Serż Sarkisjan

Wychowywał się w Stepanakercie, stolicy Górskiego Karabachu (wówczas obwodu autonomicznego w granicach Azerbejdżańskiej SRR). W 1971 podjął studia na Uniwersytecie Państwowym w Erywaniu. W latach 1973–1974 odbył służbę wojskową w Armii Radzieckiej. Studia filologiczne na Uniwersytecie w Erywaniu ukończył w 1979. W trakcie studiów, w latach 1975–1979 pracował jako robotnik w fabryce elektrotechnicznej w Erywaniu.

Po powrocie do Karabachu podjął działalność w strukturach partyjnych. Od 1979 był etatowym pracownikiem Komitetu Miejskiego Komsomołu w Stepanakercie: kierownikiem wydziału, II sekretarzem, a w latach 1983–1985 I sekretarzem KM Komsomołu. Kierował również wydziałem propagandy i agitacji w Komitecie Miejskim w Stepanakercie, a od 1985 był asystentem I sekretarza Komitetu Obwodowego KPZR w Górskim Karabachu.

Pod koniec lat 80. związał się z lokalnym ruchem ormiańskim, którego celem było wyłączenie Karabachu z granic Azerbejdżańskiej SRR i zjednoczenie z Armenią. Był bliskim współpracownikiem jednego z przywódców ruchu – Roberta Koczariana. Na przełomie lat 80. i 90. nastąpiła eskalacja konfliktu między Ormianami i Azerami w Górskim Karabachu. Sarkisjan stał w latach 1989–1993 na czele Komitetu Sił Samoobrony Górskiego Karabachu. W 1990 został wybrany do Rady Najwyższej Armenii, a w 1991 do Rady Najwyższej Republiki Górskiego Karabachu. W latach 1992–1993 pełnił obowiązki ministra obrony republiki karabachskiej. Na czele władz Karabachu stał w tym samym czasie Robert Koczarian. Kierowane przez Sarkisjana siły zbrojne odniosły wówczas szereg sukcesów militarnych w zmaganiach z wojskiem Azerbejdżanu^[2].

W uznaniu zasług odniesionych w trakcie wojny w Karabachu, w 1993 prezydent Armenii Lewon Ter-Petrosjan mianował Sarkijana ministrem obrony w rządzie Republiki Armenii. Dwa lata później Sarkisjan stanął na czele Zarządu ds. Bezpieczeństwa Narodowego. W 1996 został szefem nowo utworzonego resortu spraw wewnętrznych i bezpieczeństwa narodowego (MSWiBN). Zachował stanowisko w rządzie pod kierownictwem Koczariana, powołanego na premiera w marcu 1997. Po rezygnacji Ter-Petrosjana z funkcji prezydenta w 1998 Sarkisjan poparł kandydaturę Koczariana w wyborach prezydenckich^[3]. Latem 1999 po rozdzieleniu MSWiBN Sarkisjan został ministrem bezpieczeństwa narodowego. Podał się do dymisji po ataku terrorystów w budynku parlamentu ormiańskiego, do którego doszło 27 października 1999. W jego wyniku zginęli m.in. premier Wazgen Sarkisjan i przewodniczący parlamentu Karen Demirczian.

W listopadzie 1999 prezydent Koczarian powołał Sarkisjana na szefa swojej administracji i sekretarza Rady Bezpieczeństwa Narodowego. W maju 2000 Sarkisjan, zachowując stanowisko sekretarza RBN, objął funkcję ministra obrony w rządzie Andranika Markariana, które pełnił do 2007. W 2003 kierował sztabem wyborczym Koczariana w wyborach prezydenckich. Wstąpił również do proprezydenckiej Republikańskiej Partii Armenii.

Dzień po śmierci premiera Markariana, objął 26 marca 2007 funkcję pełniącego obowiązki premiera. 4 kwietnia 2007 został zatwierdzony przez parlament na stanowisku szefa rządu, jednocześnie zrezygnował ze stanowiska szefa resortu obrony.

Serż Sarkisjan mając m.in. poparcie prezydenta Koczariana i Republikańskiej Partii Armenii udzielone mu jesienią 2007^[4], wystartował w wyborach prezydenckich, które odbyły się 19 lutego 2008. Według ostatecznych wyników ogłoszonych 25 lutego przez Centralną Komisję Wyborczą, Sarkisjan zdobył ponad 862 369 głosów (52,82%), co dało mu zwycięstwo już w I turze^[5]. Przedstawiciele opozycji nie uznali wyników, protestując przeciwko nieprawidłowościom, do których miało dojść w trakcie wyborów^[6].

Zwolennicy Lewona Ter-Petrosjana, który w wyborach zajął drugie miejsce z wynikiem 21,5% głosów poparcia, zaraz po wyborach zorganizowali Erywaniu masowe protesty uliczne, które domagały się unieważnienia wyborów^[7]. 1 marca 2008 protesty zostały brutalnie stłumione przez policję. Śmierć poniosło 8 osób, a w kraju wprowadzono 20 dniowy stan wyjątkowy^[8].

9 kwietnia 2008 oficjalnie objął urząd prezydenta Armenii^[9]. Tego samego dnia mianował na stanowisko premiera Tigrana Sarkisjana, dyrektora Banku Centralnego Armenii^[10]. Sarkisjan jeszcze w kwietniu zobowiązał się współpracować z Radą Europy w celu zakończenia konfliktu z opozycją, której wielu działaczy zostało uwięzionych z powodu ich powyborczych protestów. W tym celu powołał specjalna grupę roboczą, która miała zając się wcielaniem w życie rezolucji Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy^[11].

W kwietniu 2008 Sarkisjan oświadczył również wolę normalizacji stosunków z Turcją bez żadnych warunków wstępnych. Zapowiedział jednocześnie dalsze zabieganie o międzynarodowe uznanie ludobójstwa Ormian, dokonanego przez Turcję w 1915^[12]. Rezultatem nowej polityki była pierwsza w historii wizyta tureckiego szefa państwa (prezydenta Abdullaha Güla) w Armenii we wrześniu 2008^[13].

Po wygaśnięciu drugiej, 5-letniej kadencji, 9 kwietnia 2018 Serż Sarkisjan przekazał urząd prezydenta Armenii Armenowi Sarkisjanowi^[14]. Osiem dni później został powołany przez parlament na nowego premiera Armenii^[15]. 23 kwietnia 2018 wobec protestów społecznych przeciwko objęciu przez niego tej funkcji, ogłosił odejście z urzędu i przekazał pełnienie obowiązków szefa rządu Karenowi Karapetianowi^[16].

Sarkisjan jest właścicielem dużego majątku, pochodzącego głównie z importu ropy naftowej do Armenii. Od 1983 był żonaty z Ritą Sarkisjan, z zawodu nauczycielką muzyki, z którą ma dwoje dzieci. Żona zmarła w 2020.

• Oficjalna strona prezydenta Republiki Armenii (orm.)