Rosa Parks

Rosa Louise Mccauley Parks (4 shkurt 1913 - 24 tetor 2005) ishte një aktiviste në Lëvizjen për të Drejtat Civile, të cilën Kongresi i Shteteve të Bashkuara e quajti "zonja e parë e të drejtave civile" dhe "nëna e lëvizjes së lirisë".

Më 1 dhjetor 1955, në Montgomery të Alabamës, Parks refuzoi t'i bindej urdhrit të shoferit të autobusit James F. Blake që të çohej nga vendi i saj në "seksionin me ngjyrë" për një pasagjer të bardhë, pasi seksioni i vetëm të bardhëve ishte plot. Parks nuk ishte personi i parë që bëri rezistencë ndaj ndarjes së autobusëve në seksione për të bardhë e për njerëzit me ngjyrë. Të tjerë kanë ndërmarrë hapa të ngjashëm, përfshirë Bayard Rustin në vitin 1942, Irene Morgan në vitin 1946, Lillie Mae Bradford në vitin 1951, Sarah Louise Keys në vitin 1952 dhe anëtarët e padisë së suksesshme Browder kundër Gayle në vitin 1956 (Claudette Colvin, Aurelia Browder, Susie McDonald dhe Mary Louise Smith), të cilët u arrestuan në Montgomery për faktin që nuk u ngritën nga vendet e tyre të autobuzit disa muaj para Parks. Organizatorët e NAACP besonin se Parks ishte kandidatja më e mirë për të patur një sfidë gjyqësore pas arrestimit të saj për mosbindje civile në shkelje të ligjeve të veçimit të Alabama, edhe pse në fund çështja e saj u harrua në gjykatat shtetërore, ndërkohë që rasti i Browder kundër Gayle doli me sukses. Kundërshtimi i Parks dhe bojkoti i autobusit Montgomery u bënë simbole të rëndësishme të Lëvizjes moderne për të Drejtat Civile. Ajo u bë një ikonë ndërkombëtare e rezistencës ndaj ndarjes racore. Ajo organizoi dhe bashkëpunoi me udhëheqësit e të drejtave civile, përfshirë Edgar Nixon, president i kapitullit lokal të NAACP; dhe Martin Luther King, Jr., një pastor i ri në qytet i cili fitoi përparësi kombëtare në Lëvizjen e të Drejtave Civile.

Në atë kohë, Parks ishte sekretare e kapitullit të Montgomery të NAACP. Ajo kishte marrë pjesë kohët e fundit në Shkollën Highlander Folk, një qendër në Tennessee për trajnimin e aktivistëve për të drejtat e punëtorëve dhe barazisë racore. Ajo ka vepruar si një qytetare private"e lodhur duke u dorëzuar". Megjithëse e nderuar gjerësisht në vitet e mëvonshme, ajo gjithsesi vuajti për aktin e saj; ajo u pushua nga puna e saj si rrobaqepëse në një dyqan lokal dhe mori kërcënime me vdekje për vite me rradhë. Menjëherë pas bojkotit, ajo u shpërngul në Detroit, ku shumë shpejt gjeti punë të ngjashme. Nga viti 1965 deri në vitin 1988 ajo shërbeu si sekretare dhe recepsioniste në John Conyers, një përfaqësues afro-amerikan i SHBA-ve. Ajo ishte gjithashtu aktive në Lëvizjen Black Power dhe mbështetjen e të burgosurve politikë në SHBA. Pas daljes në pension, Parks shkroi autobiografinë e saj dhe vazhdoi të këmbëngulte se lufta për drejtësi nuk kishte mbaruar dhe kishte më shumë punë për t'u bërë. Në vitet e fundit ajo vuajti nga dementia. Parks ka marrë njohje kombëtare, duke përfshirë Medaljen e Spingarn 1979 të NAACP, Medaljen Presidenciale të Lirisë, Medaljen e Artë të Kongresit dhe një statujë pas vdekjes në Sallën Kombëtare të Statujave të Kapitol në Shtetet e Bashkuara. Pas vdekjes së saj në vitin 2005, ajo ishte gruaja e parë dhe personi i tretë jo- zyrtar i qeverisë amerikane që ta ketë arkivolin në Capitol Rotunda. Kalifornia dhe Misuri e përkujtojnë Ditën e Rosa Parks në ditëlindjen e saj më 4 shkurt, ndërsa Ohajo dhe Oregoni e përkujtojnë rastin në përvjetorin e ditës kur u arrestua, më 1 dhjetor.^[1]