อวัยวะ

อวัยวะ เป็นกลุ่มของเนื้อเยื่อที่มีหน้าที่คล้ายกัน พืชและสัตว์ต้องพึ่งอวัยวะหลายชิ้นในระบบอวัยวะ^[1] หน้าที่ของระบบอวัยวะมักจะมีหน้าที่ทับซ้อนกัน เช่น ไฮโปทาลามัส (hypothalamus) เป็นอวัยวะที่ทำหน้าที่ทั้งในระบบประสาท (nervous system) และระบบต่อมไร้ท่อ (endocrine system) ทำให้การศึกษาทั้งสองระบบมักจะทำร่วมกันเรียกว่า ระบบประสาทและต่อมไร้ท่อ (neuroendocrine system) เช่นเดียวกันกับ ระบบกล้ามเนื้อและกระดูก (musculoskeletal system) ซึ่งเป็นความเกี่ยวข้องกันระหว่างระบบกล้ามเนื้อ (muscular system) และ ระบบโครงกระดูก (skeletal system)

อวัยวะของสัตว์ทั่วๆ ไป รวมทั้งมนุษย์ ได้แก่ หัวใจ (heart), ปอด (lung), สมอง (brain), ตา (eye), คอ (neck), กระเพาะอาหาร (stomach), ม้าม (spleen), กระดูก (bones), ตับอ่อน (pancreas), ไต (kidney), ตับ (liver), ลำไส้ (intestine), ผิวหนัง (skin) (ซึ่งเป็นอวัยวะที่ใหญ่ที่สุดในมนุษย์), มดลูก (uterus), และกระเพาะปัสสาวะ (urinary bladder) อวัยวะของสัตว์ที่อยู่ภายในร่างกายเรียกว่า อวัยวะภายใน (internal organ หรือ viscera)

อวัยวะของพืช หรือ โครงสร้างของพืช แบ่งออกเป็น อวัยวะที่ไม่เกี่ยวกับเพศ (vegetative organs) และ อวัยวะสืบพันธุ์ (reproductive organ) อวัยวะที่ไม่เกี่ยวกับเพศได้แก่ ราก (root), ลำต้น (stem) และ ใบ (leaf) ส่วนอวัยวะสืบพันธุ์ ได้แก่ ดอก (flower), เมล็ด (seed), และ ผล (fruit)

อวัยวะที่ไม่เกี่ยวกับเพศมีความสำคัญในการดำรงชีวิตของพืช โดยทำหน้าที่ที่สำคัญต่อชีวิต เช่น การสังเคราะห์ด้วยแสง ในขณะที่อวัยวะสืบพันธุ์เกี่ยวข้องกับการสืบพันธุ์ของพืช แต่ในการสืบพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศ อวัยวะที่ไม่เกี่ยวกับเพศก็สามารถที่จะงอกเป็นพืชต้นใหม่ได้

กลุ่มของอวัยวะที่เกี่ยวข้องกันเรียกว่า ระบบอวัยวะ (organ system) อวัยวะในระบบเดียวกันอาจมีความสัมพันธ์ร่วมกันได้หลายทาง แต่มักจะมีลักษณะหน้าที่การทำงานเกี่ยวข้องกัน เช่น ระบบขับถ่ายประกอบด้วยอวัยวะหลายอย่างที่ทำหน้าที่ร่วมกันในการผลิต เก็บ และขับปัสสาวะออก

หน้าที่ของระบบอวัยวะมักจะมีหน้าที่ทับซ้อนกัน เช่น ไฮโปทาลามัส (hypothalamus) เป็นอวัยวะที่ทำหน้าที่ทั้งในระบบประสาท (nervous system) และระบบต่อมไร้ท่อ (endocrine system) ทำให้การศึกษาทั้งสองระบบมักจะทำร่วมกันเรียกว่า ระบบประสาทและต่อมไร้ท่อ (neuroendocrine system) เช่นเดียวกันกับ ระบบกล้ามเนื้อและกระดูก (musculoskeletal system) ซึ่งเป็นความเกี่ยวข้องกันระหว่างระบบกล้ามเนื้อ (muscular system) และ ระบบโครงกระดูก (skeletal system)

ร่างกายมนุษย์ประกอบด้วยระบบหลักๆ 11 ระบบ

• ระบบทางเดินอาหาร - การดูดซึมสารอาหาร และขับถ่ายกากอาหารออก
• ระบบโครงกระดูก - เป็นโครงร่างของร่างกายและการเคลื่อนไหว ผลิตเม็ดเลือดขาวชนิดลิมโฟไซต์
• ระบบกล้ามเนื้อ - เป็นโครงร่างของร่างกายและการเคลื่อนไหว สร้างความร้อน
• ระบบประสาท - เป็นศูนย์รวมและประสาทการทำงานโดยสัญญาณทางไฟฟ้าเคมี
• ระบบต่อมไร้ท่อ - เป็นศูนย์รวมและประสาทการทำงานโดยฮอร์โมน
• ระบบไหลเวียนโลหิต - ขนส่งสารอาหารภายในร่างกาย
• ระบบหายใจ - กำจัดคาร์บอนไดออกไซด์และดูดซึมแก๊สออกซิเจน
• ระบบสืบพันธุ์ - ผลิตลูกหลานเพื่อดำรงเผ่าพันธุ์
• ระบบปกคลุมร่างกาย - ปกคลุมร่างกายภายนอก
• ระบบน้ำเหลือง - ควบคุมของเหลวในร่างกาย และทำหน้าที่เกี่ยวกับระบบภูมิคุ้มกัน
• ระบบขับถ่ายปัสสาวะ - ขับถ่ายของเสีย และควบคุมสมดุลเกลือแร่

ศีรษะและคอ (Head & Neck)

• สมอง (Brain)
• ใบหน้า (Face)
• หู (Ears)
• เบ้าตา (Eyes Socket)
• ตา (Eyes)
• ปาก (Mouth)
• ลิ้น (Tongue)
• ฟัน (Teeth)
• จมูก (Nose)
• หนังศีรษะ (Scalp)
• กล่องเสียง (Larynx)
• คอหอย (Pharynx)
• ต่อมน้ำลาย (Salivary Gland)
• เยื่อหุ้มสมอง (Cortex)
• ต่อมไทรอยด์ (Thyroid Gland)
• ต่อมพาราไทรอยด์ (Parathyroid Gland)

หลัง (Back)

• กระดูกสันหลัง (Vertebra)
• ไขสันหลัง (Spinal Cord)

• ต่อมน้ำนม (mammary gland)
• ปอด (lungs)
• หัวใจ (heart)

• ประจันอก (mediastinum)
• หลอดอาหาร (esophagus)
• กะบังลม (diaphragm)
• ต่อมไทมัส (thymus)

• เยื่อบุช่องท้อง (peritoneum)
• กระเพาะอาหาร (stomach)
• ลำไส้เล็กส่วนต้น หรือ ดูโอดีนัม (duodenum)
• ลำไส้ (intestine)
• ลำไส้เล็ก (small intestine)
• ลำไส้ใหญ่ (colon)
• ตับ (liver)
• ม้าม (spleen)
• ตับอ่อน (pancreas)
• ไต (kidney)
• ต่อมหมวกไต (adrenal gland)
• ไส้ติ่ง (vermiform appendix)

• เชิงกราน (pelvis)
• กระเบนเหน็บ (sacrum)
• ก้นกบ (coccyx)
• รังไข่ (ovaries)
• ท่อนำไข่ (Fallopian tube)
• มดลูก (uterus)
• ช่องคลอด (vagina)
• โยนี (vulva)
• คลิตอริส หรือ ปุ่มกระสัน (clitoris)
• ฝีเย็บ (perineum)
• กระเพาะปัสสาวะ (urinary bladder)
• อัณฑะ (testicles)
• ไส้ตรง (rectum)
• องคชาต (penis)

• กล้ามเนื้อ (muscle)
• กระดูก (skeleton)
• เส้นประสาท (nerves)
• มือ (hand)
• ข้อมือ (wrist)
• ข้อศอก (elbow)
• ไหล่ (shoulder)
• สะโพก (hip)
• เข่า (knee)
• ข้อเท้า (ankle)

• ออร์แกเนลล์

1. ↑ Widmaier EP; Raff H; Strang KT (2014). Vander's Human Physiology (12th ed.). ISBN 978-0-07-128366-3.^{[ต้องการเลขหน้า]}