spårgnî
Apparence
Etimolodjeye
[candjî]Tayon-bodje vî francike * « sparanjan » (èn nén foirt pûni); çou ki dene on mot avou l’ cawete di codjowaedje « -î » des viebes, adon racuzinåve avou l' neyerlandès « sparen » et l' inglès « spare ».
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /spɔːʀ.ɲiː/ /spɒːʀ.ɲiː/ /spɑːʀ.ˈɲiː/ /spoːʀ.ɲi/ /spɔː.ˈɲiː/ (betchfessî å)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /spɔːʀ.ɲiː/
- Ricepeures : spår·gnî
Viebe
[candjî]Djin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | spågne |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | spårgnîz |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | spårgnans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | spågnnut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | spågnrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | spårgnive |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | spågne |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | spårgnî |
Ôtes codjowaedjes | sipepieus tåvlea |
spårgnî (viebe å coplemint)
- mete des çanses di cresse.
- Ci n' est nén assez do wangnî, i fåt saveur spårgnî. — Motî Forir (fråze rifondowe).
- Dji spågnrè po mes vîs djoûs. — Motî Haust (fråze rifondowe).
- ahouwer d' on måleur.
- Ni vs plindoz nén : vos avoz stî spårgnî. — Motî Forir (fråze rifondowe).
- Mu scriyèdje n’ a nole consèquince,
Et dju n’ vou nin fé l’ djône côkê :
Djans, so l’ tinre éle du m’ pauve loquince,
Supårgnîz lès côps d’ warokê ! — Martin Lejeune, On såye sès éles, 1895. - Cwefez l’ on pô, Moncheu … vos spågnrez l’ ragognasse
D’ on deujhinme côp d’ solo. — Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.65, “Dihâv’lêye” (fråze rifondowe).
- nén trop asprover.
- I n' sipågne nén ses poennes. — Motî Haust (fråze rifondowe).
- Dji cache après one trawéye
Po sayî d’ î spaurgnî mès spales,
One tote pitite bèdréye
Di strins ou d’astales — Jacques Desmet.
- (v. å coplemint nén direk eployî avou li dvancete « conte ») waeranti ene sakî conte ene sacwè.
- Vola 'ne tch'mîse di teûle èt 'ne pitite neûre crawate ;
Ni roûvîz nin, masseûr, avou lès pèces di wate
Et l' vî linçoû qui v'la, dè bin èwalper s' cwérp :
Ca l' sipågn'rè, vèyez-v', conte li frudeûre dèl mwért,
Qu'i n-åye ine saqwè d' doûs po mète dizo s' blanke tièsse ! — Joseph Vrindts, « Pâhûles rîmês » (1897), "A l'pwète dès incurâbes" (avri 1878), p.54.
- Vola 'ne tch'mîse di teûle èt 'ne pitite neûre crawate ;
- (viebe å prono) : Loukîz a : « si spårgnî ».
Ratourneures
[candjî]- po spårgnî sacwantès corones, il a leyî toumer s’ måjhone
- ni spårgnî persone : dire do må di tertos.
Parintaedje
[candjî]Mots d’ aplacaedje
[candjî]Sinonimeye
[candjî]mete sol costé
nén trop asprover
Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Ratournaedjes
[candjî]mete (des sôs) d' costé
Pårticipe erirece
[candjî]spårgnî omrin
- Pårticipe erirece omrin do viebe "spårgnî".
Categoreyes :
- Mots do walon
- Walon
- Mots do walon vinant do vî francike
- Viebes do walon avou l' cawete -î
- Mots do walon do minme sourdant k' on mot do neyerlandès
- Mots do walon do minme sourdant k' on mot d' l' inglès
- Mots avou l' betchfessî å
- Mots do walon di deus pîs
- Viebes do walon
- Viebes do walon ki s' codjowèt come tcherdjî
- Viebes å prono do walon
- Mots do walon avou des ratourneures
- Pårticipes erireces do walon
- Viebes do walon ki l' pårticipe erirece est parey ki l' infinitif