Varšavsko Vojvodstvo
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Varšavsko vojvodstvo (poljski: Księstwo Warszawskie, francuski: Duché de Varsovie, njemački: Herzogtum Warschau) bila je kratkotrajna država koja je egzistirala od 1807. do 1815.[1]
Iako formalno nezavisna, u suštini je bila vazalna država Prvog Francuskog Carstva, koju je stvorio Napoleon Bonaparte.[1] Ali ona i pored toga za Poljake ima veliki emotivni značaj, jer je ipak bila obnovljena Poljska nakon Tri podjele Poljske (1772., 1793., 1795.) i potpunog zatiranja njena imena.[1]
Varšavsko vojvodstvo je formirano, nakon ratificiranja Tilsitskog mira (7. i 9. jul 1807.), ne samo iz strateških razloga, već i zahvalnosti Napoleona za pomoć koju su mu pružili Poljaci da porazi Prusiju.[1]
Varšavsko Vojvodstvo se u početku sastojalo najvećim dijelom od centralnih poljskih vojvodstava koje je anektirala Kraljevina Prusija 1793. i 1795, osim Gdańska, koji je postao slobodan grad i kraja oko Białystoka, koji je ustupljen Ruskom Carstvu.[1]
Vojvodstvo je uvećano krajevima oko rijeke Noteć na zapadu, koje je Prusija anektirala 1772., a 1809. i krajevima na jugu koje je Austrija anektirala za Treće podjele Poljske.[1]
Ubrzo nakon osnivanja Varšavskog vojvodstva, Napoleon je 22. juna 1807. izdiktirao njegov Ustav po francuskom modelu, a da osigura legitimitet (ili bar privid) za vojvodu je postavio Saksonskog kralja Friedricha Augusta, unuka predposljednjeg vladara Poljsko-Litvanske Unije Augusta III. Tako je osigurao efikasnu izvršnu vlast, a ubrzo i pravosuđe proglašenjem svog - Code civil 1. maja 1808. zakonikom vojvodstva.[1]
Nade Poljaka za velikom državom ponovno su oživjele kad je Napoleon 1812. najavio svoju Invaziju na Rusiju, koja shvaćena kao - Rat za poljsku domovinu. Vojvodstvo je neizmjernim naporima regrutiralo i opremilo korpus od gotovo 98 000 vojnika i poslalo na front.
Ali nesreća koja je zahvatila napoleonovu Invaziju na Rusiju zapečatila je i sudbinu vojvodstva. Ostatak poljskih trupa vjerno je pratio Napoleonovo povlačenje i probijanje prema Francuskoj - 1813.-14. U toj kampanji poginuo je poljski nacionalni heroj Józef Antoni Poniatowski, štiteći carevo povlačenje u Bitci kod Leipziga.[1]
Ruska carska vojska zauzela je Varšavu 8. februara 1813. i preuzela kontrolu nad vojvodstvom. Nakon tog je Bečkom kongresu dogovoreno da se Varšavsko vojvodstvo podijeli na tri dijela;
- Veliku kneževinu Poznań, koja je vraćena Prusiji
- Slobodni Grad Krakov, koji je stavljen pod zaštitu Rusije, Prusije i Austrije i
- Kongresnu Poljsku, državu u personalnoj uniji sa Ruskim Carstvom preko zajedničkog monarha.[1]