Hohenzollern
| Hohenzollern | |
|---|---|
 | |
| Zemlja | Njemačka, Pruska |
| Titule | Njemački carevi Brandenburgški markgrofovi kraljevi Prusije i Rumunjske |
| Osnivač | Burkhard I od Zollerna |
| Posljednji suveren | Wilhelm II od Njemačke Mihai I |
| Osnivanje | prije 1061. |
| Prestanak | 1947. |
| Etnicitet | Nijemci |
Hohenzollern je ime dinastije čiji su članovi kao vladari Brandenburg-Pruske (1415.-1918) i njemački carevi (1871.-1918) značajno sudjelovali u stvaranju evropske historije.[1]
Dinastija je ime dobila po zamku iz Švapske koji je prvi put dokumentiran kao Zolorin ili Zolre (današnji Dvorac Hohenzollern, južno od Tübingena, u pokrajini Baden-Württemberg).[1]
Osnivač dinastije bio je Burkhard I grof od Zollerna zabilježen u 11. vijeku. Treća (ili četvrta) generacija njegovih nasljednika, razdvojila se u dvije grane; Zollern-Hohenberg, koja je izumrla negdje oko 1486., i na onu Nirnberških burgrofova, iz koje su proizašle sve grane koje su opstale do današnjih vremena.[1]
Prvi nirnberški burgrof postao je 1192. - Friedrich I. od Zollerna (umro oko 1200.), i to zahvaljujući činjenici da se oženio nasljednicom tog položaja u Nürnbergu.[1]
Prva podjela dinastije na dvije grane desila se između njegova dva sina; Konrada i Friedricha II. Konradovi nasljednici kasnije su postali poznati kao Frankonska grana dinastije Hohenzollern (nirnberški burgrofi), kasnije brandenburgški Kneževi izbornici, pruski kraljevi i njemački carevi.[1]
Friedrichovi nasljednici postali su poznati kao Švapska grana dinastije Hohenzollern (grofovi Zollerna, Hohenzollerna, Zollern-Schalksburga, Haigerlocha, i drugih domena, kneževi Hohenzollern-Hechingena, Hohenzollern-Sigmaringena, Hohenzollerna, i nakraju moldavsko-vlaški kneževi a nakon tog rumunjski kraljevi.[1]
Još uvjek se točno nezna tko je bio stariji Konrad ili Friedrich, i koja je grana dinastije starija?[1]
Frankonska grana dinastije - Brandenburžani
[uredi | uredi kod]Uspon frankonske grane dinastije, povezan je sa tadašnjim nirnberškim burgrofom Friedrichom III (umro oko 1297.) koji je uspio dobiti Bayreuth kao domenu.[1]
Njegovi nasljednici uspjeli su povećati porodičnu domenu stekavši Ansbach i Kulmbach. Tako su frankonski Hohenzollerni postali relativno moćni feudalci. Veliki iskorak napravio je Friedrich I. koji je 1411. imenovan brandenburgškim markgrofom, a 1415. i Knezom izbornikom Svetog Rimskog carstva.[1]
Brandenburški Hohenzollerni koji su postali Luterani za reformacije, ali su postali kalvinisti -1613. značajno su povećali teritorij Markgrofovija Brandenburg tokom 15., 16. i 17. vijeka. Ipak je najznačajniji korak napravio izvršio član dinastije Albert koji je 1525. postao pruski vojvoda.[1]
Izborni knez Friedrich Wilhelm III uspio je 1701. od Svetorimskog cara Leopold I osigurati titulu pruskog kralja. Iako je ta promjena formalno priznata tek 1772. za mandata Friedricha II. Velikog.[1]
Pruski kraljevi zadržali su poziciju brandenburgških Kneževa izbornika sve do raspada Svetog Rimskog carstva 1806. Pruski kralj Wilhelm I postao je 1871. car Njemačkog Carstva koje je propalo nakon poraza u Prvom svjetskom ratu 1918.[1]
Švapska grana dinastije ostala je i za reformacije katolička. Upravo je ta grana odnosno njen član - Friedrich IX, prva upotrijebila ime Hohenzollern (a ne Zollern). Njihove podgrane Hechingen i Sigmaringen dobili su kneževske titule i domene 1623., ali su ih 1849. predali Kraljevini Prusiji. Kad je nakon 20 godina izumrla grana Hechingen, Carl Anton iz grane Hohenzollern-Sigmaringen koristio se i nadelje kneževskom titulom iako više nije imao domenu. Njegov mlađi sin Carl postao je 1866. Moldavsko-Vlaški knez sa vladarskim naslovom Carol I a od 1881. je postao rumunjski kralj.[1]
Stariji sin Leopold bio je pretendent za španjolski tron i jedan od direktnih uzroka francusko-pruskog rata (1870.-71.). Njegov sin Ferdinand, naslijedio je svog strica na rumunjskom tronu 1914., a njegovi sinovi vladali su rumunjskom 1947.[1]
- Hohenzollern dynasty (en)