Treći rod
Za istoimeni film, vidite članak Anders als du und ich (§ 175).
Fotografija za knjigu Magnusa Hirschfelda, Sexuelle Zwischenstufen, 1922. godine. Anna P. bi se danas verovatno smatrala transmuškarcem.
|
Deo serije o gej, lezbejskim, bi i trans temama  | |
|---|---|
| Opšte teme | |
| Rod · Pol · Rodne uloge · Cisrodnost · Transrodnost · | |
| Identiteti | |
| Androginija · Birodnost · Genderqueer · Hidžre · Nebinarnost · Treći rod/Treći pol · Transrodnost · Transseksualnost · Transmuškarac · Transžena · Trirodnost · Berdače · Queer heteroseksualnost | |
| Teme | |
| Cross-dressing · Drag queen · Drag king · En femme · Transvestizam · Coming out · | |
| Zakonski aspekt | |
| Pravni status u svetu · Promena imena · Rodno neutralni toaleti | |
| Transseksualnost | |
| Etiologija · Terapija korekcije pola · Hormonska terapija (za transmuškarce · za transžene) · Operacija | |
| Queer studije | |
| Studije roda · Queer teorija · Transfeminizam | |
| Kultura i zajednica | |
| Filmovi · Spisak drag queensica | |
Portal | |
Treći rod ili treći pol se odnosi na kategoriju koja postoji u gotovo svim društvima ne-zapadnjačke civilizacije, sačinjena od ljudi koji nisu ni potpuno žene, niti potpuno muškarci. To je rodni identitet koji je odvojen i od 'muškog' i od 'ženskog', koji se može smatrati 'među-polom' (androginim polom) ili neutalnim, srednjim rodom.
Premda savremene konotacije često mešaju 'treči rod' sa hermaforditizmom, biološki hermafroditi čine veoma mali procenat osoba traćeg roda. Govoreno biološkim jezikom, hermafrodit je osoba koja ima i muške i ženske polne organe. Međutim, rodni identitet je psihološka i društvena, kao i fizička, kategorija, čime se objašnjava činjenica da su osobe koje se smatraju trećim rodom fizički najčešće ili muškog ili ženskog pola, a retko oba.
Dok je većina srednjovekovnih i savremenih društava smatrala ove ljude ni muškarcima ni ženama, većina tradicionalnih društava u kojima oni postoje smatrala je osobe trećeg roda i muškarcima i ženama, ili delom muškarcima i delom ženama. Zbog toga su u nekim prvobitnim društvima bili poznati kao dvodušni ljudi i o njima se često tako govori. I u mnogim tradicionalnim kulturama se zaista smatralo da imaju dihovene moći, pa čak i bogolike.
Tradicionalna društva u kojima je uloga osoba trećeg roda bila prisutna imala su jasno definisan prostor za ove osobe, koji je bio odvojen od muškog prostora i ženskog prostora. Imali su svoje rodne uloge, drugačije od muških i ženskih. Osim toga, osobe trećeg pola su imale pristup i muškom i ženskom prostoru, dok su oni bili zatvoreni za suprotne polove. Tokom srednjeg veka osobe trećeg roda su i dalje imale svoje odvojene prostore, ali je njihov status počeo da opada.
Kao i muške uloge i identitet, uloge trećeg roda su se drastično promenile od vremena antike. Tokom većeg dela srednjeg veka osobe trećeg pola su bile definisane kao muškarci koji ne mogu da penetriraju žene i da se razmnože zbog fizičke neadekvatnosti. Ovakva definicija se oslanjala na posmatranje osoba traćeg roda kao hermafrodita i korišćena je za stigmatizovanje i končano je korišćena kao pretnja uništenjem za muškarce, kojom su oni bili primoravani na instituciju braka i obaveznu prokreaciju. Uloge osoba trećeg pola u većini indo-evropskih zemalja tokom srednjeg veka uključivale su receprivan analni seks sa muškarcima, pri čemu se smatralo da osobe trećeg roda koriste svoj anus ili usta kao zameni za vaginu i kao dopunu njihove ženske ličnosti. Većinu osoba trečeg roda činili su transrodni muškarci: muškarci sa jakim ženskim identitetom, opisivani kao "žene u telu muškarca". U mnogim društvima osobe trećeg pola su se odlučivale na kastraciju, kojom bi uklanjale fizički dokaz muškosti. Manji deo ove grupe činile su interseksualne osobe, hermafroditi, transrodne žene, itd.
Iako su osobe trećeg roda u pre-modernom periodu učestovale u seksualnim aktivnostima sa muškarcima i sa ženama, kao i sa drugim osobama trećeg roda, izvori iz antičkih vremena pokazuju da su mnoge osobe trećeg roda ulazile u brakove sa ženama i učestvovale u reprodukciji.
U većem delu modernog sveta osobe trećeg roda su odbačene i marginalizovane, krećući se po društvenoj ivici. Tokom srednjeg veka na Zapadu, mnoge osobe trećeg roda su se povlačile iz javnosti zbog religijskih progona. U ovim društvima osobe trećeg roda, njihove uloge i identiteti su redefinisani po meri savremenog zapadnjačkog konceptra seksualne orijentacije, kao i transrodnih identiteta i na taj način su povezane sa LGBT.
Identiteti osoba trećeg roda, premda mnogo više stigmatizovani nego ranije, i dalje postoje u nezapadnjačkom modernom svetu. Među njima su hidžre u Indiji i Pakistanu.[1] koje su dobile zvanični identitet, Fa'afafine u Polineziji i virdžine na Balkanu,[2] a termin treći rod koriste mnoge ove grupe da opišu sebe.
Od 1970-ih antropolozi opisuju rodne kategorije u nekim društvima koje nisu uklopive u binarni (muško-ženski) model.[3] U isto vreme feministkinje su počele da prave razliku između biološkog pola i socio-psihološkog roda. Savremeni teoretičari i teoretičarke roda obično zagovaraju stav da dvo-rodni sistem nije ni urpođen niti univerzalan. Polno/rodni sistem koji poznaje samo dve društvene rodno/polne norme označen je kao "heteronormativan".
Hidžre[4] u Indiji su verovatno najpoznatije osobe trećeg roda u modernom svetu. Zdravstvena organizacija sa sedištem u Mumbaiju, The Humsafer Trust procenjuje da u Indiji postoji između 5 i 6 miliona hidžri. U različitim delovima poznate su kao Aravani/Aruvani ili Jogappa. Često se ovaj termin (pogrešno) prevodi kao evnuh. Oni/e mogu biti ili interseksualne ili biološki muške osobe, koje nose žensku odeću i sebe ne smatraju ni muškarcima ni ženama. Samo osam procenata hidžri koje dolaze u Humsafarove klinike su nirwaan (kastrirane). Indijska fotografkinja, Dayanita Singh je pisala o svom prijateljstvu sa hidžrom po imenu Mona Ahmed, i o njihovim različitim verovanjima u vezi sa rodom: "Kada sam je jednom pitala da li bi volela da ode u Singapur i uradi operaciju promene pola, rekla mi je, 'Ti stvarno ne razumeš. Ja sam trećeg pola, ne muškarac koji pokušava da bude žena. To je problem tvog društva, što ti poznaješ samo dva pola.[5] Pokret hidžri je imao kampanju za priznavanje zakonskog statusa osoba trećeg roda[6] i godine 2005. formulari za izdavanje pasoša u Indiji su promenjeni tako da uključuju tri opcije za pol: M, F i E (za muškarac, žena i evnuh). Novembra, 2009. godine indijske vlasti su se složile da omoguće upisivanje treće opcije u identifikacione karte za glasanje u toku izbora. Osim muškog i ženskog pola bilo je moguće zaokruziti i O za other (drugo).[7]
Osim ženske uloge hidžri, u Indiji je rasprostranjena i "ženska muževnost". Među Gaddhima u podnožju Himalaja devojke mogu da uzmu ulogu sadhin, odbiju venčanje i oblače se i žive kao muškarci, ali se i dalje zovu po ženskim imenima i koriste ženski rod.[8] Krajem 19. veka antopolog Fawcett je primetio sličnu pojavu u Madrasu, po nazivu basivi.[9] Ipak, istoričar Walter Penrose zaključuje da "njihov status je pre 'transrodni', nego 'treći rod'."[10]
|
|
|
|
|
|
- ↑ Agrawal, Anuja (1997). Gendered Bodies: The Case of the ‘Third Gender’ in India, Contributions to Indian Sociology, n.s., 31 (1997): 273–97, Citirano prema članku na engleskoj Wikipediji.
- ↑ Young, Antonia (2000). Women Who Become Men: Albanian Sworn Virgins. ISBN 1-85973-335-2. Citirano prema engleskoj Wikipediji.
- ↑ Martin, M. Kay and Voorhies, Barbara (1975). Supernumerary Sexes, chapter 4 of Female of the Species (New York: Columbia University Press, 1975), 23. Citirano prema tekstu na engleskoj Wikipediji.
- ↑ Talwar, Rajesh (1999). The Third sex and Human Rights, Gyan Publishing House. ISBN 81-212-0266-3 Citirano prema tekstu na engleskoj Wikipediji.
- ↑ Myself Mona Ahmed. by Dayanita Singh (Photographer) and Mona Ahmed. Scalo Publishers (September 15, 2001). ISBN 3-908247-46-2 Citirano prema tekstu na engleskoj Wikipediji.
- ↑ Habib Beary (4.9.2003.). „India's eunuchs demand rights”. BBC. Pristupljeno 8.7.2010.
- ↑ „Pakistani eunuchs to have distinct gender”. BBC News. 23.12.2009. Pristupljeno 8.7.2010.
- ↑ Phillimore, Peter (1991). Unmarried Women of the Dhaula Dhar: Celibacy and Social Control in Northwest India. Journal of Anthropological Research 47 (3): 331-50. Citirano prema tekstu na engleskoj Wikipediji.
- ↑ Fawcett, Fred (1891). On Basivis: Women Who, through Dedication to a Deity, Assume Masculine Privileges. Journal of the Anthropological Society of Bombay (jul). Bombay: Education Society's Press; London: Treubner. Citirano prema engleskoj Wikipediji
- ↑ Penrose, Walter (2001). Hidden in History: Female Homoeroticism and Women of a "Third Nature" in the South Asian Past, Journal of the History of Sexuality 10.1. Citirano prema engleskoj Wikipediji.
