Tadeusz Mańkowski

Tadeusz Mańkowski
Data i miejsce urodzenia	2 sierpnia 1878 ; Lwów
Data i miejsce śmierci	8 sierpnia 1956 ; Kraków
	Dyrektor Zamku Królewskiego na Wawelu - Państwowych Zbiorów Sztuki
Okres	od 1945; do 1951
Poprzednik	stanowisko utworzone
Następca	Jerzy Szablowski
	Odznaczenia
	;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Tadeusz Mańkowski (ur. 2 sierpnia 1878 we Lwowie, zm. 8 sierpnia 1956 w Krakowie) – polski prawnik, historyk sztuki, muzealnik, pracownik Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie, wykładowca Uniwersytetu Jagiellońskiego, dyrektor Zamku Królewskiego na Wawelu – Państwowych Zbiorów Sztuki (1945–1951).

Życiorys

Urodził się w rodzinie Włodzimierza, sędziego, i Jadwigi z Łozińskich. W wieku 5 lat został osierocony przez ojca. Ukończył we Lwowie gimnazjum i odbył studia na Uniwersytecie Franciszkańskim, uzyskując w 1904 tytuł doktora praw. W czasie studiów, w latach 1898–1902 pracował w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich. Po studiach odbył roczną praktykę sądową w Innsbrucku, następnie powrócił do Lwowa i został adwokatem. Jego głębokie zainteresowanie historią sztuki, rozwijane w ciągu wielu lat, przyniosło efekty w postaci licznych artykułów naukowych oraz referatów na konferencje i kongresy z dziedziny sztuki i archeologii. W uznaniu zasług został członkiem Towarzystwa Naukowego we Lwowie, PAU, Towarzystwa Orientalistycznego, Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, członkiem Komitetu Teorii i Historii Sztuki PAN.

Lata II wojny światowej spędził we Lwowie, pracując w instytucjach naukowych i kulturalnych miasta.

W 1945 wysiedlony ze Lwowa w akcji ekspatriacyjnej Polaków zamieszkał w Krakowie, gdzie w latach 1945–1951 był dyrektorem Państwowych Zbiorów Sztuki na Wawelu. Urządził tam tymczasową ekspozycję zbiorów sztuki, gdyż najcenniejsze eksponaty (m.in. arrasy wawelskie) wywiezione zostały w 1939 do Kanady, zorganizował pracownie konserwacji zabytków.

W 1948 habilitował się na UJ i jako docent prowadził tam wykłady.

W 1955 otrzymał Nagrodę Państwową II stopnia za pracę pt. Polskie tkaniny i hafty XVI–XVIII w.^[1]

Był żonaty ze Stefanią z domu Nikorowicz (1898–1982). Nie miał dzieci.

Zmarł w Krakowie, pochowany na cmentarzu Salwatorskim (kwatera SC13-1-65)^[2]^[3].

Grób prof. Tadeusza Mańkowskiego na cmentarzu Salwatorskim

Spuścizna naukowa

223 dzieła (prawie wszystkie wydane, tylko 9 pozostających w rękopisie), w tym pozycje obejmujące:

kulturę i sztukę Lwowa
sztukę epoki stanisławowskiej
Wawel i jego zbiory oraz sztukę Renesansu
sztukę za króla Jana III
sztuki zdobnicze
sztukę Wschodu
sztukę ormiańską w Polsce
sarmatyzm w sztuce polskiej
dzieła artystów obcych w polskim posiadaniu
sylwetki polskich kolekcjonerów sztuki oraz nekrologi wybitnych historyków sztuki

Wybrane publikacje

Ordery i odznaczenia

Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (29 października 1947)^[4]
Medal 10-lecia Polski Ludowej (14 stycznia 1955)^[5]

Przypisy

↑ Nagrody Państwowe za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki. „Życie Warszawy”. Rok XII, Nr 173 (3656), s. 5, 22 lipca 1955. Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”. [dostęp 2024-06-12].
↑ Cmentarz parafialny Kraków Salwator - wyszukiwarka osób pochowanych [online], krakowsalwator.artlookgallery.com [dostęp 2023-07-25] .
↑ Jan WiktorJ.W. Tkaczyński Jan WiktorJ.W. (red.), Pro Memoria III. Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego spoczywający na cmentarzach Krakowa 1803–2017, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2018, s. 181, ISBN 978-83-233-4527-5 .
↑ M.P. z 1947 r. nr 149, poz. 893 „za zasługi położone w zabezpieczeniu arcydzieł kultury polskiej”.
↑ M.P. z 1955 r. nr 112, poz. 1450 - Uchwała Rady Państwa z dnia 14 stycznia 1955 r. nr 0/126 - na wniosek Prezesa Polskiej Akademii Nauk.

Bibliografia

Polski Słownik Biograficzny. T. XIX. 1974, s. 522–524.
Tadeusz Mańkowski: Polskie tkaniny i hafty XVI-XVIII w. Wrocław. Ossolineum 1954, 180 s., 140 il.

Linki zewnętrzne

[1] Nagrody Państwowe za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki. „Życie Warszawy”. Rok XII, Nr 173 (3656), s. 5, 22 lipca 1955. Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”. [dostęp 2024-06-12].

[2] Cmentarz parafialny Kraków Salwator - wyszukiwarka osób pochowanych [online], krakowsalwator.artlookgallery.com [dostęp 2023-07-25] .

[3] Jan WiktorJ.W. Tkaczyński Jan WiktorJ.W. (red.), Pro Memoria III. Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego spoczywający na cmentarzach Krakowa 1803–2017, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2018, s. 181, ISBN 978-83-233-4527-5 .

[4] M.P. z 1947 r. nr 149, poz. 893 „za zasługi położone w zabezpieczeniu arcydzieł kultury polskiej”.

[5] M.P. z 1955 r. nr 112, poz. 1450 - Uchwała Rady Państwa z dnia 14 stycznia 1955 r. nr 0/126 - na wniosek Prezesa Polskiej Akademii Nauk.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]