Pomnik Tysiąclecia Jazdy Polskiej
Pomnik Tysiąclecia Jazdy Polskiej – pomnik w Warszawie znajdujący się przy rondzie Jazdy Polskiej, na skraju Pola Mokotowskiego.
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Miejsce | |
| Typ obiektu | |
| Projektant | |
| Całkowita wysokość |
16 m |
| Data odsłonięcia |
3 maja 1994 |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
 52°12′59,46″N 21°00′52,10″E/52,216517 21,014472
| |
Historia
edytujInicjatywa budowy monumentu upamiętniającego polską jazdę i kawalerię pojawiła się w 1978, a w roku 1981 powstał komitet organizacyjny budowy pomnika. Monument miał stanąć na skarpie Trasy Łazienkowskiej u wylotu ulicy Jazdów, gdzie w 1983 wmurowano kamień węgielny.
W rozpisanym w 1984 konkursie spośród 13 nadesłanych prac wybrano do realizacji projekt rzeźbiarza i projektanta form przemysłowych Mieczysława Naruszewicza. Rzeźbę odlano w 1987 w warszawskiej spółdzielni Brąz Dekoracyjny.
Z uwagi na niestabilne warunki geologiczne podjęto decyzję o zmianie lokalizacji monumentu. Konsekwencją tego jest obecne, bardzo niefortunne, usytuowanie pomnika, ustawionego na zbyt wysokiej kolumnie, tyłem do przechodniów i ruchu ulicznego[1].
Monument został odsłonięty 3 maja 1994. Rzeźba przedstawia dwóch jeźdźców galopujących na koniach: piastowskiego pancernego z włócznią i ułana z szablą w wyciągniętej dłoni, co symbolizuje początek i koniec polskich formacji konnych. Do rzeźby pozował pułkownik Zbigniew Starak, uczestnik szarży pod Borujskiem – ostatniej bitwy, w której walczyli polscy kawalerzyści.
Dolną część trzonu kolumny otaczają cztery odlane z mosiądzu tablice z listą 43 najważniejszych bitew w historii polskiej kawalerii. Jako materiał posłużyły przekazane przez wojsko łuski artyleryjskie. Tablice zostały zaprojektowane przez rzeźbiarza Marka Moderau. Dopiero po 11 latach zauważono i poprawiono błędy w datach bitew pod Obertynem, Orszą i Beresteczkiem.
W 2016 podjęta została inicjatywa na rzecz obrócenia pomnika, by zwrócić go w kierunku ronda i stacji metra Politechnika (z kierunku południowego na północno-wschodni, tj. o 135 stopni). Obrócenie rzeźby zaplanowano na IV kwartał 2018 roku[2] i zrealizowano pomyślnie w dniach 20 i 21 listopada[3].
Napisy i daty na tablicach
edytuj- Cedynia 972
- Psie Pole 1109
- Legnica 1241
- Płowce 1331
- Grunwald 1410
- Obertyn 1531
- Orsza 1564
- Byczyna 1588
- Kircholm 1605
- Kłuszyn 1610
- Trzciana 1629
- Beresteczko 1651
- Warka 1656
- Alsen 1658
- Podhajce 1667
- Chocim 1673
- Wiedeń 1683
- Parkany 1683
- Zieleńce 1792
- Samosierra 1808
- Lipsk 1813
- Stoczek 1831
- Grochów 1831
- Walewice 1863
- Rokitna 1915
- Krechowce 1917
- Jazłowiec 1919
- Koziatyn 1920
- Komarów 1920
- Korosteń 1920
- Krojanty 1939
- Mokra 1939
- Bzura 1939
- Wólka Węglowa 1939
- Kock 1939
- Montbard 1940
- Tobruk 1941
- Monte Cassino 1944
- Falaise 1944
- Moerdijk 1944
- Ancona 1944
- Bolonia 1945
- Borujsko 1945
- 1000 lat jazdy polskiej
Galeria
edytuj-
Pomnik od strony południowej (2012)
-
Pomnik od strony wschodniej (2007)
-
Pomnik od strony zachodniej (2007)
-
Jedna z czterech tablic z nazwami i datami bitew
-
Pomnik od strony wschodniej (2023)
-
Pomnik od strony północnej (2023)
Przypisy
edytuj- ↑ Irena Grzesiuk-Olszewska: Warszawska rzeźba pomnikowa. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003, s. 184. ISBN 83-88973-59-2.
- ↑ Zmiany w pomniku Jazdy Polskiej. Po 24 latach końskie zady zostaną obrócone. warszawa.wyborcza.pl, 2018-01-31. [dostęp 2018-01-31].
- ↑ Dość widoku końskich zadów. Obracają pomnik o 135 stopni.. [dostęp 2018-11-21].
Bibliografia
edytuj- Irena Grzesiuk-Olszewska: Warszawska rzeźba pomnikowa. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003, s. 183–184. ISBN 83-88973-59-2.