Ugljikovodici
(Preusmjereno sa stranice Ugljovodonik)
Ugljikovodici su organski kemijski spojevi ugljika i vodika. Sastoje se od "kostura" atoma ugljika na koje su vezani atomi vodika (i nekih drugih elemenata.
Glavna podjela ugljikovodika je prema obliku ugljikovog "kostura". Dalje se dijele uglavnom po zasićenosti.
- aciklički (alifatski) - atomi ugljika čine lančaste molekule.
- zasićeni - alkani - atomi ugljika su vezani samo jednostrukom kovalentnom vezom.
- nezasićeni
- ciklički - atomi ugljika čine prstenaste molekule.
- karbociklički - prsten je građen samo od atoma ugljika.
- zasićeni - cikloalkani - atomi ugljika su vezani samo jednostrukom kovalentnom vezom.
- nezasićeni - cikloalkeni - osim jednostruke, između atoma ugljika postoji i dvostruka kovalentna veza.
- aromatski - areni - u prstenu su jednostruka i dvostruka kovalentna veza poredane naizmjenično.
- heterociklički - u prstenu postoje i drugi atomi (koji se nazivaju heteroatomima) osim atoma ugljika (npr. atom kisika, dušika, sumpora...).
- karbociklički - prsten je građen samo od atoma ugljika.
Naziv dolazi od grčkog aroma (miris). U 19.st. Kekule otkriva strukturu benzena. Molekulska formula benzena je C6H6, a izvori su katran kamenog ugljena, nafta.
C
|
C
/ \
H-C C-H
| |
H-C C-H
\ /
C
|
C
Poznatiji aromatski ugljikovodici: antracen i naftalen.
- Supstitucija - reakcije supstitucije ili zamjene su reakcije zasićenih i aromatskih ugljikovodika pri čemu se atom vodika iz molekule zamjenjuje atomom drugog elementa ili drugom skupinom, pri veoma jakoj svjetlosti.
|
|
| reakcija supstitucije smjese klora i metana |
|---|
- Adicija (lat. additio - dodavanje, pribrajanje). U matematici znači pribrajanje. U organskoj kemiji, vezivanje vodikovih atoma, atoma drugih elemenata ili radikala, te odvajanje na dvostruke ili trostruke veze nezasićenih organskih spojeva.
|
|
| reakcija adicije klora na eten |
|---|
