Ramón Mercader

Ramon Merkader (7. februar 1913. ili 1914. — 18. oktobar 1978)^[1] je bio španski komunista koji je postao poznat kao ubica Lava Trockog. Otkrivene arhive pokazuju da je bio sovjetski agent.^[2][3]

Merkader je rođen 1913. u Barseloni, ali je veliki dio mladosti proveo u Francuskoj sa svojom majkom, Marijom Karidad, nakon što se rastala sa njegovim ocem, Pauom Merkaderom Marinom. Njegova majka, rođena Kubanka, je bila revnosni komunista, koja se borila u Španskom građanskom ratu, i bila član sovjetskog međunarodnog podzemlja. Kao mladić, Ramon je prihvatio komunizam, radeći za ljevičarske organizacije u Španiji sredinom 1930-ih godina. Kratko je bio u zatvoru zbog svojih aktivnosti, ali je oslobođen 1936. kada je ljevičarski Narodni front pobijedio na izborima te godine. Za vrijeme rata u Španiji, Merkadera je regrutovao oficir NKVD-a Naum Ejtington, i obučavan je u Moskvi kao sovjetski agent. Kratko je radio kao španski učitelj za Džordža Orvela, koji je bio u Barseloni zbog Španskog građanskog rata.^[4]

Ramonova mlađa sestra Marija Merkader je postala filmska glumica, a kasnije i druga supruga proslavljenog italijanskog režisera Vitorija De Sike.

Godine 1938, tokom studija na Sorboni, sprijateljio se sa Silvijom Agelof, prisnom prijateljicom Lava Trockog u Parizu, preuzimajući identitet Žaka Mornara, sina belgijskog diplomate. Godinu dana kasnije kontaktirao je predstavnika „Biroa za Četvrtu internacionalu“.^[5] Agelof se vratila u svoj rodni Bruklin u septembru iste godine i Merkador joj se pridružio, preuzimajući identitet Kanađanina Frenka Džeksona. Dobio je pasoš koji je prvobitno pripadao kanadskom državljaninu po imenu Toni Bebič, koji je bio u Republikancima u Španskom građanskom ratu. Bebičeva fotografija u pasošu je uklonjena i Merkader je stavio svoju.^[6][7] Objasnio je da mu je Agelof dala falsifikovane dokumente da izbjegne vojnu službu. U oktobru se preselio u Meksiko Siti, gdje je Trocki živio sa porodicom, i ubijedio Agelofovu da mu se pridruži. Preko nje se počeo sastajati sa Trockim, predstavljajući se kao pobornik njegovih ideja.

20. oktobra 1940. Merkader je cepinom smrtno ranio Trockog u njegovom domu u Kojoakanu (tada selo na južnoj periferiji Meksiko Sitija).^[8] Trockijevi čuvari su utrčali i zamalo ubili Merkadera, ali je on naredio da mu poštede život, uzvikujući: „Ne ubijaj ga! Ovaj čovjek treba da ispriča priču.“

Karidad i Ejtington, koji su došli u Meksiko Siti odmah nakon Merkadera, čekali su ga ispred kuće u odvojenim automobilima, da mu pomognu u bjekstvu; ali pošto se Merkader nije vratio oni su napustili zemlju.

Merkader se predao meksičkim vlastima, kojima je odbio da da svoj pravi identitet. Samo se identifikovao kao Žak Mornar. Merkader je rekao da je želio da vjenča Agelofovom, ali je Trocki zabranio brak. On tvrdi da su nasilne svađe sa Trockim dovele do toga da je želio da ga ubije.

Sve do septembra 1950, preko otisaka prsta, nije utvrđeno ko je pravi ubica. Osuđen je na 20 godina.

Merkader je iz zatvora pušten 6. maja 1960. godine, te je otišao na Kubu gde je nedavno bio uspostavljen komunistički režim Fidela Kastra. Tamo je dočekan sa dobrodošlicom, a 1961. se preselio u Sovjetski Savez gde je dobio Orden heroja SSSR. Ostatak života je proveo živeći u obe zemlje. Umro je na Kubi, a sahranjen je u Moskvi.

Agelofova je prvobitno uhapšena kao saučesnik, ali se od optužbe odustalo.