Lesotho

Lesotho (賴索托)

u Lesotho (賴索托) sa i labu nu Feico, itiza i 29 30 S, 28 30 E

u ahebal nu lala’ mapulung sa 30,355 km²

u ahebal nu lala'ay sa 30,355 km², u ahebal nu nanumay sa 0 km²

hamin nu tademaw sa 1,953,070.

kakalukan umah sa 76.10%, kilakilangan umah sa 1.50%, zumaay henay umah sa 22.40%.

u tapang tusu nu kanatal sa u Maseru (馬賽魯).

kakining nu kanatal demiad sa 4 bulad 10 demiad.

u tabakiay a tapang nu kanatal (congtung) ayza sa ci Letsie III, micakat a demiad sa i 1996 a mihca 2 bulad 7 demiad.

u cunli nu Lesotho (賴索托) ayza sa ci Moeketsi Majoro, micakat a demiad sa i 2020 a mihcaan 5 bulad 20 demiad.

Lesotho masahungtiay a kanatal sakaihekal a nipangangan sa u Lesotho (賴索托) han, u eneng sa i African satimulan, i kitakit sa satabakiay a kasaliyutan nu kanatal nu tau ya timulan Africa (南非) hananay a kanatal, pakay pabaw ku enal nu kasabuyu'an, ina Lesotho a kanatal sa idaw ku nipangangan nu hekalay u "tapukuwanay a masahungtiay a kanatal han".

(u kamu nu Hulam sa: 賴索托王國，簡稱賴索托，位處非洲南部，是全世界最大國中國，全境完全被南非共和國包圍。因地處高原，賴索托也被稱為「天空王國」。)

ina Lesotho a nipangangan sa "u maysakamuay masa nu Saysu-to a kamuway a binawlan sananay". kasumamadan sa nau Ingkoay a nisatubangan a kakitidaan, kyu nu Europe a nina a nipangangan sa u Lesotho masa u ya Basutoland (Paso-tolan 巴蘇陀蘭) han. u nikaahebalan sa makaala tu 30,355 km2, katukuh i 2018 a mihcaan sa u nikaidaw nu tademaw sa, makaala tu 2,108,328 kayadah. ina Lesotho a kanatal sa nipakalisiwan sa u naynayiay ku laheci mala u sadikuday ku sakasilacul, i kitaki a nikasaicelang tu sapalekal sa i kikukikulan tu a sakasingangan,hakay makaala tu 49% kayadah nu tademaw kiadidingan ku sakaidaw nu nikaudip a kalisiw, cacay a demiadan sa 1.25 nu Amuhuwanay a kalisiw, masapasilac i nu kitakitay a kangeluanay a sakainayi, u duma sa kalaidaw nu pihacengan tu ya imelang tu AIDS hananay, caay pakapulu ku kanatal kadih ayda sa mangaleb mangaleb ku kasasulalid caay tu pakakuwan ku kanatal.

(u kamu nu Hulam sa: 賴索托這一國名的意思是「說塞索托語的人們」。其曾是英國的殖民地，所以歐洲慣稱賴索托為巴蘇陀蘭。其國土大小為30,355平方公里，2018年人口約2,108,328。賴索托經濟落後，為最低度開發國家之一，約有49％的人口生活低於國際貧困線一天1.25美元，而且愛滋病情況嚴重失控。)

i ayaw niya Basuto (Pase-to 巴蘇陀) masahungtiay a kanatal sa, i 19 a seci kalingatuan, ya Africa i satimulan u niyadu’ nu Bantu (Pan-tu 班圖) hananay a tademaw, ku maydih sikacacebis tu kakitidaan nu lala' atu kalaidaw nu nanum, kyu sikaidaw tu kasasulacu nu niyadu’ay, katenesan a nikalalais "ya niyadu'ay a kalpacaw hananay" i likisi a nipangangan sa u "Zulu (Cu-lu 祖魯) nu labuway tu a nikalalais"

(u kamu nu Hulam sa: 19世紀初，非洲南部的班圖人部落之間為了爭奪土地與水源，因此爆發了曠日持久的「部落戰爭」史稱「祖魯內戰」)

i 1818 a mihcaan sa, ya makaamisay Zulu (Cu-lu 祖魯) hananay a hungtiay a kanatal icelangicelang a sakatineng nu hekalay sa, i nu timulay malaliwasakay ayday tu ya Lesotho (i tawya sa sipangangan tu ya Basutoland (Paso-tolan 巴蘇陀蘭)) han, i satimulanay adidi'ay a niyadu’ sikalecad tu kademecan niya ci Moshoeshoe (Mo-susu 莫舒舒) masacacayay a se nu tapatapang, pulung han tu a pasaupu.

(u kamu nu Hulam sa: 1818年，當北方的祖魯王國在逐漸稱雄之時，南方的一些分散在現賴索托（當時稱巴蘇陀蘭）南部的小部落也被莫舒舒一世酋長給征服統一起來 .)

i 1822 a mihcaan sa, ya tapang nu Moshoeshoe (Mo-su-su 莫舒舒) sacacayay a se, patidengen nida kya Basuto (Pase-to 巴蘇陀) masahungtiay a kanatal. nika kacaliwayan tu ku cacay nu mihcaan sa, i ti 1823 a mihcaan kalingatu idaw tu ku kakilukilul sananay a nikalalaisan, tuya muenengay tu itini nuya Hulan u Boers (Pu’el a binacadan 希爾人), satusa masasulit tu ulic a pahulic.

(u kamu nu Hulam sa: 1822年，酋長莫舒舒一世建立巴蘇陀王國（Basuto）。然而一年過後的1823年開始就爆發一系列與在此定居的荷蘭殖民者布爾人的戰爭，後簽定合約。)

i 1868 a mihcaan sa, ku maydih a paculi micukah tuya Boers (Pue’l a tademaw 布爾人) a nipicebis sa, ya mamukeliday a tapang ci Moshoeshoe (Mo-su-su 莫舒舒) ise, milunguc tu Inggo a kanatal a miading tu kakitidaan, sipangangan han tuya Basutoland (Paso-tolan 巴蘇陀蘭).

(u kamu nu Hulam sa: 1868年，為了對抗布爾人入侵的威脅，莫舒舒一世請求成為英國的保護地，稱為巴蘇陀蘭。)

i 1870 a mihcaan sa, yaci Moshoeshoe (Mo-su-su 莫舒舒) ise hananay a hungti mabelec tu, i 1945 a mihcaan sa, nu kitakitay a nikalalais sa maedem tu, ya Inggo, Huwako, i ti Huwicoay nipakatubangan a nikuwan masacukeday a nipalamitan sa mamin tu a mapeci kainayian tu. i 1955 a mihcaan, ya Basutoland (Paso-tolan 巴蘇陀蘭) milunguc tu UK (Ing-Kuo 英國) a patikuen ku sasikawaw tu nu satalakaway a pikuwan atu sakay nu hulicay a satatungusan.

(u kamu nu Hulam sa: 1870年，莫舒舒一世駕崩。1945年，二戰結束後，英、法在非洲的殖民統治基礎被摧毀。1955年，巴蘇陀蘭向英方要求歸還行政權與立法權。)

i 1966 a mihcaan cacay a bataan a bulad i sepatay a demiad, ci Moshoeshoe (Mo-su-su 莫舒舒) sakatusa nu se pabinawlan a kunida asa masakanatal, u ngangan nu baluhay a kanatal sa uya Lesotho a hungtiay a kanatal, u saduducan a sasikawaw sa nuyda tuway kasahungti, nika idaw ku nipaawas tu sakihulicay, nu Lesotho a masakaputay (BNP) mamikeliday a tademaw ci Jonathan (Ciyaw-nasen 喬納森) mala u sayaway a situngus tu So-siyang (首相).

(u kamu nu Hulam sa: 1966年10月4日，莫舒舒二世宣布獨立，立國號為賴索托王國，行君主立憲制，巴索托國民黨（BNP）領導人喬納森任首相。)

sakay nu kasumadan nu tuseay a tademaw sa makaala tu 27.6%, nuliwan sa masainakaay atu niyaniyadu’an sakangeluanay a sikaudip i kakalukan tu umahay.

(u kamu nu Hulam sa:賴索托人口約1,942,008。

nu Lesotho a nikatuudan nu tademaw sa makaala tu 1,942,008.

城鎮化人口為27.6％ ，其餘居住在較落後的農村地區。)

nu UK (Inggoku 英國), atu saysotho a kamu sa, mala nu Lesotho a kanatalay sakaihekal a nakamuwan.

(u kamu nu Hulam sa:英語、塞索托語都是賴索托王國的官方語言。)

katuuday nu binawlan sa sikasisingku tu nu ciwluay a kiwkay, masaadidingay a tademaw ku siisngku tu nu Islamic (isselang 伊斯蘭) a kiwkay atu ya nu mukasiay a laylayay a singku.

(u kamu nu Hulam sa:居民大部分信仰基督教，少數信仰伊斯蘭教與原始宗教。)

ina Lesotho a kanatal u sakabiyalawan kuya AIDA (Ayce 愛滋) hananay a imelang a kalabadesan. i 2009 a mihcaan sa ina kasiimelang tu Ayce hananay nu tademaw atu sikaidaw tu sipalalid tu tau a tademaw, makaala tu 26 a mang kayadah, u masatademaway tu sa kaidaw nu siimelang tu Ayce sa makaala tu 23.6% hakya kayadah, i kitakit sa mala u katuuday a kenis. i ti tuse a kakitidaan sa, sepatay nu mihcaanay a tatayna, hakay idaw ku 50% kasiidaw nu imelang tu mahiniyay u AIDA (Ayce 愛滋) hananay.

(u kamu nu Hulam sa: 賴索托飽受愛滋病的折磨。2009年愛滋病患者及病毒攜帶者有26萬餘人，成年人人口的患病率是23.6％左右，為世界上最高的地區之一。在城市地區，40歲以下的婦女大約50％感染愛滋病毒。)

i 2000 a mihcaan malingatu, u adidiay a pacudadan miteka tu a kakilukilul saan a pasaheci, tuya cayay a sipaaca tu sapasubanaan, u mamicudaday nu adidiay a wawa sa makaala tu 85% ku mamicudaday tayda, nu sakay kucungay a maylayapay tu sasicudadan sa caay katalakaw hayni kaidaw 23%.

(u kamu nu Hulam sa:2000年起，小學開始逐步實行免費教育，小學入學率為85%，中學為23%。)

nu itidaay a binawlan sa idaw ku kanamuhan tuya satupelen nu lutukay a nisangaan, kasingangan tuya Basotto (Paso-to 巴索托) hananay a tupel, u sakasaan sa sasitungusan nu Lesotho a kanatal i hekal a nipaadih, kusaan sa sipadeng i teban nu hata kya kulit nu tupel. masakimulu kaladicemay i pabaw nu tupel. idaw ku limaay nu masakimuluay nu lutuk a kulit i tukun nu tupel, ililis nu tupel sa masacebet ku nu baluay a kulikulitan nitenunan. ya sakalahayan a sasaksak sa matatungus tu nu demiadan atu labi a nikasumad. i cue’detan sakabungan kya sasaksak, i nikabian sa taneng a sapadaen, kaudadan sa taneng henay a sangayhian sakacaay kalalemed ku udip.

(u kamu nu Hulam sa: 當地人喜歡戴一種草帽，謂之巴索托帽，其被視為賴索托的國家象徵，甚至將其圖像置於國旗的中央。帽子呈圓錐形，帽頂有五個草環，帽沿周圍布滿用當地特有的山草編制而成的裝飾花紋。 而披毯非常適合當地晝夜溫差較大的氣候。寒冷時披上披毯；睡覺時做為被子；下雨時充當雨衣用。)

itini i Lesotho a kanatal sa, misaheci tu pinapinaay nu acawa ku sakelec. nika aydaay sikatuud tu nu tademaw masacacay tu ku acawa, nu aydaay a hungti siacawa tu kuwing sa, napabinawlan tungusay a cacay ku sakasiacawa sa, pakatineng tu miteka tu mahiniay a hulic, cacay nu tatama a cacay ku kasiacawa sananay.

(u kamu nu Hulam sa: 在賴索托，實行一夫多妻制。但現在絕大多數人只娶一個妻子。現任國王在娶王后時，曾特意表明只娶一個王后，表明自己開始在推動一夫一妻制。)

• CIA
• 外交部
• List of current heads of state and government
• 賴索托