حجاب

جديد استعمال ۾، پردو ( عربي ٻولي: حجاب،pronounced [ħɪˈdʒaːb]pronounced [ħɪˈdʒaːb])، عام طور تی مختلف قسم جی متو دکن واری کپڑن جو حوالو ڈئی تو جیکا مسلمان عورتون استعمال کئین تیو.^[1][2] اهو آرٿوڊوڪس يهودي عورتن پاران پائڻ واري ٽچيل يا سنوڊیا ڪجهه عيسائي عورتن پاران پائڻ وارا خاص ڪپڙا، جهڙوڪ مينٽيلا، اپوسٽولنڪ ۽ ويمپل، ^{[3] [4]} ۽ دوپٽا جيڪي ڪيتريون ئي هندو ۽ سک عورتون پائينديون آهن، وانگر آهي. ^{[5] [6] [7]}

حجاب جي لغوي معنيٰ پردو ۽ ڍڪڻ يا لڪائڻ آهي. ڪيترن ئي ايشيائي ۽ مغربي ملڪن ۾، حجاب عورتن جي مٿي، منهن يا جسم کي ڍڪڻ ڏانهن اشارو ڪري ٿو. اسلامي فقه ۾، حجاب جو تعلق پردی سان آهي، جنهن کي حياءَ ۽ اخلاقي قدرن جي حفاظت جو ذميوار سمجهيو ويندو آهي.

يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُل لِّأَزْوَاجِكَ وَبَنَاتِكَ وَنِسَاءِ الْمُؤْمِنِينَ يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِن جَلَابِيبِهِنَّ ۚ ذَ‌ٰلِكَ أَدْنَىٰ أَن يُعْرَفْنَ فَلَا يُؤْذَيْنَ ۗ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَّحِيمًا

ترجمو:

اي پيغمبر (صلی اللہ علیہ وسلم) توھان پنھنجين زالن ۽ ڌيئرن ۽ مسلمان عورتن کي چئو ته پنھنجا منھن ڍڪين. اهو سڃاڻڻ کان بهتر آهي ته جيئن وري انهن کي پریشان نه ڪيو وجي ۽ الله بخشڻھار مھربان آھي.

ٻئي هنڌ الله تعاليٰ مردن لاءِ فرمائي ٿو:

قُل لِّلْمُؤْمِنِينَ يَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَيَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ۚ ذَ‌ٰلِكَ أَزْكَىٰ لَهُمْ ۗ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا يَصْنَعُونَ۔

ترجمو:

مؤمنن کي چئو ته پنهنجون اکيون هيٺ ڪن ۽ پنهنجي پرائيويٽ پارٽس کي به محفوظ رکن۔ اھو انھن لاء بھتر آھي. بيشڪ الله ڄاڻي ٿو جيڪي ڪندا آھن.

ٻئي هنڌ الله تعاليٰ جو ارشاد آهي؛

وَقُل لِّلْمُؤْمِنَاتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَيَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا ۖ وَلْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَىٰ جُيُوبِهِنَّ ۖ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبَائِهِنَّ أَوْ آبَاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنَائِهِنَّ أَوْ أَبْنَاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِي إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِي أَخَوَاتِهِنَّ أَوْ نِسَائِهِنَّ أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُنَّ أَوِ التَّابِعِينَ غَيْرِ أُولِي الْإِرْبَةِ مِنَ الرِّجَالِ أَوِ الطِّفْلِ الَّذِينَ لَمْ يَظْهَرُوا عَلَىٰ عَوْرَاتِ النِّسَاءِ ۖ وَلَا يَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِيُعْلَمَ مَا يُخْفِينَ مِن زِينَتِهِنَّ ۚ وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِيعًا أَيُّهَ الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ

ترجمو:

۽ مؤمنات کي چؤ ته پنھنجين نظرن کي جھڪايو ۽ پنھنجي شرم گاہن جي حفاظت ڪريو ۽ پنھنجي سينگار کي ظاھر نه ڪريو. پر جنهن جاءِ کي ان کان کليل ڇڏيو وڃي ۽ جی اجازت آھی۔ پنهنجا ڪپڙا پنهنجي سينن تي رکجو ۽ پنهنجو سينگار نه ڏيکاريو سواءِ پنهنجي مڙسن يا پنهنجي پيءُ يا مڙس جي پيءُ يا پنهنجن ڀائرن يا ڀائٽين يا ڀائٽين يا توهان جي زالن يا توهان جي غلامن يا انهن جي نوڪرن تي. جن کي عورت جي ضرورت نه آهي يا انهن ڇوڪرن تي جيڪي عورتن جي پردي جي شين کان واقف نه آهن. ۽ پنھنجن پيرن کي ايترو زور سان زمين تي نه مارو جو سندن لڪيل زيور پڌرا ٿين ۽ الله جي اڳيان توبه ڪريو ته جيئن توهان کي نجات ملي.

مسلمان عورتن لاءِ پردي جون حدون هن حديث مان واضح ٿين ٿيون؛

عن عقبة بن عامر -رضي الله عنه- مرفوعاً: «إياكم والدخولَ على النساء، فقال رجل من الأنصار: يا رسول الله، أرأيتَ الحَمُو؟ قال: الحَمُو الموتُ». ولمسلم: عن أبي الطاهر عن ابن وهب قال: سمعت الليث يقول: الحمو: أخو الزوج وما أشبهه من أقارب الزوج، ابن عم ونحوه.

ترجمو:

عقبه بن عامر رضي الله عنه کان روايت آهي ته رسول الله صلي الله عليه وسلم جن فرمايو ته "عورتن وٽ وڃڻ کان پاسو ڪريو". هڪ انصاري عرض ڪيو: يا رسول الله! مڙس جي ويجهن مائٽن (ڀائرن، ڪزن، وغيره) بابت توهان ڇا ٿا چئو؟ پاڻ سڳورن صلي الله عليه وآله وسلم جن فرمايو ته مڙس جو سڀ کان ويجھو مائٽ (دیور) موت آهي. مسلم شريف ۾ ابو طاهر ۽ ابن وثيب جي روايت تي، هن چيو ته: مون ليث کي اهو چوڻ ۾ ٻڌو آهي ته ”حمو“ مان مراد مڙس جو ڀاءُ آهي ۽ ان جهڙا ٻيا به ويجها مائٽ آهن، مثال طور سوٽ، ماساٽ وغيره۔

جڏهن ته حجاب ڪيترن ئي شڪلن ۾ اچي سگهي ٿو، اهو اڪثر ڪري خاص طور تي مٿي جي چوڌاري ڍڪيل اسڪارف ڏانهن اشارو ڪري ٿو، وار، ڳچيء ۽ ڪنن کي ڍڪيندو آهي پر منهن کي ظاهر ڪري ڇڏيندو آهي. ^{[8] [9]} حجاب جو استعمال سڄي دنيا ۾ سال 1970ع جي ڏهاڪي کان وڌي رهيو آهي ۽ ڪيترن ئي مسلمانن طرفان ان کي وقار ۽ ايمان جي اظهار طور ڏٺو وڃي ٿو. اهو پڻ زينت جي مقصدن لاء استعمال ڪيو ويو آهي. ^[10] اسلامي مذهبي عالمن جي وچ ۾ هڪ اتفاق آهي ته سر ڍڪڻ ضروري آهي. يا ترجيح آهي، جيتوڻيڪ ڪجهه مسلمان عالمن ۽ ڪارڪنن جو اشارو آهي ته اهو لازمي ناهي. ^{[11] [12]}

حجاب جو اصطلاح اصل ۾ ورهاڱي يا پردي کي ظاهر ڪرڻ لاءِ استعمال ٿيندو هو ۽ ڪڏهن ڪڏهن عورتن جی وقار لاء اسلامي ضابطن جي تواضع لاءِ استعمال ٿيندو هو. ^[13] اهو قرآن جي آيتن ۾ استعمال ڪيو ويو آهي، جنهن ۾ اصطلاح ڪڏهن ڪڏهن هڪ پردي ڏانهن اشارو ڪري ٿو جيڪو ملاقاتین کي پیغمبر، محمد صلي اللہ علیہ وسلم جی گهر ۾ سندس زالن جي رهائش کان جدا ڪري ٿو. انهيءَ ڪري ڪجهه ماڻهن اها دعويٰ ڪئي آهي ته قرآن جو حڪم صرف محمد صلي اللہ علیہ وسلم جي زالن تي لاڳو ٿئي ٿو نه ته سڀني عورتن تي. ^{[14] [15]} هڪ ٻي تفسير پڻ عوامي دائري ۾ مردن کان عورتن جي علحدگيءَ جو حوالو ڏئي سگهي ٿي، جڏهن ته هڪ مابعد الطبعياتي طول و عرض ”اها پردو جيڪو انسان، يا دنيا کي خدا کان جدا ڪري ٿو“ ڏانهن اشارو ڪري سگهي ٿو. ^[16] قرآن ڪڏهن به عورتن جي لباس جي حوالي سان حجاب جو لفظ استعمال نه ڪيو آهي، پر حوالن ۾، ٻين اصطلاحن، جھرو کي، "جلباب" ۽ "خمار" استعمال ڪندي، عورتن جي لباس تي بحث ڪيو ويو آهي. ^[17] ڪجھہ لاءِ قرآن ۾ حجاب جو اصطلاح خمار ( عربي ٻولي: خِمار) آهي. ^{[18] [13] [19] [20]}

ان تي ڪو به اتفاق نه آهي ته پردی جو ڪيترو حد آهي. ڪجهه فقیھی (شیعہ؛ جعفری) نظام حجاب کي منهن ۽ هٿن کان سواءِ هر شيءِ کي ڍڪڻ جو حڪم مڃيندا آهن، ^{[21] [16]} جڏهن ته ٻيا (سنی؛ حنفی، شافعی، مالکی ءحنبلی) ان کي منهن ۽ هٿن سميت سڄو جسم ڍڪڻ جو حڪم مڃيندا آهن. ^[22] اهي هدايتون حديث ۽ فقه جي نصوص ۾ ملن ٿيون جيڪي قرآن جي نزول کان پوءِ ترقي ڪيون ويون. ڪن جو خيال آهي ته اهي قرآن ۾ حجاب جي حوالي سان آيتن ( آيتن ) مان نڪتل آهن. ^[23] ٻين جو خيال آهي ته قرآن اهو حڪم نٿو ڏئي ته عورتن کي حجاب پائڻ جي ضرورت آهي. ^{[11] [24]} ڪجھ اصلاح پسند گروھ اسلام ۾ پردي جي مسئلي کي صرف ماضي جي حالتن مطابق تجويز ڪيل تجويز سمجھن ٿا ۽ ان کي ضرورت سمجھي اسلامي نظريي جو نفاذ آھي. ^{[11] [24]}

اسلامي پردو ڪرڻ جو رواج سڄي دنيا ۾ مقامي قانونن ۽ رسمن مطابق مختلف آهي. حجاب هن وقت قانون موجب، ايران ۾ عورتن کي پائڻ ^[25] ۽ افغانستان ۾ طالبان حڪومت طرفان ضروري آهي. ^[26] سال 2018ع کان وٺي اهو هاڻي سعودي عرب ۾ قانون طرفان گهربل ناهي. ^{[27] [28] [29]} ٻين ملڪن، يورپ ۽ مسلم دنيا ۾، ^[30] قانون پاس ڪيا آهن جيڪي، عوام ۾ يا مخصوص قسم جي مقامي علائقن ۾ ڪجهه يا سڀني قسمن جي حجاب تي پابندي لڳائيندا آهن. ^{[31] [32] [33]} دنيا جي مختلف حصن ۾ عورتن کي حجاب پائڻ يا نه پائڻ لاءِ غير رسمي دٻاءُ پڻ محسوس ڪيو ويو آهي. ^{[32] [33]}