1466
Godina
< |
14. vijek |
15. vijek
| 16. vijek
| >
< |
1430-e |
1440-e |
1450-e |
1460-e
| 1470-e
| 1480-e
| 1490-e
| >
<< |
< |
1462. |
1463. |
1464. |
1465. |
1466.
| 1467.
| 1468.
| 1469.
| 1470.
| >
| >>
Godina 1466 (MCDLXVI) bila je redovna godina koja počinje u srijedu (1. 1. po julijanskom kalendaru).
| Gregorijanski | 1466. (MCDLXVI) |
| Ab urbe condita | 2219. |
| Islamski | 870–871. |
| Iranski | 844–845. |
| Hebrejski | 5226–5227. |
| Bizantski | 6974–6975. |
| Koptski | 1182–1183. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1521–1522. |
| • Shaka Samvat | 1388–1389. |
| • Kali Yuga | 4567–4568. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4102–4103. |
| • 60 godina | Yang Vatra Pas (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11466. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Događaji
uredi- januar - Dubrovčani grade most preko Neretve kod Počitelja, koji je herceg Stjepan prepustio Mađarima (prvi put kod nas se pominju inženjeri - magistri ingenarii[1]).
- 4. 2. - Vladislav Hercegović imenovan za "generalnog kapetana" od Mlečana, sa godišnjom platom od 500 dukata.
- 9. 2. - Herceg Stjepan se u Dubrovniku sastaje sa mađarskim izaslanicima, ali bez sporazuma.
- 8. 3. - Umro milanski vojvoda Francesco I Sforza, nasleđuje ga sin Galeazzo Maria (1466-76).
- + Završen rukopis Legende o Svetom Tripunu (iluminacije uradio Lovro Dobričević).
- 10. 3. - Mlečani obećavaju hercegu Stjepanu Brač, kuću u Splitu i slobodno stanovanje u Veneciji u zamenu za ponuđeni Novi i Risan.
- april - Nakon što je Isa-beg prebolovao zimu u Cernici kod Gacka Turci nastavili napredovanje u Hercegovini.
- april - Tursko-mletački rat (1463-1479): Vettore Capello, novi mletački generalni kapetan na moru, isplovio iz Venecije - do leta će osvojiti Imbros, Tasos i Samotraku.
- 15. 4. - Osvald Tuz imenovan od pape za zagrebačkog biskupa (1466-99).
- 17. 4. - Pošto je sultan u Sofiji, Kralj Matija Korvin javlja županijama da se vojska okupi u Beogradu oko 8. maja (ali sultan će krenuti na Albaniju).
- 12. 5. - Mlečani pomažu kneza Vladislava sa 300 dukata za odbranu Livna.
- 22. 5. - U Novom umro herceg Stjepan Vukčić Kosača, nasleđuje ga mlađi sin Vlatko; Vladislav uzima Visuć na Cetini a Stjepan ml. (budući Ahmed-paša) dobija nešto pokretne imovine[2].
- jun - Započinje Druga Opsada Kroje (1466-1467); sultan Mehmed II izgradio tvrđavu Elbasan kao uporište u Albaniji.
- + Jacomo Barbarigo, morejski providur, započeo opsadu Patrasa.
- leto - Vladislav Hercegović se stavlja pod sultanovu zaštitu[3] (Livno mu uzeo Ivaniš Vlatković, početkom avgusta predao dva grada u dolini Cetine izaslanicima napuljskog kralja Ferdinanda[4]).
- 12. 7. - Vetore Kapelo se iskrcao u Pireju, zauzima Atinu ali se povlači jer ne može uzeti Akropolj.
- jul/avgust - Omer-beg Turahanoglu razbio opsadu Patrasa, Barbarigo nabijen na kolac; nekoliko dana kasnije razbijen i Kapelo.
- 8. 8. - Kralj Matija i plemstvo u Križevcima utvrdili način plaćanja crkvene desetine za Zagrebačku biskupiju.
- 23. 8. - Kralj Matija je u Zagrebu, imenovao je novog bana - Ivana Tuza od Laka, brata novog biskupa; takođe izdao povelju u korist Stjepana II. Frankopana protiv kojeg se bune braća i sinovci.
- 24. 8. - Piero di Cosimo de' Medici izbegao puč koji su planirali Luca Pitti i Borso d'Este.
- ca. 14. 9. - Ban Ivan Tuz sa vojskom u okolini Klisa - udova Margareta Spirančić ga mora predati, zajedno sa Sinjem i Petrovcem.
- 19. 10. - Drugi Torunjski mir okončava Trinaestogodišnji rat: tevtonski vitezovi predaju Poljskoj kraljevini neke zemlje u Pomorju (grad Gdańsk).
- jesen - Sukob kralja Matije i češkog kralja Podjebradskog: Matija opseda Kostoľany pod Tribečom kod Nitre kojeg je osvojio češki kapetan Jan Švehla.
- novembar - Sporazum Venecije i Ivana Crnojevića - postaje mletački kapetan kao i otac (Paštrovići i Crmnica se tokom godine vratili pod mletačku vlast, Grbalj još ne).
- 9. 12. - Punomoćnicima hercegovih sinova u Dubrovniku pročitana hercegova oporuka - Vladislav traži da se imovina sekvestrira, u čemu mu pomažu Mađari, pa se Vlatko približava Mlečanima[5].
- 23. 12. - Papa Pavao II. ekskomunicirao i proglasio zbačenim češkog kralja Jiržija Podjebradskog.
Tokom/tijekom godine
uredi- Turska osvajanja: Trebinje, Ljubuški, Mostar.
- Rijeka i Kastavština pripadaju Habsburzima.
- Poslednji pomen nekog pravoslavnog sveštenika u Konavlima (izv. Božidar Taraković)[6].
- Dimitrije Kratovski preveo Nomokanon sa grčkog na "srpski", po nalogu ohridskog arhiepiskopa Doroteja[7].
- Anarhija u Kraljevini Gruziji dovodi do njene fragmentacije.
Rođenja
uredi- 22. 5. - Marin Sanudo Mlađi, mletački istoričar († 1536)
- 18. 6. - Ottaviano Petrucci, italijanski štampar († 1539)
- 10. 8. - Francesco II Gonzaga, markiz Mantove († 1519)
- 9. 9. - Ashikaga Yoshitane, japanski šogun († 1523)
- 15. 10. - Jakov Banićević, habsburški diplomata sa Korčule († 1532)
- ? 27. 10. - Erazmo Roterdamski, nizozemski filozof († 1536)
- 30. 11. - Andrea Doria, đenovski kondotijer i admiral († 1560)
- ca. Moctezuma II, astečki vladar († 1520)
- ca. Alonso de Ojeda, španski konkistador († 1515)
Smrti
uredi- 8. 3. - Francesco Sforza, milanski vojvoda (* 1401)
- 30. 10. - Johann Fust, nemački štampar (* ca. 1400)
- 13. 12. - Donatello, firentinski slikar i skulptor (* ca. 1386)
- Benedetto Accolti Stariji, italijanski pravnik i istoričar (* 1415)
- Hadži I Geraj, prvi krimski kan
- Barbara Manfredi, italijanska plemkinja
- Nicolaus Zacharie, italijanski kompozitor
Reference
uredi- ↑ V. Ćorović, BiH Kulturne prilike, rastko.rs. Prema Historiji Bosne ovo je bilo sledećeg novembra.
- ↑ V. Klaić, str. 66
- ↑ V. Ćorović, Stvaranje nove srpske despotovine, rastko.rs
- ↑ Historija Bosne, str. 330
- ↑ Historija Bosne, str. 331
- ↑ Đorđe Ćapin, Odnos prema srpskim spomenicima u Konavlima, rastko.rs
- ↑ Historija, 1310
- Vjekoslav Klaić, Svezak drugi: dio treći.... Treća knjiga: Doba kralja Matijaša Korvina i Jagelovića (1458-1526) (archive.org)
- Vladimir Ćorović, Historija Bosne
- Grupa autora, Istorija Crne Gore
- Historija naroda Jugoslavije II, str. , Školska knjiga Zagreb, 1959