Lebet
| Lebet | |
|---|---|
| Osnovni podaci | |
| Država |  Srbija
|
| Upravni okrug | Pčinjski |
| Opština | Vladičin Han |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo (2022) | 102 |
| Geografija | |
| Koordinate | 42°46′22″N 22°11′29″E / 42.772833°N 22.191333°E |
| Nadmorska visina | 1165 m |
  Lebet Lebet (Srbije) | |
| Ostali podaci | |
| Pozivni broj | 017 |
| Registarska oznaka | VR |
Koordinate: 42° 46′ 22" SGŠ, 22° 11′ 29" IGD
Lebet je naselje u Srbiji u opštini Vladičin Han u Pčinjskom okrugu. Prema popisu iz 2002. imao je 102 stanovnika (prema popisu iz 1991. 135 stanovnika).
Lebet leži na desnoj obali Lebetske reke, koju nazivaju i Malom rekom, na bregovima koji se kao snop penju do Lebetskog rida, planinske kose Čemernika. Lebetska reka se uliva u Golemu reku, koja odatle dobija naziv Mutnica. Njegova naselja su razmeštena u zaseoke, prema rodovima koji su ih formirali, na nadmorskoj visini od 800 do 1000 metara.
Selo je osnovano oko 1800. godine. Najpre su ga zaselili preci današnjeg roda Mitinci, došavši iz sela Kostreševci, kod Klisure na putu ka graničnom prelazu Strezimirovci, i veći deo Lebeta vodi poreklo od njih. Oni danas drže središnji deo sela i slave Svetog Arhangela Mihaila. Potom su došli preci rodova Belinci, pa Petrinci, Veselci i Momčilovci, svi slave Svetog Nikolu. Veselci (Veselinovići) su došli iz Klisure i s Drajinci,ispod Vlasinskog jezera na putu ka graničnom prelazu Strezimirovci, , a Belinci (Belići), od kojih vode poreklo Petrinci (Petrovići), iz mesta Palja. Poslednji, pred oslobođenje od Turaka, naselili su se Paunovci, koji su najpre živeli na mestu zvanom Jerenica, u Mlačištu, ponevši od mlačištanskog zaseoka Paunovci naziv i slavu Sveti Arhangel Mihailo. Mahalu Paunovci u Lebetu zovu i Jerenci ili Strumini, po Strumi, ženi koja je poslednja napustila staru postojbinu. Inače, oni su tamo bili došli iz prokupačkog kraja.
Stari naziv sela, u vreme Turaka, bio je Plavi Lebed, a između dva rata Lebed.
Starinci ovih rodova bavili su se uglavnom proizvodnjom ćumura u takozvanim pećima „žežnicama“, a priraštaj sela je bivao sve veći kako je u 19. veku teklo iskopavanje i prerada gvozdene rude na obroncima Čemernika. Na mestu zvanom Smokov, gde se Lebetska reka uliva u Golemu reku, bila je najveća topionica i prerada gvozdene rude u Vranjskom vilajetu. Obližnji rudnik, Mrkova Poljana, i Samokov, ispod naselja Mrkovica (ranije Guzevje), bili su pašin posed. Zabeleženo je da kada su radili maljevi u tom samokovu, “zemlja se tresla na daljini od sat hoda”. Za vreme prerade rude, bile su posečene sve stoletne bukove šume da bi se za topionicu proizveo kvalitetan ugalj. Vađenje i topljenje rude je presaahlo dve godine po oslobođenje od Turaka, negde oko 1880. godine, jer su bile posečene sve šume i zatvoreni površinski kopovi.
Za vreme Drugog svetskog rata, na dan Svetog Save, 1943. godine, bugarski okupator je u selu zapalio 16 kuća i streljao osam muškaraca.
Naselje Lebet koristi crkvu Svetog Jovana u Mačkatici, a seoska zavetna slava je Velika Gospojina, 28. avgusta.
Stanovnici Lebeta ranije su imali crnotravsku nošnju, ali su vremenom, posle Drugog svetskog rata, poprimili način odevanja Dervenaca, odnosno Moravaca, stanovnika Grdeličke klisure. No, do danas su zadržali crnotravski govor.
I Lebeđani su, poput Crnotravaca, posle Prvog svetskog rata uglavnom išli u pečalbu kao građevinari. Danas je i kod njih izumrlo stočarstvo koje je između dva rata, uz zemljorljdnju, bilo razvijeno. U selu je posle 1971. godine počela nagla migracija prema većim gradovima, ali četvororazredna osnovna škola još opstaje sa nekoliko učenika. Između dva rata Lebeđani su se selili na Kosovo i Metohiju i u okolinu Leskovca – Dubovo i Lapotince.
U naselju Lebet živi 90 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 45,4 godina (41,5 kod muškaraca i 49,8 kod žena). U naselju ima 34 domaćinstva, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,00.
Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.
|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Etnički sastav prema popisu iz 2002. | ||||
|---|---|---|---|---|
| Srbi | 100 | 98.03% | ||
| Makedonci | 2 | 1.96% | ||
| nepoznato | 0 | 0.0% | ||
| m | ž | |||
| ? | 1 | 0 | ||
| 80+ | 1 | 2 | ||
| 75-79 | 2 | 3 | ||
| 70-74 | 4 | 3 | ||
| 65-69 | 3 | 3 | ||
| 60-64 | 4 | 11 | ||
| 55-59 | 4 | 4 | ||
| 50-54 | 1 | 3 | ||
| 45-49 | 2 | 1 | ||
| 40-44 | 5 | 4 | ||
| 35-39 | 4 | 0 | ||
| 30-34 | 6 | 3 | ||
| 25-29 | 7 | 2 | ||
| 20-24 | 3 | 2 | ||
| 15-19 | 2 | 2 | ||
| 10-14 | 1 | 0 | ||
| 5-9 | 3 | 1 | ||
| 0-4 | 2 | 3 | ||
| prosek | 41.5 | 49.8 | ||
|
|
|
|
| Pol | Ukupno | Poljoprivreda, lov i šumarstvo | Ribarstvo | Vađenje rude i kamena | Prerađivačka industrija | Proizvodnja i snabdevanje... | Građevinarstvo | Trgovina | Hoteli i restorani | Saobraćaj, skladištenje i veze |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 15 | 4 | - | - | - | - | 2 | 3 | 1 | - |
| Ženski | 5 | 3 | - | - | - | - | - | - | - | - |
| Oba | 20 | 7 | - | - | - | - | 2 | 3 | 1 | - |
| Pol | Finansijsko posredovanje | Nekretnine | Državna uprava i odbrana | Obrazovanje | Zdravstveni i socijalni rad | Ostale uslužne aktivnosti | Privatna domaćinstva | Eksteritorijalne organizacije i tela | Nepoznato | |
| Muški | - | - | 1 | 1 | - | - | - | - | 3 | |
| Ženski | - | - | - | 2 | - | - | - | - | - | |
| Oba | - | - | 1 | 3 | - | - | - | - | 3 |
- ↑ Knjiga 9, Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, maj 2004, ISBN 86-84433-14-9
- ↑ Knjiga 2, Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, februar 2003, ISBN 86-84433-01-7
- Jovan F. Trifunovski, Grdelička klisura, Leskovac, 1964,
- Radmila Tričković: Leskovac u XVIII veku, Leskovački zbornik XI, 1971.
- Aleksandar Stojanovski: Vranjski kadiluk u XVI veku, Narodni muzej u Vranju, 1985.
- Mape, aerodromi i vremenska situacija lokacija (Fallingrain)
- Satelitska mapa (Wikimapia)
- Gugl satelitska mapa (Maplandia)
- Plan naselja na mapi (Mapquest)
| Naseljena mesta opštine Vladičin Han |
|---|
|
Balinovce • Bačvište • Belanovce • Beliševo • Bogoševo • Brestovo • Vladičin Han • Vrbovo • Garinje • Gornje Jabukovo • Gramađe • Dekutince • Donje Jabukovo • Dupljane • Žitorađe • Zebince • Jagnjilo • Jastrebac • Jovac • Kalimance • Kacapun • Koznica • Kopitarce • Kostomlatica • Kržince • Kukavica • Kunovo • Lebet • Lepenica • Letovište • Ljutež • Mazarać • Manajle • Manjak • Mrtvica • Ostrovica • Polom • Prekodolce • Priboj • Ravna Reka • Rdovo • Repince • Repište • Ružić • Solačka Sena • Srneći Dol • Stubal • Suva Morava • Tegovište • Urvič • Džep |