Ponson

	Vos an lenga piemontèisa
	Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.

Ponson

Stat:	Italia
Region:	Piemont
Provincia:	Provincia ëd Lissandria
Nòm 'n italian:	Ponzone
Coordinà:	Latitudin: 44° 35′ 18.9′′ N Longitudin: 8° 27′ 31.2′′ E Mostra an sla carta
Autëssa:	629 m s.l.m.
Surfassa:	69,03 km²
Abitant:	1.003 (2018)
Comun dj'anviron:	Cartòs, Cassinele, Cavàu, Gognèd, Mavzin, Morbé, Morele, Parèj, Sassello (SV), Tiglieto (GE), Urbe (SV)
CAP:	15010
Prefiss tel.:	0144
Còdes ÌSTAT:	006136
Còdes fiscal:	G877
Sant protetor:	san Giustin
Festa dël borgh:	18 dë stèmber

Sit istitussional

Ponson (Ponzone an italian) a l'é un comun dël Piemont ëd 1.003 abitant ^[1], ant la provinsa ëd Lissandria.

Ël pais a l'é formà da vàire frassion e a resta ant l'Àut Monfrà al confin con la Liguria, an sle colin-e àute e boscose ch'a men-o an diression ëd l'Apenin Lìgure.

Stòria

Ël topònim dël pais a l'é atestà fin dal 967 tanme Ponzonus, dont la rèis a smìa derivé dal nòm personal latin ëd Pontius. Le orìgin a armonto a l'età roman-a, e sòn a l'é provà da j'artrovament d'urne sënneròire, monede e midaje ant la region. La prima sorgiss ch'a documenta l'esistensa 'd Ponson a l'é 'n diplòma imperial dël sécol ch'a fa X. A l'é stàit anfeodà a j'Aleràmich e as trovava al sènter d'ën marcheisà important ch'a së spantiava ant le valà dla Bormia dë Spign, dl'Òrba e dl'Er. Jë sgnor ëd Ponson a stasìo ant ën castel ch'a l'ha 'dcò ospità l'arnomà trovador provensal Rambaud ëd Vaqueiras.

Mapa dël 1749 ëd Tobias Mayer ch'a mostra j'anviron ëd Ponson

Ant l'Età 'd Mès a l'é stàita sogetà a la Comun-a d'Àich, peui dël 1334 a passa sota al domini dla Repùblica 'd Génoa, andova ch'a manten tutun dij privilegi, tanme col ëd bate moneda. A torna peui sota al contròl dël Marcheisà ëd Monfrà, prima con ij Paleòlogh, peui con i Gonsaga.

Ël Sessent a l'é 'n sécol turbulent për Ponson, ch'a resta coinvòlt ant le guère 'd sucession dël Monfrà e ch'a ven ocupà viaman dai fransèis e da j'ëspagneuj, ch'a dëstruvo ël castel. A l'inissi dël Setsent, an séguit a la guèra 'd sucession ëspagneula e al sucessiv Tratà d'Utrecht, ël Monfrà a passa al Ducà 'd Savòja 'd Vitòrio Medeo II e pì tard al Regn ëd Sardëgna. D'apress a l'época dla dominassion fransèisa ëd Napoleon Bon-a-part, dël 1815 Ponson a torna ant ël Regn ëd Sardëgna e a l'é aministrà sota a la Division (peui Provinsa) ëd Lissandria, a la Provinsa (peui Sircondari) d'Àich e a cap d'ën Mandament comprendent ëdcò Cartòs, Cavàu, Gognèd e Morbé.

Aministrassion

Ël sìndich a l'é Fabrizio Andrea Ivaldi (dal 26/05/2014).

Anliure esterne

Sit istitussional

Arferiment

↑ Sorgiss: ISTAT - Bilansi demogràfich al 01/01/2018 [1].

[1] Sorgiss: ISTAT - Bilansi demogràfich al 01/01/2018 [1].

[1]