1612

Ovo je članak o godini 1612.

Godina 1612 (MDCXII) bila je prijestupna godina koja počinje u nedjelju po gregorijanskom kalendaru odn. prijestupna godina koja počinje u srijedu po 10 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.

1612 na Wikimedijinoj ostavi

• 6. 1. - Axel Oxenstierna postaje državni kancelar Švedske i tako do smrti 1654.
• 10. 1. - Patent nadvojvode Ferdinanda daje pravo unijatskom episkopu Simeonu Vretanji da vernike kažnjava novčanom globom uz asistenciju krajiških vojnih vlasti^[1].
• 20. 1. - Umro sveti rimski car Rudolf II, naslediće ga brat Matija.
• zima - Uskoci kradu stoku po Lici, mnogi se posmrzavali, zatim opljačkana okolina Obrovca, Šibenika, Makarske i uz Neretvu, šest stotina uskoka opljačkalo Rovinj^[2].
• 27. 2. - Umro Germogen, patrijarh moskovski, naslediće ga Filaret, ali tek 1619 jer se nalazi u poljskom zatočeništvu.
• mart - Kozaci priznali Lažnog Dimitrija III (zatočen u maju, pogubljen u julu).
• 11. 4. - Edward Wightman, radikalni anabaptista, poslednji je čovek pogubljen u Engleskoj zbog hereze.
• travanj - Nikola Zrinski se žali kralju Matiji da nadvojvoda Ferdinand želi oteti hrvatsko primorje (Vinodol i Bakar), zapovjednik carske Rijeke upao u Bakar i oteo 4 lađe s robom; i inače nezadovoljstvo u Hrvatskoj jer Ferdinand preko krajiških tvrđava i Vlaha zadire u bansku vlast^[3].
• 7. 5. - Hrvatski sabor, 9. zaključak daje pravo hvatanja i kažnjavanja vještica, uključujući vješanje^[3].
• 10. 5. - Arjumand Banu, buduća Mumtaz Mahal, udata za princa Khurrama, budućeg Šah Džahana (do 1631).
• 23-25. 5. - Akcija iz maja 1612. - sicilijske i napuljske galije uništile nekoliko tunišanskih brodova u La Goleti (Ḥalq al-Wādī).
• 13. 6. - Matija postaje sveti rimski car (do 1619).
• jun - 24 srpske porodice iz Like došle kod Srba Modrušana (doseljenih tri godine ranije)^[4]; ubrzo došlo do spora između Vlaha i Ogulinaca.
• 20. 7. - U Karlovcu pogubljen Ivo Senjanin (novi senjski kapetan je Nikola IX. Tržački Frankapan).
• 24. 7. - Marcantonio Memmo je novi mletački dužd (do 1615).
• 26. 8. - Bitka kod Kringena: norveški seljaci masakrirali škotske plaćenike što je ušlo u folklor.
• 3. 9. - Moskovska bitka: Dimitrije Požarski porazio Poljake, počinje borba za oslobođenje Moskve.
• 15. 10. - Erdeljski knez Gabrijel Batori porazio opoziciju koja se protivila prebacivanju lojalnosti sa Osmanlija na Habsburge.
• 1. 11. (22. 10. po j.k.) - Požarski ušao u moskovski Kitaj-gorod sa ikonom Bogorodice Kazanjske; poljski garnizon će napustiti Kremlj 27.10./6.11. (u spomen na ove događaje u Rusiji se 4. novembra obeležava Dan narodnog jedinstva).
• 20. 11. - Nasuh-pašin sporazum: Osmanlije sklopile mir sa Safavidima, gube teritorije stečene 1590.
• 30. 11. - Bitka kod Suvalija: pomorska pobeda Engleske istočnoindijske kompanije nad Portugalcima u Indiji.
• 15. 12. - Simon Marius prvi osmatrao galaksiju Andromeda teleskopom.
• decembar - Karakaš Mehmed-paša imenovan za bosanskog beglerbega.
• 22. 12. - Nakon smrti oca i brata, Ferdinando Gonzaga mora napustiti crkvenu karijeru i preuzeti Mantovsko Vojvodstvo.
• 28. 12. - Galileo Galilej video Neptun ali je mislio da se radi o zvezdi-nekretnici (planeta će biti otkrivena tek 1846).

• Mletačko-uskočki sukobi u Istri: Mlečani napadali Lovran i Boljun, uskoci pustoše Barban.
• Osnovano Hvarsko kazalište.
• Još "Vlaha" dolazi u okolicu Ogulina, Modruša i Oštarija^[5].
• Rudolf II dao privilegije krajišnicima (skraćeni sadržaj sačuvan samo na historijskoj slici Joakima Markovića u plavšinačkoj crkvi)^[6].
• Umro vojvoda Grdan. Damjan Ljubibratić opet obilazi Napulj i Madrid^[7].
• Na Crnu Goru napadaju neki zaimi i spahije iz okolice (traže podavanja i uvode namete) - Crnogorci se žale sultanu a on dogodine fermanom naredio istragu protiv nekih spahija iz Podgorice^[8].
• 1612-13 - Crna Gora nakratko prebačena u Hercegovački sandžak (inače u Skadarskom)^[9].
• 1612-18 - Dvojica misionara isusovaca, Bartol Kašić i de Bonis, u Bačkoj^[10].
• John Rolfe izvozi prvi duvan iz Jamestowna, zahvaljujući čemu će kolonija Virginia biti profitabilna.
• Holanđani sklopili trgovački sporazum sa Osmanskim carstvom.

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1612.

• 17. 1. - Thomas Fairfax, 3rd Lord Fairfax of Cameron, parlamentarni zapovednik u Engleskom građanskom ratu († 1671)
• 6. 2. - Antoine Arnauld, teolog († 1694)
• 15. 2. - Paul de Chomedey, Sieur de Maisonneuve, osnivač Montreala († 1676)
• 23. 6. - André Tacquet, matematičar († 1660)
• 27. 7. - Murat IV, osmanski sultan († 1640)
• 17. 11. - Dorgon, mandžurski knez († 1650)
• prosinac - Frane Divnić, glazbeni pisar i zborovođa († 1693)
• 22. 12. - Juraj Ratkaj, povjesničar († 1666)

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1612.

• 20. 1. - Rudolf II, sveti rimski car (* 1552)
• 6. 2. - Christopher Clavius, astronom i matematičar (* 1538)
• 9. 2. - Vincenzo I Gonzaga, mantovski vojvoda (* 1562)
• 12. 2. - Jodocus Hondius, kartograf (* 1563)
• 27. 2. - Germogen, patrijarh moskovski (* ca. 1530)
• 16. 7. - Leonardo Donà, mletački dužd (* 1536)
• 20. 7. - Ivo Senjanin, vođa uskoka
• 12. 9. - Vasilije IV., bivši ruski car (* 1552)
• 22. 12. - Francesco IV Gonzaga, mantovski vojvoda (* 1586)
• ? - Grdan, vojvoda plemena Nikšići

Literatura

• Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
• Istorija srpskog naroda, Treća knjiga, prvi tom, Srbi pod tuđinskom vlašću 1537-1699, SKZ Beograd 1993, ISBN 86-379-0383-5
• Rudolf Horvat, Drugo banovanje Tome Erdeda (hr Wikisource)