1509
- Ovo je članak o godini 1509.
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 15. vijek – 16. vijek – 17. vijek |
| Decenija: | 1470-e 1480-e 1490-e – 1500-e – 1510-e 1520-e 1530-e |
| Godine: | 1506 1507 1508 – 1509 – 1510 1511 1512 |
| Gregorijanski | 1509. (MDIX) |
| Ab urbe condita | 2262. |
| Islamski | 914–915. |
| Iranski | 887–888. |
| Hebrejski | 5269–5270. |
| Bizantski | 7017–7018. |
| Koptski | 1225–1226. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1564–1565. |
| • Shaka Samvat | 1431–1432. |
| • Kali Yuga | 4610–4611. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4145–4146. |
| • 60 godina | Yin Zemlja Zmija (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11509. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Godina 1509 (MDIX) bila je redovna godina koja počinje u ponedjeljak (1. jan./sij. po julijanskom kalendaru).
- 21. 1. - Beatrica Frankopan, udovica bana Ivaniša, udala se za Georga Brandenburškog, nećaka kralja Vladislava II..
- 3. 2. - Bitka kod Diua: Portugalci Francisca de Almeide porazili koaliciju Gudžarata, kalikutskog zamorina, egipatskih mameluka, Osmanlija, kao i Venecije i Dubrovnika - ovim je za čitavo stoleće osigurana portugalska trgovačka dominacija.
- veljača - Kralj Vladislav II. odlazi u Češku, gdje ostaje cijele godine zbog kuge u Ugarskoj.
- 11. 3. - Mali Ljudevit II Jagelović posle ugarske krune dobio i češku.
- 21. 4. - Henry VIII postaje engleski kralj (do 1547, od 1541. i prvi kralj Irske).
- 27. 4. - Rat Cambraiske lige: papa Julije II. stavio Veneciju pod interdikt i ekskomunikaciju jer nije vratila Romagnu pod papsku vlast (Luj XII je već ušao na mletačku teritoriju).
- 14. 5. - Bitka kod Agnadella: Francuzi porazili Venecijance, Luj prodire sve do Brescie.
- 1. 6. - Objavljena knjiga De divina proportione Luce Paciolija s ilustracijama Leonarda Da Vincija.
- 8. 6. - Pisa se zbog gladi predala Firentincima posle 15 godina slobode.
- 11. 6. - Henry VIII se venčao sa Katarinom Aragonskom (krunisani 24. 6., brak traje do 1533).
- lipanj - Snage cara Maksimilijana I uzimaju od Mlečana Roveredo, Veronu, Vicenzu i Padovu; donjoaustrijske čete uzimaju Trst, Goricu, austrijsku Istru, a napokon i Rijeku.
- Cara pomažu ban Andrija Bot i knez Bernardin Frankopan - napadaju Krk, mletačku Istru oko Labina i Plomina; Krsto Frankopan uzeo Mlecima Divin i Pazin.
- 24. 6. - Vasilije III., veliki knez Moskve primio srpsko poslanstvo[1].
- 9. 7. - Diego Columbo, Kristoforov sin, stigao na Hispaniolu kao novi guverner; tokom godine Španci se učvršćuju na Jamajci (Juan de Esquivel).
- 17. 7. - Padova se vratila Veneciji nakon pobune građana protiv nemačkog carskog guvernera.
- 10. 9. - Istambulski zemljotres 1509., prozvan "Mali kijamet" (sudnji dan) - srušeno 109 džamija, procenjuje se da je poginulo 10.000 ljudi.
- 11. 9. - Portugalac Diogo Lopes de Sequeira stigao u Malaku (Malajski poluotok), neuspešan kontakt sa sultanom Mahmudom.
- 15 - 30. 9. - Liga neuspešno opseda Padovu.
- 2. 10. - Mlečani pod komandom Angela Trevisanija povratili Rijeku - grad zapaljen i ubijeno mnogo građana.
- U ovo doba Turci poharali oblasti Bernardina, Anža i Mihajla (Mihovila) Frankapana.
- 10. 11. - Alonso de Ojeda krenuo u ekspediciju prema dan. Kolumbiji (učestvuje i Francisco Pizzaro).
- 15. 11. - Mletački poslanik Petar Pasqualigo stigao u Zagreb - u Ugarsku ne može otići jer je kralj u Češkoj, a cilj mu je da spriječi njegov pristanak uz Cambraisku ligu (prošlog ljeta vijeće u Budimu odlučilo da napadne Mletke, ali "većina gospode nije marila za rat"[2]).
- Počinje gradnja manastira Krušedol (do 1514), zadužbine Brankovića; negde u ovo vreme se zamonašila Mati Angelina.
- Šimun Kožičić Benja imenovan modruškim biskupom.
- Erazmo Roterdamski napisao "Pohvalu ludosti" (objavljena 1511).
- Španac Pedro Navarro zauzeo gusarski Oran.
- Oktoih Marka Trebinjca i Marka Pivca u manastiru Tvrdoš (sa zabeleškom o "mnogima" koji su dobrovoljno prešli na islam).
- 1509-11 - U Veneciji se tiskaju knjige skladatelja Franje Bosanca.
- 10. 7. - Jean Calvin, religijski reformator († 1564)
- januar - Adam Kraft, nemački skulptor (* ca. 1460?)
- 14. 2. - Dmitrij Ivanovič Unuk, bivši moskovski prestolonaslednik (* 1483)
- 21. 4. - Henry VII, engleski kralj (* 1457)
- 28. 5. - Caterina Sforza, gospodarica Forlija (* 1463)
- 29. 6. - Margaret Beaufort, majka Henryja VIII (* ca. 1443)
- jul - João da Nova, portugalski moreplovac (* ca. 1460)
- Juraj Šižgorić, hrvatski humanist iz Šibenika
- ↑ Aleksej Jelačić, Русија и Балкан, rastko.rs
- ↑ V. Klaić, str. 239
- Vjekoslav Klaić, Svezak drugi: dio treći.... Treća knjiga: Doba kralja Matijaša Korvina i Jagelovića (1458-1526) (archive.org)