Cyclopsitta

	Cyclopsitta
	Reichenbach, 1850
	; Samiec figówki zmiennej (C. diophthalma)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	papugowe
Rodzina	papugi wschodnie
Podrodzina	damy
Plemię	Loriini
Rodzaj	Cyclopsitta
	Typ nomenklatoryczny
	Psittacula diophthalma Hombron & Jacquinot, 1841
Synonimy
	Psittaculirostris J.E. Gray & G.R. Gray, 1859; Opopsitta P.L. Sclater, 1860; Cyclopsittacus Sundevall, 1872; Manopsitta Mathews, 1913; Cruopsitta Mathews, 1916;
	Psittaculirostris J.E. Gray & G.R. Gray, 1859; Opopsitta P.L. Sclater, 1860; Cyclopsittacus Sundevall, 1872; Manopsitta Mathews, 1913; Cruopsitta Mathews, 1916;
Gatunki
	4 gatunki – zobacz opis w tekście
	4 gatunki – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Cyclopsitta – rodzaj ptaków z podrodziny dam (Loriinae) w obrębie rodziny papug wschodnich (Psittaculidae).

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj obejmuje gatunki występujące na Nowej Gwinei oraz północno-wschodniej i wschodniej Australii^[7].

Morfologia

Długość ciała 13–19 cm, rozpiętość skrzydeł 25–28 cm; masa ciała 25–126 g^[7].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1850 roku niemiecki zoolog Ludwig Reichenbach w publikacji własnego autorstwa poświęconej klasyfikacji naturalnej ptaków^[1]. Gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie)^[8] figówka zmienna (C. diophthalma).

Etymologia

Cyclopsitta (Cyclopsittacus (gr. ψιττακος psittakos ‘papuga’)): w greckiej mitologii cyklopi (Cyclops) byli rasą gigantów żyjących na Sycylii i mających jedno oko pośrodku czoła, od gr. κυκλωψ kuklōps, κυκλωπος kuklōpos ‘o okrągłych oczach’, od κυκλος kuklos ‘koło’; ωψ ōps, ωπος ōpos ‘oko”; nowołac. psitta ‘papuga’, od gr. ψιττακη psittakē ‘papuga’^[9].
Psittaculirostris: rodzaj Psittacula Cuvier, 1800 (aleksandretta); łac. -rostris ‘-dzioby’, od rostrum ‘dziób’ (tj. długodzioby)^[10]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Psittacula desmarestii Lesson, 1830 (= Psittacus desmarestii Desmarest, 1826).
Opopsitta: gr. οπος opos ‘sok z fig’; nowołac. psitta ‘papuga’, od gr. ψιττακη psittake ‘papuga’^[11]. Gatunek typowy (późniejsze oznaczenie)^[12]: Psittacula diophthalma Hombron & Jacquinot, 1841.
Manopsitta: łac. manus ‘dłoń’; nowołac. psitta ‘papuga’, od gr. ψιττακη psittake ‘papuga’^[13]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Cyclopsitta coxeni Gould, 1867.
Cruopsitta: gr. κρυος kruos, κρυεος krueos ‘mróz’; nowołac. psitta ‘papuga’, od gr. ψιττακη psittakē ‘papuga’^[14]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Cyclopsittacus edwardsii Oustalet, 1885.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[15]:

Cyclopsitta diophthalma (Hombron & Jacquinot, 1841) – figówka zmienna
Cyclopsitta desmarestii (Desmarest, 1826) – figówka tęczowa
Cyclopsitta edwardsii Oustalet, 1885 – figówka czerwonobroda
Cyclopsitta salvadorii Oustalet, 1880 – figówka żółtobroda

Przypisy

↑ ^a ^b H.G.L. Reichenbach: Avium systema naturale. Das natürliche system der vögel mit hundert tafeln grösstentheils original-abbildungen der bis jetzt entdecken fast zwölfhundert typischen formen. Vorlaüfer einer iconographie der arten der vögel aller welttheile. Dresden und Leipzig: Expedition der vollständigsten naturgeschichte, 1850, s. ryc. lxxxii. (niem.).
↑ J.E. Gray & G.R. Gray: Catalogue of the mammalia and birds of New Guinea, in the collection of the British Museum. London: Printed by order of the trustees, 1859, s. 42. (ang.).
↑ P.L. Sclater. On the species of the genus Prioniturus, and on the geographical distribution of the Psittacidae in the Eastern Archipelago. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 28, s. 227, 1860. (ang.).
↑ C.J. Sundevall: Methodi naturalis avium disponendarum tentamen: försök till fogelklassens naturenliga uppställnung. Stockholm: Samson & Wallin, 1873, s. 69. (łac.).
↑ G.M. Mathews. New generic names, with some notes on others. „Austral Avian Record”. 2, s. 62, 1913–15. (ang.).
↑ G.M. Mathews: The birds of Australia. Cz. 6. London: H.F. & G. Witherby, 1916, s. 64, 65. (ang.).
↑ ^a ^b D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette, Old World Parrots (Psittaculidae), version 1.0, [w:] S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (redaktorzy), Birds of the World, Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY 2020, DOI: 10.2173/bow.psitta4.01 [dostęp 2024-11-02] (ang.), Cyclopsitta.
↑ H. Jacquinot & J. Pucheran: Voyage au pole sud et dans l’Océanie sur les corvettes l’Astrolabe et la Zélée. Zoologie. Cz. 6: Mammifères et oiseaux. Paris: Gide, 1853, s. 107. (fr.).
↑ The Key to Scientific Names ↓, Cyclopsitta [dostęp 2022-10-08] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Psittaculirostris [dostęp 2022-01-30] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Opopsitta [dostęp 2022-10-08] .
↑ T. Salvadori. Prodromus Ornithologiae Papuasiae et Moluccarum I. „Annali del Museo civico di storia naturale di Genova”, s. 149, 1879–1880. (wł.).
↑ The Key to Scientific Names ↓, Manopsitta [dostęp 2022-10-08] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Cruopsitta [dostęp 2022-01-30] .
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Plemię: Platycercini Selby, 1836 (Wersja: 2024-07-09). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-11-02].

Bibliografia

The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

[Reichenbach-1] H.G.L. Reichenbach: Avium systema naturale. Das natürliche system der vögel mit hundert tafeln grösstentheils original-abbildungen der bis jetzt entdecken fast zwölfhundert typischen formen. Vorlaüfer einer iconographie der arten der vögel aller welttheile. Dresden und Leipzig: Expedition der vollständigsten naturgeschichte, 1850, s. ryc. lxxxii. (niem.).

[Grays-2] J.E. Gray & G.R. Gray: Catalogue of the mammalia and birds of New Guinea, in the collection of the British Museum. London: Printed by order of the trustees, 1859, s. 42. (ang.).

[Sclater-3] P.L. Sclater. On the species of the genus Prioniturus, and on the geographical distribution of the Psittacidae in the Eastern Archipelago. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 28, s. 227, 1860. (ang.).

[Sundevall-4] C.J. Sundevall: Methodi naturalis avium disponendarum tentamen: försök till fogelklassens naturenliga uppställnung. Stockholm: Samson & Wallin, 1873, s. 69. (łac.).

[Mathews-5] G.M. Mathews. New generic names, with some notes on others. „Austral Avian Record”. 2, s. 62, 1913–15. (ang.).

[Mathews1916-6] G.M. Mathews: The birds of Australia. Cz. 6. London: H.F. & G. Witherby, 1916, s. 64, 65. (ang.).

[Billerman-7] D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette, Old World Parrots (Psittaculidae), version 1.0, [w:] S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (redaktorzy), Birds of the World, Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY 2020, DOI: 10.2173/bow.psitta4.01 [dostęp 2024-11-02] (ang.), Cyclopsitta.

[puch-8] H. Jacquinot & J. Pucheran: Voyage au pole sud et dans l’Océanie sur les corvettes l’Astrolabe et la Zélée. Zoologie. Cz. 6: Mammifères et oiseaux. Paris: Gide, 1853, s. 107. (fr.).

[9] The Key to Scientific Names ↓, Cyclopsitta [dostęp 2022-10-08] .

[10] The Key to Scientific Names ↓, Psittaculirostris [dostęp 2022-01-30] .

[11] The Key to Scientific Names ↓, Opopsitta [dostęp 2022-10-08] .

[sal-12] T. Salvadori. Prodromus Ornithologiae Papuasiae et Moluccarum I. „Annali del Museo civico di storia naturale di Genova”, s. 149, 1879–1880. (wł.).

[13] The Key to Scientific Names ↓, Manopsitta [dostęp 2022-10-08] .

[14] The Key to Scientific Names ↓, Cruopsitta [dostęp 2022-01-30] .

[Mielczarek&Kuziemko-15] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Plemię: Platycercini Selby, 1836 (Wersja: 2024-07-09). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-11-02].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]