Dywizjon 304

 

Formowanie dywizjonu rozpoczęło się 23 sierpnia 1940 w bazie RAF Bramcote^[2][3]. Szkolenie odbywało się na trzyosobowych bombowcach Fairey Battle, a od listopada na sześcioosobowych nowych bombowcach Vickers Wellington I 24. Personel dywizjonu był złożony z polskich 24 sześcioosobowych załóg oraz z 180 osób obsługi naziemnej. Dywizjon od 1 grudnia 1940 wszedł w skład, wraz z równocześnie formowanym dywizjonem 305, do 1. Grupy Dowództwa Lotnictwa Bombowego (RAF Bomber Command), przenosząc się na lotnisko RAF Syerston.

W dniu 23 kwietnia 1941 ogłoszono gotowość operacyjną dywizjonu^[4] i następnej nocy z 24 na 25 dwie załogi odbyły pierwszą misję bojową bombardowania zbiorników paliwa w porcie Rotterdam. W operacji tej brała udział załoga por. pilota Antoniego Syma z mjr. Piotrem Dudzińskim (dowódcą dywizjonu) oraz por. pil. Kazimierza Czetowicza z por. pil. Jerzym Iszkowskim.

W następnych tygodniach dywizjon dołączył do nocnych nalotów bombardowania miast niemieckich oraz wyposażenia niemieckiego w portach francuskich. W dniu 20 lipca 1941 dywizjon przeniesiono do bazy RAF Lindholme, z lotniskiem zapasowym w obok położonej bazie RAF Finnigley, skąd też startowały samoloty dywizjonu maksymalnie obciążone, korzystając tamże z długiego umocnionego pasa startowego. Bombardowano Kolonię, Bremę, Hamburg, Emden, Essen, Mannheim, Szczecin, Rostock oraz Brest i Hawr.

W dniu 29 marca 1942 na lotnisku RAF Norfolk, gdzie stacjonował Dywizjon 303, nastąpiło uroczyste przekazania sztandaru PSP załodze specjalnego samolotu Wellington z Dywizjonu 304, którym zawieziono go do bazy RAF Lindholme, gdzie z honorami został odebrany defiladą oddziałów Dywizjonu 304 oraz 305.

W pierwszych czterech miesiącach 1942 wzrosła intensywność działań. Spowodowało to znaczne straty w personelu lotniczym oraz w sprzęcie. W kwietniu utracono 6 załóg, których nie można było uzupełnić. Z tych powodów zdecydowano o przeniesieniu dywizjonu z dniem 10 maja 1942 do Dowództwa Obrony Wybrzeża RAF Coastal Command.

W Dowództwie Lotnictwa Bombowego dywizjon wykonał 488 misji bojowych w czasie 2481 godzin, zrzucając około 800 ton bomb, tracąc 102 lotników – poległych lub rannych oraz 35 wziętych do niewoli.

Od 14 maja 1942, dywizjon stacjonował w bazie RAF Tiree na wyspie Hebrydów Wewnętrznych, skąd mógł operować nad północnym Atlantykiem. Po miesiącu, od 13 czerwca 1942 został przeniesiony do bazy RAF Dale w południowo-zachodniej Walii, skąd mógł patrolować Zatokę Biskajską^[5] . Stamtąd też w nocy z 25 na 26 czerwca 1942 załogi dywizjonu brały udział w nalocie 1000 samolotów nad Bremę.

Patrolowanie akwenów morskich w poszukiwaniu U-Bootów było wyczerpującym zadaniem, z długotrwałym lotem oraz trudnym wypatrywaniem przeciwnika. Kilka razy atakowano U-Booty, uszkadzając je lub nawet zatapiając, przy czym potem były trudności z potwierdzeniem tych rezultatów. W czasie patroli walczono z niemieckimi samolotami dalekiego zasięgu junkersami Ju 88. Niektóre z tych potyczek przyniosły chwałę polskim zwycięskim załogom, po ich zestrzeleniu lub uszkodzeniu.

Z potwierdzonych sukcesów, 2 września 1942 roku Wellington dywizjonu uszkodził bombami włoski okręt podwodny „Reginaldo Giuliani”(inne języki) typu Liuzzi^[6]. 4 stycznia 1944 uszkodzono z broni maszynowej i bombami niemiecki okręt podwodny U-629. 18 czerwca 1944 roku załodze kpt. L. Antoniewicza przyznano zatopienie okrętu podwodnego, lecz nie ustalono do tej pory z pewnością jaki to był okręt (dawniej przyjmowano U-441, według nowszych analiz w grę wchodzi U-988 lub U-1191)^[7]. 2 kwietnia 1945 zatopiono niemiecki okręt podwodny U-321^[8].

W okresie od 19 września 1944 do 5 marca 1945, dywizjon jeszcze raz stacjonował na dalekich Hebrydach Zewnętrznych w bazie RAF Benbecula. Działania patrolowania dywizjon zakończył po 30 maja 1945 poszukując U-Bootów, które się jeszcze nie poddały po kapitulacji III Rzeszy.

W Dowództwie Obrony Wybrzeża dywizjon przeprowadził 2451 misji w 21 331 godzin, tracąc 19 samolotów i 69 poległych lub rannych lotników oraz 31 zabitych w innych sytuacjach niż bojowe.

Po zakończeniu wojny w Europie, 14 czerwca 1945 dywizjon został przeniesiony do Dowództwa Transportowego (RAF Transport Command), obsługując samolotami Vickers Warwick regularne połączenia do Grecji i Włoch. Po kwietniu 1946 działania zostały ograniczone do lotów w Wielkiej Brytanii, a w maju dywizjon otrzymał nieuzbrojone samoloty transportowe Halifax. Dywizjon został rozwiązany 18 grudnia 1946 w bazie RAF Chedburgh.

Odznaka dywizjonu została zatwierdzona Dz. Rozk. NW nr 5, poz. 54 z 4 listopada 1943 roku. Przedstawia uskrzydloną bombę, na której jest nałożona litera V. Z prawej strony, w emaliowanym półkolu, odnajdujemy niebiesko-biało-czerwone barwy znaku RAF, z lewej, połowę emaliowanej szachownicy lotniczej. Na tle bomby i górnych części półkoli nałożony jest numer dywizjonu 304. Odznaka jest jednoczęściowa – wykonana w srebrze, bez próby, emaliowana. Wymiary: 41 × 24 mm^[9].

W wykazie figurują oficerowie i podoficerowie Dywizjonu 304, których biogramy przez wzgląd na ich zasługi są zamieszczone w Wikipedii.

Na przełomie 1940/41 na wyposażeniu dywizjonu znajdowały się również 2 samoloty Avro Anson, a do początkowego szkolenia pilotów używano samolotów Tiger Moth^[13] 

W okresie 19 lipca 1940 – 8 maja 1945^[14] [5] .

 

• Tablica pamiątkowa z miejsca upadku samolotu z dywizjonu 304 (Hulsbeekstraat 134, 3450 Geetbets, Belgia)
• Od sierpnia 2004 tradycje 304 Dywizjonu Obrony Wybrzeżą przejęła 30 Eskadra Lotnicza z BrygadyLotnictwa Marynarki Wojennej, a następnie w 2011 44 Baza Lotnictwa Morskiego.

• Izydor Koliński: Regularne jednostki Wojska Polskiego (lotnictwo). Formowanie, działania bojowe, organizacja i uzbrojenie, metryki jednostek lotniczych. Krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. T. 9. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1978.
• Wacław Król: Polskie dywizjony lotnicze w Wielkiej Brytanii 1940-1945. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1982. ISBN 83-11-06745-7.
• Zdzisław Sawicki, Adam Wielechowski: Odznaki Wojska Polskiego 1918-1945: Katalog Zbioru Falerystycznego: Wojsko Polskie 1918-1939: Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie. Warszawa: Pantera Books, 2007.
• Mariusz Konarski: 304 Squadron. Wellingtons against the U-boats. Mushroom Model Publications, 2005, s. 98. ISBN 83-89450-18-6.
• KrzysztofK. Mroczkowski KrzysztofK., AndrzejA. Olejko AndrzejA., Nocnych Lotów Świadectwa, Acta Aeronautica, Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie, 2011, ISBN 978-83-931259-1-3 .
• ŁukaszŁ. Jaśkiewicz ŁukaszŁ., 304 Dywizjon Bombowy „Ziemi Śląskiej im.ks. Józefa Poniatowskiego, NapoleonV, 2013, ISBN 978-83-78890-38-6 .
• JerzyJ. Iszkowski JerzyJ., Dywizjon 304, Wacław Iszkowski, 2018, ISBN 978-83-947963-4-1 .

• Personel Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii 1940-1947