bu yaklaşımda genetik materyal artık milli zenginlik ya da doğal varlıklar olmaktan çıkıp ticaret malına dönüşmektedir. Uluslararası düzenlemeleri derhal yasalaştıran Türkiye'de, iç hukukun düzenlenmesi zaman almış, bu hukuku uygulamada bazı güçlüklerle karşılaşılmış, bir kısım özel sektörün de hukuktan kaçma eğilimi belirgin olarak gözlenmiştir. Bütün kesimler GDO konusunu aynı biçimde kavramadığından kamu otoritesi, özel sektör ve sivil toplum arasında bir uyum henüz oluşmamıştır. Türkiye'de GDO ithalatının genel hatlarıyla ele alındığı bu makalede daha çok, Biyogüvenlik Kurulunun yasal çerçevenin uygulamaya geçirilmesi çabalarının yanı sıra, verdiği kararların uzmanlık kurulu raporlarıyla zaman zaman çelişmesi konuları üzerinde durulacaktır. Anahtar Sözcükler: Genetiği Değiştirilmiş Organizma, Biyogüvenlik Kurulu, Kaçak GDO. Abstract Genetically modified organisms (GMO) is a good example of the new phase in agricultural, scientific and commercial relations in globalised world.

ÖZET
-
Canlıların sahip olduğu gen dizilimlerinin değiştirilerek veya bu canlılara virüslerden, bakterilerden, bitkilerden veya hayvanlardan gen aktarımı ile kendi bünyesinde bulunmayan özelliklerin kazandırılması sayesinde ortaya çıkartılan yeni organizmalara Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar (GDO) denilmektedir.Genetiği Değiştirilmiş Organizmaların 90'lı yıllarda piyasaya sunulmasından bu yana dünya üzerinde üretim alanları günden güne artmaktadır. Bu durum gelecekte GDO'ların daha da yaygınlaşarak kullanılacağını göstermektedir. Dolayısı ile GDO'ların ve genetiği değiştirilmiş ürünlerin birçok alanda kullanımının yaygınlaşması dünyada ve ülkemizde en fazla üzerinde durulan, tartışılan konulardan biri haline getirmiştir. Tartışmalar sonucunda ise iki farklı bakış açısı ortaya çıkmıştır. Bir taraf insan GDO'ların üretiminin ve kullanımının gerekli olduğunu savunurken diğer taraf ise bunların zararlı sonuçlar doğuracağına inanmaktadır.Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar ile ilgili olarak dünya üzerinde çok sayıda araştırma yapılmıştır. Söz konusu alanda farklı amaçlarla yapılan araştırmalar genel olarak insan sağlığı üzerine ve çevreye yönelik etkileri üzerinde yoğunlaşmıştır. Bu çalışma ise dünya üzerindeki toplumların genetiği değiştirilmiş ürünlere yönelik bakış açısını genel hatlarıyla ortaya koymak, bu alandaki boşluğu doldurmak ve bu alandaki gereksinimleri karşılamak için yapılmıştır. Bu çalışmadaki başlıkların belirlenmesinde genel detayların ortaya konma amacı etkili olmuştur. Çalışmada GDO'ların tanımı, üretim amacı ve etkileri hakkında genel bilgilere yer verildikten sonra toplumların GDO'lar hakkında haberdar olma durumu, GDO'lara yönelik tutumları, GDO'lu ürünleri satın alma eğilimleri, GDO'lu ürünlere duydukları endişeler ve aldıkları önlemler gibi konulara yer verilmiştir.

Genetiği değiştirilmiş organizma (GDO) kavramı ülkemizde çokça tartışılan kavramlar arasındadır. GDO; besinlerin ekonomik üretimi, meyve ve sebzelerin raf ömürlerinin uzatılması, bitkisel ve hayvansal ürün veriminin artırılması, yenilebilir aşı ve ilaç üretimi ve organ nakli için kullanılması gibi avantajları ve besin kalitesindeki değişiklik, alerjik reaksiyonlar ve bunların toksik etkileri, eklenen genetik yapının doğal floraya yayılması, gen kaynaklarının tükenmesi ve biyo-çeşitliliğinin azalması yönlerinden dezavantajları bulunan bir konudur. Okul dönemi geleceğin sağlıklı toplumunu oluşturma bakımından önemli bir dönemdir. Bu sebeple bireyin ilköğretim kademesinden itibaren sağlıklı yaşama bilincini kazanması, dolayısıyla; genetiği değiştirilmiş organizmalar üzerine bilinçli olması önemlidir. Bu araştırma İlköğretim 8. Sınıf öğrencilerinin GDO bilgi düzeylerini, GDO bilgi kaynaklarını, öğrencilerin GDO hakkındaki kavram yanılgılarını içermektedir. Bu amaç doğrultusunda 2010-2011 öğretim yılında Ankara ili Çizmeci İlköğretim Okulunun 100 sekizinci sınıf öğrencisinin GDO bilgi düzeyleri incelenmiştir.. Çalışmanın sonunda ise, araştırmaya katılan öğrencilerin genetiği değiştirilmiş organizma konusuna yönelik bilgi düzeyleri; kavram yanılgıları, ebeveyn eğitim düzeyleri irdelenmiştir.

Al catena del valore lungo la filiera agricola è sempre più caratterizzata da forti squilibri che vedono, soprattutto a monte della filiera ma non solo, le peggiori situazioni di sfruttamento e pressione economica. Si è sentita l'esigenza di fotografare la situazione che riguarda la filiera dell'agroalimentare italiano per due ragioni: la prima è l'evidente necessità di riportare equilibrio all'interno della filiera, la seconda è provare a proporre una chiave di lettura diversa verso una tematica che, soprattutto a livello domestico, ha un impatto estremamente rilevante sulla società e sui diritti garantiti alla stessa.

In this study, Frankfurter sausage, Mortadella type cooked sausage fermented dry sausage and hamburger meatball produced by 6 companies from Marmara Region of Turkey which apply and do not apply ISO 22000 food security system were compared in terms of secure food production. An international standard that combines pre-requirement programs with HACCP (Hazard Analysis Critical Control Point), ISO 22000 was introduced by Codex Alimentarius Commition (CAC) with the aim of fulfilling HACCP principles and application steps (1). According to a research in the light of the work conducted on the  researchers stated that it was necessary to apply CAC and HACCP principles that formed a basis for ISO 22000 (2,3). In the samples, the total mesophilic aerobic microorganisms (TMA), Bacillus cereus, Clostridium perfringens, Staphylococcus aureus quantities and existence of Salmonella spp., Listeria monocytogenes and Escherichia coli O157:H7 were researched.

ÖZ
Genetiği değiştirilmiş organizmalar (GDO) veya diğer adı ile transgenik ürünler, organizmanın gen diziliminin değiştirilmesi ya da organizmaya yeni bir gen aktarımı ve kendisinde bulunmayan bir özellik kazandırılmasıyla oluşan ürünlerdir. Bu ürünlerin aşı ve ilaç üretiminde, organ naklinde ve hastalıkların tedavisinde
kullanılması, bitkilerin zararlılara dayanıklılığının sağlanması, uzun raf ömrü ve gıda kalitesinin artırılması
olumlu; alerjik reaksiyonlar, toksik etkiler, ekolojik çeşitliliğe zarar vermesi ise olumsuz etkilerindendir. Gerçekleştirilen araştırmada Personelin, GDO’lar ve insan sağlığı üzerindeki etkileri hakkındaki farkındalık düzeylerinin ölçülmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda araştırmanın evrenini Sinop ilinde bulunan tüm kamu hastaneleri oluşturmakla birlikte örneklemini ise Sinop Atatürk ve Gerze Devlet Hastanesinde çalışan personel
oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri oluşturulan anket formu aracılığıyla ve yüzyüze görüşme tekniği ve
tesadüfi örneklem metodu ile elde edilmiştir. Bu kapsamda toplam 312 hastane çalışanından elde edilen veriler, SPSS 21 paket programı ile analiz edilmiştir. Analiz sonucu araştırmaya katılanların GDO’lu gıdalara
yönelik toplumsal farkındalık düzeyinin ve GDO’ların gıdalardaki varlığı ile zararlarına ilişkin farkındalıklarının yüksek olduğu belirlenmiştir. Ek olarak katılımcıların araştırma boyutlarını algılama düzeylerine göre
cinsiyet ve medeni durumları bakımından farklıklar olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler: Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar, Genetiği Değiştirilmiş Gıdalar, İnsan sağlığı,
Sağlık çalışanları

Amaç: Bu çalışma Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş organizmalar hakkındaki bilgi, tutum ve davranışlarını incelemek amacıyla yapılmıştır.

Gereç ve yöntem:Çalışmamız kesitsel tipte bir araştırma olup, 2013 yılı Haziran ayında Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrencileri arasında yapılmıştır. Çalışmaya 377 öğrenci katılmıştır. Ankette araştırmacılar tarafından oluşturulan 43 soru yer almaktadır. Bu soruların 9’u sosyodemografik verilerle, 34’ü genetiği değiştirilmiş organizmalarla ilgilidir. Veriler değerlendirilirken tanımlayıcı istatistikler ve kategorize değişkenler arasındaki anlamlı farkları belirlemek için Pearson ki-kare veya Fisher testi kullanılmıştır.

Bulgular: Çalışmaya katılan öğrencilerin %81.4’ü GDO’lu gıdalar hakkında yeterli düzeyde bilgiye sahip olmadığını düşünmektedir. Preklinik öğrencilerin % 82.4’ü, klinik dönem öğrencilerinin %56.2’si Türkiye’de GDO üretimi yapıldığını belirtmiştir (p<0.001). Preklinik öğrencilerin % 88.3’ü, klinik dönem öğrencilerinin %66.1’i Türkiye’de GDO ithalatı yapıldığını belirtmiştir (p<0.001).

Sonuç: Çalışma sonuçları, GDO’lara ilişkin eğitim etkinliklerinin tıp fakültesi müfredatına eklenmesinin uygun ve gerekli olduğunu göstermektedir.

Anahtar sözcükler: GDO gıda, tıp öğrencisi, farkındalık.

ÖZET Bu çalışmada okul dışı öğrenme ortamına yapılan ziyaret öncesi ve sonrasında öğrencilerin GDO hakkındaki görüşlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu çalışma sosyobilimsel bir konu hakkında öğrencilerin görüşlerini ortaya çıkaran betimsel bir araştırmadır. Araştırmaya 2014-2015 eğitim-öğretim yılında bir ortaokulda öğrenim görmekte olan toplam 21 yedinci sınıf öğrencisi katılmıştır. Araştırma sürecinde TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezine bir ziyaret düzenlenmiştir. Çalışmanın verileri araştırmacı tarafından geliştirilen GDO'ya yönelik açık uçlu soru formundan elde edilmiştir. Bu veri toplama aracı ziyaret öncesinde ve sonrasında olmak üzere iki kez uygulanmıştır. Elde edilen veriler içerik analizi ile analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda öğrencilerin GDO'nun öncelikli olarak üretimi kolaylaştırmaya katkı sağladığı için yararlı olduğunu, insan sağlığı üzerine yaratabileceği olumsuz etkilere dayalı olarak ise zararlı olduğunu düşündükleri tespit edilmiştir. Ayrıca uygulama öncesinde ve sonrasında öğrencilerin çoğunluğunun GDO'ların insanlar, hayvanlar ve bitkiler üzerinde pozitif etkilerine dayalı ifadelere daha fazla yer verdiği belirlenmiştir. Öğrencilerin okul dışı öğrenme ortamına yapılan ziyaret sonrasında var olan görüşlerini daha ayrıntılı ve yeni bilgiler ekleyerek ifade ettikleri sonucuna ulaşılmıştır. Bu çalışmaya ek olarak; geleceğin yetişkinleri ve karar mercileri olacak olan ortaokul öğrencilerinin nükleer santral, küresel ısınma, alternatif enerji kaynakları gibi sosyobilimsel konular hakkında bilgi düzeylerini ve düşüncelerini tespit etmeye yönelik çalışmalar yapılabilir. ABSTRACT In this study it is aimed to determine the opinions of students about GMOs before and after trip was conducted out-of-school learning environment. This is a descriptive study revealing the opinions of the students on a socio-sceintific issue. Total 21 seventh grade students attending a middle school during 2014-2015 academic year participated in the study. During the research process, field trips were organized to TUBITAK Marmara research center. The data of the research was gathered with a open-ended question form about GMOs developed by the researcher. This data collection tool was applied to students before and after the field trip. The data from open-ended questionnaire were analyzed with content analysis method.The results of the study revealed that the students think while GMOs are beneficial as it helps the production, they are harmful due to the threats on human health.It was found out that most of students expressed that GMOs have positive effects on people, animals and plants both before and after trip. It is observed that,after their visit to out-of-school learning environment, students not only start expressing themselves in a more detailed way, but also they come up with new information. In addition to this study; studies could be done in order to determine the level of knowledge and ideas of and middle school students, who are future adults and decision makers about socio-scientific subjects such as nuclear power plants, global warming, alternative energy sources.

It is known that the Ottoman state implemented austere certification of products monitored by organizations such as ihtisab office/ office of the superintendent of guilds and markets and akhi office/urban fraternity ruling over parts of Anatolia in late Seljuk and early Ottoman times. The monitoring process that was implemented based on religio-legal perspective or material quality aspect moved to an important phase with a critical decision made in modern times: The seal of “it is clean/tâhirdir” was introduced to include inedible products for the first time to be supervised by religio-legal standarts. This decision was made to protect Muslims from products that might contained harmful ingredients according to religio-legal norms. This move was made before the kosher certification that was formed within the Jewish community in America, which became a certain measure of food standart later in the world. This decision also can provide historical background for the practice of halal food certificates in the world. The Notion of “it is clean” becomes more evident in the midst of today‟s world where genetically modified organisms became so widespread to the level that threatens the health of human generation now. This article aims to study the relevant Ottoman official documents on this issue probably for the first time, and share them with the academic world.
Osmanlı devleti ve toplumunda ürünlerin, standartları hisbe/ihtisap ve ahîlik teşkilatları gibi kurumlar vasıtasıyla denetlenen oldukça ciddi sertifikasyon uygulamasına tabi tutuldukları bilinmektedir. Gerek dinî/şer‛î boyutuyla gerekse maddi/nesnel kalite yönleriyle yürütülen bu denetleme işlemi, modern zamanlarda gerçekten çok çarpıcı bir kavşak noktasına ulaştırılmıştır: Özellikle dinî/şer‛î ölçütlerin gıda ürünleri dışındaki ürünlerde de gözetilerek Müslümanların kullanmalarında sakınca bulunmayan ürünlere tâhirdir damgası vurulması kararı, Amerika‟daki Yahudi toplumu içinde gelişerek günümüzde evrensel bir gıda standardı ölçütü olmaya
doğru giden kosher sertifikasyonundan uzun yıllar önce alınmış olması cihetiyle de büyük bir önem taşımaktadır. Gıda dışı ürünler için bile bu kadar hassas davranılmış olması, alınan kararın gıda ürünleri için çok daha bağlayıcı olduğu manası dışında yorumlanamaz. Bu karar aynı zamanda, gıda ürünleri için ülkemizde ve dünyada helâl gıda sertifikası uygulamasına geçilmesi arayışlarıyla ilgili sürecin tarihi altyapısını temin etme konusunda da önemli bir boşluğu dolduracaktır. Gıda anarşisinin boyutlarını, insan neslini bozma ve fıtrî davranışları değiştirme tehdidini bünyesinde barındıran hormonlu, ebter ve genetiği değiştirilmiş ürünlere kadar ulaştırdığı günümüzde konunun bütün insanlık için önemi daha fazla tebarüz etmektedir. Ayrıca kullanılması istenen mühürde yer alması kararlaştırılan tâhirdir ibaresi, helâl gıda sertifikasyonunda bulunması gerekecek damga/etiket ismi için de fikir verecektir. Bu incelemede, konuya ilişkin Osmanlı resmi belgeleri muhtemelen ilk defa incelenmekte ve değerlendirilmektedir.

Purpose:This study aimed to examine knowledge, attitude and behaviour about genetically modified organisms in medical faculty students in Pamukkale University.

Materials and methods:This cross-sectional study was conducted among medical faculty students at Pamukkale University in June 2013. 377 students participated in the study. The questionnaire includes 43 questions created by researchers. 9 of these questions were about socio-demographic data, 34 of them were about genetically modified organisms. Data were evaluated by descriptive statistics and either the Pearson Chi-square or the Fisher’s test was used to determine the statistical differences between categorical variables.

Results:81.4% of students who participated in the study think their knowledge about GM foods is insufficient. 82.4% of preclinical students and 56.2% of the clinical stage students stated that GMOs are produced in Turkey (p <0.001). 88.3% of preclinical students and 66.1% of the clinical stage students stated that GMOs is imported in Turkey (p <0.001).

Conclusion: Study results revealed that inclusion of training activities about GMOs to the curriculum of medical
schools is appropriate and necessary.

Key words: GMO food, medical student, awareness.

Capitalism is a system based on consumption. The biggest goal of this system is to make more profit. The morality of this system is also shaped by more profit on the basis of individuality and freedom. This capitalist system will never be able to regulate a collective consciousness that is beneficial to man's fundamental existence. In this system, the stronger will have more freedom. Capitalism has its own set of regulations depending on profit margin. But a consciousness -with respect to traditions and religions- that is fed from the “ethics of task” in terms of common humanity shareholder can make capitalism more balanced and equitable.
The ḥalāl product concept should be prevented from becoming part of the capitalist system in course of time. Because if a higher business ethic is not developed, this competition can only become a “vague” production model that serves the capitalist system. From product recipe to animal trade, ethic must be standard according to Islamic morality. From process of delivering to the consumer of the product, producers must be inspected as versatile. Precautions should be taken so that the manufacturer is not allowed to deception. For example, a baker does not put a porcine gelatin into a baked pie, but he may deceive on the weight of this pie. At this point, the question of the legitimacy of the “ḥalāl product” arises. In this example, if a bread is seized because it is lower than the grammage standard, it may mean that this product is not legitimate even though it is ḥalāl. In other words, if a product has a “ḥalāl” logo, it must prove that all transactions made in the production process of that product conform to Islamic morality. For this, Islamic business ethics must be fed with such details. In this process, producers and merchants should be careful in these matters, not even deceive people when advertising.

Giriş ve Amaç: GDO’lu gıdaların olası yararları ve zararları ile ilgili toplumu bilgilendirme konumunda olan hekimlerin ve dolayısıyla hekim adaylarının bu konuda yeterli bilgi düzeyine sahip olmaları gerekmektedir. Bu çalışma Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş organizmalar hakkındaki bilgi, tutum ve davranışlarını incelemek amacıyla yapılmıştır.

Gereç ve Yöntem: Kesitsel tipteki bu çalışmanın evrenini, Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi 2012-2013 öğretim yılı içerisinde okuyan tüm öğrenciler oluşturmuştur. Örnek seçimine gidilmeden evren üzerinde çalışılmış, ancak anket formlarının uygulandığı günlerde devamsız olan ya da anket formunu doldurmak istemeyen öğrencilerin çalışma dışında tutulması nedeniyle 377(% 62,93) öğrenci çalışma kapsamına alınmıştır. Araştırmanın verileri Haziran 2013’de toplanmıştır. Çalışmaya katılan öğrencilere araştırmacılar tarafından literatür taranarak oluşturulan genetiği değiştirilmiş organizmalar hakkında bilgi, tutum ve davranışları ortaya koymayı amaçlayan bir anket formu doldurtulmuştur. Veri toplama aracında araştırmacılar tarafından oluşturulan 9 sorudan oluşan sosyodemografik verileri sorgulayan sorular (yaş, cinsiyet, sınıf, anne-baba eğitim durumu, sosyoekonomik düzey) ve 25 sorudan oluşan genetiği değiştirilmiş organizmalarla ile ilgili sorular vardır. Öğrencilerin bilgi, tutum ve davranışlarını ölçen 25 soruluk ikinci kısım 4’lü skalada değerlendirilmiştir (1.Kesinlikle katılmıyorum, 4.Kesinlikle katılıyorum). Bu 25 ifadeden oluşan içeriğin Cronbach α değeri 0,82 olarak belirlenmiştir. İstatistiksel analizlerde “kesinlikle katılmıyorum” ve “katılmıyorum” ifadeleri birleştirilerek “katılmıyorum” başlığı altında, “kesinlikle katılıyorum” ve “katılıyorum” ifadeleri birleştirilerek “katılıyorum” başlığı altında değerlendirilmiştir.1. , 2. ve 3. sınıf öğrencilerinin verileri birleştirilerek “preklinik dönem öğrencileri” olarak, 4. , 5. ve 6. sınıf öğrencilerinin verileri ise “klinik dönem öğrencileri” başlığı altında değerlendirilmiştir. Verilerin analizi için SPSS paket programı kullanılmıştır. Veriler değerlendirilirken tanımlayıcı istatistikler, kategorize değişkenler arasındaki anlamlı farkları belirlemek için ki-kare veya Fisher testi kullanılmıştır.

Bulgular: Çalışmaya katılan öğrencilerin yaş ortalaması 21,8±1,8 olup, % 50,9’u (n=192) kız öğrencidir. Çalışmaya katılan öğrencilerin %66,0’sı (n=249) preklinik dönem öğrencileridir. Çalışmaya katılan öğrencilerin %81,4’ü GDO’lu gıdalar hakkında yeterli düzeyde bilgiye sahip olmadığını düşünmektedir. Preklinik öğrencilerin %82,3’ü (n=205) klinik dönem öğrencilerin ise %92,1’i (n=117) GDO terimini daha önce duyduklarını belirtmiştir ve bu fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p=0,016). Preklinik öğrencilerin %70,7’si (n=176) GDO’yu daha önce TV-radyodan duyduğunu belirtmiştir. Preklinik ve klinik dönem öğrencilerinin üçte biri GDO’nun en çok tarım zararlılarına ve zirai ilaçlara karşı dayanıklılığın sağlanması konusunda kullanıldığını belirtmişlerdir. Hem preklinik hem de klinik dönem öğrencilerin yaklaşık yarısı en çok tarımsal üretimi yapılan GDO’lu ürünün soya-mısır-pamuk olduğunu doğru olarak bilmiştir. Hem preklinik hem de klinik dönem öğrencileri GDO kullanımının sakıncasının en çok insan ve hayvan sağlığı konusunda olduğunu belirtmişlerdir. Hem preklinik hem de klinik dönem öğrencilerinin üçte biri GDO’yu en çok üreten ülkenin ABD olduğunu doğru olarak bilmiştir. Preklinik öğrencilerin % 82,4’ü (n=201), klinik dönem öğrencilerinin %56,2’si (n=72) Türkiye’de GDO üretimi yapıldığını belirtmiştir ve bu fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p=<0,001). Preklinik öğrencilerin % 88,3’ü (n=218), klinik dönem öğrencilerinin %66,1’i (n=84) Türkiye’de GDO ithalatı yapıldığını belirtmiştir ve bu fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p<0,001). Hem preklinik hem de klinik dönem öğrencilerinin üçte biri farkında olarak GDO tükettiğini belirtmiştir. Katılımcıların genetiği değiştirilmiş organizmalar hakkında bilgi, tutum ve davranışlarının sınıflara göre karşılaştırılmasında “GDO’lu gıdalar Türkiye’nin rekabet gücünü artırır”, “GDO’lu gıdalar devlet denetiminde olursa güvenli şekilde tüketilebilir” ve “GDO’lu gıdanın güvenilir olduğuna ikna olursam tüketirim” önermelerine verilen yanıtlar açısından preklinik ve klinik dönem öğrencileri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunamamıştır (p>0,05).

Sonuç ve Öneriler: Çalışma sonuçları toplumun gıda güvenliğine ilişkin önemli katkısı olan sağlık çalışanlarının bu konudaki bilgi düzeyinin arttırılmasının ve olumlu tutum geliştirilmesi konusunda müdahalelerin gerekliliğini ve sağlıklı (yeterli ve dengeli) beslenme ile ilgili GDO’ları da kapsayan kimi güncel konuların eklenmesi tıp fakültesi müfredatına eklenmesinin uygun ve gerekli olduğunu göstermektedir. Ayrıca, öğrencilerin en çok bilgi edindiği araç olduğu tespit edilen basın yayın organlarında da konuya yer verilmesi bir çözüm yöntemi olarak düşünülebilir.

Anahtar Kelimeler: GDO, tıp fakültesi öğrencileri, bilgi, tutum, davranış

AMAC: Bu calisma Pamukkale Universitesi Tip Fakultesi ogrencilerinin genetigi degistirilmis organizmalar hakkindaki bilgi, tutum ve davranislarini incelemek amaciyla yapilmistir.YONTEMLER: Calismamiz kesitsel tipte bir arastirma olup, 2013 yili Haziran ayinda Pamukkale Universitesi Tip Fakultesi ogrencileri arasinda yapilmistir. Calismaya 377 ogrenci katilmistir. Ankette arastirmacilar tarafindan olusturulan 43 soru yer almaktadir. Bu sorularin 9’u sosyodemografik verilerle, 34’u genetigi degistirilmis organizmalarla ilgilidir. Veriler degerlendirilirken tanimlayici istatistikler ve kategorize degiskenler arasindaki anlamli farklari belirlemek icin Pearson ki-kare veya Fisher testi kullanilmistir.BULGULAR: Calismaya katilan ogrencilerin %81.4’u GDO’lu gidalar hakkinda yeterli duzeyde bilgiye sahip olmadigini dusunmektedir. Preklinik ogrencilerin % 82.4’u, klinik donem ogrencilerinin %56.2’si Turkiye’de GDO uretimi yapildigini belirtmistir (p