Pančevo

Najstariji naziv naselja koje se nalazilo na mestu današnjeg Pančeva, na ušću Tamiša u Dunav, jeste Panuka. Zbog čestih promena gospodara (Rimljani, Kelti, Huni, Avari, Sloveni, Mađari, Tatari, Turci, Nemci) često se menja i naziv ovog strategijsko važnog mesta. Od Panuke postaje Panucea ili Panuča u 10. veku, Bansif u 12. veku, u 15. veku Pančal i Pensej, u 17. veku Pajčova ili Panziova i Bančova čak i u ranom 18. veku kao Čomva. Prvi put se u istoriji pominje kao grad, trgovačka varoš, 1153. godine koju između ostalih naseljavaju i Grci, naravno zbog trgovine. U 15. veku ga zauzimaju Turci mira i oslobođenja od Turaka (1716.) godine, ceo Banat ulazi u sastav Austro-Ugarske monarhije kao autonomna oblast pod nazivom Tamiški Banat. Tada počinje naglo naseljavanje ovih krajeva. Veliki broj srpskih porodica doseljava se u Pančevo iz Temišvara i okoline, a doseljavaju se i Nemci iz Franačke. Od 1716. do 1764. Pančevo je bilo komorsko, a od 1764. do 1794. vojno-graničarsko trgovište.

 

1848/49 Pančevo je mnogo stradalo tokom revolucije. 1873. postalo je municipalni grad. U drugoj polovini tog veka počinje u Pančevu u većoj meri naseljavanje Mađara. 8.11. 1918. ušla je u Pančevo srpska vojska.

31.1. 1921. godine imao je 19.362 stanovnika od kojih je bilo; Srba 9.422, Mađara 887, Nemaca 7.237, Židova 600; pravoslavnih 9.874, katolika 6.350, evangelista 2.500.

Stanovništvo Pančeva bavi se pretežno ratarstvom, ali je vrlo zastupljen zanat i trgovina, naročito stokom i hranom. Industrija je takođe znatna, naročito svilarska. U Pančevu postoje 2 pravoslavne crkve; starija (Vaznesenska) sa templom, koju je radio Konstantin Danil, i nova (Uspenska) u vizantijskom stilu, sa Imagerskim i ornamentalnim radovima Uroša Predića, St. Aleksića i Markovića. U Pančevu postoje gimnazija, trgovačka akademija, muška i ženska građanska škola i aerodrom internacionalnog društva za vazdušni saobraćaj.

Nakon Prvog svetskog rata, pančevačka industrija doživljava svoju drugu mladost i postaje jedan od industrijskih giganata bivših Jugoslavija. Otvaraju se mnogobrojne fabrike koje zapošljavaju na desetine hiljada radnika iz Pančeva, Beograda i okolnih mesta iz skoro celog južnog Banata. Neke od najvažnijih su:

• Rafinerija nafte −(RNP) - Počela da radi 1928.
• Azotara − Fabrika za proizvodnju veštačkog đubriva. Počela da radi 1962.
• Petrohemija − Fabrika za preradu sirovog benzina i proizvodnju plastičnih masa. Počela da radi 1977.
• Utva − Fabrika za proizvodnju lakih aviona, kamiona i prikolica za kamione, delova za motorna vozila i servisiranje i opravka motornih vozila. Osnovana 1937. godine
• Pivara - Osnovana 1722 godine koja se 2005 zapalila.
• ISP Staklara − fabrika za proizvodnju svih vrsta stakla, osnovana 1932godine koja vise ne radi.
• Tesla − Fabrika sijalica, osnovana 1931 godine koja vise ne radi

.

• Fabrika građevinske stolarije − osnovana 1934. godine
• Fabrika skroba − osnovana 1937. godine
• Fabrika obuće − osnovana 1955 godine koja je ((1999)) za tokom nato argesije bombadovana i srusena

.

• TRO Trgoprodukt − Bavila se poslovima u oblasti trgovine na veliko i malo mešovitom robom
• Pekara idustrija Pancevo − Snabdevala celo Pančevo i okolna mesta
• Tehnogas − Proizvodila i snabdevala industriju širokim asortimanom gasova
• Plinara − Proizvodila i snabdevala pančevačka domaćinstva lož uljem, propan−butanom, benzinom
• Svilara − Proizvodnja svile, odmotavanje svilenih čaura
• Krznara − Prerada kože, osnovana 1953.
• Kudeljara − Prerada kudelje
• Gaj − Industrija nameštaja
• JRB Brodoremont − Bavilo se popravkom brodova, šlepova i svime što plovi po vodi
• Luka Dunav − Osnovan 1947. godine
• PIK Tamiš − Poljoprivredni kombinat sa širokim asortimanom proizvoda za prehranu
• ATP − Preduzeće za prevoz putnika
• Privredna Banka Pančevo − Osnovana 1869-((2011))godine kad utkupio banka postaska stedeonica
• Pošta − Bavila se uslugama građana od pisama, telegrama, telefona, preko naplate raznih dažbina, do bankarskih usluga
• GIK Konstruktor − Građevinsko preduzeće
• Trudbenik − Predionica prediva
• Banačanka − Proizvodnja odeće
• ŠIK − Prerada drveta
• Elektrodistribucija i
• Minel
• RO Standard − Komunalni poslovi
• Na desetine zanatsko−uslužnih radnji, privatnih radionica,PEKAR, obućara, sajdžija, zlatara, šnajdera.
• Takođe postoje dva hotela, Sloboda (Trubač) i Tamiš, i veliki broj ugostiteljskih radnji
• Infrastrukturne organizacije kao što su opština, sud, banke, bolnica i zdravstvene ambulante, policija, vatrogasci, robne kuće, biblioteke, muzeji, galerija, bioskopi i pozorište, dom kulture, razna društva kao što su ribolovačko, streljačko (1813), izviđači, Crveni krst.

Telefonski pozivni broj za Pančevo je 013, a poštanski broj (od 1974. do 2005. godine) 26000, automobilska oznaka je "PA" (prva dva slova imena grada pisano latinicom).

 

Pančevo ima nekoliko osnovnih škola i to su OŠ Đura Jakšić, OŠ Branko Radičević, OŠ Sveti Sava, OŠ Miroslav Antić-Mika, OŠ Jovan Jovanović Zmaj, OŠ Stevica Jovanović, OŠ Olga Petrov. Pored osnovnih škola postoje i gimnazija Uroš Predić, srednjo hemijska HTTŠ, srednja mašinska i elektrotehnička škola, ekonomska, poljoprivredna, zanatska, škola učenika u privredi ŠUP, Radnički univerzitet.

Od proleća 2005. Pančevo je dobilo Pravni Fakultet i Fakultet humanističkih nauka, koji su u sastavu Univerziteta u Novom Pazaru. Pančevo je tako postalo jedini grad na Balkanu u kojem su locirane studije hebrejskog (jevrejskog) jezika i književnosti.

Pančevački obrazovni sistem od 2011. godine upotpunjuju i sledeći fakulteti: Fakultet za Menađžment, Fakultet za informatiku, Fakultet za poslovnu-civilnu bezbednost, Fakultet za Saobraćajno inženjerstvo, Fakultet za poslovne komunikacije, Učiteljski fakultet, Pravni fakultet koji su u sastavu Internacionalnog univerziteta Brčko čije studiranje na daljinu omogućava Edukativni centar Akademija Oxford Pančevo.

Nazivi pančevačkih naselja: Centar, Margita, Vojlovica, Topola, Strelište, Tesla, Misa Vinogradi, Kotež 1 i 2, Utvina kolonija, Kudeljarski Nasip, Pepeljara, Sodara, Mladost, Stari Tamiš.

Pored navedenih u Pančevu još žive i Česi, Bošnjaci, Bugari, Bunjevci, Vlasi, Goranci, Muslimani, Nemci, Romi, Rumuni, Rusi, Rusini, Slovenci, Ukrajinci, Albanci, Kinezi.

• Opština Pančevo

• Narodna enciklopedija (1927 g.), članak D. Popovića;
• N. Milutinović, Naše varoši, l (1922);
• B. Jankulov, Priloker, Istorija grada Pančeva (1925).

 

Pančevo na Wikimedijinoj ostavi

Portal Srbija

• organizacija srbija (http//www ru.serbia . Travel.)
• Zvanična prezentacija Opštine Pančevo
• Zvanični internet vodič grada Pančeva - www.k-013.com
• RTV Pančevo
• Narodni muzej Pančevo Arhivirano 2016-02-11 na Wayback Machine-u
• www.pancevo.com
• Nezvanična prezentacija grada - www.pancevo.org
• Adresar Srbije - Pančevo Arhivirano 2012-03-24 na Wayback Machine-u