Prezydent Węgier

Prezydent Węgier

Magyarország köztársasági elnöke

Sztandar Prezydenta Węgier
Obecny
Tamás Sulyok – prezydent od marca 2024 roku
Stanowisko
Państwo	Węgry
Data utworzenia	23 października 1989 w obecnej formie w 2011 roku
Pierwszy	Mátyás Szűrös
Długość kadencji	5 lat maksymalnie 1 reelekcja
Obecny	Tamás Sulyok
Obecny od	5 marca 2024
Siedziba	Pałac Sándora, Budapeszt
Strona internetowa
Multimedia w Wikimedia Commons

Prezydent Węgier (węg. Magyarország köztársasági elnöke, államelnök, lub államfő) – głowa państwa Węgier.

Urząd prezydenta jest w większości ceremonialny, jednak może on zawetować ustawę lub odesłać ją do Trybunału Konstytucyjnego. Jego wybór oraz obowiązki są ustalone na podstawie Artykułu 11 Konstytucji Węgier z 2011 roku.

Obecnym prezydentem jest Tamás Sulyok, który objął to stanowisko 5 marca 2024, po rezygnacji ze stanowiska przez Katalin Novák^[1][2].

Zgodnie z Konstytucją Węgier z 2011 roku prezydent jest wybierany przez Zgromadzenie Narodowe. Kadencja prezydenta trwa 5 lat, można ją powtórzyć jednokrotnie^[3].

Kandydatem w wyborach na prezydenta może być każdy obywatel Węgier(inne języki), który przed dniem wyborów ukończy 35 lat^[3].

Wybory na prezydenta zarządza przewodniczący Zgromadzenia Narodowego. Zgodnie z Konstytucją wybory prezydenckie muszą odbyć się w dzień przypadający między 30. a 60. dniem przed końcem kadencji urzędującego prezydenta lub w ciągu 30 dni od opróżnienia urzędu^[4][5].

Kandydat musi być zgłoszony do przewodniczącego Zgromadzenia Narodowego na piśmie z poparciem co najmniej 20% członków Zgromadzenia Narodowego^[6]. Jeden członek Zgromadzenia może poprzeć tylko jednego kandydata^[6]. Oznacza to, że o urząd może ubiegać się maksymalnie 4 kandydatów.

Tajne głosowanie musi zostać zakończone maksymalnie w ciągu 2 od zamknięcia zgłoszeń kandydatów^[7]. Kandydat zostaje wybrany na stanowisko w pierwszej turze, jeżeli uzyska więcej niż 2/3 głosów wszystkich członków Zgromadzenia Narodowego (133 głosy)^[7].

Jeżeli żaden z kandydatów nie uzyska wymagającej liczby głosów w pierwszej turze, odbywa się druga tura, w której udział bierze 2 kandydatów z największą liczbą głosów. Kandydat zostaje wybrany na stanowisko w drugiej turze, jeżeli uzyska więcej głosów od swojego kontrkandydata. Jeżeli żaden z kandydatów nie zdobędzie 100 głosów, ogłaszane są nowe wybory^[8].

Zgodnie z Konstytucją prezydent musi złożyć przysięgę przed Zgromadzeniem Narodowym. Przysięga w oryginale brzmi następująco:

Zgodnie z Konstytucją Węgier prezydent:

• wyraża jedność narodu;
• nadzoruje demokratyczne funkcjonowanie instytucji państwowych;
• jest naczelnym dowódca Węgierskich Sił Obronnych(inne języki);
• reprezentuje Węgry poza granicami kraju
• może uczestniczyć w posiedzeniach Zgromadzenia Narodowego z prawem głosu;
• posiada inicjatywę ustawodawczą;
• może inicjować referenda ogólnokrajowe;
• określa datę wyborów do Zgromadzenia Narodowego;
• uczestniczy w posiedzeniach rządu dotyczących wprowadzenia stan wojennego i stanu wyjątkowego;
• zwołuje Zgromadzenie Narodowe po wyborach;
• w określonych przypadkach może rozwiązać Zgromadzenie Narodowe;
• może skierować uchwaloną przez Zgromadzenie Narodowe ustawę do Trybunału Konstytucyjnego.

Wspólnie z rządem podejmuje również decyzje o przyznaniu prawa łaski, organizacji terytorium kraju oraz o przyznaniu i odebraniu obywatelstwa Węgier(inne języki).

Zgodnie z artykułem 12 (3) Konstytucji kadencja prezydenta kończy się:

• w przypadku niezdolności do pracy, która uniemożliwia wykonywanie obowiązków przez okres dłuższy niż 90 dni;
• w momencie utraty możliwości bycia wybranym na stanowisko;
• w momencie odwołania ze stanowiska
• 5 lat po rozpoczęciu kadencji;
• w momencie rezygnacji
• w momencie śmierci;

Zgodnie z artykułem 12 (4) Konstytucji Zgromadzenie Narodowe podejmuje decyzję większością 2/3 głosów o odwołaniu prezydenta ze stanowiska z jednego z powyższych powodów.

Zgodnie z artykułem 14 (1) jeżeli prezydent jest czasowo niezdolny do wykonywania swoich funkcji i obowiązków, są one wykonywane przez przewodniczącego Zgromadzenia Narodowego (który nie może ich przekazać swoim zastępcom i który zostaje zastąpiony w swoich dotychczasowych obowiązkach przez jednego z wiceprzewodniczących Zgromadzenia Narodowego) do końca niezdolności prezydenta.

Zgodnie z artykułem 14 (2) o tymczasowej niezdolności prezydenta do wykonywania swoich funkcji i obowiązków decyduje Zgromadzenie Narodowe na wniosek prezydenta, Rady Ministrów lub członka Zgromadzenia.

• Prezydenci Węgier – lista dotychczasowych prezydentów Węgier