Ramón Freire
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Prezydent Chile | |
| Okres | |
| Przynależność polityczna |
bezpartyjny (wojskowy) |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| |
Ramón Freire y Serrano (ur. 29 listopada 1787 w Santiago, zm. 9 grudnia 1851) – chilijski polityk i oficer. Jako prezydent kraju urzędował od 1823 do 1826 oraz w 1827.
Początki kariery politycznej
[edytuj | edytuj kod]Freire urodził się jako syn hiszpańskiego oficera kolonialnego. Gdy miał 16 lat, zmarli jego rodzice. Niedługo potem Ramón Freire rozpoczął pracę w sklepie w Concepción, a w 1816 wstąpił do Armii Niepodległości.
Będąc pod rozkazami gen. José de San Martína, dowodził jedną z dywizji i brał czynny udział w wojnie o niepodległość w mieście Talca. Po bitwie pod Maipú w 1818 został awansowany do stopnia pułkownika.
W 1819 został powołany na dowódcę wojskowego w Concepción, gdzie walczył w potyczkach z nieregularnymi oddziałami partyzanckimi.
Stosunki między Freire a dowódcą ruchu wyzwoleńczego Bernardo O’Higginsem pogorszyły się wyraźnie. Liberalny Freire opowiadał się za zdecentralizowanym ustrojem państwowym z daleko idącą niezależnością administracji poszczególnych prowincji i stawał tym samym w opozycji do rządu centralnego w Santiago.
W 1822 Ramón Freire zwołał zgromadzenie prowincji i ogłosił na nim swoją dymisję, uzasadniając ją tym, że rząd, który on powołał, nie był do tego legitymizowany. Zgromadzenie przyjęło jego rezygnację. Wkrótce jednak ponownie powołało go na to stanowisko.
Prezydentura
[edytuj | edytuj kod]Krótko potem, 28 stycznia 1823 O’Higgins musiał ustąpić ze stanowiska naczelnika państwa i jego junta (Congreso Plenipotenciario) przejęła jego stanowisko. Freire maszerował ze swoimi oddziałami do Santiago i dokonał przewrotu. 5 kwietnia 1823 junta musiała ustąpić, a sam Ramón Freire przejął na cztery miesiące urząd głowy państwa (Director Supremo), do czasu gdy władzę przekazał nowej juncie, która składała się z przedstawicieli ówczesnych trzech chilijskich prowincji. Jednak po trzech tygodniach 2 września 1823 Freire znowu objął samodzielne rządy jako Director Supremo.
Zesłał O’Higginsa na wygnanie i skupił się na konstruowaniu nowego porządku ustrojowego dla Chile. Zniósł niewolnictwo i wprowadził z powrotem wolność prasy. Zwołał nowy kongres, który wypracował nową ustawę zasadniczą. Kiedy osiągnął te najważniejsze cele swojego urzędowania, przekazał faktycznie kompetencje swojemu zastępcy Francisco de la Lastrze i wyruszył ze swoją armią na południe, by podbić tam wyspę Chiloé, na której schronienie znalazły ostatnie oddziały hiszpańskiej armii.
Konstytucja z roku 1823 spotkała się z powszechną krytyką i w efekcie została odrzucona. Poza tym legitymacja władzy Freire'a była kwestionowana przez kościół katolicki. Dlatego też w roku 1825 pracę podjął nowy kongres, który jednak nie został uznany przez administracje regionalne Concepción i Coquimbo. Freire opuścił Santiago, aby znowu poświęcić się walce przeciw Hiszpanom na wyspie Chiloé. Kiedy powrócił, dowiedział się, że kongres opowiedział się przeciw jego rządom i zadeklarował odsunięcie go od władzy.
Freire'owi udało się zażegnać niepokoje i na czele nowego dowództwa 1826 trzeci raz wyruszył w kierunku Chiloé. Tym razem pokonał on ostatecznie resztki oddziałów hiszpańskich i powrócił jako zwycięzca do stolicy. Nie zważając na jego militarne sukcesy, kongres znowu opowiedział się przeciw niemu i tym razem powstańcy zmusili go 9 lipca 1826 do ustąpienia i powołali jednocześnie na jego następcę na nowo utworzonym urzędzie prezydenta Chile Manuela Blanco Encaladę. Ten został 9 września 1826 zastąpiony przez Agustína Eyzaguirre'a.
W styczniu 1827 liberalni federaliści podnieśli broń przeciwko rządowi i pod rozkazami pułkownika Enrique Campino dokonali przewrotu. Wskutek szybkich działań wojennych udało im się 1 lutego 1827 powołać Freire'a na tymczasowego prezydenta. Ten 8 maja 1827 znowu ustąpił i przekazał urząd swojemu zastępcy, wiceprezydentowi Francisco Antonio Pinto Díazowi.
Freire odciął się całkowicie od sporów politycznych i osiadł w swoim majątku Cuchacucha.
Po ustąpieniu ze stanowiska
[edytuj | edytuj kod]Kiedy pod rządami prezydenta Pinto zaostrzał się konflikt między liberalnymi federalistami a konserwatywnymi centralistami i kiedy w 1829 doszło do wybuchu wojny domowej, Freire powrócił do życia publicznego. Liberalny rząd ustanowił go dowódcą oddziałów, które walczyły przeciw konserwatywnym siłom José Joaquín Prieto Viala. Wojna osiągnęła apogeum w bitwie pod Lircay, w której to całkowicie zostały rozgromione liberalne wojska piechoty pod dowództwem Freire'a.
Konserwatyści wygnali Freire'a do Peru, skąd kontynuował walki przeciw nowemu rządowi. W 1836 podczas wojny Chile z konfederacją peruwiańsko-boliwijską rozpoczął militarne działania, jednak jego atak został odparty przez chilijskie wojska ekspedycyjne pod dowództwem gen. Manuela Bulnesa Prieto. Freire dostał się do chilijskiej niewoli i został ponownie skazany na wygnanie, tym razem daleko na jedną z wysepek Pacyfiku. Stamtąd przedostał się na Tahiti.
W 1842 mógł wrócić do kraju dzięki amnestii ogłoszonej przez swojego dawnego wojskowego przeciwnika, a potem także chilijskiego prezydenta Bulnesa. W życiu publicznym nie odegrał już jednak żadnej roli. Zmarł w 1851 w wieku 64 lat.
