Nothing Special   »   [go: up one dir, main page]
İçeriğe atla

Rahim içi araç

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Rahim içi araç

Rahim içi kontraseptif cihaz (RİA veya İUA) veya spiral olarak da bilinen rahim içi araç (RİA),[1] hamileliği önlemek için rahim içine yerleştirilen küçük, genellikle T şeklinde bir doğum kontrol cihazıdır. RİA'lar, uzun etkili geri dönüşümlü doğum kontrolünün bir şeklidir.[2] Bir araştırma, kadın aile planlaması sağlayıcılarının uzun etkili geri dönüşümlü doğum kontrolününyöntemlerini (%41,7) genel halktan (%12,1) daha sık seçtiklerini buldu.[3] Doğum kontrol yöntemleri arasında, RİA'lar, diğer kontraseptif implantlarla birlikte, kullanıcılar arasında en büyük memnuniyetle sonuçlanır.[4]

RİA'lar ergenlerde olduğu kadar daha önce çocuğu olmayanlarda da güvenli ve etkilidir.[4][5] RİA çıkarıldıktan sonra, uzun süreli kullanımdan sonra bile doğurganlık hızla normale döner.[6] Bakır cihazlar yaklaşık %0,8'lik bir başarısızlık oranına sahipken, hormonal (levonorgestrel ) cihazlar ilk kullanım yılı içinde yaklaşık %0,2'lik bir başarısızlık oranına sahiptir.[7] Karşılaştırıldığında, erkek sterilizasyonu ve erkek prezervatiflerinin başarısızlık oranı sırasıyla yaklaşık %0,15 ve %15'tir.[8] Bakır RİA'lar, korunmasız cinsel ilişkiden sonraki beş gün içinde acil kontrasepsiyon olarak da kullanılabilir.[9]

Bakır RİA'lar adet kanamasını artırıp ağrılı kramplara neden olsa da [10] hormonal RİA'lar adet kanamasını azaltabilir veya adet kanamasını tamamen durdurabilir.[11] Bununla birlikte, kadınlar birkaç ay boyunca her gün lekelenebilir ve hormonal RİA'larla kanamada %90'lık bir azalma olması üç aya kadar sürebilir.[12] Kramp, NSAID'lerle tedavi edilebilir.[13] Daha ciddi potansiyel komplikasyonlar arasında uterustan dışarı atılması (%2-5) ve nadiren uterusun delinmesi (%0,7'den az) yer alır.[11][13] RİA emzirmeyi etkilemez ve doğumdan hemen sonra takılabilir.[11] Kürtajdan hemen sonra da kullanılabilirler.[14][15]

ABD'de RİA kullanımı 1995'te %0,8'den 2006'dan 2014'e kadar %7,2'ye yükseldi.[16][17] RİA'ların bir doğum kontrol şekli olarak kullanımı 1800'lerden kalmadır.[18] Dalkon kalkanı olarak bilinen önceki bir model, artan pelvik inflamatuar hastalık (PID) riski ile ilişkilendirildi. Bununla birlikte, mevcut modeller, yerleştirme sırasında cinsel yolla bulaşan enfeksiyonu olmayan kadınlarda PID riskini etkilememektedir.[19]

Mekanizma

[değiştir | kaynağı değiştir]
Rahim içi cihazın çizimi

RİA'lar öncelikle döllenmeyi önleyerek çalışır.[20] Hormonal RİA'lardan salınan progestojen, esas olarak servikal mukusu kalınlaştırarak çalışır ve spermin fallop tüplerine ulaşmasını engeller. RİA'lar ayrıca yumurtlamanın oluşmasını engelleyerek de işlev görebilir, ancak bu yalnızca kısmen gerçekleşir.[21][22]

Bakır RİA'lar herhangi bir hormon içermez, ancak sperm için toksik olan bakır iyonları salar. Ayrıca uterus ve fallop tüplerinin beyaz kan hücreleri, bakır iyonları, enzimler ve prostaglandinler içeren ve yine sperm için toksik olan bir sıvı üretmesine neden olurlar.[21] Acil kontraseptifler olarak bakır içeren RİA'ların çok yüksek etkinliği, blastosist implantasyonunu önleyerek de etki gösterebileceklerini ima eder.[23][24]

Türler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Mevcut rahim içi araç türleri ve kullandıkları isimler bölgeye göre değişir. Amerika Birleşik Devletleri'nde iki tür mevcuttur:[25]

  • Hormonsuz: Bakır içeren RİA (ParaGard ve diğerleri)
  • Hormonal: Progestojen salgılayan RİA (Mirena ve diğerleri)

DSÖ ATC, hem bakır hem de hormonal cihazları RİA olarak etiketler. Birleşik Krallık'ta 10'dan fazla farklı tipte bakır RİA mevcuttur. Birleşik Krallık'ta RİA terimi yalnızca bu bakır cihazları ifade eder. Hormonal intrauterin kontrasepsiyon, intrauterin sistem (IUS) terimi ile etiketlenir.[26][27]

Bakır [28] [29] [30] [31] [32]
Hormon (cihazdaki toplam) Hiçbiri 52 mg

levonorgestrel

13.5 mg

levonorgestrel

52 mg

levonorgestrel

19.5 mg levonorgestrel
Serbest bırakılan ilk miktar Hiçbiri 20 mikrogram/gün 14 mikrogram/gün 18,6 μg/gün 16 mikrogram/gün
Onaylanmış etkinlik 10 yıl (12 yıl) 5 yıl (10 yıl) 3 yıl 3 yıl (5 yıl) 5 yıl
Hareket mekanizması Sperm için zehirli bakır Levonorgestrel, spermin yumurtaya ulaşmasını önlemek için servikal mukusu kalınlaştırır.

-Bazen yumurtlamayı önler

RİA'lar arasındaki avantajlar -Hormon yok

-Acil kontrasepsiyon

-Çeşitli hormon seviyesi seçenekleri

-3 aydan sonra daha hafif dönemler; bazı kullanıcılar amenore yaşar

RİA'lar arasındaki dezavantajlar Daha ağır adet akışı ve krampları Yumurtalık kistleri (asemptomatik olabilseler de)

Hormonal olmayan

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bakır

[değiştir | kaynağı değiştir]
Çıkarmak için ipleri de görülen olan bakır T şeklinde bir RİA
Pelvik röntgende görüldüğü gibi bir RİA, RİA migrasyonu

Bakır RİA'ların çoğu, saf elektrolitik bakır tel ile etrafına sarılmış ve/veya bakır yakalara (manşonlara) sahip T şeklinde bir çerçeveye sahiptir. Çerçevenin kolları RİA'yı rahmin üst kısmına yakın bir yerde tutar. Paragard TCU 380a 32 ölçer mm (1,26") yatay (T'nin üstü) ve 36 mm (1,42") dikey olarak (T ayağı). Bakır RİA'ların ilk yıl başarısızlık oranı %0,1 ile %2,2 arasında değişir.[33] Sperme zarar vererek ve hareketlerini bozarak çalışırlar, böylece bir spremler yumurtaya katılamazlar. Spesifik olarak bakır, rahim ve tüp sıvılarındaki bakır iyonları, prostaglandinler ve beyaz kan hücrelerinin seviyelerini artırarak rahim içinde bir spermisit görevi görür.[10][34] Servikal mukusta artan bakır iyonları, spermin hareketliliğini ve canlılığını engelleyerek spermin servikal mukustan geçmesini veya geçerken onu yok etmesini engeller.[35] Bakır ayrıca endometriyal astarı değiştirebilir ve araştırmalar, bu değişikliğin döllenmiş bir yumurtanın (" blastokist ") implantasyonunu önleyebildiği halde, halihazırda implante edilmiş olanı bozamayacağını göstermektedir.[36]

Bakır RİA'nın avantajları, korunmasız cinsel ilişkiden beş gün sonrasına kadar acil kontrasepsiyon sağlama yeteneğini içerir. Mevcut en etkili acil kontrasepsiyon şeklidir.[37] Döllenmeyi veya implantasyonu önleyerek çalışır, ancak halihazırda implante edilmiş(rahime yuvalanmış) embriyoları etkilemez.[36] Hormon içermez, bu nedenle emzirirken kullanılabilir ve çıkarıldıktan sonra doğurganlık hızla geri döner.[38] Bakır RİA'lar ayrıca daha uzun süre dayanır ve hormonal RİA'lara kıyasla daha geniş boyut ve şekillerde mevcuttur.[12] Dezavantajları, daha ağır adet dönemleri ve daha ağrılı kramp olasılığını içerir.[10]

Altın veya gümüş içeren RİA'lar da mevcuttur.[26][39] RİA'nın diğer şekilleri, Load ve Multiload gibi U-şekilli RİA'ları ve birkaç içi boş silindirik minik bakır boncuk tutan çerçevesiz RİA'yı içerir. Uterusun fundusuna bir dikiş (düğüm) ile yerinde tutulur. Esas olarak Çin ve Avrupa'da mevcuttur. IUB SCu300 sarmalları adı verilen çerçeveli bir bakır RİA, yerleştirildiğinde kıvrılır ve üç boyutlu bir küresel şekil oluşturur. Nikel titanyum şekil hafızalı alaşım çekirdeğe dayanmaktadır.[40] Bakır, asil metal ve progestojen RİA'lara ek olarak, Çin'deki kadınlar indometasin içeren bakır RİA'lar alabilirler. Bu hormonal olmayan bileşik, adet kanamasının şiddetini azaltır ve bu spiraller popülerdir.[41]

İnert

[değiştir | kaynağı değiştir]

İnert RİA'ların biyoaktif bir bileşeni yoktur. Paslanmaz çelik (paslanmaz çelik halka, SSR ), servikse yerleştirilmek üzere deforme olabilen esnek bir çelik halka gibi) veya plastik (buradan sokulabilen Lippes Loop gibi) gibi inert malzemelerden yapılmıştır. bir kanül içinde serviks ve uterus içinde yamuk bir şekil alır). Bakır RİA'lara benzer bir yan etki profili ile bakır veya hormonal RİA'lardan daha az etkilidirler. Birincil etki mekanizmaları, uterus ortamını hem sperm hem de embriyo implantasyonu için uygunsuz yapan yerel bir yabancı cisim reaksiyonuna neden olmaktır.[42] Bakır veya hormonal RİA'lara kıyasla döllenmeden önce değil, döllenmeden sonra hamileliği önleme oranları daha yüksek olabilir.[43]

İnert RİA'ların Amerika Birleşik Devletleri, İngiltere veya Kanada'da kullanımı henüz onaylanmamıştır. RİA'ların en yaygın doğum kontrol yöntemi olduğu Çin'de, bakır RİA üretimi 1993'te inert RİA üretiminin yerini aldı.[44] Bununla birlikte, 2008 itibarıyla, Çin'e yerleştirilen RİA'ların çıkarılması için Kanada kliniklerine başvuran göçmenler tarafından kullanılan en yaygın RİA hala SSR idi. SSR'nin çıkarılacak bir dizisi olmadığı için, bölgelerinde bulunmayan RİA tiplerine aşina olmayan sağlık hizmeti sağlayıcıları için bir zorluk teşkil edebilir.[45]

Hormonlu

[değiştir | kaynağı değiştir]
Hormonlu RİA ( Mirena )

Hormonal RİA'lar (Birleşik Krallık'ta rahim içi sistemler olarak adlandırılır), bir progestin olan az miktarda levonorgestrel salgılayarak çalışır. Her türün boyutu, salınan levonorgestrel miktarı ve süresi farklıdır. Birincil etki mekanizması, rahmin içini sperm için uygunsuz hale getirmektir.[46] Ayrıca endometriyal astarı inceltebilir ve potansiyel olarak implantasyonu bozabilirler, ancak bu onların olağan işlevi değildir.[47][48] Endometriyal astarı incelttikleri için adet kanamasını azaltabilir hatta önleyebilirler. Sonuç olarak, menorajinin patolojik nedenleri (rahim polipleri gibi) dışlandıktan sonra menorajiyi (ağır adet kanamaları ) tedavi etmek için kullanılırlar.[49]

Hormonal RİA'lar tarafından salınan progestin, öncelikle lokal olarak etki eder; Mirena kullanımı, diğer çok düşük doz sadece progestojen içeren doğum kontrol haplarından çok daha düşük sistemik progestin seviyeleri ile sonuçlanır.[50]

Yan etkiler

[değiştir | kaynağı değiştir]
Rahimden perfore olmuş bakır RİA'yı sağda hiperekoik (parlak hale getirilmiş) bir çizgi olarak gösteren transvajinal ultrasonografi, 30 mm (1,2 in) solda uterustan uzakta. RİA, hipoekoik (koyu) bir yabancı cisim granülomu ile çevrilidir.

RİA tipinden bağımsız olarak, tüm RİA'lar için benzer olan bazı potansiyel yan etkiler vardır. Bu yan etkilerden bazıları kanama düzeni değişiklikleri, dışarı atılma, pelvik inflamatuar hastalık (özellikle yerleştirmeden sonraki ilk 21 gün içinde) ve nadiren uterus perforasyonunu içerir. RİA takıldıktan sonra küçük bir gebelik olasılığı kalır ve bu gerçekleştiğinde ektopik gebelik riski daha yüksektir.[51]

Progestojen içeren RİA'lar yumurtalık kistleri riskini arttırır [52] ve bakır içeren RİA'lar daha ağır adet görme riskini artırır.

Adet kabı şirketleri, adet kabı kullanmayı düşünen RİA'lı kadınların kullanmadan önce jinekologlarına danışmalarını önermektedir. RİA kullanan kadınların adet kaplarını çıkarırken yerinden çıktığı nadir vakalar olmuştur, ancak bu tampon kullanımıyla da olabilir.[53]

Prezervatiflerin aksine, RİA cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara karşı koruma sağlamaz.[54]

RİA'lar kısırlığa yol açmaz veya bir kadının hamile kalmasını zorlaştırmaz ve doğurganlık tipik olarak çıkarıldıktan birkaç gün sonra geri döner. Önceki bazı araştırmalar, kısırlık ile artık kullanılmayan erken bir RİA formu olan Dalkon Shield arasında bir ilişki buldu.[55]

Modern RİA'lar artan enfeksiyona neden olmaz, ancak daha önceki Dalkon Shield sahip olabilir, çünkü bakterilere büyümesi ve ipte yukarı doğru hareket etmesi için bir alan sağlayan çok filamentli ipler içeriyordu. 2008'den sonra üretilen RİA'larda bunun olmasını önlemek için monofilament ipler kullanılmaktadır.[56] Bununla birlikte, herhangi bir tıbbi müdahalede olduğu gibi, RİA'lar, yerleştirildikten hemen sonra enfeksiyon riskinin artmasına neden olabilir.

CDC'ye göre, faydalar genellikle risklerden ağır basar ve genç ve doğum yapmamış kadınlar için RİA'lar önerilir, ancak dikkatli edilmesi gerekebilir. 20 yaşın üzerindeki kadınlar ve daha önce doğum yapmış olanlar için kullanıma özel bir önem verilmez.[57][58]

Bazı kadınlar RİA kullanırken amenore veya adet görmeme sorunu yaşarlar. Menstrüasyon, bir kadın hamile kalmadığında ve uterus bir sonraki döngüye hazırlanırken astarını döktüğünde meydana gelir. RİA'lar uterusun astarını inceltme eğilimindedir, bu da hacim olarak daha az adet görmesine veya tamamen adet görmemesine neden olur. Polikistik over sendromu (PKOS) olarak bilinen ve kadınların adet görmemelerine neden olan ve endometrial kanser riskinin artmasına yol açabilen bir durum vardır.[59] Bununla birlikte, bir RİA, PCOS'ta meydana gelenin tersi olan, uterusun endometriyal astarının incelmesine neden olur. 

RİA'ların ana etki mekanizmaları, spermin yumurtaya ulaşmasını engelleyerek döllenmeden önce gerçekleşir.[60] Bakır içeren RİA, spermleri öldürerek veya bozarak yumurtaya ulaşamamalarını sağlayan bir sperm öldürücü görevi görür. Progestin içeren RİA'lar servikal mukusun kalınlaşmasına neden olarak spermin rahme girmesini engeller.

Yerleştirme ve çıkarma

[değiştir | kaynağı değiştir]
Hiç doğum yapmamış bir kadının servikal os'undan çıkan bir intrauterin cihazın iplerinin çıkarılması. Görüntü, lidokain enjeksiyonundan hemen sonra çekilmiştir.

Bir kadının RİA takılması veya çıkarılması sırasında neler yaşayacağını tahmin etmek zordur. Bazı kadınlar yerleştirmeyi kramp, bazıları bir tutam olarak tanımlar ve diğerleri hiçbir şey hissetmez. Hiç doğum yapmamış kadınların sadece %9'u prosedürü ağrısız olarak değerlendirdi, %72'si orta derecede ağrılı ve aktif tedavi gerektiren yerleştirme ile ciddi ağrı, doğurmamış kadınların yaklaşık %17'sinde [61] ve doğum yapmış kadınların yaklaşık %11'inde ortaya çıktı.[62] Bu gibi durumlarda, NSAID'ler etkilidir.[62] Topikal lidokain, işlemden önce uygulandığında etkili bir ağrı yönetimi ilacı olarak bulunmuştur.[63]

RİA takılması, bir kadının üreme ömrü boyunca birçok zaman noktasında gerçekleşebilir:

  1. En yaygın olanı, aralıklı yerleştirme, hamilelikten uzak dönemde iken gerçekleşir;
  2. Kürtaj sonrası veya düşük sonrası yerleştirme, uterusun boş olduğu bilinen bir kürtaj veya düşükten sonra meydana gelir;
  3. Doğum sonrası yerleştirme, bir kadın hastanedeyken hemen doğum yaptıktan sonra veya vajinal doğum veya sezaryen doğumdan sonraki 6 haftaya kadar gecikmeli olarak yapılabilir. Takma zamanlaması, RİA'nın atılma riskini değiştirir.[64][65][66][67][68]

Prosedür

[değiştir | kaynağı değiştir]

Yerleştirme prosedürü sırasında, sağlık hizmeti sağlayıcıları serviksi (rahim ağzı) bulmak için bir spekulum kullanır, serviksi bir tenakulum ile sabitlemek için sıkıştırır [69] ve ardından RİA'yı uterusa yerleştirmek için bir yerleştirme cihazı kullanır . Yerleştirme cihazı rahim ağzından geçer. Prosedürün kendisi, karmaşık değilse, beş ila on dakikadan fazla sürmemelidir.[70]

Doğum sonrası hemen yerleştirme için, RİA rahimden plasentanın çıkarılmasını takiben yerleştirilir. Rahim, doğumdan sonra taban çizgisinden daha büyüktür ve bu da yerleştirme için önemli etkilere sahiptir. Vajinal doğumlardan sonra yerleştirmeler, doğum sonrası yerleştirmeler için özelleşmiş daha uzun bir yerleştirici olan plasental forseps kullanılarak veya sağlayıcının rahim içine RİA'yı yerleştirmek için elini kullandığı manuel olarak yapılabilir. Sezaryen doğumlardan sonra RİA, uterus kesisini dikmeden önce cerrahi sırasında forseps ile veya manuel olarak uterusa yerleştirilir.[65][68][71]

RİA takılmadan önce jinekolojik muayene yapılmalıdır, bu jinekolojik muayene hasta regl değil iken (temiz iken) yapılmalıdır. Her hangi bir uterin anomali veya enfeksiyon varsa önceden tespit edilmelidir. Rahim anomalisi varlığında RİA tüm rahim içine etki edemeyeceğinden bu kişilere RİA önerilmez. Çünkü ''gebelik + RİA'' birlikteliği ile hastalar gelebilmektedir. Enfeksiyon varsa RİA takılmadan önce tedavisinin alınması gereklidir, eğer tedavi alınmadan RİA talep edilirse şiddetli kasık ve bel ağrıları, vajinal kanama gelişebilmektedir. Jinekolojik enfeksiyona yatkınlık yaratan bir durum varsa da (servikal ektropiyon, rahim ağzında yırtık,...) bunların tedavisi yapıldıktan sonra RİA takılmalıdır. Genel bir uygulama olarak kadınlar regl halindeyken (vede hiç jinekolojik muayene olmadan) RİA takılması için başvurabilmektedirler. Esasında bu yanlış bir uygulamadır. RİA takılacak kişi temiz yani regl kanaması yok iken muayene gelir, alması gereken tedavileri alır. Yine temiz yani regl olmamış iken RİA takılır. Regl esnasında RİA takılmasının amacı olası bir gebelik durumunda rahim içine RİA yerleştirilmesini engellemek içindir. Hekime uyum sağlayabilen kişilerde buna gerek yoktur. RİA takılması cerrahi bir girişim olduğundan Jinekolog Hekim dışında kimsenin takmaması doğru olandır. Çünkü RİA yerleştirme esnasında bir uterin perforasyonu en iyi anlayabilecek ve zamanında müdahalesini yapabilecek, hastada o zamana kadar tespit edilmemiş anormal durumları en iyi şekilde tespit edebilecek olan Jinekolog Hekimdir.

Genel olarak, çıkarılması karmaşık değildir ve rahim ağzından geçmesi gereken bir alet olmadığı için yerleştirme kadar ağrılı olmadığı bildirilir.[72] Bu işlem, sağlık uzmanının bir spekulum ile rahim ağzını bulmasını ve ardından sadece vajinaya giren halka forseps kullanarak RİA iplerini tutmasını ve ardından RİA'yı çekmesini gerektirir.

RİA yerleştirme ve çıkarma, hem üreticiler hem de diğer eğitim kurumları tarafından öğretilebilir.[73]

Tarih

[değiştir | kaynağı değiştir]

Rahim içi cihazların geçmişi 1900'lerin başlarına kadar uzanmaktadır. RİA'lardan farklı olarak, erken dönem rahim içi araçlar hem vajinayı hem de rahmi geçerek bel soğukluğunun daha yaygın olduğu bir dönemde yüksek oranda pelvik inflamatuar hastalığa neden oldu. İlk RİA, 1909'da Waldenburg'lu Alman doktor Richard Richter tarafından geliştirildi. Cihazı ipekböceği bağırsağından yapılmıştı ve yaygın olarak kullanılmıyordu.[74]

Başka bir Alman doktor olan Ernst Gräfenberg (G noktasına adını veren), gümüş tellerden yapılmış ilk Halkalı RİA'yı, Gräfenberg'in halkasını yarattı. Çalışmaları, doğum kontrolünün Aryan kadınları için bir tehdit olarak görüldüğü Nazi rejimi sırasında bastırıldı.[74] Amerika Birleşik Devletleri'ne taşındı ve burada meslektaşları H. Hall ve M. Stone, ölümünden sonra işine başladı ve paslanmaz çelikten Hall-Stone Ring'i yarattı. Tenrei Ota adlı bir Japon doktor da Precea veya Basınç Halkası adı verilen gümüş veya altın bir RİA geliştirdi.[74]

Jack Lippes, 1950'lerin sonlarında Amerika Birleşik Devletleri'nde RİA kullanımının artmasının başlamasına yardımcı oldu. Bu dönemde, yerleştirilmek üzere bükülebilen ve orijinal şeklini koruyabilen termoplastikler, birinci nesil RİA'lar için kullanılan malzeme haline geldi. Lippes ayrıca RİA'nın çıkarılmasını kolaylaştıran monofilament naylon ipin eklenmesini tasarladı. Yamuk şeklindeki Lippes Loop RİA, en popüler birinci nesil RİA'lardan biri haline geldi. İlerleyen yıllarda birçok farklı şekilli plastik RİA icat edildi ve pazarlandı.[74] Bunlar arasında, kötü tasarımı bakteriyel enfeksiyona neden olan ve binlerce davaya yol açan kötü şöhretli Dalkon Kalkanı da vardı. Dalkon kalkanı piyasadan kaldırılmasına rağmen, Amerika Birleşik Devletleri'nde RİA kullanımı ve itibarı üzerinde kalıcı, olumsuz bir etkisi oldu.[75] Lazar C. Margulies, 1960'larda termoplastik kullanan ilk plastik RİA'yı geliştirdi.[76] Yeniliği, serviksi genişletmeye gerek kalmadan RİA'nın uterusa yerleştirilmesine izin verdi.[77]

1960'larda bakır RİA'nın icadı, çoğu modern RİA tarafından kullanılan büyük 'T' şeklindeki tasarımı beraberinde getirdi. ABD'li doktor Howard Tatum, 'T' şeklinin, kasıldığında 'T' oluşturan rahmin şekline daha iyi uyacağını belirledi. Bunun RİA kayma ve dışarı atılma oranlarını azaltacağını tahmin etti.[74] Tatum ve Şilili doktor Jaime Fermuar birlikte, bakırın etkili bir sperm öldürücü olabileceğini keşfettiler ve ilk bakır RİA olan TCU200'ü geliştirdiler. Tatum tarafından yapılan iyileştirmeler, şu anda tercih edilen bakır RİA olan TCu380A'nın (ParaGard ) yaratılmasına yol açtı.[74]

Hormonlu RİA da 1960'larda ve 1970'lerde icat edildi; başlangıçta amaç, bakır ve inert RİA'larla ilişkili artan adet kanamasını azaltmaktı. İlk model olan Progestasert, Antonio Scommegna tarafından tasarlandı ve Tapani JV Luukkainen tarafından yaratıldı, ancak cihaz yalnızca bir yıllık kullanım sürdü.[75] Progestasert 2001 yılına kadar üretildi.[78] Şu anda mevcut olan ticari bir hormonal RİA olan Mirena da Luukkainen tarafından geliştirildi ve 1976'da piyasaya sürüldü.[74] Mirena'nın üreticisi Bayer AG, Bayer'in kullanıcıları RİA'nın rahmi delebileceği ve vücudun diğer bölgelerine yayılabileceği konusunda yeterince uyarmadığı iddiaları üzerine çok sayıda davanın hedefi haline geldi.[79]

Çin

[değiştir | kaynağı değiştir]

Çin'de RİA'ların devlet sağlık hizmetleri tarafından kullanılması, hükûmetin doğum oranlarını sınırlama çabalarının bir parçasıydı. 1980'den 2014'e kadar, tüp ligasyonu olan 107 milyon kadına ek olarak 324 milyon kadına RİA takıldı. Reddeden kadınlar devlet işlerini kaybedebilir ve çocukları devlet okullarına kullanmayı kaybedebilir. Bu şekilde yerleştirilen RİA'lar, bir doktorun muayenehanesinde çıkarılamayacakları (süresiz olarak kalacak) ve genellikle cerrahi olarak çıkarılması gerektiği şekilde değiştirildi.[80] 1990'ların ortalarına kadar devlet tarafından tercih edilen RİA paslanmaz çelik halkaydı [81][82] diğer RİA türlerine göre komplikasyon oranı daha yüksekti.

İki çocuk politikasını uygulamak için hükûmet, RİA'nın çıkarılmasının hükûmet tarafından ödeneceğini duyurdu.[80] RİA'nın çıkarılması, "başka bir çocuk sahibi olmasına izin verilen" (tek çocuk politikası) veya "sağlık nedenleriyle RİA kullanmaya devam edemeyen" kadınlar için ücretsizdir.[83]

Maliyet

[değiştir | kaynağı değiştir]

Amerika Birleşik Devletleri'nde, bir RİA'nın fiyatı 0 ila 1.300 ABD Doları arasında değişebilir.[84] Fiyata tıbbi muayeneler, yerleştirme ve takip ziyaretleri dahildir. Uygun Fiyatlı Bakım Yasası uyarınca, çoğu sigorta planının, tüm RİA markalarını kapsamasa da, RİA'lar da dahil olmak üzere her türlü doğum kontrolünü kapsaması gerekir.[85]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "IUD (intrauterine device)". Contraception guide. NHS Choices. 22 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2014. the intrauterine device, or IUD (sometimes called a coil) 
  2. ^ Winner, B (2012). "Effectiveness of Long-Acting Reversible Contraception". New England Journal of Medicine. 366 (21): 1998-2007. doi:10.1056/NEJMoa1110855. PMID 22621627. 17 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2022. 
  3. ^ "New Study Finds Women's Health Providers Use IUDs More Than Any Other Method of Birth Control". www.plannedparenthood.org (İngilizce). 26 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2018. 
  4. ^ a b "Committee opinion no. 539: adolescents and long-acting reversible contraception: implants and intrauterine devices". Obstetrics and Gynecology. 120 (4): 983-8. October 2012. doi:10.1097/AOG.0b013e3182723b7d. PMID 22996129.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  5. ^ Black ve diğerleri. (Intrauterine contraception for Nulliparous women: Translating Research into Action (INTRA), group) (October 2012). "A review of barriers and myths preventing the more widespread use of intrauterine contraception in nulliparous women". The European Journal of Contraception & Reproductive Health Care. 17 (5): 340-50. doi:10.3109/13625187.2012.700744. PMC 4950459 $2. PMID 22834648. 
  6. ^ Hurd, Tommaso, (Ed.) (2007). Clinical reproductive medicine and surgery. Philadelphia: Mosby. s. 409. ISBN 9780323033091. 14 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2022. 
  7. ^ Hurt, K. Joseph, (Ed.) (28 Mart 2012). The Johns Hopkins manual of gynecology and obstetrics. 4th. Philadelphia: Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins. s. 232. ISBN 978-1-60547-433-5. 13 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2022. 
  8. ^ "Contraception Editorial January 2008: Reducing Unintended Pregnancy in the United States". www.arhp.org. January 2008. 14 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2018. 
  9. ^ "Emergency Contraception - ACOG". www.acog.org. 27 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2018. 
  10. ^ a b c Grimes, D.A. (2007). "Intrauterine Devices (IUDs)". Contraceptive Technology. 19th. 
  11. ^ a b c Obstetrics: Normal and Problem Pregnancies. Elsevier Health Sciences. 2012. s. 527. ISBN 9781455733958. 14 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2022.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  12. ^ a b Contraception (İngilizce). John Wiley & Sons. 2011. s. 96. ISBN 9781444342635. 16 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2022. 
  13. ^ a b Long, ME; Casey, PM (March 2013). "Current issues in contraception". Mayo Clinic Proceedings. 88 (3): 295-9. doi:10.1016/j.mayocp.2013.01.007. PMID 23489454.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım); Yazar eksik |soyadı2= (yardım)
  14. ^ Tepper, NK; Curtis, KM (November 2011). "Intrauterine contraceptive insertion postabortion: a systematic review". Contraception. 84 (5): 447-64. doi:10.1016/j.contraception.2011.03.007. PMID 22018119. 9 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2022.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım); Yazar eksik |soyadı2= (yardım)
  15. ^ Roe (1 Ocak 2019). "Society of Family Planning clinical recommendations: contraception after surgical abortion". Contraception (İngilizce). 99 (1): 2-9. doi:10.1016/j.contraception.2018.08.016. ISSN 0010-7824. PMID 30195718. 28 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  16. ^ "Products - Data Briefs - Number 188 - February 2015". www.cdc.gov (İngilizce). 25 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2018. 
  17. ^ "Contraceptive Use in the United States". Guttmacher Institute (İngilizce). 4 Ağustos 2004. 31 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2019. 
  18. ^ Blueprints Obstetrics and Gynecology (İngilizce). Lippincott Williams & Wilkins. 2013. s. 320. ISBN 9781451117028. 16 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2022. 
  19. ^ "Popularity Disparity: Attitudes About the IUD in Europe and the United States". Guttmacher Policy Review. Guttmacher Institute. Sonbahar 2007. 28 Kasım 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2016.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  20. ^ Steven G. Gabbe, (Ed.) (1 Ocak 2012). Obstetrics : normal and problem pregnancies. 6th. Philadelphia: Elsevier/Saunders. s. 528. ISBN 9781437719352. 16 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2022.  r eksik |soyadı1= (yardım)
  21. ^ a b "Understanding the IUD | Center for Research". 8 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2013. 
  22. ^ "Mirena (DIU hormonal) - Mayo Clinic". Mayo Clinic. 8 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  23. ^ Trussell, James; Nelson, Anita L.; Cates, Willard Jr.; Kowal, Deborah; Policar, Michael S., (Ed.) (2011). "Emergency contraception". Contraceptive technology. 20th revised. New York: Ardent Media. ss. 113-145. ISBN 978-1-59708-004-0. ISSN 0091-9721. OCLC 781956734.  r eksik |soyadı1= (yardım) p. 121:
  24. ^ RCOG Faculty of Sexual (January 2012). "Clinical guidance: emergency contraception" (PDF). Clinical Guidance. Londra: Royal College of Obstetricians and Gynaecologists. ISSN 1755-103X. 26 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 30 Nisan 2012. p.3:
  25. ^ "IUDs – an update" (PDF), Popul Rep B (6), 1995, ss. 1-35, PMID 8724322, 20 Şubat 2006 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi, erişim tarihi: 1 Ocak 2006 
  26. ^ a b "Contraceptive coils (IUDs)". NetDoctor.co.uk. 2006. 8 Nisan 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2006. 
  27. ^ "Hormonally impregnated intrauterine systems (IUSs) versus other forms of reversible contraceptives as effective methods of preventing pregnancy" (PDF). Cochrane Database of Systematic Reviews (3): CD001776. 2004. doi:10.1002/14651858.CD001776.pub2. PMC 8407482 $2. PMID 15266453. 14 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Kasım 2022. 
  28. ^ "ParaGard intrauterine copper contraceptive" (PDF). www.paragard.com. 2 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2018. 
  29. ^ "Mirena: Levonorgestrel-releasing intrauterine system" (PDF). www.accessdata.fda.gov. 23 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2018. 
  30. ^ "Syla: levonorgestrel-releasing intrauterine system" (PDF). www.accessdata.fda.gov. 13 Mart 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2018. 
  31. ^ "Liletta: levonorgestrel-releasing intrauterine system" (PDF). www.fda.gov. 22 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2018. 
  32. ^ "Kyleena: Levonorgestrel-releasing intrauterine system" (PDF). www.accessdata.fda.gov. 13 Mart 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2018. 
  33. ^ "Copper containing, framed intra-uterine devices for contraception", Cochrane Database Syst Rev (4), 2007, ss. CD005347, doi:10.1002/14651858.CD005347.PUB3, PMID 17943851 
  34. ^ "Mechanisms of the Contraceptive Action of Hormonal Methods and Intrauterine Devices (IUDs)". Family Health International. 2006. 27 Ağustos 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2006. 
  35. ^ "Copper-T intrauterine device and levonorgestrel intrauterine system: biological bases of their mechanism of action". Contraception. 75 (6 Suppl): S16-S30. 2007. doi:10.1016/j.contraception.2007.01.020. PMID 17531610. 24 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2022. 
  36. ^ a b "Facts are Important: Emergency Contraception (EC) and Intrauterine Devices (IUDs) are Not Abortifacients" (PDF). American Congress of Obstetricians and Gynecologists. 12 Haziran 2014. 2 Haziran 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2015. Copper ions released from the IUD create an environment that is toxic to sperm, preventing fertilization.14 Copper can also alter the endometrial lining, but studies show that this alteration can prevent implantation, but not disrupt implantation 
  37. ^ "The efficacy of intrauterine devices for emergency contraception: a systematic review of 35 years of experience", Hum. Reprod., 27 (7), July 2012, ss. 1994-2000, doi:10.1093/humrep/des140, PMC 3619968 $2, PMID 22570193 
  38. ^ "Recovery of fertility after use of the levonorgestrel 20 mcg/d or Copper T 380 Ag intrauterine device", Contraception, 34 (3), September 1986, ss. 261-7, doi:10.1016/0010-7824(86)90007-7, PMID 3098498 
  39. ^ Schering (13 Mayıs 2003). "Nova T380 Patient information leaflet (PIL)". 28 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2007. 
  40. ^ "The IUB, a newly invented IUD: a brief report", Contraception, 89 (2), February 2014, ss. 139-141, doi:10.1016/j.contraception.2013.10.017, PMC 3947156 $2, PMID 24309220 
  41. ^ "[A multi-center randomized controlled trial of intrauterine device use in Chinese women]". Zhonghua Yi Xue Za Zhi (Çince). 91 (45): 3172-5. December 2011. PMID 22333096. 
  42. ^ Croxatto HB (June 2007). "Copper-T intrauterine device and levonorgestrel intrauterine system: biological bases of their mechanism of action". Contraception. 75 (6): S16-30. doi:10.1016/j.contraception.2007.01.020. PMID 17531610.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım); Yazar eksik |soyadı2= (yardım)
  43. ^ ESHRE Capri Workshop Group (April 2008). "Intrauterine devices and intrauterine systems". Human Reproduction Update. 14 (3): 197-208. doi:10.1093/humupd/dmn003. PMID 18400840. 
  44. ^ Bilian X (June 2007). "Chinese experience with intrauterine devices". Contraception. 75 (6 Suppl): S31-4. doi:10.1016/j.contraception.2006.12.007. PMID 17531613. 
  45. ^ Cheung VY (June 2010). "A 10-year experience in removing Chinese intrauterine devices". Int J Gynaecol Obstet. 109 (3): 219-22. doi:10.1016/j.ijgo.2009.12.018. PMID 20219193. 
  46. ^ "Intrauterine contraception". A clinical guide for contraception. 5th. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins. 2011. ss. 239-280. ISBN 978-1-60831-610-6.  pp. 246–247:
  47. ^ ESHRE Capri Workshop (2008). "Intrauterine devices and intrauterine systems". Human Reproduction Update. 14 (3): 197-208. doi:10.1093/humupd/dmn003. PMID 18400840. Both copper IUDs and levonorgestrel releasing IUSs may interfere with implantation 
  48. ^ Contraceptive technology. 20th rev. [New York, N.Y.]: Ardent Media. 2011. s. 162. ISBN 978-1-59708-004-0. Although the precise mechanism of action is not known, currently available IUCs work primarily by preventing sperm from fertilizing ova.26 IUCs are not abortifacients: they do not interrupt an implanted pregnancy.27 Pregnancy is prevented by a combination of the "foreign body effect" of the plastic or metal frame and the specific action of the medication (copper or levonorgestrel) that is released. Exposure to a foreign body causes a sterile inflammatory reaction in the intrauterine environment that is toxic to sperm and ova and impairs implantation.28,29 The production of cytotoxic peptides and activation of enzymes lead to inhibition of sperm motility, reduced sperm capacitation and survival, and increased phagocytosis of sperm.30,31… The progestin in the LNg IUC enhances the contraceptive action of the device by thickening cervical mucus, suppressing the endometrium, and impairing sperm function. In addition, ovulation is often impaired as a result of systemic absorption of levonorgestrel 
  49. ^ M Valeria Bahamondes; Luis Bahamondes; Ilza Monteiro. (2008), "Levonorgestrel-releasing intrauterine system: uses and controversies.", Expert Review of Medical Devices, 5 (4), ss. 437-45, doi:10.1586/17434440.5.4.437, PMID 18573044 
  50. ^ Malik S (January 2013). "Levonorgestrel-IUS system and endometrial manipulation". Journal of Mid-Life Health. 4 (1): 6-7. doi:10.4103/0976-7800.109625. PMC 3702070 $2. PMID 23833526. 
  51. ^ "ParaGard (copper IUD)". Mayo Clinic. 11 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2018. 
  52. ^ Hidalgo M; Bahamondes L; Petta CA (2003), "Enlarged ovarian follicles in users of a levonorgestrel-releasing intrauterine system and contraceptive implant", J. Reproduc. Med., 48 (8), ss. 637-640, PMID 12971147 
  53. ^ "Menstrual Cup use and IUDs". Feminine Wear. 13 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2013. 
  54. ^ "What Are the Side Effects & Complications of the IUD?". www.plannedparenthood.org (İngilizce). 1 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2017. 
  55. ^ The Handbook of Contraception: A Guide for Practical Management (İngilizce). Humana Press. 28 Eylül 2015. ISBN 9783319201856. 
  56. ^ Danforth's Obstetrics and Gynecology (İngilizce). Lippincott Williams & Wilkins. 2008. ISBN 9780781769372.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  57. ^ "Classifications for Intrauterine Devices". www.cdc.gov. 9 Nisan 2020. 2 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2022. 
  58. ^ Curtis (2016). "U.S. Medical Eligibility Criteria for Contraceptive Use, 2016". MMWR. Recommendations and Reports (İngilizce). 65 (3): 1-103. doi:10.15585/mmwr.rr6503a1. ISSN 1057-5987. PMID 27467196. 
  59. ^ Dumesic (August 2013). "Cancer risk and PCOS". Steroids. 78 (8): 782-785. doi:10.1016/j.steroids.2013.04.004. ISSN 1878-5867. PMID 23624028. 
  60. ^ "Myths and facts about... the Intra-Uterine Device (IUD)". IPPF (İngilizce). 17 Şubat 2012. 12 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2021. 
  61. ^ Marions (1 Nisan 2011). "Use of the levonorgestrel releasing-intrauterine system in nulliparous women – a non-interventional study in Sweden". The European Journal of Contraception & Reproductive Health Care. 16 (2): 126-134. doi:10.3109/13625187.2011.558222. ISSN 1362-5187. PMID 21417562. 
  62. ^ a b Gemzell-Danielsson (2013). "Management of pain associated with the insertion of intrauterine contraceptives". Human Reproduction Update. 19 (4): 419-427. doi:10.1093/humupd/dmt022. PMC 3682672 $2. PMID 23670222. 
  63. ^ Karasu (June 2017). "Lidocaine for pain control during intrauterine device insertion". The Journal of Obstetrics and Gynaecology Research. 43 (6): 1061-1066. doi:10.1111/jog.13308. ISSN 1447-0756. PMID 28503818. 16 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2022. 
  64. ^ "Long-Acting Reversible Contraception: Implants and Intrauterine Devices". www.acog.org (İngilizce). 22 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2020. 
  65. ^ a b Okusanya (28 Temmuz 2014). "Immediate postabortal insertion of intrauterine devices". Cochrane Database of Systematic Reviews (7): CD001777. doi:10.1002/14651858.cd001777.pub4. ISSN 1465-1858. PMC 7079711 $2. PMID 25101364. 
  66. ^ "Early Pregnancy Loss". www.acog.org (İngilizce). 3 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2020. 
  67. ^ Lopez (26 Haziran 2015). "Immediate postpartum insertion of intrauterine device for contraception". Cochrane Database of Systematic Reviews (6): CD003036. doi:10.1002/14651858.cd003036.pub3. ISSN 1465-1858. PMID 26115018. 
  68. ^ a b Jatlaoui (October 2018). "Intrauterine Device Expulsion After Postpartum Placement". Obstetrics & Gynecology. 132 (4): 895-905. doi:10.1097/aog.0000000000002822. ISSN 0029-7844. PMC 6549490 $2. PMID 30204688. 
  69. ^ "Insertion and Removal of Intrauterine Devices". American Family Physician. 71 (1): 95-102. 1 Ocak 2005. ISSN 0002-838X. PMID 15663031. 7 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2022.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  70. ^ "What's an IUD insertion like?". www.plannedparenthood.org (İngilizce). 30 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2018. 
  71. ^ Whitaker (January 2018). "Society of Family Planning Guidelines: Postplacental insertion of intrauterine devices". Contraception. 97 (1): 2-13. doi:10.1016/j.contraception.2017.09.014. ISSN 0010-7824. PMID 28987293. 
  72. ^ "This Is What to Expect After Getting Your IUD Removed". SELF (İngilizce). 30 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2018.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  73. ^ "Clinical Education and Training". www.acog.org (İngilizce). 4 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2019. 
  74. ^ a b c d e f g "Pioneers of the intrauterine device" (PDF). European Journal of Contraception and Reproductive Health Care. 2 (1): 15-23. March 1997. doi:10.1080/13625189709049930. PMID 9678105. 20 Ağustos 2006 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  75. ^ a b Thiery M (June 2000), "Intrauterine contraception: from silver ring to intrauterine contraceptive implant", Eur. J. Obstet. Gynecol. Reprod. Biol., 90 (2), ss. 145-52, doi:10.1016/s0301-2115(00)00262-1, PMID 10825633 
  76. ^ "Pioneers of the Intrauterine Device" (PDF). The European Journal of Contraception and Reproductive Health Care. 2 (1): 15-23. March 1997. doi:10.1080/13625189709049930. PMID 9678105. 20 Ağustos 2006 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2016.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  77. ^ The Birth Control Movement and American Society: From Private Vice to Public Virtue. Princeton University Press. 1984. s. 306. ISBN 9781400856596.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  78. ^ "Contraceptive Concerns". medpundit: Commentary on medical news by a practicing physician. 8 Mart 2003. 18 Eylül 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2006.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  79. ^ "Legal Current Events | Westlaw Practitioner Insights". 9 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  80. ^ a b Wee (7 Ocak 2017). "After One-Child Policy, Outrage at China's Offer to Remove IUDs". The New York Times. 8 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2017. 
  81. ^ "Chinese ring". www.obgyn.net. 14 Temmuz 2011. 20 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  82. ^ "Intrauterine Devices (IUDs)". www.fhi360.org. 22 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2017. 
  83. ^ "One Child Policy Leaves Millions of Chinese Women With Unwanted IUDs". Radio Free Asia (İngilizce). 13 Ocak 2017. 17 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  84. ^ "IUD Birth Control | Info About Mirena & ParaGard IUDs". www.plannedparenthood.org (İngilizce). 28 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2018. 
  85. ^ "Where Can I Buy the IUD & How Much Will It Cost?". www.plannedparenthood.org (İngilizce). 22 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2019. 

Şablon:Birth control methodsŞablon:Hormonal contraceptives

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Rahim_içi_araç&oldid=32594706" sayfasından alınmıştır