Arabic

لاشک فی أنه لتعلم أی لغة یجب تعلم قواعد تلک اللغة ومن هذا المنطلق، مادة الصرف والنحو هی من أهم المواد الدراسیة فی فرع اللغة العربیة فی إیران. عندما نتحدث مع الطلاب الإیرانیین فی فرع اللغة العربیة ندرک بأنهم یعانون ضعف المهارات اللغویة خاصة تطبیق قواعد اللغة العربیة وعندما نراجع المواد الدراسیة نرى بأنه هناک الکثیر من المواد الدراسیة فی هذا المجال والملفت للنظر أن معظم الطلاب یعرفون الفاعل والمفعول والمبتدأ والخبر ولکن لایمکنهم التحدث باللغة العربیة أو الکتابة باللغة العربیة باستخدام هذه القواعد. فما هو سبب ضعف الطلاب فی تطبیق القواعد اللغویة ولماذا لایمکنهم التحدث باللغة العربیة ولایمکنهم تطبیق القواعد النحویة فی کلامهم؟ فی هذه المقالة نرید الکشف عن أسباب هذا الضعف أولا، ثم تقدیم حلول لإزالة هذا الضعف. وأهم نتیجة وصلت إلیها هذه المقالة هی: عدم اتباع مناهج تدریس اللغة العربیة لغیر الناطقین بها فی الجامعات الإیرانیة من أبرز أسباب ضعف الطلاب فی تطبیق القواعد النحویة، بعبارة أخرى الکتب التی تدرّس فی الجامعات الإیرانیة هی نفس الکتب التی کُتبت للطلاب العرب وطریقة تدریس الصرف والنحو أیضا هی نفسُ الطریقة التی یتم اتباعها فی البلدان العربیة. وللارتقاء بمستوى الطلاب فی مجال قواعد اللغة العربیة علینا کتابة کتب جدیدة للطلاب الإیرانیین باستخدام مناهج تعلیم اللغة العربیة لغیر الناطقین بها وتدریس القواعد التطبیقیة بدل القواعد النظریة.

الاهتمام بالجمتمع ومشاکله من میزات شعر النهضة بالمقارنة لعصر الانحطاط أو الانحدار. وفی هذا العصر کان الشعراء یهتمون کثیرا بالناس ومشاکلهم فی قصائدهم. وشعراء النهضة الکبار مثل أحمد شوقی وحافظ إبراهیم کانوا یرون مشاکل المجتمع وأسباب تخلف الشرق ویحاولون طرح هذه القضایا فی قصائدهم وهذه الخطوة کانت مبارکة ولکن هذا الاهتمام بمشاکل الناس والمجتمع فی الشعر له أثر بالغ فی العاطفة الشعریة عندهم أیضا وهذا التأثیر کان سلبیا فی بعض الأحیان کما کان إیجابیا أحیانا أخرى. فی هذه المقالة وبالمنهج التحلیلی- الوصفی، حاول الباحث دراسة أثر الالتزام فی العاطفة الشعریة عند الشاعرین الکبیرین حافظ إبراهیم وأحمد شوقی. والنتائج تشیر إلى أن العاطفة الشعریة ضعفت فی معظم الأحیان بسبب هذا الالتزام کما أنها قویت فی أحیان نادرة. والعامل الرئیس فی هذا الضعف أو القدرة فی العاطفة الشعریة هو إیمان الشاعر بما یقول وعندما کان الشاعر یؤمن بما یقول، هذا الالتزام لایؤثر سلبا فی العاطفة الشعریة ولکن عندما لایؤمن بما یقول ولایشعر بما یشعر الناس، یؤدی إلى ضعف العاطفة فی الشعر. وأیضا کیفیة التطرق إلى مشاکل المجتمع تؤثر على العاطفة الشعریة واستخدام الطریقة المباشرة لطرح القضایا الاجتماعیة یضعف العاطفة فی الشعر ویشبه الشعر جریدة یومیة تتطرق إلى المشاکل الاجتماعیة ولا نرى عادة شخصیة الشاعر فی شعره.

از مهم‌ترین مسائلی که فکر بشر را از دیرباز به خود معطوف کرده، مسأله مرگ و زندگی است که مکاتب فلسفی، ادبی و هنری معاصر نیز از آن غافل نبوده اند و تلاش کرده اند از زاویه دید خود بدان بپردازند و راز آن را بگشایند.
در ادبیات معاصر عرب، ابوالقاسم شابی، شاعر تونسی، از جمله کسانی است که در دیوان کم حجم خود بارها به این مسأله پرداخته و به تأثیر از انگیزه های مختلفی چون گرایش ادبی ،بیماری قلبی ، مرگ عزیزان و اعتقادات دینی، اشعاری پیرامون مرگ و زندگی سروده است. او در این اشعار تعابیر تناقض گونه ای دارد و این مقاله درصدد تحلیل و بیان، به علت این تناقض گویی است.

One of the factors and signs of backwardness of a society is the laziness, laxity and unemployment of its youth and people. Whenever a society decides to recover the economic, political and cultural ties and reach the desired degree of freedom and independence, a solid strides in this way is working and making an effort and avoiding laxity and laziness. While involving in business helps to the development of economy and politics and in general, the strength of a society, also is important to the growth and prosperity of talents and personality development. Importance of the business in Iranian and Egyptian community in the constitutional and Revolution eras, is further characterized. During this period of Iran and Egypt, we are witnessing the developments that in some respects looked like the other. The appearance of committed poets, writers and intellectuals in Iran and Egypt, are the similar consequences of these developments. Each of them take a turn in making efforts to awake the people and the growth and development of their society. Ashraf al Qazvin in Iran and Hafiz Ibrahim in Egypt, were of those people. In this paper, we will review the issue of work and avoiding laxity and sloth in the poems of Hafiz Ibrahim and Ashraf al-Din Al-Qazwini. The two men are known as People s Poet and many lyrics of their poems are to evoke the endeavor of people and especially the youth and discourage them to weakness and laziness.

مضامین و شخصیت های دینی همیشه نقش پر رنگی در شعر عربی و فارسی داشته اند. یکی از این شخصیت ها که بسیار مورد توجه شاعران قرار گرفته است، شخصیت یوسف است و شاعران بیشتر تحت تأثیر قرآن کریم استفاده زیادی از مضامین داستان حضرت یوسف کرده اند. در این بین عطار نیشابوری و لسان الدین بن خطیب دو شاعر برجسته ایرانی و عرب (اندلس) توجه زیادی به مضامین موجود در داستان حضرت یوسف داشته اند. در این مقاله سعی شده که یوسف در شعر این دو شاعر بررسی شود و شباهت ها و تفاوت های موجود بین دو شاعر در استفاده از این شخصیت بیان شود. با بررسی این موضوع به این نتیجه می رسیم که عطار به دلیل ماهیت عرفانی اشعارش بیشتر استفاده رمزگونه از عطار دارد و کمتر استفاده مستقیم از آیات قرآنی دارد، اما لسان الدین هم به دلیل زبان اشعارش که به عربی است و همخوانی بیشتری با قرآن دارد و هم زبان صریحش، از رمز کمتر استفاده کرده و بیشتر استفاده مستقیم از عبارات و آیات قرآنی دارد.

زنان در ایران و جهان عرب پرورش یافته مکتب قرآن و اسلام هستند و به همین جهت در نگاه آنها به مسائل زنان اشتراکات زیادی وجود دارد. این اشتراکات به خوبی در ادبیات نیز منعکس می شود و ادبای ایرانی و عرب در بسیاری از موارد نگاه مشترکی به امور دارند.از جمله ی این مضامین زنانه گویی و درونمایه های زنانه در آثار بانوان این دو زبان است.به طوری که می توان گفت در شعر با مفهوم زنانه در اشعار بسیاری از بانوان این دو زبان اشتراکات فراوانی دیده می شود. حتی با فرض عدم تاثیر پذیری مستقیم این بانوان از یکدیگر بازهم بررسی اشتراکات این بانوان در حوزه ی ادبیات زنانه با بهره گیری از سبک ادبیات تطبیقی آمریکایی خالی از لطف نیست.از این رو در نگارش این مقاله سعی شده نگاه زنانه دو شاعر زن یکی عرب زبان و بسیار مشهور و یکی ایرانی و کمتر شناخته شده در کنار هم بررسی شود. نازک الملائکه بانوی عراقی معاصر و از بنیان گذاران و پیشوایان شعر نو در زبان عربی و نوع خاص آن یعنی ادبیات زنانه محسوب می شود. فاطمه راکعی نیز از زنان معاصر پارسی است که بیش تر آثارش را در ارتباط با زن و خصوصا مادر سروده است. مقایسه میان این دو بانوی شاعره با تاکید بر موضوع مشترک «زن» در آثارشان شباهت ها و تفاوت های جامعه ی ایرانی و عربی را در عصر حاضر مشخص می سازد.

مروزه همراه با توسعة اینترنت، تجارت الکترونیک نیز به یک ضرورت و پدیدة بین‌المللی تبدیل شده که با استفاده از ظرفیت‌های آن می‌توان با معرفی محصولات و خدمات خود به جهان، سهم زیادی در توسعة صادرات غیرنفتی و در کنار آن ایجاد اشتغال برای جوانان این مرزوبوم داشت. با توجه به موقعیت ایران، کشورهای عربی ازجمله عراق می‌توانند یکی از مهم‌ترین مقاصد صادرات کالاها و خدمات ایرانی باشند. دانش‌آموختگان رشتة زبان و ادبیات عربی نیز ازآنجاکه به یک زبان بین‌المللی تسلط دارند می‌توانند از ظرفیت‌های این بخش برای اشتغال و انجام کارهای اقتصادی استفاده کنند و علاوه بر آن به توسعة صادرات غیرنفتی به کشورهای عربی کمک کنند. در بین کشورهای عربی؛ عراق یکی از بزرگ‌ترین شرکای تجاری ایران محسوب می‌شود و به دلیل وجود فرهنگ و دین مشترک این کشور ظرفیت‌های بالایی برای توسعة تجارت الکترونیک دارد. حجم مبادلات تجاری بین ایران و عراق هم‌اکنون نزدیک به شش میلیارد دلار در سال است که در صورت ورود دانش‌آموختگان رشتة زبان و ادبیات عربی به عرصة تجارت الکترونیک می‌توان مبادلات تجاری بین دو کشور را به مقدار قابل‌توجهی افزایش داد.

در قرآن کريم آياتي وجود دارد که يک يا چند بار به صورت کاملا مشابه در يک سوره و يا چند سوره، تکرار شده است. يکي از مسائل مهم در ترجمه قرآن کريم، ترجمه اين‌گونه آيات است، از آنجا که مشابه بودن اين آيات از روي حکمت الهي است، مترجمان نيز بايد در ترجمه خود اين مسأله را رعايت کرده و براي آيات مشابه ترجمه‌اييکسان ارائه کنند. از طرفي ممکن است تفاوت در ترجمه، مفهوم آيه را نيز تحت تأثير قرار دهد و براييک آيه مشابه دو مفهوم ارائه شود. غلامعلي حداد عادل در ترجمه خود اين مسأله را رعايت نکرده و براياين گونه آيات، ترجمه‌هاي متفاوتي ارائه کرده است. در اين مقاله سعي شده ضمن اثبات لزوم ارائه ترجمه يکسان براي آيات مشابه، همگوني ترجمه آيات در ترجمه حداد عادل از قرآن کريم نيز مورد بررسي قرار گيرد.

بارودي شاعر اهل مصر يکي از پيشگامان شعر نهضت در ادبیات عربی است که توانست شعر عربي را از سستي و انحطاطي که سال‌ها دچار آن بود، رهايي بخشد. در اين مقاله به بررسي تأثير فرهنگ و ادبيات فارسي در اشعار بارودي، پرداخته شده است. بارودي، زبان فارسي را فراگرفت و با شاهکارهاي ادبيات فارسي آشنايي داشت. در این مقاله به شیوه استقرائی و کیفی این مسأله مورد بررسی قرار می گیرد که میزان تأثیر پذیری بارودی از فرهنگ و ادبیات ایرانی به چه میزان است و این تأثیرات در چه مواردی نمود پیدا می کند. با بررسی این موضوع به این نتیجه می رسیم که بارودی هم از نظر واژگان و شکل و هم از نظر محتوا تحت تأثیر فرهنگ و ادبیات فارسی قرار داشته است و بیشترین تأثیر را از حافظ و خیام گرفته است. در حقیقت همان گونه که فرهنگ و ادبیات فارسی در آغاز عصر عباسی باعث شکوفایی ادبیات عربی شد در این دوره نیز کمک گرفتن از ادبیات فارسی باعث غنای ادبیات عربی در عصر نهضت شد.

تأثرت اللغة الفارسية باللغة العربية كثيرا، وثمة مفردات عربية كثيرة دخلت الفارسية، كما أن اللغة العربية أيضا تأثرت باللغة الفارسية، وهناك عدد لابأس به من المفردات التي دخلت من الفارسية في العربية. هذه المفردات جينما تدخل من العربية في الفارسية لادخل وحدها بل أجيانا تدخل الصيغ الأخرى من هذه المفردات مثل الجمع أو المثنى أو التصغير أو النسبة أو ...

امروزه توسعه و بقای هر رشته دانشگاهی منوط به کارآمد بودن آن در حل مشکلات جامعه و ایجاد فرصت‌های شغلی برای فارغ التحصیلان آن رشته است. رشته‌های علوم انسانی در کل و به ویژه رشته زبان و ادبیات عربی به دلیل بی توجهی به پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های کارآفرینانه خود در چند سال اخیر سیر نزولی داشته‌اند. و هر ساله تمایل دانش‌آموزان به انتخاب این رشته به عنوان یک رشته دانشگاهی در مقطع لیسانس کمرنگ می شود. یکی از مهم‌ترین عوامل عدم تمایل دانش‌آموزان به ادامه تحصیل در این رشته، عدم انگیزه است که عمدتا به دلیل نبود فرصت‌های شغلی برای فارغ التحصیلان این رشته می‌باشد.  این مقاله با روش کیفی به دنبال بررسی ظرفیت‌های کارآفرینانه رشته عربی و نقش آن در ایجاد انگیزه برای دانشجویان این رشته هستیم. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که آشنایی دانشجویان با مبانی کارآفرینی منجر به افزایش انگیزه آنها جهت ادامه تحصیل در این رشته خواهد شد. برای توسعه کارآفرینی در رشته زبان و ادبیات عربی علاوه بر افزودن ماده درسی کارآفرینی باید محتوای دروس تغییر یابد و با توجه به نیازهای جامعه، گرایش‌های بین‌رشته‌ای تعریف شود.

استعارة مفهومي با استعارة سنّتي متفاوت است و اساس آن بر تشبيه نيست. همچنين استعارة مفهومي تنها به حوزة زبان محدود نمي‌شود؛ بلکه سراسر زندگي روزمره، از جمله حوزة انديشه و عمل را در بر مي‌گيرد. اين نوع استعاره ما را قادر مي‌سازد موضوعي نسبتاً انتزاعي يا فاقد ساخت را بر اساس امري عيني، ملموس کنيم. ترجمة اين نوع استعاره يکي از چالش‌هاي مهمّ پيش‌روي مترجمان است و عدم توجّه به ترجمة استعارة مفهومي و انتخاب شيوۀ نادرست در برگردان اين استعاره‌ها کيفيت ترجمه را پايين مي‌آورد. در اين مقاله به شيوة توصيفي-تحليلي سعي داريم روش‌هاي ترجمة استعارة مفهومي در ترجمة عربي رمان «چشم‌هايش» را که احمد موسي انجام داده، بر اساس الگوي آلوارز بررسي کنيم. هدف از پژوهش اين است که علاوه بر ارزيابي استعاره‌هاي مفهومي ترجمة رمان «چشم‌هايش»، الگويي براي ترجمة اين نوع استعاره براي ساير مترجمان معرفي کنيم. آلوارز در الگوي خود 5 شيوه را براي ترجمة استعاره معرفي کرده‌است. يافته‌هاي تحقيق نشان مي‌دهد که مترجم از ميان اين پنج روش بيشترين استفاده را از روش (انتقال تصويري يکسان به زبان مقصد) و (تبديل استعاره به مفهوم) کرده و از روش (ترجمة استعاره با تبديل آن به تشبيه به علاوة مفهوم) در هيچ مورد استفاده نکرده‌است.

الموت أحد الظواهر الطبیعیة التی تحدث عنها الأدباء قدیما وحدیثا. الأدباء المعاصرون یتحدثون عن الموت کثیرا ولهم مواقف متباینة حول الموت أحیانا ونظرتهم إلی الموت أکثر عمقا وعاطفیة مقارنة بالأدباء فی العصور الماضیة. جبران خلیل جبران أیضاً من الأدباء الذین تحدث عن الموت فی آثاره الشعریة والنثریة ونظرته إلی الموت تختلف عن نظرة القدماء إلی الموت. جبران وهو من أشهر الأدباء فی المهجر الشمالی ومن أعضاء الرابطة القلمیة، فی نظرته إلی الموت إضافة إلی میزاته الشخصیة وموت أخته وأمه، تأثر بالأدباء الغربیین والمکاتب الغربیة أیضا وفی هذه المقالة بالمنهج التحلیلی- الوصفی نرید دراسة الروافد الأجنبیة المؤثرة فی نظرة جبران خلیل جبران للموت. وتظهر نتائج الدراسة بأن جبران تأثر بالأدباء الغربیین منهم نیتشه وإدجار آلان بو وولیم بلیک کما تأثر بالمذهب الرومنسی والأدباء الرمانسیین أیضاً. هو کان یعشق الموت وحبه للموت کان متأثرا بالمذهب الرومانسی وکان یشعر بالغربة فی هذا العالم ویعتقد بأن الموت یزیل هذه الغربة وینجیه ویشفیه.

غم غربت یکی از مهم‌ترین مضامین شعری در میان شاعران از گذشته تا کنون بوده است. یکی از دلایل عمده احساس غربت در میان شاعران، مهاجرت به سرزمین‌های دیگر است. برخی از شاعران فلسطین و لبنان نیز به دلایل زیادی از سرزمین خود مهاجرت کرده و در دیگر کشورها ساکن شدند، بنابراین غربت یکی از موضوعات اصلی شعر آنها به شمار می‌رود. از آنجا که انگیزه‌های مهاجرت در میان شاعران فلسطین و لبنان متفاوت است نوع نگاه آن‌ها به غربت نیز تفاوت‌هایی دارد. در این مقاله که بر اساس شیوه تحلیلی-توصیفی نگاشته شده است، غم غربت در میان شاعران فلسطین و لبنان در مهجر را مقایسه کرده‌ایم. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که شاعران لبنانی به دلیل زندگی در کشورهای غیر عرب زبان با یک نوع غربت به نام غربت زبانی مواجه هستند اما این نوع غربت در میان شاعران فلسطینی دیده نمی‌شود چون آنها عمدتا در کشورهای عربی به ویژه لبنان، سوریه و اردن زندگی می‌کنند. همچنین شوق به وطن نیز نزد شاعران فلسطینی و لبنانی در مهجر متفاوت است و شاعران فلسطین علاوه بر شوق به وطن، از اشغال وطن و آوارگی نیز سخن می‌گویند.