Hegel-Platon.blogspot.com: Ιουλίου 2018

Τρίτη 31 Ιουλίου 2018

Προ-σωκρατικοί: προς έναν δημιουργικό τρόπο ζωής

ΛΟΓΟΣ, ΗΘΟΣ ΚΑΙ ΑΞΙΕΣ ΣΤΟΥΣ

ΠΡΟ-ΣΩΚΡΑΤΙΚΟΥΣ

§1

I. Οι πρώτοι φιλόσοφοι, οι λεγόμενοι προ-σωκρατικοί, έχουν χαρακτηρισθεί ως φυσικοί φιλόσοφοι, αφού οι γραπτές μαρτυρίες και μεταγενέστεροι μελετητές τους θέλουν να ασχολούνται κυρίως με ερωτήματα που ανήκουν στην περιοχή της φυσικής φιλοσοφίας και της κοσμολογίας[1].Η αξία ωστόσο της προ-σωκρατικής σκέψης δεν εντοπίζεται ούτε εξαντλείται εδώ· είναι αποδεδειγμένο πλέον πως αντλείται θεμελιωδώς από το ενδιαφέρον της για ερωτήματα σχετικά με το πώς θα έπρεπε να ζει ο άνθρωπος, ποιο ήθος και ποιες αρχές πρέπει να τον διέπει, ποιος τρόπος σκέψης τον εκπολιτίζει κ.λ.π. Κάθε προσέγγιση λοιπόν αυτής της αρχέγονης περιόδου του φιλοσοφικού στοχασμού δεν μπορεί να λαμβάνεται, έτσι απλοϊκά, ως επιλεκτική επανάληψη ή πρόσληψη, έστω με ιστορικο-φιλοσοφικό τρόπο, μιας γνώσης που ανήκει σε ένα απόμακρο παρελθόν, αλλά αξίζει να αντιμετωπίζεται, κυριολεκτικά και ουσιαστικά, ως μια επι-στροφή στο θεμέλιο (Rückkehr in den Grund) του δυτικού ‒και όχι μόνο‒ σκέπτεσθαι. Γενικώς, η επι-στροφή στο θεμέλιο παραπέμπει πάντοτε στη ρεαλιστική δυνατότητα του ανθρώπου[2] να αναζητεί το ήθος της παροντικού του κόσμου στην πραγματοποιημένη του ουσία.

Διαβάστε περισσότερα »

Κυριακή 22 Ιουλίου 2018

Ηράκλειτος-Hegel: ο άριστος και οι πολλοί

Ηράκλειτος ‒ Hegel

§1

Εισαγωγικές επισημάνσεις

Στις εποχές μας ζούμε την απόλυτη κυριαρχία του μαζικού και του βάρβαρου. Το ερώτημα που γεννιέται εδώ είναι: Το μαζικό είναι ταυτό με το βάρβαρο; Το μαζικό σχετίζεται με τη συμπεριφορά του λαού, όταν μετατρέπεται σε μάζα. Και η μαζική συμπεριφορά είναι πραγματικά βάρβαρη, γιατί ο λαός, ως πολιτεία, ως έθνος, οντολογικώς κατανοούμενος, μετατρέπεται σε μάζα, σε άβουλη δηλαδή ύλη, σε άγριο εκκρεμές ετεροκινούμενο, όταν έχει χάσει την υπόστασή του, την αυτοσυνειδησία του, την αυτοπροσδιοριστική του ικανότητα. Και πότε τα χάνει όλα ετούτα; Όταν αφήνεται να εξαπατηθεί, δηλαδή να ετεροκαθοριστεί. Γράφει πολύ διαφωτιστικά ο Hegel, ο κορυφαίος διαλεκτικός φιλόσοφος της νεωτερικής εποχής:

Διαβάστε περισσότερα »

Δευτέρα 16 Ιουλίου 2018

Αισχύλος: το ιερό, το μοιραίο και το ηρωικό (2)

Αισχύλος

(περ. 525 - 456 π.Χ.)

Κίβδηλος και αληθινός πατριωτισμός:

Ιστορικότητα της πόλεως και η ηθική δύναμη της πατρώας γης

§1

I. Συνεχίζουμε να συζητάμε για τον Αισχύλο. Περισσότερο θα μας απασχολήσει τώρα το έργο του: Πέρσαι (472 π.Χ.): είναι η πιο αρχαία τραγωδία που έχει σωθεί. Σύμφωνα με τον Murray: το έργο θεωρείται το πρώτο ιστορικά στην Ευρωπαϊκή λογοτεχνία. Αποτελεί σημαντική μαρτυρία για τη ναυμαχία της Σαλαμίνας. Ο ποιητής μεταπλάθει τα ιστορικά γεγονότα, με τη βοήθεια του μύθου, και από την ήττα των Περσών συνάγει γενικότερα συμπεράσματα: η ξιπασιά οδηγεί στον όλεθρο (στ. 821-822). Ο ποιητής πραγματεύεται, με άριστα σμιλευμένο λόγο, την ήττα του Ξέρξη κατά την εκστρατεία του εναντίον της Ελλάδας. Φέρνει στο κέντρο του ποιητικού του ενδιαφέροντος την αλαζονεία που επέδειξαν οι επιτιθέμενοι, όντας τυφλωμένοι από τις κατακτητικές τους βλέψεις. Εξηγεί πως η ελευθερία προκύπτει από την ηθική δύναμη των θεσμών, που υπηρετούν τον άνθρωπο.

Διαβάστε περισσότερα »