Futro
Futro, inaczej sierść – gruba warstwa włosów, która pokrywa skórę wielu zwierząt. Jest to cecha charakterystyczna dla ssaków. Składa się z wierzchniej warstwy natłuszczonych włosów okrywowych i grubej warstwy podszerstka pod spodem. Włosy okrywowe utrzymują odpowiednią wilgotność, a podszerstek działa jak materiał izolacyjny, który zapewnia zwierzęciu ciepło[1].
Sierść ssaków spełnia wiele funkcji, takich jak: ochrona, odbiór bodźców sensorycznych, izolacja przed wodą i kamuflaż, przy czym podstawowym zastosowaniem jest termoregulacja[2]. Typy włosów obejmują włosy ostateczne, które mogą być zrzucone (linienie) po osiągnięciu określonej długości; wibrysy, które są włosami czuciowymi i są najczęściej nazywane wąsami; pelage, który składa się z włosów okrywowych, podszerstka i poszycia (włosów hybrydowych); kolce, które są rodzajem sztywnych włosów okrywowych używanych do obrony, na przykład u jeżozwierzy; szczecina, czyli długie włosy zwykle używane do nadawania sygnałów wizualnych, takich jak grzywa lwa; lanugo, które izoluje noworodki ssaków; oraz wełna, która jest długa, miękka i często kręcona[3].
Futra ssaków są wybarwione z różnych powodów; najważniejsze presje selekcyjne obejmują kamuflaż, selekcję seksualną, komunikację i procesy fizjologiczne, takie jak regulacja temperatury. Kamuflaż ma ogromny wpływ na wiele ssaków, ponieważ pomaga ukryć osobniki przed drapieżnikami lub zdobyczami[4].
Zwierzęta z futrem cennym z komercyjnego punktu widzenia znane są w przemyśle futrzarskim jako zwierzęta futerkowe[5]. Wykorzystywanie futra jako odzieży lub dekoracji jest sprawą kontrowersyjną; obrońcy praw zwierząt sprzeciwiają się odławianiu i zabijaniu dzikich zwierząt oraz zamykaniu i zabijaniu zwierząt w fermach futrzarskich, np. fermach norek.
Zastosowanie w odzieży
edytujKrytyka
edytujOkrucieństwo wobec zwierząt
edytujWiększość futer sprzedawanych przez sprzedawców detalicznych na całym świecie pochodzi od zwierząt hodowlanych, takich jak norki, lisy i króliki. Okrutne metody zabijania uwrażliwiły ludzi, gdyż działacze na rzecz praw zwierząt pracują coraz intensywniej, aby je chronić. Zalecenia (2001 r.) Komitetu Naukowego Komisji Europejskiej ds. Zdrowia i Dobrostanu Zwierząt (SCAHAW) zawierają odpowiednie stwierdzenie: „W porównaniu z innymi zwierzętami gospodarskimi, gatunki hodowane dla ich futra były poddawane stosunkowo niewielkiej selekcji aktywnej, z wyjątkiem kryteriów dotyczących cech futra”[6][7].
Szkody dla środowiska naturalnego
edytujFabryki futer są niezwykle szkodliwe dla gleby i tym samym niszczycielskie dla środowiska. Proces produkcji futer obejmuje wypompowywanie ścieków i toksycznych substancji chemicznych do otaczającego środowiska. Istnieją poważne zagrożenia dla środowiska zarówno gdy futro jest sztuczne, jak i prawdziwe. Futra sztuczne wykorzystują szkodliwe substancje chemiczne, tańszą siłę roboczą, dzięki czemu mogą być sprzedawane po niższych cenach. Futra sztuczne powiększają ilość odpadów wytwarzanych przez szybką modę, w tym skażenie oceanu mikrowłóknami. Jako produkt ropopochodny, sztuczne włókna futerkowe nie ulegają łatwej biodegradacji, a proces barwienia wykorzystuje wiele substancji chemicznych, które przenikają do oceanów i rzek powodując zanieczyszczanie wód i oceanów. Prawdziwe futro, z drugiej strony, ulega naturalnej biodegradacji i może być przekazywane z pokolenia na pokolenie, chociaż kosztami jest nieludzkie traktowanie zwierząt[8].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ fur, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2019-10-20] (ang.).
- ↑ Terence J. Dawson, Koa N. Webster, Shane K. Maloney, The fur of mammals in exposed environments; do crypsis and thermal needs necessarily conflict? The polar bear and marsupial koala compared, „Journal of Comparative Physiology. B, Biochemical, Systemic, and Environmental Physiology”, 184 (2), 2014, s. 273–284, DOI: 10.1007/s00360-013-0794-8, ISSN 1432-136X, PMID: 24366474 [dostęp 2019-10-20].
- ↑ George A. Feldhamer, Mammalogy. Adaptation, diversity, ecology, wyd. 3rd ed, Baltimore: Johns Hopkins University Press, 2007, ISBN 978-0-8018-8695-9, OCLC 124031907 [dostęp 2019-10-20].
- ↑ Tim Caro, The Adaptive Significance of Coloration in Mammals, „BioScience”, 55 (2), 2005, s. 125, DOI: 10.1641/0006-3568(2005)055[0125:TASOCI]2.0.CO;2, ISSN 0006-3568 [dostęp 2019-10-20] (ang.).
- ↑ Judy Monroe. Peterson, Varmint hunting, wyd. 1st ed, New York, NY: Rosen Central, 2011, ISBN 978-1-4488-2366-6, OCLC 811557488 [dostęp 2019-10-20].
- ↑ The environmental costs and health risks of fur [online], Fur Free Alliance [dostęp 2019-10-20] (ang.).
- ↑ Fur bans [online], Fur Free Alliance [dostęp 2019-10-20] (ang.).
- ↑ Tansy Hoskins, Is the fur trade sustainable?, „The Guardian”, 29 października 2013, ISSN 0261-3077 [dostęp 2019-10-20] (ang.).