Arquà
|
Ròbe parej - S'a l'é dapress ch'a sërca dj'àutre ròbe con ës nòm-sì ma n'àutr sust, ch'a preuva a vardé 'cò Arquà (omònim). |
 |
Vos an lenga piemontèisa |
| Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì. |
|
Arquà (Arquata Scrivia an italian, Arquâ an lìgure) a l'é un comun dël Piemont ëd 6.404 abitant [1], ant la provinsa ëd Lissandria. As treuva ant l'Apenin Lìgure e a l'é 'l prim comun piemontèis ëd la Val Scrivia, an rivand da la Liguria. Stòria[modìfica | modifiché la sorgiss] Ël nòm Arquà a deriva dal latin arcus e as riferiss probabilment a j'arch ëd n'aquedòt a servissi dla vzin-a sità roman-a ëd Libarna. Arquà as trovava arlongh la Via Postumia, ch'a colegava Génoa a Aquileia, an passand për Torton-a, Voghera, Piasensa, Cremon-a, Veron-a e Vicensa. Ij prim document ëscrit a armonto al 1077, quand che l'imperador Enrico IV a conferma ël posess dël pais a jë sgnor d'Este. Ël pais a passa peui al vësco 'd Torton-a e a l'é al sènter ëd vàire contèise antra Torton-a e la Repùblica 'd Génoa, con un cit interval ëd dominassion pavèisa. Dël 1313 ël castel e 'l borgh d'Arquà a ven-o anfeodà a Opissin Spìnola da l'imperador Enrico VII. Arquà a ven parèj a esse un dij Feod Imperiaj, valadì teritòri ch'a dependìo diretament da l'Imperi Roman Sacrà ma antitolà e goernà da famije nòbile 'd Génoa, tanme bon-a part ëd l'Oltragiov geonèis. Un feod imperial a l'era autònom e a l'avìa sò goern, sò tribunal, soe lèj e soa zëcca për bate moneda. La sgnorìa a dven marchisà dël sécol ch'a fa XVII e jë Spìnola a goerno la sità për squasi sinch-sent agn fin al 1797 e a l'abolission dij Feod Imperiaj da part dij fransèis ëd Napoleon. Dal 1797 al 1805 Arquà a fa part prima dla Repùblica Lìgure, e peui ëd l'Imperi Fransèis. Dël 1815 a intra ant ël Regn ëd Sardëgna. Dal 1819 al 1859 a l'é comprèisa ant la Provinsa ëd Neuve, sota la Division ëd Génoa e 'l mandament ëd Seraval Scrivia. Dal 1859, an séguit a la riorganisassion aministrativa dël Decret Rattazzi (Lèj n.3702, 23 otóber 1859) a passa ansema a tut ël Circondari ëd Neuve a la Provinsa ëd Lissandria e al Piemont.  Aministrassion[modìfica | modifiché la sorgiss]Ël sìndich a l'é Alberto Basso (dal 06/06/2016). Anliure esterne[modìfica | modifiché la sorgiss]Arferiment[modìfica | modifiché la sorgiss]
 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
