Pani z Shalott

Pani z Shalott (ang. The Lady of Shalott) – poemat autorstwa Alfreda Tennysona z 1842 roku, nawiązujący do legend arturiańskich i powstały z inspiracji legendą o Elaine z Astolat.

Utwór jest napisany kunsztowną strofą dziewięciowersową, rymowaną aaaabcccb^[1]. Wersy są w większości czteroakcentowe.

On either side the river lie

Long fields of barley and of rye,

That clothe the wold and meet the sky;

And thro' the field the road runs by

To many-tower'd Camelot;

The yellow-leaved waterlily

The green-sheathed daffodilly

Tremble in the water chilly

Round about Shalott.

Poemat opisuje historię damy z zamku na wyspie Shalott. Podlega ona klątwie zmuszającej ją do bezustannego tkania zaczarowanej sieci. Nie wolno jej też wprost oglądać świata na zewnątrz, więc widzi tylko jego odbicie w lustrze.

Pewnego razu, widząc przejeżdżającego obok zamku Lancelota, zakochuje się w nim. Po raz pierwszy przestaje tkać i wygląda z zamku przez okno, co ściąga na nią śmiertelny skutek klątwy.

Opuszcza zamek znajdując łódź, na której wypisuje swoje imię, i śpiewając płynie z nurtem rzeki do Camelotu. Im bliżej celu, tym bardziej słabnie i umiera, zanim łódź dociera do zamku.

Zebrani na przystani rycerze oraz damy wraz z królem ze zdziwieniem obserwują niezwykłe zjawisko. Wszystkich ogarnia zabobonny strach, z wyjątkiem przejętego jej urodą Lancelota, który prosi Boga o zbawienie Pani z Shalott.

Poemat wywarł silne wrażenie na malarzach z Bractwa Prerafaelickiego oraz ich naśladowcach przedstawiających w swych obrazach sceny z wiersza (m.in. William Holman Hunt, John William Waterhouse, Arthur Hughes, Walter Crane, Henry Meynell Rheam, William Maw Egley, John Atkinson Grimshaw). Bywają one mylone z obrazami ilustrującymi legendę o Elaine z Astolat (za element pozwalający odróżnić te dwa tematy uznaje się obecność służącego w łodzi).

Motyw ten wraz z fragmentem wiersza wykorzystała Agatha Christie jako tytuł i motto jednej ze swych powieści (Zwierciadło pęka w odłamków stos).

Kanadyjska piosenkarka Loreena McKennitt skomponowała muzykę do słów poematu, utwór trafił na jej album The Visit, wydany w roku 1991^[2]. Amerykańska piosenkarka i poetka Emilie Autumn stworzyła nawiązującą do treści poematu piosenkę Shalott włączoną w jej album Opheliac (2006)^[3].

Balladę Tennysona przełożyła na język polski Anna Bańkowska (Kwartalnik Literacki Oddziału Warszawskiego Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, R. 2, nr 1 (2016), s. 199-203)^[4].

Zobacz multimedia związane z tematem: Pani z Shalott

• Pani z Shalott - artykuł Marty Choińskiej w serwisie szuflada.net