Masakr u Mỹ Laiju

Masakr u Mỹ Laiju
Lokacija	Mi Laj, Vijetnam
Koordinate	15°10′42″N 108°52′10″E / 15.17833°N 108.86944°E / 15.17833; 108.86944
Datum	16. mart 1968.
Vrsta napada	masakr
Mrtvih	347 do 500[1]
Počinitelji	vojska Sjedinjenih Američkih Država
Motiv	osveta zbog toga jer je Vijet Kong izveo zasjedu na američku jedinicu

Masakr u Mi Laju bio je ratni zločin koji se odigrao tijekom vijetnamskog rata, a odnosi se na masovno pogubljenje vijetnamskih civila koje je izvršila vojska Sjedinjenih Američkih Država, 16. marta 1968. Procene o broju ubijenih osoba se kreću od 347 (rezultati istrage koju je sprovela američka vlada) do 504 (na spomeniku žrtvama masakra ispisano je toliko imena). Žrtve su bile starosti od jedne do 82 godine.

Masakr u Mi Laju se smatra jednim od najtežih zločina vijetnamskog rata, te je izazvao zgražanje javnosti, osobito američke koja je tražila kraj sudjelovanja američke vojske u tom ratu. Javnost je saznala o ovom zlodjelu zahvaljujući tome što je ratni fotograf Ron Haeberle odlučio snimiti i objaviti fotografije jer nije htio šutjeti o tome čemu je svjedočio. William Calley je optužen i osuđen na američkom sudu zbog ubistva na doživotni zatvor, ali je pušten nakon samo 3,5 godine pritvora.^[2]

Četa Čarli, 1. bataljona, 20. pešadijskog puka, 11. brigade, 23. pešadijske divizije je stigla u Južni Vijetnam decembra 1967, tri meseca pre dešavanja u Mi Laju. Prvih meseci jedinica nije učestvovala u dirktnim borbama protiv Vijet Konga, ali je i pored toga imala gubitke od 23 ranjena i pet poginulih vojnika, koji su stradali od zamki i nagaznih mina.

U sklopu Tet ofanzive, 48. bataljon Narodnog fronta za oslobođenje Južnog Vijetnama je izvršio napad na Kvan Naj. Napad je bio odbijen i oni su bili primorani na povlačenje. Vojna obaveštajna služba je došla do saznanja da se 48. bataljon povukao ka selu Son Mi i da se glavnina snaga skriva u tom selu i u nekoliko susednih zaseoka, među kojima je bio i Mi Laj. Američke snage su pripremile veliku ofanzivu na ta sela, u cilju pronalaženja i uništavanja neprijateljskih jedinica u njima.

Dva voda, čete Čarli, su otpočela napad nešto posle osam časova, 16. marta 1968. nakon kratke artiljerijske pripreme i napada helikoptera. U selu nisu naišli na bilo kakav otpor niti je bilo ko uzvratio vatru. Jedan vod kojim je komandovao poručnik Vilijam Keli je otvorio vatru na nenaoružane civile. To je iskra koja je dovela do toga da vojnici počnu sa ubijanjem svega što se micalo, i ljudi i životinja. Prvi vod je u centru sela okupio grupu od 70 do 80 seljana. Poručnik Keli je izdao naređenje svojim ljudima da pucaju u civile a i sam se priključio ubijanju. Prema kasnijim svedočenjima, Keli je uzimao puške iz ruku onih koji su odbili da slušaju njegova naređenja i iz njih ubijao civile.^[3]

Drugi vod je u severnom delu sela pobio još jednu veliku grupu civila, njih oko 70. Treći vod se napadu priključio kasnije, sa zadatkom da pomogne u slamanju daljeg otpora. Oni su učestvovali u likvidaciji preostalih preživelih i ranjenika. Pre nego što je napad opozvan ubijeno je preko 500 civila, među kojima je bilo žena i dece. Veliki broj ubijenih je bačen u kanal za navodnjavanje. Mnoge žene su silovane, zarobljeni su bili mučeni a veliki broj njih je bio i osakaćen. Vojnici su pored vatrenog oružja koristili bombe i bajonete.

Tokom naredna dva dana četa je učestvovala u spanjivanju sela i uklanjanju leševa. U masakru je neposredno učestvovao mali broj vojnika, dok se većina držala po strani i nije pokušala da spreči ubijanje. Oni čak nisu ni podneli žalbe, protiv onih koji su masakrirali nedužne civile, svojim nadređenima.

Tokom trajanja akcije jedan od vojnika je ranjen. On se upucao u nogu sopstvenim pištoljem. Prema jednoj verziji priče to se desilo slučajno, dok prema drugoj je to učinio namreno da ne bi učestvovao u tim dešavanjima.

Odmah nakon akcije četa Čarli je dobila pohvale za sjajno obavljen zadatak. U izveštajima je pisalo da je u borbama ubijeno 128 neprijateljskih vojnika i da je stradalo 20 civila. Svetska javnost je za ovaj događaj saznala tek novembra 1969. godine kada je novinar Simor Herš, objavio priču sa ratnim veteranom, Rodom Rajdenourom, koji je za događaj u Mi Laju čuo od vojnika iz čete Čarli. On je pre razgovora sa Heršom pisao članovima Kongresa, Stejt departmentu, predsedniku Niksonu i Pentagonu, zahtevajući pokretanje istrage.

Pred vojnim sudom je optuženo 14 oficira. Većina optužbi je odbačena a osuđen je samo poručnik Keli. On je osuđen na doživotnu robiju ali je njegova kazna kasnije preinačena pa je u kućnom pritvoru proveo tri godine.

Ovaj događaj je doveo do omasovljenja antiratnog pokreta koji je zahtevao hitno povlačenje vojske iz Vijetnama. Održani su brojni protesti širom sveta. Vlada je gotovo u potpunosti izgubila podršku za nastavak rata, što je kasnije i dovelo do potpunog povlačenja vojske.

Prvi put se jednom oficiru sudilo po komandnoj odgovornosti, pa bez obzira na to što je optužba odbačena, to je predstavljalo presedan.

• Masakr u My Laiu na History.com

Masakr u Mỹ Laiju na Wikimedijinoj ostavi