Deniz eriştesi
| Deniz eriştesi | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Posidonia oceanica
| ||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||
|
Deniz eriştesi (Posidonia oceanica), karadan denize dönüş yapmış olan Akdeniz'e endemik çiçekli bir bitkidir. Tek çenekliler grubundan bir deniz otudur. Deniz tabanında 30 metre derinliğe kadar inen ve kıyı ekosisteminde çok önemli yer tutan çayırlar oluşturur. Evrimsel geçmişinde tıpkı balinalar gibi karadan denize dönüş yaptığı için kara bitkisi özelliklerini korumaktadır. Su altında çiçek açtığı belgelenmiştir. Lifli yapıdaki egagropili adı verilen meyveleri sahile vurur.
Morfoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]
P. oceanica Akdenizin kumluk kıyı bölgelerinde 30 metre derinliğe toprak altı gövdesi (rizom) yardımıyla yayılan ve kıyı erozyonunu büyük ölçekte önleyen tek çenekliler grubundan çiçekli bir bitkidir.
Rizomlu gövde yapısı iki degişik hal alır. Bir grup rizom yatay doğrultuda büyürken diğeri dikey olarak büyür. Dikey rizomlar 6 veya 7'li tutamsı şeritler halinde 1,5 metre uzunluğa kadar erişen yapraklar içerir. Yaprakların ortalama genişliği 10 mm'dir ve üzerinde sayısı 13 ila 17 arasında değişen paralel uzanan damarlar bulunur. Yatay rizomlar ise zamanla canlı kütlenin birikimiyle yükselen kalın bir organik tabaka oluşturur.[1]
2006 yılında Ibiza Adasının güneyinde çok geniş yayılımlı genetik olarak tek bir bireye ait bir P. oceanica çayırı bulundu. Çayır bir uçtan diğerine 8 km genişlüğinde bir alanı kaplamakta ve yaklaşık 100 bin yıl yaşında olduğu sanılmaktadır.[2] Bu çayır belki de yeryüzündeki en büyük ve yaşlı canlıdır.[3][4][5]
Yayılışı ve yaşama ortamı
[değiştir | kaynağı değiştir]![[icon]](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Wiki_letter_w_cropped.svg/40px-Wiki_letter_w_cropped.svg.png){kind=small} | Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Sınıflandırma
[değiştir | kaynağı değiştir]Posidonia cinsi Yunan deniz tanrısı Poseidon'dan gelir. Tür adı olan oceanica tüm okyanusa yayılan anlamındadır. Carl Linnaeus bu tür üzerine ilk botanik tanımlamayı Systema Naturae adlı eserinde yapar. O dönemde cins adı Zostera olarak bilinmekteydi.
İkincil metabolitler
[değiştir | kaynağı değiştir]Bugüne dek P. oceanica bitkisinden 51 kimyasal bileşik doğal ürün olarak belirlenmiştir.[6]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Posidonia oceanis". 3 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2012.
- ^ "Portuguese scientists discover world's oldest living organism". 16 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2012.
- ^ Ibiza Spotlight (28 Mayıs 2006). "Ibiza's Monster Marine Plant". 27 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2007.
- ^ Pearlman, Jonathan (7 Şubat 2012). "'Oldest living thing on earth' discovered". The Telegraph. 23 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2012.
- ^ Arnaud-Haond, Sophie; Duarte, Carlos M.; Diaz-Almela, Elena; Marbà, Núria; Sintes, Tomas; Serrão, Ester A. Bruun, Hans Henrik (Ed.). "Implications of Extreme Life Span in Clonal Organisms: Millenary Clones in Meadows of the Threatened Seagrass Posidonia oceanica". PLoS ONE. 7 (2). ss. e30454. doi:10.1371/journal.pone.0030454. 25 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2012.
- ^ Heglmeier, A; Zidorn, C (Ekim 2010). "Secondary metabolites of Posidonia oceanica". Biochemical Systematics and Ecology (Amsterdam, The Netherlands). 38 (5). ss. 964-70. doi:10.1016/j.bse.2010.07.001. ISSN 0305-1978.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Posidoniaceae13 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. in L. Watson and M. J. Dallwitz (1992 onwards) The families of flowering plants3 Ocak 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- National Center for Biotechnology Information21 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Germplasm Resources Information Network: Posidonia24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Flora Europaea: Posidonia30 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Ibiza's Monster Marine Plant. Ibiza Spotlight, 28 May 2006.
