Jovan Kasijan

Sveti Jovan Kasijan (lat: Johannes Cassianus; oko 360 – 435) je bio hrišćanski teolog kojeg slave i istočna i zapadna crkva zbog njegovih mističkih spisa.

Jovan Kasijan je rođen oko 360. godine, od uglednih i bogatih roditelja. Pretpostaljvlja se da je mesto njegovog rođenja Mala Skitija u Dobrudži (današnja Rumunija), ili Galska oblast^[1], u okolini Marselja (današnji jug Francuske). Iako se ne zna da li je rođen na Istoku ili na Zapadu, zna se da je Kasijan bio Latin koji je odlično poznavao grčki.

U mladosti je stekao odlično naučno obrazovanje. Izučivši svetovne nauke, Jovan se predaje na izučavanje Svetog Pisma. Kako je od detinjstva rastao i bio vaspitavan u hrišćanskom duhu, Kasijan je odmalena zavoleo bogougodan život. Završivši školu, sa svojim bliskim prijateljem Germanom krenuo je na hodočašće u Palestinu, gde je stupio u Vitlejemski manastir i primio monaštvo oko 383. godine. Za vreme svog podvizavanja u Vitlejemu, Jovan Kasijan i njegov prijatelj German, upoznaše mnoge pustinjake od kojih čuše razne priče o slavnom podvižničkom životu egipatskih pustinjaka. Te priče razbuktiše želju u njima za još većim podvigom, te se uputiše ka pustinji egipatskoj. U Egipat stigoše oko 390. godine. Posećujući znamenite podvižnike, kako one po pustinjama, tako i po opštežiteljnim manastirima, sv. Kasijan i German stigoše do egipatskog Skita, gde upoznaše velike oce Makarija i Pafnutija i mnoge druge bogoljubive starce. Takođe su obišli i Nitrijsku i Tivaidsku pustinju. Sa svim ovim prepodobnim i iskusnim podvižnicima oni razgovarahu o bogougodnom načinu života, i od njih prepodobni Kasijan kupi „cvet asketske duhovnosti koji će kasnije staviti na papir“. Oni su celih sedam godina proveli tamo, živeći u skitovima, u kelijama, u manastirima, među otšelnicima, u usamljenosti.

Iz Egipta Kasijan i German odlaze oko 399. godine, posle izbijanja čuvenog spora egipatskih monaha oko Origenovog učenja, koje su neki od monaha podržavali. Episkop Teofil Aleksandrijski poče tada progoniti one monahe koji su origenisti. Pri tom on poverova nekim klevetama, te iz Egipta protera i mnoge nevine monahe koji napustiše egipatsku pustinju i pređoše u Palestinu ili Konstantinopolj. Sa njima iz Egipta odoše i Kasijan i German Jovanu Zlatoustom, u Konstantinopolj, gde ovaj episkopovaše. Ispitavši celu stvar Zlatousti vide da su monasi Kasijan i German nevini. Tada ih on rukopoloži, Kasijana u čin đakona, a Germana, koji beše stariji, u čin prezvitera. Zlatousti, propovednik jevanđelja Hristovog, postade duhovni učitelj Kasijanu koji do kraja života neće prestati da hvali mudrost i svetost jednog od najvećih otaca Crkve, govoreći da sve što zna - zna od Jovana Zlatousta.

Kada Zlatoustog, uz pomoć carice Evdoksije, Teofil osudi 403. godine, car Arkadije ga protera i naredi da se sve njegove pristalice izgone iz Konastantinopolja. Sv. Kasijan je morao da napusti grad. Krenuvši za Rim 404. godine, od konstantinopoljskog klera i naroda dobi pismo za papu Inokentija, u kome se kler i narod žaljahu papi na nepravedno progonjenje njihovog arhiepiskopa Jovana. Posle ovog napuštanja Konstantinopolja, sv. Kasijan se više nikad neće vratiti na Istok.

Došavši u Rim 405. godine, Kasijan ostaje kod pape Inokentija koji ga rukopolaže u sveštenički čin. Za vreme boravka u Večnom gradu on se sprijateljio sa čuvenim đakonom Lavom, potonjim episkopom rimskim. German se upokoji u Rimu, a Kasijan ode u svoju Galiju i nastani se u Marselju, oko 416. godine.

Na zapadu je Kasijan nastavio da živi podvižnički, po uzoru na egipatske pustinjake. Glas o njegovoj svetosti i mudrosti se brzo raširio pa su se oko njega, jedan za drugim, sabirali učenici i ubrzo se od njih obrazova čitav manastir. U neposrednoj blizini je osnovan još jedan ženski opštežiteljni manastir. Ovi manastiri su osnovani i uređeni po uzoru na istočnjačka opštetija.

Njegovi spisi su biseri asketske književnosti, uvršteni sve značajnije monaške zbornike (Starečnik, Dobrotoljublje, Volinoslov...).

Njegova najznačajnija dela su:

• O opitežiteljnim ustanovama (manastirima) i o osam glavnih mana i lekova za njih, u 12 knjiga, i *Nagovori Otaca, u 24 knjige.
• O ovaplaćenju Gospodnjem, dogmatski spis napisan protiv jeretika Nestorija, u 7 knjiga; delo je napisano na molbu đakona Lava, potonjeg pape rimskog.

U prvom delu prve knjige govori o običajima palestinskih i koptskih monaha, o slavljenu božanskog časoslova, o metodu primanja novih monaha i o krepostima koje su im potrebne. U drugom delu govori o osam glavnih mana: proždrljivost, pohota, škrtost, tromost, lenjost, taština, oholost i čamotinja (uninija).

Kasijan je umro 435. godine. Njegove mošti počivaju u manastiru Sv. Viktora kod Marselja, koji je on osnovao. Pravoslavna crkva njegov spomen slavi 29. februara.

Jovan Kasijan na Wikimedijinoj ostavi

• Spisi Jovana Kasijana i kratko žitije Arhivirano 2008-05-12 na Wayback Machine-u (Dobrotoljublje)