Plac Wolności w Łodzi
| Centrum | |
 nr rej. A/25 z 20.01.1971[1]
| |
 Plac Wolności (2024 r.) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa łódzkiego  | |
Położenie na mapie Łodzi  | |
 51°46′36,5″N 19°27′16,9″E/51,776800 19,454700
| |
Plac Wolności (pierwotna nazwa „Rynek Nowego Miasta”[2]) – centralny plac Łodzi, położony u północnego wylotu ul. Piotrkowskiej. Oprócz ul. Piotrkowskiej łączy ulice: Nowomiejską (od północy), Legionów (od zachodu) i Pomorską (od wschodu).
Historia
[edytuj | edytuj kod]
Plac wytyczony został w 1823 roku jako rynek zakładanej wówczas osady sukienniczej „Nowe Miasto”, na skrzyżowaniu traktu piotrkowskiego biegnącego z północy na południe i ul. Średniej (obecnie ul. Pomorska i ul. Legionów) biegnącej ze wschodu na zachód. Nadano mu kształt regularnego ośmiokąta foremnego[3]. Dla odróżnienia od pierwotnego rynku Łodzi, położonego ok. 450 m na północ, był nazywany Rynkiem Nowego Miasta[2].
W 1863 roku północny odcinek traktu piotrkowskiego, od Rynku Nowego Miasta do Starego Rynku został przemianowany na ul. Nowomiejską[4], natomiast ulica wychodząca na zachód otrzymała nazwę Konstantynowskiej. „Nowe Miasto” otaczały z czterech stron: ulice Zachodnia, Północna, Wschodnia i Południowa.
W centrum rynku usytuowano miejskie targowisko. Przy rynku w 1827 roku wybudowano Ratusz Miejski oraz kościół ewangelicki Św. Trójcy (pierwsze reprezentacyjne budynki Łodzi). W 1857 roku powstał budynek szkoły powiatowej (obecnie Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne). W 1898 roku na Rynek Nowego Miasta dotarła komunikacja tramwajowa, a targowisko zostało przekształcone w reprezentacyjny plac miasta.
W 1918 roku, w chwili odzyskania przez Polskę niepodległości, rynek został przemianowany na Plac Wolności. W roku 1930, pośrodku placu postawiono pomnik Tadeusza Kościuszki. Po aneksji Łodzi przez III Rzeszę niemieckie okupacyjne władze Łodzi zburzyły pomnik 11 listopada 1939 roku, a plac przemianowały na Freiheitsplatz, a w 1940 roku na Deutschlandplatz[5]. Po wojnie pomnik odbudowany został w identycznym kształcie w roku 1960.
Plac jest punktem odniesienia w numeracji łódzkich ulic. W 2015 roku Plac Wolności został uznany pomnikiem historii[6].
W 2022 roku rozpoczęto przebudowę placu. W ramach prac zaplanowano m.in. przeniesienie ruchu tramwajowego w całości na północną stronę placu, zlikwidowanie ruchu okrężnego wokół pomnika, nasadzenia drzew[7]. Zakończenie prac miało miejsce na początku marca 2024 roku.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- Place w Łodzi
- Muzeum Kanału „Dętka”
- Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne
- Kościół Zesłania Ducha Świętego
- Archiwum Państwowe
- Muzeum Farmacji im. prof. Jana Muszyńskiego
- Fontanna na placu Wolności w Łodzi
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo łódzkie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 50 [dostęp 2015-02-17].
- ↑ a b Rynkowska 1970 ↓, s. 39.
- ↑ Rynkowska 1970 ↓, s. 6.
- ↑ Rynkowska 1970 ↓, s. 8.
- ↑ Baza ulic w Łodzi (wyszukiwanie: NOWY RYNEK 1915). [dostęp 2010-05-22]. (pol.).
- ↑ Aleksandra Hac: Prezydent Komorowski: Łódzkie zabytki pomnikami historii. lodz.gazeta.pl, 2015-02-17. [dostęp 2018-02-22].
- ↑ Łódź: Plac Wolności w przebudowie od 25 kwietnia [online], www.transport-publiczny.pl [dostęp 2024-02-08] (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Anna Rynkowska, Ulica Piotrkowska, wyd. I, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1970, ISBN 978-83-939822-4-0.
- Plac Wolności. lodzkie.travel. [dostęp 2012-09-11].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Podróż po Łodzi – Plac Wolności. mmlodz.pl. [dostęp 2013-11-18].
- Nowe Miasto. Gazeta.pl Podróże. [dostęp 2013-11-18].
- Archiwalne widoki placu w bibliotece Polona