Gjuha sanskrite vedike
| Sanskritisht vedik | |
|---|---|
Folës amtare | Circa 2000 BCE to 600 BCE |
Familje gjuhësore | Default
|
| Kodet gjuhësore | |
| ISO 639-3 | – (vsn is proposed)[1] |
vsn | |
qnk Rigvedic | |
| Glottolog | sans1269 |
Gjuha sanskrite vedike ose sanskritishtja vedike është një gjuhë indo-evropiane, më saktësisht një degë e grupit indo-iranian. Është gjuha e lashtë e Vedas të Hinduizmit, përmbladhje tekstesh të përpiluara gjatë periudhës së mesit të mijëvjecarit II deri në mes të mijëvjecarit I p.e.s.[2] Ajo u ruajt me gojë, duke parashikuar ardhjen e sciptt Brahmi nga disa shekuj. Sanskritishtja vedike është një gjuhë arkaike, përkthimi konsensual i së cilës ka qenë sfidues.[3]
Literatura e lashtë e gjërë në gjuhën sanskrite vedike ka mbijetuar në epokën moderne, dhe kjo ka qenë një burim kryesor informacioni për rindërtimin e historisë proto-indo-evropiane dhe proto-indo-iraniane.[4][5] Shumë herët në epokën parahistorike, sanskritishtja u nda nga gjuha avestane, një gjuhë iraniane lindore. Shekulli i saktë i ndarjes është i panjohur, por kjo ndarje e sanskritishtes dhe avestanishtes ndodhi sigurisht para vitit 1800 p.e.s.[4][5] Gjuha avestane e zhvilluar në Persinë e lashtë, ishte gjuha e zoroastrianismit, por ishte një gjuhë e vdekur në periudhën sasaniane.[6][7] Sanskritishtja vedike u zhvillua në mënyrë të pavarur në Indinë e lashtë, evoluar në sanskritishten klasike pas gramatikës dhe traktatit gjuhësor të Pāṇini,[8] dhe më vonë në shumë gjuhë nënkontinentale të lidhura në të cilat gjenden letërsia voluminoze antike dhe mesjetare e Budizmit, Hinduizmit dhe Xhainizmit.[4][9]
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ "Change Request Documentation: 2011-041". SIL International.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Michael Witzel (2006). Victor H. Mair (red.). Contact And Exchange in the Ancient World. University of Hawaii Press. fq. 160. ISBN 978-0-8248-2884-4.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Restoring historical language of the vedas from attested vedic". Arkivuar nga origjinali më 29 dhjetor 2008. Marrë më 2 gusht 2019.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ a b c Philip Baldi (1983). An Introduction to the Indo-European Languages. Southern Illinois University Press. fq. 51–52. ISBN 978-0-8093-1091-3.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ a b Christopher I. Beckwith (2009). Empires of the Silk Road: A History of Central Eurasia from the Bronze Age to the Present. Princeton University Press. fq. 363–368. ISBN 0-691-13589-4.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Ahmad Hasan Dani; B. A. Litvinsky (1996). History of Civilizations of Central Asia: The crossroads of civilizations, A.D. 250 to 750. UNESCO. fq. 85. ISBN 978-92-3-103211-0.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!); Quote: "The oldest extant manuscript of the Avesta dates back to 1258 or 1278. In the Sasanian period, Avestan was considered a dead language." - ^ Hamid Wahed Alikuzai (2013). A Concise History of Afghanistan in 25 Volumes. Trafford. fq. 44. ISBN 978-1-4907-1441-7.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!);Quote "The Avestan language is called Avestan because the sacred scriptures of Zoroastrianism, Avesta, were written in this old form. Avestan died out long before the advent of Islam and except for scriptural use not much has remained of it." - ^ Rens Bod (2013). A New History of the Humanities: The Search for Principles and Patterns from Antiquity to the Present. Oxford University Press. fq. 14–18. ISBN 978-0-19-164294-4.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ William J. Frawley (2003). International Encyclopedia of Linguistics: AAVE-Esperanto. Vol. 1. Oxford University Press. fq. 269. ISBN 978-0-19-513977-8.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)