Pampuchy

Pampuchy

Pampuchy w trakcie gotowania na parze
Inne nazwy	pyzy drożdżowe, pączki/bułki/kluski na parze, kluski parowe/parowane, parzaki, parowańce, parowce, paruchy, ruchańce, ruchane kluski, kluchy na łachu, buchty
Rodzaj	kluski
Kuchnia	polska
Miejsce powstania	Polska
Składniki
mąka pszenna, drożdże, mleko, masło, jaja
Multimedia w Wikimedia Commons
Teksty w Wikiźródłach
Książki w Wikibooks

Pampuchy^{[3][4][5][6][7]} (pyzy^[8][9], pyzy drożdżowe^[4], pączki^[10]/bułki^[7]/kluski na parze, kluski parowe^[3]/parowane, parzaki^[10], parowańce^{[3][11][12][13]}, parowce^[3][14], paruchy^[3], ruchańce^[3][15], ruchane kluski^[3], śl. buchty^[16]) – w kuchni polskiej, rodzaj dużych klusek^[6][8] (pączków^[5], pyz) wyrabianych z ciasta drożdżowego i gotowanych na parze. Ugotowana kluska ma kształt kulisty, płaski od spodu, a konsystencję sprężystą, pulchną i miękką^[7][16].

Pyzy z ciasta drożdżowego podaje się na ciepło^[9]. Na słodko, jako legumina: serwowane z twarogiem, owocami, dżemem lub cukrem, polane śmietaną lub roztopionym masłem^[9][17]. Na słono: jako dodatek do mięs duszonych z sosami^[9] lub jako indywidualne danie gdy okraszone są np. stopionym masłem, skwarkami ze stopionej słoniny lub wędzonym boczkiem^[4][17].

Mogą być przygotowywane z nadzieniem^{[9][17][12][18][19][11][13]}. Regionalnie nazywane również pierogami lub warenikami^[12][17].

Pyzy w postaci półproduktu do przygotowania w kuchennej łaźni parowej można kupić w sklepach spożywczych.

Wyrób z Kujaw, nazwany „Bułki na parze / Pampuchy z Kujaw”, znajduje się od 1 lutego 2017 na „Liście produktów tradycyjnych” Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi^[7].

Potrawa ta należała dawniej do codziennego menu kuchni kujawsko-pomorskiej jako danie obiadowe lub przekąska^[7]. Podawane z sosami, na słono także z mięsem oraz na słodko z kwaśną śmietaną i cukrem lub z owocami^[7].

Na „Liście produktów tradycyjnych” Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi znajdują się:

• „Parowańce / wareniki – kluski gotowane na parze z Bubel Granny” – pyzy z okolic wsi Bubel-Granna w gminie Janów Podlaski^[17]
• „Parowańce z kaszą jaglaną” – pochodzące z okolic wsi Kąkolewnica pyzy z mało słodkim nadzieniem z kaszy jaglanej^[13];
• „Parowańce brzozowickie z kapustą i grzybami” – pochodzące z okolic wsi Brzozowica Mała w gminie Kąkolewnica pyzy z lekko słonym nadzieniem z leśnych grzybów i kapusty^[11].
• „Parowańce z serem” – pochodzące z okolic wsi Kąkolewnica pyzy ze słodkawym lub słonym nadzieniem z białego sera, o aromacie wanilii lub mięty^[12].
• „Parowańce skromowskie z serem” – pochodzące z okolic wsi Wola Skromowska w gminie Firlej pyzy z nadzieniem z białego sera, żółtek i cukru waniliowego^[18].
• „Parowańce żakowolskie z soczewicą” – pochodzące z okolic wsi Żakowola Poprzeczna w gminie Kąkolewnica pyzy z lekko słonym nadzieniem z ugotowanej, zmielonej soczewicy z dodatkiem smażonej cebuli^[19].

W Poznańskiem (gw. kluchy na łachu^[20], parowce^[14], parowańce, kluchy z łacha, kluchy na lumpie) ciasto przyrządza się z zaczynu drożdżowego (drożdże z dodatkiem niewielkich ilości mleka, mąki, cukru i soli), który następnie mieszany jest z właściwymi składnikami ciasta (mąka, jaja, mleko). Do wyrobionego ciasta dodaje się roztopioną margarynę^[20]. Garnek z wrzącą wodą obwiązywany jest lnianą ściereczką, na którą układane są kulki z przygotowanego ciasta drożdżowego – po przykryciu są gotowane przez ok. 20 minut^[20]. Tradycyjnie polegało to na obwiązaniu garnka z wodą fragmentem niezbyt napiętego kawałka płótna, na który układało się pyzy (stąd nazwa "z łacha"), całość zaś przykrywało się pokrywką.

Typowy dla Wielkopolski uroczysty obiad to kaczka domowa pieczona z jabłkami i majerankiem, podawana wraz z pyzami drożdżowymi i modrą kapustą^[21].

W Kaliskiem (pyzy, parówki, pampuchy) ciasto na pyzy przygotowuje się z zaczynu drożdżowego z dodatkiem mleka, cukru i mąki wyrabianego z mąką, jajami, masłem i dodatkiem soli. Tradycyjnie podaje się je do pieczonego schabu i słodko-kwaśnej zasmażanej białej kapusty lub nadziewane owocami z topionym masłem, cukrem i cynamonem.

Na Górnym Śląsku (buchty^[16], porównaj ciasto „buchty”) podawane są zazwyczaj z kompotem z jagód (czarnych borówek), powidłami, wieprzowiną, kapustą kiszoną lub polane topionym masłem i posypane cukrem.

Wyrób ze Śląska Opolskiego, nazwany „Buchty śląskie, czyli kluski drożdżowe gotowane na parze”, znajduje się od 6 marca 2007 na „Liście produktów tradycyjnych” Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi^[16].

• pyzy
• pampuszki – potrawa kuchni ukraińskiej
• knedliki – potrawa kuchni czeskiej i słowackiej
• baozi – potrawa kuchni chińskich
• idli – potrawa kuchni południowoindyjskiej