ابن رشد

ابن رشد
(عربي ۾: ابن رُشد)
معلومات شخصيت
ڄم جو نالو	(عربي ۾: أبو الوليد محمد بن أحمد بن محمد بن رشد)
ڄم	14 اپريل 1126 [1]
موت	10 ڊسمبر 1198 (72 سال)[1]
ڌرم	اسلام [1]
عملي زندگي
پيشو	فلسفي [1]،طبيب [1]،جج [1]،ليکڪ [2]
مادري ٻولي	عربي ٻولي
ڪم جي ٻولي	عربي ٻولي [3]
دلچسپي	اسلامي فلسفو ،فلڪيات ،فقه ،طب ،لسانيات ،رياضي ،علم ڪلام ،جاگرافي
مؤثر	ارسطو [1]،محمد ،افلاطون ،امام غزالي ،ابن باجه ،الفارابي ،ابن سينا
ترميم

ابن رشد Averroes
اسپين جي شھر قرطبہ(Córdoba) ۾ ابن رشد (Averroes) جو مجسمو.
پيدائش	1126 قرطبہ ،اندلس (اسپين).الموراوي امارات
وفات	11 December 1198 (aged 72 years) مراڪش، مغرب، الموحد خلافت
عهد	اسلام جو سونھري دؤر
علائقو	اسلامي فلسفو
مڪتبه فڪر	ارسطو جو فلسفو، مالڪي فقہ
شعبه عمل	اسلامي دينيات، اسلامي اصول قانون، طب، فلڪيات،طبعيات ۽ لغات
اهم نظريا	اسلام ۽فلسفي ۾ تعلق، دليل۽ الھام ۾ مطابقت، ڏاھپ جي مرڪزيت
مؤثر شخصيتون ارسطو, افلاطون, الفارابي, بوعلي سينا, الغزالي, ابن باجہ
متاثر شخصيتون Maimonides, Samuel ibn Tibbon, Siger of Brabant, Boethius of Dacia, Thomas Aquinas, John of Jandun, Marsilius of Padua, Gaetano da Thiene, Pietro Pomponazzi, Agostino Nifo, Marcantonio Zimara. See also Averroism.

اندلس جو هي مشهور معروف عالم، فاضل، فلسفي، فقہ ۽ حاذق حڪيم ابوالوليد محمد بن احمد بن محمد المعروف ”ابن رشد“ 9 صفر المظفر 560ھ (1164ع) تي قرطبه ۾ پيدا ٿيو. سندس خاندان وڏيءَ پهچ وارو ۽ علم دوست هو. اهڙي سلجهيل ماحول ۾ ابن رشد، ابتدائي سکيا سان گڏ فقه ۽ طب ۾ پڻ خاصي مهارت حاصل ڪئي. وڌيڪ سمجهه ڀريو ٿيڻ سان مشهور فلسفي ۽ طبيب ابن طفيل (1101-1158ع) جي مشوري موجب مراڪش ويو، جتي سرڪاري اعزازن سان سرشار ٿيو ۽ سندس ئي صلاحن سان ارسطو (384-322 ق.م) جي مشهور ڪتابن جون شرحون لکڻ لڳو. ابن رشد، ڪجهه وقت لاءِ آشبيله ۽ قرطبه ۾ ”قاضي“ به ٿي رهيو. مراڪش جي سلطان ابن يوسف کيس 578ھ/ 1182ع ۾ شاهي خاندان جو طبيب مقرر ڪيو. ستت ئي سندس صلاحيتن جي واکاڻ وڌي، جنهنڪري قرطبه ۾ ”قاضي القضات“ جي ڪرسي سنڀاليائين. پاڻ هڪ وڏو داناءُ ۽ بردبار شخص هو، جنهنڪري ارسطو (Aristole) جي علمي، ادبي ۽ فلسفيانه نظرين جي شرحن لکڻ کان علاوه ”افلاطون“ (427 ق. م/ 347 ق. م) جي جڳ مشهور ڪتاب ”جمهوريت“ جي شرح به قلمبند ڪيائين. ان کانسواءِ امام غزاليرح (1058-1111ع) جي جواب ۾ ”تهافته التهافته“ نالي ڪتاب به لکيائين. اهڙيءَ طرح فقه جي سلسلي ۾ ”ندايته المجتهد“، طب ۾ ”الڪليات“ ۽ مذهب ۽ فلسفي جي موافقت ۾ وري ”فصل المبقال“ ۽ ”ڪشف المناهج“ نالن سان ڪتاب به لکيائين، جيڪي سندس غير فاني شاهڪار ڪتاب چيا وڃن ٿا. سندس اها دعويٰ هئي ته ”حقيقت ۾ مذهب فلسفي حقيقتن جو چِٽو اظهار آهي، جنهن جي مخالفت مسلمان عالمن توڙي عيسائي پادرين وڏي زور شور سان ڪئي آهي.“ پاڻ عقليت پسند وحدت الوجودي هو ۽ اجتماعي عقل کي اخلاق جو معيار قرار ڏئي ٿو. هڪ اندازي مطابق ابن رشد چاليهه ڪتاب قلمبند ڪيا. 1198ع ۾ جيل مان آزاد ٿي ٻيهر تصنيف ۽ تاليف کي پنهنجو مشغلو بڻايائين. سلطان منصور سندس جوڳو قدر ڪندي کيس وڏي عزت وارو مرتبو ڏنو. آخر ٿورن ڏينهن بعد 595ھ/ 1198ع ۾ وفات ڪيائين. سندس لکيل ڪتاب جيتوڻيڪ اڄ ڏسڻ لاءِ به موجود نه آهن، صرف دنيا جي مختلف زبانن ۾ انهن جا ترجما، سندس ياد تازي ڪندا رهن ٿا. ان ۾ ڪو به مبالغو نه آهي، ته علم جي اعتبار کان، مشهور فلسفي ارسطو کان پوءِ ابن رشد کي اهميت حاصل آهي.^[4]